«Чүве аттарыныӊ саны» деп темага тыва дыл кичээлиниң презентациязы
презентация к уроку (6 класс)

Слайд 1

Слайд 2

Шагаа дээрге эрги чылды аъткарып үдээри болгаш үнүп келген чаа чылды база часты уткууруну ң байырлалы-дыр . Масленица – старинный славянский праздник проводов зимы, во время которого пекутся блины и устраиваются увеселения . Масленица Шагаа

Слайд 3

Чүве ады сан талазы-биле ийи хевирлиг болур : Чаңгыстың санында чүве аттары чүгле чаңгыс чүвени илередир : Хөйнүң санында чүве аттары ийи азы оон хөй чүвелерни илередир : сандай дыт сан оол сандай лар дыт тар сан нар ийи оол

Слайд 4

Хөйнүң санын илередир аргалар : Кожумактар дузазы-биле хевирлеттинер : сандай лар , ине лер , дыт тар , хөл дер , хол дар , хем нер , сан нар .

Слайд 5

Алтай дылда: ат тар «кони», аң нар «звери», чир лер «земли».

Слайд 6

Чүве ады сан ады-биле кады чорааш , хөй чүвени илереди бээр : беш инек , ийи оол .

Слайд 7

Чүве ады чаңгыстың санының хевиринге тургаш , хөй санныг чүвени илереди бээр . Хой кадарар . Чылгы кадарар . Чигир садар . Кодан хой оъттап чор . Сүрүг инек өдектен үнүп бар чор .

Слайд 9

Оюн « Чинчи чажыржыры » Шайның үстүн азы сүттү одунче , дээрже , тос чүкче чажар херексел . Шагаада даң бажында калбак даш кырынга чүнү салырыл ? Шагаа хүнүнде чоннуң күзелин, чүткүлүн, сүзүүн илередир чаагай күзээшкиннер. Шагаада улуг пашка дүлер мүн.

Слайд 10

« Дөрт берге » еречкчте гылачграл зынаасран хоранванаг

Слайд 11

Матпаадыр паштанзын , Бажы-Курлуг маназын . Ортаа-Мерген одагланзын , Уваа-шээжең уруктазын , Биче-Мөөвей бүүрек-баарак чизин , Чээрген-чаарган чыгзын . Арбай хоор , арбай хоор ! Чуп-чудурук , бип-билек , кып-кыры , чап-чарын , кижиргенчиг колдуктар .

Слайд 12

« Узун-тыныш »

Слайд 13

Тывызыктажыры . Артап болбас алдын өрген. Дээп болбас демир өрген. Алдын-Хөлдүң ортузунда Адыр сандан ыяштың буду он ийи . Будук санында үжен кушкаш , Кушкаш бүрүзүнүң аксында чээрби дөрт тараа . Санаттынмаан хой , хемчээттинмээн шөл . Доора майтак майыктыг , Дозур , далчыр карактыг .

Слайд 14

Сөзүглел-биле ажыл . Соок намдап чылыг дүжүп кээрге хар-биле шивээлер кижилер инектер хойлар тудуп ойнаан болза Мергенниң ол чарыында шыргай аразында койгун торлаа дузактаан болза кандыг дээр ! (С.Тока)

Слайд 15

Сөзүглел-биле ажыл . Соок намдап , чылыг дүжүп кээрге , хар-биле шивээлер , кижилер , инектер , хойлар тудуп ойнаан болза . Мергенниң ол чарыында шыргай аразында койгун , торлаа дузактаан болза , кандыг дээр ! (С.Тока)

Слайд 16

Бөгүн кичээлге … өөренип алдым. Меңээ … солун болду. Мен … билип алдым . Бодумга «…» демдекти салдым .

Слайд 17

Онаалга Мергежилге 250. « Шагаалааным » деп чогаадыг бижиир .

Слайд 18

Четтирдим !