Саҡмағош ауылының батыры - Абдулҡаһир
материал на тему

Башҡортостан Республикаһы

Са3ма1ош   районы  муниципаль районы

Са3ма1ош ауылы гимназия8ы -  муниципаль бюджет

белем биреү учреждениеһы.

Яҡташтарым 1812 йылғы Ватан   һуғышында.

(“Башҡортостан ынйылары” фольклор конкурсына сценарий)

2011- 2012 уҡыу йылы.

Сценарий

Автор:   Саҡмағош ауылының батыры Абдулҡаһир йәшләй үк ғәйрәтле егет  булып дан алған. Һабан туйҙарында көрәштә ул берәүгә лә бил бирмәгән, ат сабыштарында, уҡ атыштарында ла ул гел алғыларҙан булған.

Абулҡаһир батыр ауыл егеттәре менән уҡ-һаҙаҡтар аҫып, суҡмар тотоп һунарға йөрөргә яратҡан. Бер сыҡҡанда улар дүртәр- бишәр көнләп, хатта аҙналар буйы йөрөгәндәр.

Абулҡаһир батырға  25 - 25 йәштәр тирәһе булғанда, француз яуы сығып киткән. Рәсәй батшаһы башҡорттарға ярҙам һорап мөрәжәғәт иткән. Был хәбәр – оран беҙҙең Саҡмағошҡа ла килеп еткән. Ауыл ҡарттары – аҡһаҡалдар йыйылып кәңәш ҡорғандар.

Аҡһаҡал 1.  Илгә ауырлыҡ төшкәндә, яу килгәндә башҡорттар бер ҡасан да ситтә ҡалмаған.

:   Шулай.

:   Ир –егеттәр иртән үк аттарын эйәрләһендәр!

Аҡһаҡал 2.Яуға тиеп уҡталған

         Батырҙарға һүҙем бар.

                     Күп яуҙарҙы күрҙек беҙ

                     Өлгө өсөн йәштәргә

                     Әйтә торған уйым бар.

                     Батыр булып, дан сәсеп,

                     Дошманын ҡуйҙай ҡырғанын

                  Күҙ алдында дошмандың

Һанын һанап тормайса,

Атҡан уҡтай уҡталып,

Тауға сөйгән ҡыйғырҙай

Яуын ҡырҙан йотоноп

Уралтауҙан дан алып

Типһә тимер өҙөрҙәй

Салауаттай беләкле,

Яуға барған нөгәрҙең

Батырҙары күп булһын

Һөрән һалып яу ҡырған,

Ҡылды ҡырҡҡа ярырлыҡ

Теле майҙай иреткән,

Бөтә эште сер тотҡан

Уйлағанда таш йотҡан

Ҡараһаҡалдай ир булып,

Яуҙы башлар ир булһын

Ир булһын, ау, ир булһын

Батыр: Ата-бабаларҙың ҡанын һыулап

           Үҫкән сауҡаларҙан уҡ юнып,

           Дошмандарҙы сыр-сыу килтереп

           Беҙ ҡайтырбыҙ илгә шатланып.

Батыр:  Быуын-быуын үткән батырҙарҙың

              Һүҙен тыңлап, йырын йырларбыҙ

             Илкәйебеҙ өсөн булырбыҙ шаһит

             Дошмандарға илде бирмәбеҙ.

Әбей:  әрмеләргә китә, әй, башығыҙ,

            Буҙ балалр, инде хушығыҙ!

           Йылдарығыҙ айҙай тиҙ үк үтеп,

           Иҫән йөрөп, еңеп ҡайтығыҙ.

Автор : Батыр ғына егет, һай шул булыр –

             Яу килгәндә сығыр ялтырап.

Батыр ғына егет һөрән һалһа,                                      

Француздар торор ҡалтырап.

Булат ҡылыстары, ай, ялтырай.

Батыр егет яуға сапҡан саҡта,

Француздар дер-дер ҡалтырай.

Батыр: Ҡулдарымда һөңгө, билдә ҡалта,

Илем һаҡлап яуға сабам

Дошмандарҙы еңеп илгә ҡайтһам,

Байманымды шунда табам.

Автор: Яуҙан еңеп ҡайтышлай Ғабдулҡаһир батырҙы батша үҙенә саҡырып күп ер биргән. Ғабдулҡаһир ҡайтҡас та һалдат хеҙмәтен ҡуймаған, ҙур түрә булып эшләгән. Саҡмағош ауылының хәҙерге Мансуровтар уна шул Ғабдулҡаһир нәҫеленән булалар.