Квест-уен «Мин хәтерлим! Мин горурланам!» (Җиңүнең 75 еллыгына багышлана)
методическая разработка (5, 6, 7, 8, 9 класс)

Квест-уен

 «Мин хәтерлим! Мин горурланам!»

(Җиңүнең 75 еллыгына багышлана)

Максат: Укучыларда гражданлык һәм патриотик хисләр тәрбияләү; аларны спорт белән шөгыльләнүгә җәлеп итү; көчлелек, җитезлек, зирәклек, иҗади фикерләүне үстерү.

Белем бирү бурычы: Бөек Ватан сугышы геройлары һәм вакыйгалары турында белемнәрне ныгыту, эшчәнлекнең төрле төрләрендә хәрәкәтчәнлек күнекмәләрен камилләштерү.

Тәрбияви бурыч: дустанә мөнәсәбәтләр, бер-береңә хөрмәт, җаваплылык, патриотик хисләр тәрбияләү.

Үткәрү урыны: мәктәпнең актлар залы, мәктәп кабинетлары, спорт залы һәм мәктәп территориясе.

Аудитория: ярышларда 5-9 нчы сыйныф укучыларыннан командалар  катнаша ала ( команда 5-6 кешедән тора)

Җиһазлау: конвертлар белән хәрефләр, маршрут битләр, тукталыш исемнәре язылган плакатлар, презентация, проектор, тыңлау өчен аудиоматериал.

Чараның барышы

(Командалар  мәктәпнең актлар залында төзелә)

Укытучы: Хәерле көн, укучылар! Бүген без 9 нчы Майга багышланган квест-уен уздырабыз. Хәзер командаларның капитаннары бирегә килеп, биремнәр алачак. Алдагы этапка күчү өчен, сез аларны бергә үтәргә тиеш. Барлыгы сигез этап бар. Һәр этапта сезне әлеге этап өчен җаваплы укучылар каршы алачак. Алар  сезгә  бурычларыгызны аңлатырлар һәм дөрес үтәвегезне тикшерерләр. Әгәр бирем дөрес үтәлгән булса, алынган балларны тукталыш җитәкчесе сезнең маршрут битендә язачак. Әгәр бирем дөрес үтәлмәсә, сез хәрби җыр җырлап яки сугыш турында шигырьләр укып, балларны «сатып ала» аласыз. Игътибарлы булыгыз! Һәр команда картасының үз төсе бар. Барыгызга да уңышлар телим. (Командирлар маршрут кәгазьләрен алалар һәм тукталышларга таралалар)

Тукталышларны узу

I.«Ыргылыш» тукталышы

Ватан чикләрен саклаучы солдат. (Чик сакчысы)

Беренче рус сугышчылары ничек аталган? (Дружинниклар)

Гаскәрләрне тантаналы карау. (Парад)

Кулда шартлый торган снаряд.( Анар)

Борынгы гаскәрләрне ничек атаганнар? (Рать)

Солдатлар яшеренеп аткан урын. (Окоп)

Авыр хәрби машина. (Танк)

Шәһәрдә, ныгытмада (крепость) урнашкан гаскәр. (Гарнизон)

Оста атучы сугышчы. (Снайпер)

Солдатларның кайсы бүлекчәсе даими электр тогының туклану чыганагы дигән сүз белән атала? (Батарея)

II.«Шифрлаучы " тукталышы (Батырлык турында мәкальләрне шифрлау)

Шифрлау

5 нче  сыйныф – 3  1  24   35  22    39 22  1  23    35   11     3  25  15  16  1  23

6 нчы сыйныф – 3  1  24   35  22  15  35  14  24  1   16  1   24 25  22  15  35  14

7 нче сыйныф – 3  1  24  35   22   7  5  7  24   12   15   14    26   22  14   7

8 нче сыйныф – 3   1  24   35  22  6   1   17   12  15   14  25  22  14  1

9 нчы сыйныф -  3  1  24  35  22  17   35   18  39  22  24  35  29  20  17  2  22  7  24  2  4  2 14  2  15  15  7  14

Шифрга ачкыч

А  Ә  Б   В   Г   Д   Е   Ё   Ж  Җ   З   И    Й   К   Л  М   Н   Ң  О   Ө  П   Р   С     Т

1   2   3   4    5    6   7   8    9   10  11  12  13  14  15  16 17  18 19 20  21 22  23   24

У    Ү    Ф   Х   Һ    Ц    Ч    Ш    Щ   Ъ    Ы    Ь    Э    Ю    Я

25   26   27  28  29  30   31   32    33   34   35   36   37   38    39

5 нче сыйныф – «Батыр ярасыз булмас».

6 нчы сыйныф – «Батырлыкта- матурлык».

7 нче сыйныф – «Батыр егет- ил күрке».

8 нче сыйныф – «Батырдан үлем дә курка».

9 нчы сыйныф – «Батырның ярты һөнәре – тәвәкәллек».

III.«Герой  шагыйрьләр» тукталышы

Бирем: герой шагыйрьләрнең сугыш темасына бер шигырен сөйләгез.

IV.«Разведчиклар»  тукталышы

Хәрби бирем: бирелгән кишәрлектә конверт табарга. Конвертларда  хәрефләр, алардан сез көчле хәрби техниканы билгеләүче сүзләр җыярга тиеш булачаксыз.

Сүзләр: авианосец, бронетранспортер, бомбардировщик.

V.«Герой якташларны искә алыйк» тукталышы

Тасвирламасы буенча Биектау районы белән бәйле Советлар Союзы геройларын атагыз.

1. Аны гадел һәм горур рәвештә Александр Матросовның туганы дип атыйлар. Каты көрәштә  Матросовның үлемсез батырлыгын кабатлады: күкрәге белән дошман дзоты амбразурасын япты.                                            (Н.Д.Липатов)

2.Татарлар арасында беренче Советлар Союзы герое. Аның әти-әнисе тумышлары белән Ямаширмә авылыннан. Туган авылларына  балалары белән ел саен Сабан туена кайта торган булганнар. 1936 елда ул Кызыл Армия сафларына чакырыла. Ерак Көнчыгышта чик буенда хезмәт итә.

                                                                                                        (Г.Ә. Батыршин)

3.СССРның атказанган хәрби очучысы. Ленин ордены, дүрт тапкыр сугышчан Кызыл Байрак ордены, ике тапкыр 1 нче дәрәҗәдәге Ватан сугышы ордены, ике тапкыр Кызыл Йолдыз ордены, 3 нче дәрәҗәдәге «СССР һава көчләрендә Ватанга хезмәт иткән өчен» ордены һәм медальләр белән бүләкләнә.                                                                                              (Г.Р.Павлов)

4.Бөек Ватан сугышында катнаша, взвод командиры ярдәмчесе, Ленинград фронтының 21 нче армиясе, 45 нче гвардия укчылар дивизиясенең, 134 нче гвардия укчылар полкының рота парторгы, гвардия старшинасы, Советлар Союзы Герое. Ленин ордены, Кызыл Йолдыз ордены, медальләр белән бүләкләнә.                                                                                           (Г.Ф.Яшин)

5.1896 нчы елның 9 нчы мартында Татарстан Республикасы Биектау районының Алат  авылында туган. Бөек Октябрь революциясеннән соң үз теләге белән Кызыл Армия сафларына баса. Кыю, акыллы, җитез сугышчы яшь республика дошманнарына каршы батырларча көрәшә, Юденич һәм Деникин бандаларын тар-мар итүдә катнаша. 24 яшьлек кызылармияче  Казан шәһәренә Кызыл командирларның укуларына җибәрелә. 20 нче елларда яңа бронетанк гаскәрләре оештырыла. Ул командир-танкист итеп билгеләнә.

                                                                                                           (А.О.Ахманов)

6. Дан ордены кавалеры, 164 нче укчы полкның (1 нче Белоруссия фронты,  33 нче укчылар дивизиясе) 82 миллиметрлы миномет  хисабы командиры, өлкән сержант. Дүрт тапкыр Дан ордены белән бүләкләнгән кавалерлар арасында  сирәк очраучы   батырларның берсе.                                        (М.Н.Скрементов)

VI.«Капитаннар ярышы»  тукталышы

«Үзең үл - иптәшеңне  коткар», «Укуда авыр – сугышта җиңел», - дигән танылган сүзләрнең авторы кем? (А. В. Суворов)

Бөек Ватан сугышында тамырдан җимерү булган бәрелешне атагыз.                                     (Сталинград сугышы)

Икенче бөтендөнья сугышы вакытында кайсы танк иң яхшысы дип саналган? (Т-34)

Бөек Ватан сугышы елларында халыкта «БМ–13» гвардия минометын ничек атаганнар? («Катюша»)

Кем дүрт тапкыр Советлар Союзы герое исеменә лаек булган? (К. Жуков).

Н.Ф. Макаров, М. Т. Калашников, В. А. Дегтярев нәрсә белән дан казанганнар?

(Алар уйлап табучылар: Н.Ф. Макаров - пистолет, М.Т. Калашников – автомат, В. А. Дегтярев – пулемет)

«Килдем, күрдем -  җиңдем!» дип аталган танылган канатлы гыйбарәнең авторы кем? (Юлий Цезарь)

VII.«Гаскәр башлыклары парады " тукталышы

Портретларны карагыз (презентация). Сезнең алда Советлар Союзының бөек маршалларының портретлары. Аларның исемнәрен атагыз.

Советлар Союзы маршалы, дүрт тапкыр Советлар Союзы Герое, ике тапкыр «Җиңү» ордены, бик күп совет һәм чит ил орденнары һәм медальләре иясе. Сугыштан соңгы елларда «Җиңү маршалы» дигән халык исемен ала. СССР оборона министры. (Жуков)

Совет һәм поляк хәрби башлыгы, ике тапкыр Советлар Союзы герое. СССР тарихында бердәнбер ике ил маршалы: Советлар Союзы маршалы һәм Польша маршалы. 1945 елның 24 июнендә Мәскәүдә Кызыл мәйданда Җиңү парады белән җитәкчелек итә. Икенче бөтендөнья сугышының иң эре полководецларының берсе. (Рокоссовский)

Грузия революционеры, совет сәяси, дәүләт, хәрби һәм партия эшлеклесе, Советлар Союзы генералиссимусы. 1930 еллар азагыннан башлап вафат булганчы  Совет дәүләтенең әйдәп баручысы була. (Сталин)

Россия революционеры, совет хәрби башлыгы, дәүләт һәм партия эшлеклесе, Гражданнар сугышында катнашучы, Советлар Союзының беренче маршалларыннан берсе. 1925 елдан хәрби һәм диңгез эшләре буенча халык комиссары, 1934-1940 елларда СССР оборона комиссары. (Ворошилов)

VIII.«Ял итү» тукталышы (Музыка тыңлау)

Сез татар композиторының маршын тыңладыгыз. Бөек Ватан сугышы фронтларына Казан тимер юл вокзалыннан китүче гаскәрләрне әлеге  маршны уйнап озаталар. Маршның авторын һәм исемен  атагыз.

(«Совет Армиясе маршы», Салих Сәйдәшев)

(Укучылар актлар залына җыела)

Укытучы: Сәяхәтегез тәмамланды, укучылар! Бөек Ватан сугышының тынганына җитмеш биш ел вакыт үтте. Бәхетебезгә, бу канкойгыч сугыш турында ишетеп кенә беләбез.  Күпме еллар узса да, халык хәтерендә Бөек Ватан сугышы иң авыр, иң дәһшәтле сугыш буларак сакланыр, һәм халкыбызның кылган батырлыклары һәрвакыт хөрмәт һәм соклану белән искә алыныр.  

(Гомуми баллар исәпләнә. Җиңүче командалар билгеләнә)

Укытучы: Безнең квест - уен сезне битараф калдырмас, ә бәлки Ватан алдындагы гражданлык һәм хәрби бурычларыбызга яңача карарга мәҗбүр итәр дип ышанам. Актив булуыгыз өчен барыгызга да зур рәхмәт. Сезнең белән эшләве бик күңелле булды. Яңа очрашуларга кадәр!

(Һәр укучыга квестта катнашучы картасы бүләк ителә)

«Ватаным» җырын тыңлау  (Рәшит Абдуллин көе, Разил Вәлиев сүзләре)