«К. Насыйри Шәрыктан Гаребкә (Көнбатышка, Европага) юл яручы, беренче сукмакны салучы «бөек реформатор».
презентация к уроку

Слайд 1

«К. Насыйри Шәрыктан Гаребкә ( Көнбатышка , Европага ) юл яручы , беренче сукмакны салучы « бөек реформатор». Г.Ибраһимов

Слайд 2

Габделкаюм Габденнасыйр улы Насыйров 1825 елның 2(14) февралендә элекке Казан губернасы Зөя өязе Югары Шырдан авылында укымышлы мулла гаиләсендә туа . Башлангыч белемне әтисеннән ала. 1841 – 1855 елларда Казанның бишенче мәхәлләсендәге мәдрәсәдә укый . Гарәп , фарсы телләрен өйрәнә . Аннан соң Духовное училищеда , соңрак шул училищеның дәвамы булган Духовное семинариядә татар теле укыта . Семинариядә ул 15 ел эшли . Соңыннан Казан университетына ирекле тыңлаучы булып керә

Слайд 3

К.Насыйри китапларын үзе төпләгән , көнкүреш әйберләре ясаган . “ Һаман утырып язу ялыктыра , каннар оеше , мин һәр көн бер – ике сәгать эшләп , бу кораллар белән үземә кирәкле әйберләр ясыйм ”, - дип әйтә торган булган . Ул рәсем ясаган , географик карталар сызып , календарьларына урнаштырган .

Слайд 4

К.Насыйри халык медицинасыннан файдаланган , төрле үләннәр белән дәваланган , физик хезмәт белән шөгыльләнгән . Шуның нәтиҗәсе буларак , бөтенләй диярлек ятып авырмаган . Бары тик гомеренең соңгы елларында гына аякларын җиңелчә паралич суга . Электр ярдәмендә дәвалану , туктаусыз хәрәкәтләнү нәтиҗәсендә генә ул йөрерлек хәлгә килә . К.Насыйри 1902 елның 20 августында (2 сентябрендә ) 77 яшендә вафат була , Казанда Яңа бистә ягындагы каберлеккә күмелә

Слайд 5

Каюм бабаның татар этнография буенча да хезмәтләре бар. Аларда халкыбызның көнкүреше ( йорт-җир , кием- салымы , ашау-эчүе ), гореф-гадәтләре ( балага исем кушу, яучылау , туй уздыру , матәм һәм башка йолалар ) халкында бүгенге милли тормышыбыз өчен дә файдалы булган мәгълүматлар тупланган . Аның математика, география, медицина, игенчелек , кулинария һәм башка фәннәр буенча татар халкы тарафыннан уку-укыту әсбабы рәвешендә кулланылды .

Слайд 6

К. Насыйри кешеләрне физик һәм рухи яктан сәламәт , тәрбияле итү ярдәмендә милләтне үстерүгә , күркәм итәргә омтыла . Эчүчелек , тәмәке тарту кебек эш-гамәлләрне ул халык өчен агу, кайгы-хәсрәт чыганагы дип саный . « Эчемлек эчә торган кеше һәрбер чәркәне эчкән саен үзен генә үтермәйдер , бәлки бөтен нәселен үтерәдер » – ди ул

Слайд 7

Каюм Насыйри – энциклопедик галим . Ул эшләгән өлкәләр : татар әдәбияты (" Кырык вәзир кыйссасы ", "Буш вакыт ", " Кырык бакча ", " Әбүгалисина ", " Фәвакиһел җөласа фил- әдәбият ";) татар теле (" Дөрес һәм матур язу кагыйдәләре ", " Ән-мүзәҗ ", икетомлык татар теленең аңлатмалы сүзлеге , татарча-русча һәм русча-татарча сүзлекләр );, этнография; фольклор; педагогика һәм методика (" Әхлак рисаләсе ", " Утыз вәгазь ", " Китап әт-тәрбия "); астрономия; математика (" Хисаплык ", " Гыйльме һәмдәсә "); география (" Истилаһәте җәгърәфия "); физиология; ботаника; слесарьлык эше ; кулинария; журналистика

Слайд 8

Игътибарыгыз өчен рәхмәт!