Нарт Нарт уæд уыдысты…
материал (9 класс)

        Нарт   Нарт   уæд  уыдысты…

      ( Хъæлдзæг æмæ дзырдарæхст фæсивæды хъазт  (КВН).

( 9 – 11 къл.)

                                 Дзæуджыхъæу – 2003 аз.

Хъазты хæстæ: ахуырдзауты æргом тынгдæр раздахын фæсурокты                                                                                                                      хъомыладон  куыстмæ, ахуыр сæ кæнын цыргъзондæмæ сæрæн у-вын, адæмон сфæлдыстады хъæздыг æвæрæнтæй арæхстджынæй

пайда кæнын,   сывæллæтты зæрдæты гуырын кæнын мадæлон æвзагмæ, фыдæглты истори æмæ культурæмæ уарзондзинад, хъомыл cæ кæнын хуыздæр нæртон миниуджытыл.

Хъазты фæлгонц : Сценæйыл стыр дамгьæтæй фыст: «НАРТ  НАРТ  УÆД УЫДЫСТЫ…», плакаттæ, нывтæ, къулы газеттæ, тухгæ чингуытæ, музыкæ.

                                                Хъазты цыд.

             (Хъуысы рагон  ирон музыкæ. Сценæйыл  фæзыны Сырдон).

Сырдон (йæ  къухаууонæй адæммæ кæсы): -  Мæнæ цас адæм ис! Цымæ цы

        'рцыд? Атæппæт адæм цæмæ 'рæмбырд сты?.. Æз Гæтæджы фырт

         Сырдон ма уон , æз æй  куы нæ базонон, цы та æрхъуыды кодтой

         Нарты фæсивæд мæ сусæгæй. (Фæзынд Сатана).

Сатана :  - Дæ бон хорз, Сырдон!

Сырдон : - Æгас цу, Сатана! Ам цы хабар уыдзæн? Айбæрц адæм цæмæн

        æрæмбырд сты? Ды та йæ зондзынæ, Сатана…

Сатана : - Ау, Гæтæджы фырт, зæххы бын дæр дын æнæзынд куы ницы

        ирвæзы, уæд æй нæ зоныс?!

Сырдон : - Мæ мæрдты стæн, ницы фехъуыстон, нæ йæ зонын!

Сатана : - Абон ам уыдзæн стыр бæрæгбон. Нæ фæсивæд æвдисдзысты сæ

                    арæхстдзинад, сæ цыргъзонд æмæ сæрæндзинад.

Сырдон (ныххудти): - Цы загътай? Сæрæндзинад…Цыргъзонд…(худы).

         Ма мæ худын кæн, Сатана…Нæ фæсивæд сæрæн куы уаиккой,

         уæд сæ мæнæ уый (йæхимæ амоны) уал хатты нæ фæсайдтаид!..

Сатана : - Ды цыфæнды дæр дзур, фæлæ абон ам ис стыр хъæлдзæг

                  бæрæгбон!

Сырдон : - Цæй, Сатана, мæсты ма кæн, фæлæ ма мын зæгъ : кæм ис уæ

        цыргъзонд æмæ сæрæн фæсивæд, æз дæр сæм бакæсон!? (Худы).

Сатана : - Ам сты, фæлæ хъуамæ хæлттæ сисой!

Сырдон : - Хæлттæ зæгъыс? О, хæлттæ æппарынмæ æз тынг дæсны дæн! (Йæ

              худ фелвасы æмæ дзы æвæры хæлттæ). – Рацæут, сæрæндæртæ,

        сисут хæлттæ! (Капитантæ исынц хæлттæ).

                                         (Фæзыны хъазты амонæг).

Амонæг : - Уæ бон хорз, зынаргъ æмбæлттæ! Абон мах æрæмбырд стæм

         хъæлдзæг æмæ дзырдарæхст фæсивæды хъазтмæ. Нæ темæ у

        «Нарт Нарт уæд уыдысты…» Ныр та уæ базонгæ кæндзыстæм,

        абон нын нæ хъазтæн раст аргъ чи скæндзæн, уыцы

        тæрхонгæнджытимæ. (Ранымайын жюрийы уæнгты).

        - Абон нæ хъазты архайдзæн 2 командæйы : «Нæртон» æмæ

        «Цин». Нæ абоны хъазты ис ахæм конкурстæ :

                               I конкурс – Хи бацамоныны конкурс.

(Радыгай алы командæ дæр хъуамæ оригиналон хуызы радзура йæхи тыххæй, бацамона йæхи, 5-7 мин.)

                             - Табуафси, фыццаг командæ, сценæмæ!

(Дарддæр цæвиттонæн хаст цæуы иу командæйы хъазт – командæ «Нæртон»). (Командæ сценæмæ рацыд «Симд»-ы музыкæмæ гæсгæ кафгæ).

1 скъоладзау :  - Ныббарут, кæд – иу уæм  нæ зарæг

                            Æнаив фæкæса, мыййаг.

                             Кæй зæрдæ нæ агуры хъазын,

                             Уый ацæуæд ардыгæй дард !

2 скъоладзау :  -  Уæлахиз айхъуысдзæнис дардыл,

                              Куы уæм æдзухдæр мах уæндон,

                              Лæудзæнис фидарæй уæ зæрдыл, -

1. Цыргъзонд, 2)тыхджын, 3)ныфсджын.

Иумæ : - НÆРТОН ( Скъоладзаутæн сæ фæсонтыл конд  дамгъæтæ :

          Н  Æ  Р  Т  О  Н. Фæстæрдæм азилынц, цæмæй залы адæм феной фыст).

3 скъоладзау : -   Абон хъуамæ « Нæртоны» хъазтæй

                              Барухс уа уæ зæрдæ цæг!

                              Мах нæ баззайдзыстæм састæй, -

                              Уый уыдзæнис тагъд бæрæг!

Зарæг иумæ ( Мотив « Дидинæгæн ма ратон йæ сыфтæр…») :

                     О, чызджытæ мæ лæппутæ, цæй-ма,

                                Абон мах дæр равдисæм нæхи

                                Æмæ базонæм бæлвырдæй иумæ,-

                                Чи нæ у æппæты рæвдздæр, чи?!

Иу скъоладзау : -  Æмæ базонæм бæлвырдæй иумæ, -

Иумæ : -  Чи нæ у æппæты рæвдздæр, чи?!

4 скъоладзау : -    Нæртон – мæ мыггаг,

                                Ныфс – мæ ном.

                                Кæмæ ис Намыс, - мемæ цом!

                                Кæд ды æнæныфс дæ, нæуæндаг,

                                Уæд махæн иумæ нæу нæ фæндаг!

Зарæг иумæ :   -    Нæ фыццаг ныхас, жюри, дæуæн зæгъæм,

                                 Ды махæн абон нæ зæрдæ срухс кæн, ой…

                                 Цы кæнæм, нæ хур, кæдмæ йæ 'мбæхсæм,-        2 хатты.        

                                 Мах хъуамæ абон рамбулæм 'нæмæнг, ой…    

5 скъоладзау :  -      Цæй - ма, цæуыл тыхсут? Цæмæй рамбулæм, уый

                                   тыххæй  цы хъæуы, уый нæ зонут?!  

6 скъоладзау :  -     Цы? Ды та цыдæр æрхъуыды кодтай!

5 скъоладзау :  -    Бæгуыдæр, æрхъуыды кодтон ! Æмæ йæ сымах нæ зонут?!

                               Цавæр къуырматæ стут, уæ хорзæхæй, æппындæр куы

                               ницы æмбарут! Жюри, жюри куы кæнут, уæд жюримæ

                               куыдæй цæуын хъæуы, уый нæ зонут?!

7 скъоладзау ( дисхуызæй) : -  Куыдæй?

5 скъоладзау :  -    Тæбæгъимæ, тæбæгъимæ! Къуырматæ!

3 скъоладзау :  -   Æмæ сæм мах дæр тæбæгъимæ æрбацыдыстæм!

           ( Фæзынд лæппу тæбæгъимæ. Тæбæгъы гæххæттæй конд сырх

                            зæрдæтæ. Фæцæуы жюримæ заргæ ) :

                           -   Нæ зæрдæтæ тæбæгъыл æрбахастам,

Иумæ :     - Нæхицæй æнæхæдзар куы сарæзтам.

                   Æхсæвæй-бонæй баззадыстæм скъолайы,

                   О, жюри, кæм ис амонд мæгуыр лæджы!

                                 ( Тæбæгъ лæппу жюрийы раз æвæры).

2 скъоладзау : - Фæлæуут – ма, жюримæ дæс тæбæгъимæ куы бацæуæм,

                            уæддæр нæ сæрты куы ницы уа, уæд нын жюри цы

                            акæндзæн?!

1 скъоладзау :  -  Уæдæ, уæдæ!.. Зæгъæм нæ афарстой : Нарт чи сты? – уæд

                               æй зонут?

4 скъоладзау :  -   Ау, куыд нæ йæ зонæм! Исты тормозтæ стæм!...Нарт у…

                                Нарт у… бæхты театр!

2 скъоладзау  ( хъæрæй ныххудти) :  -  Ды æцæг тормоз куы дæ!.. Цавæр

        бæхты театр? Æххæст ма зæгъ : Хæрджыты театр… (худы).

         Нарт у – кафе. Мæнæ хæргæ кæм фæкæнцнц, стæй нуазгæ

        æмæ кафгæ…желательно, дæ уарзонимæ, ахæм бынат! Понял?

        Къуырма!

1 скъоладзау :  - Иу зондджын та дзы ай! Мæнæ мыл мæгуыры бон адонимæ!

        Уый цæй бæхты, цæй хæрджыты  кой кæнут!? Нарт сты нæ

        фыдæлты æрхъуыдыгонд адæм! Ау, никуы фехъуыстат –

        «Нарты кадджытæ», зæгъгæ.

6 скъоладзау :  - Цæй, Нарт чи фæнды дæр фестæт, фæлæ нæхи абон

        сæрæнæй равдисæм æмæ иннæ командæты рамбулæм.

3 скъоладзау (репликæ): - Как им будет не по кайфу!..

Зарæг (фарсхæцджытæн, мотив «Цы сусæг кæнон») :

                            Нæ фарсхæцджытæ, æмдзæгъд нын кæнут,

                            Æмдзæгъд нын кæнут, ой!

                            Уæ ныфс нын бирæ, æмæ уæ мах дæр,

                            Куыд нæ фæсайæм, ой!

(Фонограммæ  «Кто хочет стать миллионером», хъуысы хъæлæстæ. Рацæуы сценæмæ иу лæппу).

Лæппу-амонæг : - Сымах кæсут хъазтмæ  «Кæй фæнды рамбулын милуан?».

        Амоны йæ  Галкинты Максим. Мæ ныхмæ лæууы тынг

        зондджын чызг (лæппу)…

                            Æрмæстдæр дæм иунæг фарст ратдзынæн, йæ аргъ у милуан

                            сомы :        Чи рамбулдзæн абоны хъазты?

                   А)   «Нæртон»                                  С)   «Нæртон»

                   В)   «Нæртон»                                  D)     Иннæтæ

Чызг (лæппу) : - Æцæг зын фарст у!.. Залы æххуыс мæ хъæуы.

Лæппу-амонæг : - Уæ хорзæхæй, залы бадджытæ, аххуыс ма йын кæнут!

        (залæй хъæр кæнынц : «Нæртон», «Нæртон»…)

Зарæг (ныхмæлæуджытæн, мотив «Если б я был султан») :

                                            Нæ ныхмæлæуджытæн

                                            Мах æргом зæгъæм :

                                           - Абон нæ ныхмæ нæй

                                            Æппындæр лæууæн.

                                            Мах стæм тынг ныфсджын,

                                            Зондæй стæм æххæст.

                                            Æмæ уын зын уыдзæн

                                            Махимæ хæцын.

                          Куы кæна абон жюри раст тæрхон,

                          Уæд рамбулдзыстæм æнæмæнгдæр мах.    2 раза.

(Командæ ацæуы сценæйæ. Фæзыны амонæг, кæны комментаритæ).

                                   II конкурс – импровизаци.

(Командæтæ аразынц пантомимæ лæвæрд фразеологизммæ гæсгæ, кæнæ æмбисондмæ гæсгæ, стæй та рекламæ иронау лæвæрд темæмæ гæсгæ) :

Зæгъæм : пантомимæ – «Цæваг галæн йæ сыкъа сæтты», «Йæ зæрдæ

        фæцъæх», «Мысты хуынкъ туманæй агуры» æмæ а.д.

Рекламæ –  хойрагыл, æхсæн фæрæзтыл, уæлæдарæсыл æмæ а.д.

                           III конкурс – Музыкалон-сфæлдыстадон.

                 (Командæтæ хъуамæ равдисой скъолайы царды нывтæй).

                                IV конкурс – Капитанты конкурс.

(Сценæмæ рахизынц капитантæ æмæ кæрæдзийæн арфæйы ныхæстæ зæгъынц худæджы хуызы, стæй фæйнæ иу оригиналон фарст дæттынц кæрæдзимæ).

                                 V конкурс – Хæдзармæ куыст.

(«Нарты кадджыты» бындурыл саразын сценкæ абоны цардимæ баст худæджы хуызы).

                      (Фæзындысты та Сырдон æмæ Сатана).

Сатана : -  Цæй, Сырдон, ныр та ма цы зæгъдзынæ? Федтай æцæг сæрæн

          фæсивæд, æви нæ ?!

Сырдон : -   Æ, уæ мард макуы фесæфа! Мæхицæй цыргъзонддæр æмæ

           сæрæндæр разындысты…Уæ цæрæнбон бирæ фæуа, мах абон

                     чи бахъæлдзæг кодта. Сатана, мæ раздæры ныхæстæ фæстæмæ

             исын, фæлæ сын сæ сæрæндзинад æмæ цыргъзондæн аргъ

                      скæнын хъæуы.

Амонæг : - Ууыл æппындæр ма тыхсут. Ныртæккæ жюри уæнгтæ ауынаффæ

                    кæндзысты æмæ раст аргъ скæндзысты абоны хъазтæн.

(Цалынмæ жюри хатдзæгтæ кæны, уæдмæ хъуысы ирон музыкæ,кæфтытæ, зарджытæ æмæ а.д.)

                      Жюрийы   раныхас, лæвæрттæ.

Н Æ  Ф Ы Д Æ Л Т Ы  Ф А Р Н

(пьесæ)

Архайджытæ:

Алан – 8-10 аздзыд лæппу.

Мад

Нарты Уырызмæг

Нарты Сатана

Нарты Батрадз

Нарты Хæмыц

Нарты Сослан

Нарты фæсивæд – аст лæппуйы æмæ дæс чызджы.

Уазджытæ: гуырдзиаг æмæ уырыссаг лæппутæ.

I фæзынд.

Занавес æхгæд.

Алан стъолы уæлхъус бады. Стъолыл чингуытæ, тетрæдтæ, боныг. Ахуыр кæныны бæсты ирон музыкæмæ хъусы.

Алан: Ехх! Тæхудиаг не сты, скъоламæ чи нæ цæуы, уыдон. Хъаз дæхи фæндиаг, телевизормæ кæс, музыкæмæ хъус. Æз та æдзухдæр мæ уроктæ хъуамæ ахуыр кæнон. Алыбон «дыууæтæ» исынæй сфæлмæцыдтæн…( боныг æмæ чингуытæ схуыстытæ кæны).

Æрбацыд мад.

Мад: Мæ лæппу, дæ уроктæ, ахуыр кæныс? (кæсы боныгмæ). Мæнæ бæллæх! «2»-та  куы райстай! Цымæ мын кæдмæ мæ уд афтæ хæрдзынæ?

Алан йæхи æнæхъусæг скодта.

Алан: Æххормаг мын у!

Мад: Ничи йæм кæсы? Æххормаг ын у! Кæд райдайдзынæ рæстмæ ахур кæнын? Æз дын алы бон дæр хуыздæр хæринæгтæ кæныныл куы архайын, уæд мын ды та скъолайæ хорз бæрæггæнæнтæ хæссын кæд райдайдзынæ? «2»-тæ æмæ æрдæгмард «3»-тæ йедæмæ дæ боныджы куы ницы ис! Кæд ма дæ ахуыргæнджытæм мæ цæсгом равдисын хъæцы. Æдзух дæ фыдгой кæнынц.

Алан: (бустæхуызæй). Ахуыргæнджытæ мын скъолайы фаг фæвæййынц, ды та ма мын сæ кой ам дæр кæныс. Фæлтау мын исты хæринаг авæр.

Мад: (мæстыйæ). Уæртæ дын цæлгæнæны стъолыл хæринаг æмæ бахæр, фæлæ та-иу уый фæстæ хъазыныл ма фæу. Дæ уроктæ дæ-иу ма ферох уæнт, кæннод дын æз дæр, цавæр бæрæггæнæнтæ мæм хæссыс, ахæм хæринæгтæ кæнын райдайдзынæн.

Алан: (йæ ком ивазгæйæ). Мауал ма мæм хыл кæн. Ныртæккæйы хуызæн мæм тынг фынæй кæнын никуыма цыд.

Мад: Фынæй æхсæв кæндзынæ, фæлтау хæринаг бахæр æмæ дæ хæдзармæ куыстытæ сæххæст кæн. Мæхицæн дæ ницы агурын. Дæ зивæгыл фæуæлахиз у æмæ дæ лæг рауайа. Нæ фыдæлтæм магусайæ æгаддæр ницы уыд.

Алан ацыди хæрынмæ

Мад:  (кувы). О, Хуыцæутты Хуыцау! О, не ‘сфæлдисæг кадджын Хуыцау! Ахæм арфæ мын ракæ æмæ мæ хъæбул адæмы æхсæн æгад куыд нæ уа. Йæ сæры хорз зонд куыд бацæуа!

Мад ацыд. Алан хæрды фæстæ йæ уроктæ кæныныл æрбадт. Асхуыстытæ кодта чингуытæ, тетрæдтæ. Йæ ком ивазы.

Алан: Цæй, афынæй уал кæнон. Мæ чингуытæ никæдæм алидздзысты.

Æрхуыссыд Алан æмæ афынæй. Йæ фыны бахауыд Нарты бæстæм.

Занавес байгом æрдæджыонг. Разындысты хæхтæ. Рацæуы Нарты Батрадз.

Батрадз: Байхъусут, нæртон адæм! Байхъусут!

Уый фæстæ афтæ мачи зæгъæд, æз нæ фехъуыстон! Райсом, Нарты куырыхон хистæртæ Уырызмæг æмæ Сатана куывд кæнынц æмæ хонынц æртæ Нарты дæр стырæй, чысылæй.

Нæ фехъуыстон мачи зæгъæд.

Байхъусут! Байхъусут.

Алан дисгæнгæ кæсы куы хæхтæм, куы Батрадзмæ. Йæ алыварс зилы.

Алан: Дæ хорзæхæй, хорз лæг. Бахатыр кæн, фæлæ ай цавæр бæстæ у, стæй ды чи дæ?

Батрадз: Æз дæн Нарты Батрадз. На бæстæ та у сахъгуырд  Нарты бæстæ.

Алан: Хорз лæг. Ма ма мæ хынджылæг кæн. Æз дæ æцæгæй фæрсын.

Батрадз:  Æз дæр дын æцæгæй зæгъын. Ды æрбахаудтæ Нарты бæстæм.

Алан:  (æнæууæндгæ). Æмæ Нартæ раджы,  тынг раджы куы цардысты æмæ амардысты. Уыдонæй мæрдты стæгдар дæр куынæуал ис.

Батрадз: Уымæй раст зæгъыс. Махæй стæгдар дæр нал баззад, фæлæ цæргæйæ баззадысты нæ удтæ æмæ нæ намыс. Зæххыл цы хабæрттæ цæуы, уыдонæй иудæр æнæзындгонд нæу.

Алцыдæр зонæм, алцыдæр хъусæм. Æви Къостайы ныхæстæ дæр нæ хъуыды кæныс?

Алан: (дисхуызæй). Æмæ исты Къоста сымах рæстæджы цардис?

Батрадз: Къоста мах рæстæджы нæ цард, фæлæ уый у нæ хуыздæр байзæттæгтæй æмæ  афтæ загъта: «Хъæр мæрдтæм дæр хъуысы».

Алан: Æмæ уæдæ мæн дæр зоныс?

Батрадз: О, ды дæ Алан. Дæ магуса, æмæ зивæггæнаг,  ахуыркæнын нæ уарзыс æмæ дæ мадмæ «2»-тæ хæссыс. Иудзырдæй, ирон адæмы, нарты фæдонты худинаг кæныс.

Алан: (адæммæ). Мæнæ царциаты диссæгтæ!

Батрадз: Цом, уæдæ æз цæуон. Кувдмæ нæ цæттæ кæнын хъæуы.

Алан: (лæгъстæхуызæй). Батрадз, дæ хорзæхæй, Мæн дæр ма демæ акæн.  Мæхи цæстытæй фенон нæ рагон цытджын фыдæлты.

Батрадз: Бæргæ дæ акæнин, Алан, фæлæ Нартæ дæухуызæтты нæ уарзынц. Ахæмтæ худинаг кæнынц мах дæр æмæ ирон адæмы дæр. Хорз куы ахуыр кæнис, æнæзивæг куы уаис, уæд дæ бæргæ ахонин мемæ куывдмæ.

Алан: Батрадз! Ард дын хæрын. Амæй фæстæмæ хорз кæй ахуыр кæндзынæн, æнæзивæг кæй уыдзынæн. Ирон адæмы, нæ рагон фыдæлты ном кæй нæ фæчъизи кæндзынæн. Ирыстонæн мæ аккаг хъæбул кæй рауайдзæн.

Батрадз: Хорз, Алан. Æгайтма дæ рæдыд æмбарыс æмæ йæ раст кæныс. Уый лæджы нысан у.  Цом уæдæ иумæ Нарты куывдмæ.

Батрадз æмæ Алан ацыдысты кæрæдзи кухтыл хæцкæйæ.

Занавес сыхгæдта.

II фæзынд.

Хъуысынц «Симд»-ы зæлтæ. Занавес кæронмæ байгом. Нарты фæсивæд кафынц. Сценæйы иннæрдыгæй  ирон фынджы уæлхъус бадынц Нарты хистæртæ: Уырызмæг, Хæмыц, Сослан. «Симд»-ы фæстæ лæппутæ чизджыты бахуыдтой сæ бынатмæ æмæ сын сæрæй акуывтой.

(чызджытæ лæууынц иу рæнхъæй, лæппутæ та æндæр рæнхъæй.)

Рацыд Сатана, дзуры фæсивæдмæ:

Сатана: Бузныг уын, Нарты сагсур фæсивæд. Æгайтма уæ хистæрты буц кæнут.  Батрадз, мæ къона, фынгтæ арæвдз кæнут. (ацыд).

Райхъуыст «Сатанайы зарæг». Рацæуынц Сатана æртæ чъириимæ, Батрадз физонæгимæ æмæ Алан бæгæныйы къусимæ.

(Зарæг)

Нæртон æфсин Сатана,

Ой, уæрæйдæ, Сатана.

Нæ царды цин Сатана,

Ой, уæрæйдæ, Сатана.

Дæ уынд махæн цинаг у,

Ой, уæрæйдæ, Сатана.

Нæ хорз æфсин, Сатана,

Ой, уæрæйдæ, Сатана!

Сатана хистæрты раз æрæвæрдта чъиритæ. Лæппутæ та физонæг æмæ бæгæны.

Хистæртæ: Бузныг, нæ бæркадкъух Сатана.

Сатана: Уæ мады æхсырау уын хæлар уæд мæ хойраг.

Хистæртæ сыстадысты кувынмæ.

Батрадз: Лæппутæ, хæстæгдæр æрбалæуут.

Уырызмæг: (кувы). Уæ, иунæг кадджын Хуыцау! Ды дæ нæртон, ирон адæмы сфæлдисæг æмæ нын кæддæриддæр æххуысгæнæг у.

(лæппутæ иумæ: Оммен, Хуыцау!).

Цæхæрцæст Уастырджи! Нæ фæсивæды, нæ сабиты нын дæ рахиз къабазы бын дар.

(Оммен, Хуыцау!)

Нæртон, ирон адæмы фарн æмæ намыс бæрзонд куыд хæссой.

(Оммен, Хуыцау!)

Зæдтæ æмæ дауджытæ!

Ирон адæм хистæрæй зондджын æмæ кадджын куыд уой.

(Оммен, Хуыцау!)

Кæстæрæй – ныфсджын æмæ хъаруджын.

(Оммен, Хуыцау!)

Цардæй та хайджын куыд уæм, уыцы  арфæ нын ракæнут.

(Оммен, Хуыцау!)

(Батрадз Аланмæ авæрдта аходæггаг).

Хæмыц: Нæ гуыппырсар кæстæртæ! Уæ буц хистæрты зæрдæтæ барухс кæнут ерыстæй кафынæй, зарынæй, æмдзæвгæтæ дзурынæй.

Сослан: Ерысты чи фæуæлахиз уа, уыдонæн нæ бæркадкъух Сатана ракæндзæн лæварттæ.

Сатана: Батрадз, мæ хур. Райдайут уæдæ ерыстæ, æз та лæвæрттæ арцæттæ кæнон.

(Сатана ацыд).

Лæппутæ дæр хъазты æрлæууыдысты.

Батрадз: Гъе, Нарты хъал фæсивæд! Уæдæ райдайæм нæ нæртон ерыстæ кафынæй. Нæ гуыппырсар лæппутæ! Равдисут уал сымах уæ  сæрæндзинад, уæ лæгдзинад.

(Лæппутæ кафынц).

Батрадз: Ныр та сæ арæхстдзинад, сæ уæздандзинад равдисæнт нæ рæсугъд чызджытæ.

(Чызджыты кафт).

Батрадз: (дзуры адæммæ). Гъе, нæртон адæм! Сæр нæ бахъуыди, сæр. Нæ куывдмæ нæм æрбацæуынц æндæр бæстæйæ уазджытæ.

(æрбацыдысты гуырдзиаг æмæ уырыссаг лæппутæ).

Уазджытæ: Здравствуйте, дорогие соседи Нарты. И пусть удача всегда сопутствует вам!

     Гамарджеба, чеми дзмебо, Нартебо.

(Нарты лæппутæ сын салам дæттынц, цин сыл кæнынц).

Батрадз: Уæ хорзæхæй, нæ зынаргъ уазджытæ. Хистæрты размæ уал ахизут.

(лæппутæ æмæ уазджытæ бацыдысты хистæрты цурмæ).

Уазджытæ: Нæ буц  нæртон хистæртæ! Уæ куывд рæстмæ уæд.

Хистæртæ: Алыбон æгас нæм цæут æмæ кæддæриддæр амондджын фæндæгтыл цæут.

Уырызмæг: (кувы). Абон нæм нæ нæртон кувдмæ саккаг кодтой зынаргъ уазджытæ. Уырысæй æмæ Гырдзыстонæй.

Ирон адæммæ рагæй дæр уазæг Хуыцауы уазæг у æмæ кадджын у.

Уадз æмæ æнустæм ирон, уырыссаг æмæ гурдзиаг адæмты æхсæн хæлардзинад макуы фехæлæд.

(Оммен, Хуыцау!)

(Уазджытæ ацахостой бæгæныйæ).

Хæмыц: Батрадз, мæ къона. Уазджыты уал хъазтмæ акæнут. Уадз æмæ сæ сæрæндзинад равдисой!

Батрадз: Нæ зынаргъ уазджытæ. Уæ хорзæхæй! Хъазтмæ нæм ахизут.

(уазджытæ æмæ Нарты лæппутæ хазтмæ бацыдысты).

Батрадз: Нæ  буц уазджытæн кафыны бар.

(Гуырдзиаг кафт).

Батрадз: Уæ хорзæхæй. Ныр та, нæ зынаргъ уазджытæ, фынгмæ саккаг кæнут.

(Уазджыты сбадын кодтой).

Батрадз: Гъе, нæртон фæсивæд! Уæдæ ныр та райдайæм нæ ерыстæ æмдзæвгæтæ дзурынæй.

(Дзурынц æмдзæвгæтæ  Ирыстоны, нæ рагфыдæлты тыххæй).

Уырыссаг дзуры Томайты Адæйы æмдзæвгæ: «Возьми у нартов силы волшебство».

Сослан: Махмæ гæсгæ хуыздæр æмдзæвгæ радзырдта … Сатана лæвар дæтты уымæн.

(Сатана дæтты приз).

Батрадз: Нæ буц фæсивæд! Хистæры кафт.

(Иууылдæр сыстадысты æмæ Уырызмæг Сатанаимæ акафыдысты).

Батрадз: Нæ нывфсджын фæсивæд. Ныр та нæ хистæрты зæрдæтæ зарынæй барухс кæнæм.

(Фæсивæд зарынц: «Ирыстоны зарæг»,  «Фарн»).

Батрадз: Ныр та нæ сахъгуырд лæппутæ сæ хъарутæ равдисæнт алыхуызон хъæзтыты.

(1.Бæндæн ивазын

2.Сынæгæй хæцын).

Уазджытæ дæр архайынц ерысты. Сатана фæуæлахизуæвджытæн дæтты призтæ.

Сатана: Бузныг уын, нæ нæртон фæсивæд. Уæ кад, уæ намыс сæфт макуы уæд. Кæддæриддæр царды мидæг уæлахиз ут. Уæ куырыхон хистæрты цыт бæрзонддæр кæнут.

Батрадз: Гъе, мæ гуыппырсар æфсымæртæ. Нæ куывды кæрон ма æрсимæм нæртон симдæй.

(Иууылдæр симынц «Симд»).

Занавес сæхгæдта.

III-аг  фæзынд.

Ногæй та уат. Алан бады æмæ йæ уроктæ ахуыр кæны зæрдиагæй. Рацыд мад. Ракæс-бакæс кæны.

Мад: Цыма та цы фæуыдаид уыцы зивæггæнаг лæппу, куы никæцæй зыны?

(ауыдта Аланы, адæммæ дзуры)

• Ай фын уынын æви цы? Ахуыр куы кæны!
• Мæ лæппу! Цы кусыс уый?

Алан: Нæ йæ уыныс? Мæ уроктæ ахуыр кæнын.

Мад:  Æмæ дыл цы зæд атахт?

Алан: (сыстад). Мæ фыны Нарты бæстæм  бахаудтæн. Нæ рагон фыдæлтæй афтæ фефсæрмы дæн  æмæ мæхиуыл æрхудтæн.

Мад: (хъæбыс кæны Аланæн) Мæ лæппу! Ныр цытæ дзурыс уыдон æцæг сты?

Алан: Уæдæ дæ сайгæ кæнын.

Мад: (кувы). Табу дæуæн, не ‘сфæлдисæг Хуыцау! Мæ куывдтытæ дæм фехъуыстысты.

Алан: Мамæ, ныр æз ардыгæй фæстæмæ архайдзынæн, цæмæй мæ хорз лæг рауайа æмæ царды мидæг нæ намысджын фыдæлты аккаг уон.

Мад: Мæ къона фæкæн, мæ хъæбул. Æз дыл мæ зæрдæ дардтон. Æууæндыдтæн, ахæм хорз зондмæ кæй æрцæудзынæ æмæ мын мæ зæрдæ кæй барухс кæндзынæ. Бузныг, мæ хур. Æгайтма мæ тухитæ нæ фæдзæгъæл уыдзысты.

Мад Аланимæ размæ рацыдысты.

Мад: Нæ чысыл хуртæ! Нæ рæзгæ сабитæ! Хъусут уæ мадæлтæм!  Хъусут уæ ахуыргæнджытæм æмæ уæ Ирыстонæн аккаг хъæбултæ рауайа.

Автор: Дзæуджыхъæуы

 прогимнази «Интеллект»-ы

ирон æвзаджы ахуыргæнæг 

Битарты Раисæ.