«Ныууагътой мын нǽ фыдǽлтǽ ǽвзаг.Рацыд ǽрмǽг фǽлхат кǽнын.Номивджытǽ» открытый урок
план-конспект урока (9 класс)

Урочы  нысантæ

Сфæлхат кæнын  зонындзинӕдтӕ;   зæрдыл æрлæууын кæнын æмæ  бæстон бакусын рацыд ӕрмӕгыл.

Урочы хуыз

Рацыл æрмæг фæлхат кæнын æмæ ног зонындзинæдтæ гом кæныны урок.

Урочы ахуырадон фæстиуджытæ

Предметон: фæарфдæр кæнын ирон ӕвзаджы  тыххæй зонындзинæдтæ; фæцалх кæнын скъоладзауты хъуыдыйадтӕ аразыныл ǽмǽ номивджытǽ раст формǽйы пайда кǽнын.

Метапредметон: логикон хъуыдыкæнынад рæзын кæнын.

Удгоймагон: мадæлон æвзагмæ цымыдис æвзæрын кæнын.

Ахуыры методтæ æмæ формæтæ

Иртасæн-абарсты метод, индивидуалон, къордты куыст, къæйтты куыст.

Æххуысгæнæг фæрæзтæ

компьютер, интерактивон фæйнæг, презентаци, чингуытæ, карточкатæ.

Урочы сæйраг этаптæ æмæ структурæ

Ахуыргæнæджы архайды мидис

Скъоладзауы архайды мидис

Универсалон ахуырадон архайд (УАА)

Организацион хай

- Уæ бонтæ хорз, сывæллæттæ.

- Уæ бонтæ хорз, нæ зынаргъ уазджытæ, æмæ фарнӕйдзаг ут!

--- Мæ хæлæрттæ, цæттæ стут урокмæ?

Cалам дæттынц

Сигналон карточкатæй æвдисынц сæ цæттæдзинад

Удгоймагон:

(æгъдау; эмоционалон цæттæдзинад урокмæ)

Мотиваци.

(ахуыргæнæг дæтты ног темæ бамбарынæн æххуыс чи у ахæм æрмæг.)

Рацыд лексикæйыл куыст

А)Хъазт «Горǽттǽй»: (2 слайд)

ǽ ) Бакæсын нымæцонтæ

Цы амонынц нымæцонтæ? 1774  1859 1900  1899  15.05 2003  

 ---Цы ӕвдыст ӕрцыд  ацы нымǽцонты?

---Уæдæ-ма мын зæгъут, абон цæуыл дзурдзыстæм?

- хъазты сæйраг хъуыды баст у Ирыстоны хъǽутимǽ ǽмǽ горǽттимǽ.

- Абон дзурдзыстӕм Ирыстоны тыххӕй.

Регулятивон

(ахуырадон нысан æвæрын)

Актуализаци

(зæрдыл æрлæууын кæнын рацыд æрмæгæй дарддæры куыстæн цы хъæуы, уыцы зонындзинæдтæ)

---Байгом кӕнут  уæ тетрæдтæ, афыссут абоны нымæц  ӕмӕ къуырийы бон.

-Куыд æй бамбæрстат афтæ абон мах дарддæр ныхас кæндзыстæм Ирыстоны тыххæй.

- æвæццæгæн алкæй хæдзары дæр ис Къостайы чиныг «Ирон фæндыр», æмæ йын -стыр аргъ ис.

-Къостайы миддунейы тых  ис йе /сфæлдыстады.Уыцы хъару  мах æнкъарæм йе ‘мдзавгæты зæлты.Цы нын хъавыдис зǽгъын Къоста?

-Цы нын фǽдзǽхсы,байхъусǽм мА Алексей æмæ Аделинæмæ

-Ирон фæндыр райдайы æмдзæвгæ «Ныстуан»- æй.

(Алексей)-иронау

«Завещание»    -        Аделина –уырыссагау

-Ацы ǽмдзǽвгǽйы Къоста ǽвдисы уарзондзинад йǽ адǽммǽ, кǽд йǽ цард исчи снывонд кодта йǽ бǽстǽйǽн ǽмǽ йǽ адǽмǽн ,уǽд уый уыд Къоста.

-Къоста фыста ирон æмæ уырыссаг æвзæгтыл.

(Ахуыргæнæг байгом кодта фæйнæгыл æмбæхст фыст:

Зӕрдӕвӕрӕны мӕй ,15-ӕм бон.1899 аз)

-Цæмæй нæ куыст мидисджындæр уа, уый тыххæй нæ зæрдыл æрлæууын кæндзыстæм цавæвр æвзæгты бинонтæм хауынц ирон æмæ уырыссаг æвзæгтæ?

- сыв.дзуæппытæ

-Æмæ кæд ис æвзæгты бинонтæ , афтæ ис къордтæ дæр. Цавæр æвзæгты къордмæ хауы ирон æвзаг?

-дзуæппытæ.

-Цавæр æвзæгтæ мА хауынц ирайнаг къордмæ?

-Æркæсут ма таблицæмæ æмæ раиртасæм цæуыл дзурдзыстæм, цавæр грамматикон бындур æрлæууын кæндзыстæм нæ зæрдыл?

Ацы тǽблица хуымæтæг нæу, баххæст кæнын æй хъæуы, ахъуыды мА кæнæм цавæр дзырдтæ хъæуы бавæрын?

Скъоладзаутæ кусынц сæ тетрæдты хибарæй.

Скъоладзаутæ кусынц къæйттæй:

Зонадон:

(рацыд æрмæг зæрдыл æрлæууын кæнын)

Коммуникативон:

(искæй архайдæн аргъ кæнын)

Рацыд æрмæгыл куыст.

Цæлхдуртæ аиуварс кæныныл куыст.

---Фæйнæгыл фыст: (4 слайд)

Къордтӕй куыст.

---Ныртӕккӕ алчидӕр цыбырӕй радзурдзӕн йӕхи ӕмӕ Ирыстоны тыххӕй.

1._ Къорд

2.Къорд

---Нæ урочы темæ у ««Ныууагътой мын нǽ фыдǽлтǽ ǽвзаг.Рацыд ǽрмǽг фǽлхат кǽнын.Номивджытǽ»». Абон мах бакусдзыстам  ацы темӕйыл .

Скъоладзаутæ дзурынц сæ хъуыдытæ.

Скъоладзаутæ дзуапп дæттынц.

Къордтӕ кӕрӕдзийы дзаппытӕм хъусынц

Къордтӕ аргъ кӕнынц сӕ куыстӕн ӕмӕ иннӕ къордӕн дӕр.

Скъоладзаутӕ дзуапп дӕттынц

Зонадон:

(рацыд æрмæг бафидар кæнын, ног зонындзинæдтæ райсын)

Коммуникативон:

(хи хъуыдытæ æргом кæнын)

Удгоймагон:

(æнкъарын ирон æвзаджы

ахадындзинад нæ адæмы царды)

Чиныгимæ куыст

-Æркæсæм ма хъуыдыйæдтæм æмæ сæ сраст кæнæм текстмæ гæсгæ.

(с.170-171. учебник)

Фæлæ уал сбæрæг кæнæм номивджыты хауæнтæ.

---Ссарын чиныджы текст ǽмǽ хъуыдыйǽдтǽ, скъоладзаутæ ǽххǽст кǽнынц хъǽугǽ дзыртǽй, фыссынц сæ тетрæдты

1. Нæ фыдæлтæ нын цы хæзнатæ ныууагътой, уыдон афтæ бирæ сты, æмæ се ’ппæтæн ранымайæн дæр нæй.

 2. Уыдон се ’взагæй адæм сты.

 3. Уый цас фылдæр куса, уыйас фидардæр кæны.

 4. Æвзаг куы нал вæййы, уæд фесæфынц уыдон сæхæдæг дæр.

5. Ууыл цæрæг адæм цы æвзæгтыл дзурынц, уыдон дих кæнынц æвзæгты бинонтыл.

Скъоладзаутæ сæ чингуыты кæсынц текст, хъǽугǽ номивджытǽй кǽй баххǽст кодтой .

Регулятивон :

(чиныджы хъæугæ информаци ссарын)

Зонадон:

(ног зонындзинæдтæ фидар кæнын)

Физкультинутка

---Гыццыл баулæфæм мæм нæ куыст адарддæр кæнæм.

Кæнынц физминуткæ

Удгоймагон:

(баулæфын)

Ног зонындзинæдтæ  фидар кæнын.

---Ныр та аргъ скӕнӕм   нӕ къордты куыстӕн.

---Хорз бакуыстат, фæлæ-ма зæгъут, кæцæй ист сты ацы дзырдтǽ?

Сывǽллǽттǽ ǽмбырд кǽнынц ǽмбисǽндтǽ.

1группа Адæймаг куы равзæрд, уæдæй нырмæ цы ивддзинæдтæ æрцыди йæ царды, йæ фæллойы æмæ йæ хъуыдыты, уыдон сæ фæд ныууагътой æвзаджы.

2 группа Мадæлон æвзаг у адæймаджы удыхъæды дидинæг, нæ хъаруйы цæджындз, фæлтæрты 'хсæн фидар хид.

1 группа Алы адæммæ дæр вæййы зынаргъ хæзнатæ: райгуырæн бæстæ, ном, æгъдæуттæ, æвзаг.

2 группа Адæмæн се взаг цас тыгдæр базонай,  

                    уыйбæрц сын тынгдæр базондзынæ сæ зонд æмæ сæ зæрдæ.

Къордтæ кусынц цалдæр минуты, стæй сæ хъуыдытӕ зӕгъынц

Зонадон:

(зонын, цы æрмæгыл бакуыстой, уымæй зонындзинæдтæ равдисын)

Коммуникативон: (хи хъуыдытæ æргом кæнын, къордты архайын арæхсын ,иумæйаг уынаффæмæ æрцæуын иумæйаг хъуыддаг аразгæйæ)

Рефлекси.

Æрмæг бафидар кæныныл куыст.

---Адарддæр кæнут хъуыдыйæдтæ. (8слайд)

-Мадӕлон ӕвзаг…..

-Ирон ӕвзаг! Мӕ зынджы…

_Ныууагътой нын…

Скъоладзаутæ дарддæр кæнынц хъуыдыйæдтæ, сæ зонындзинæдтыл æнцойгæнгæйæ.

Зонадон:

(ног зонындзинæдтæ сфæлхат кæнын)

Коммуникативон: (хи хъуыдытæ æргом кæнын)

Хатдзæгтæ скæнын.

--Цы базыдтат ногæй?

---Цы уæм фæкаст зындæр? Æнцондæр?

Сæ хъуыдытæ дзурынц

Регулятивон:

(æнтыстытæн, фæстиуджытæн аргъ кæнын)

Коммуникативон: (хи хъуыдытæ бæлвырд кæнын )

Хæдзармæ куыст

Мини –сочинени ӕвзаджы тыххӕй

Бæрæг кæнынц сæхимæ хæслæвæрд.