Разработка урока Мүнгэн хүнэй ажабайдалда ямар hуури эзэлнэб?
методическая разработка (8 класс)

Нээмэл хэшээл.

Темэ: Мүнгэн хүнэй ажабайдалда ямар hуури эзэлнэб?

Анги: 8

Гол зорилго: Хүнэй ажабайдалда мүнгэнэй туhа ба хорон болодог ушарнуудые элирүүлхэ.

Зорилгонууд:

Предметнэ: буряадаар уншаха, текстын удхыень ойлгохо, асуудалда харюусаха шадабарииень хурсадхаха, лексический минимум баяжуулха

Метапредметнэ: ухаан бодолыень хүгжɵɵхэ, зүрилдɵɵтэ асуудалнуудта харюу бэдэрхэ аргануудтай болгохо;

Личностно: хомхой хобдог сэдьхэлээр жаргал олдодоггүй гэhэн ойлгосотой болгохо

Хэрэгсэлнүүд: видео, слайд, А4 саарһан дээрэ үгүүлэл, толи хоёрые үхибүүдтэ гаргаха.  

Хэшээлэй ябаса:

- Сайн байна, үхибүүд!

Би хадаа Агын 2 дохи hургуулиин багша Гоохон Самбуевна гээшэб.

Таанадтай уулзажа нэгэ һонин юумэн тухай хөөрэлдэхэ болоһондоо ехэ баяртай байнаб.

Таанад бэлэн гээшэ гүт?

ПРОБЛЕМАТИЗАЦИЯ – ЗҮРИЛДϴϴТЭ АСУУДАЛ ТАБИЛГА

Зай, таанад 1000 түхэриг оложорхёо һаа яаха һэнбта? Харюунуудаа урдаа байһан саарһан дээрэ бэшэгты.

100000 мянга түхэриг олоо һаа?

1 сая (миллион) олоо һаа?

Юу бэшээбта? Хэн уншаха дуратай байнаб? (үхибүүдэй харюу абаха, самбарта бэшэхэ)

Мүнгэмнай тиихэдээ ямар үүргэтэйб? Мүнгэн туһатай гээшэ гү? (туһатай,

Бүришье энэ сагта мүнгэнэй хүсөөр юумэмнай бүтэдэг. Энээниие хэншье арсанагүй. Таанад зүб лэ хэлэнэт.

Саарһануудаа саашань табигты!

На слайде:

Алта мүнгэн - адаг баян, (самое низшее богатство)

Эрдэм бэлиг - эрхим баян.

Зуун түхэригтэй байнхаар,

Зуун нүхэдтэй байhан дээрэ.

Слайд дээрэхи оньһон үгэнүүдые уншагты! Юундэ арад зонмнай адаг баян гэжэ хэлэнэ гээшэб? Юундэ зуун нухэдтэй байhан дээрэ гэнэб? Хэлсээд байһан юумэндэмнай харша (противоречие) байна гу?

Ямар харша бодол байнаб? (үхибүүдэй харюу)

Зай, энэ асуудалда хүсэд дүүрэн харюу бэдэрээд үзэе!!! Тиигэхын тула энэ үгүүлэл (текст) шагнагты!

АНТИЦИПАЦИЯ – УРИДШАЛАН ТУХАЙЛАЛГА.

(Үгүүлэл уншаан соо видео гарана, видеогой абяа болигоотой)

Нэгэтэ залуу хүбүүн харгы дээрэ нэгэ хашарhа олоод, арhан тулам руугаа хэжэрхибэ. Тиигээд бодомжолбо, мянган түхэриг олоо hаа, яаха һэн биб?

Оо, би эжы абадаа үнэтэй hайхан бэлэгүүдые абаха hэм. Тиигэжэ бодон сасуунь туламынь хүндэхэн болоhон шэнгеэр үзэгдэбэ. Харахадань тэндэнь мянган солхооб байба ха. Яаhан hонин юумэн гээшэб! Нэгэ хашарһан байhан аад, мянган солхооб болошобол. Мянган солхооб бэшэ, харин зуу мянган солхообтой болошооhаа яаха hэн гээшэбиб?

Оо, үнеэ худалдажа абаад, эжы абадаа hайхан hү уулгаха hэм даа, гэжэ hанамсаарнь тулам руугаа шагаахадань зуу мянган түхэриг бии болошобо.

Оо, яаhан гоё гээшэб, харин нэгэ миллион мүнгэтэй болоо hаа ордон гэр абажа, hамгатай боложо, эжы абаяа шэнэ гоё гэртээ асаржа амаруулха hэм. Тиигэжэ бодожо үрдеэгүй байтарынь, тулам соонь нэгэ сая (миллион) түхэриг бии болошобо.

Тиимэ ехэ мүнгэ харахадаа, хүбүүн hанаата болобо.

Асуудал: Юун гэжэ энэ хүбүүн һанаата болоо хаб даа?

(һурагшадай харюу)

YНЭН ХАРЮУНЬ:

Эхэ эсэгэеэ шэнэ гэртээ асараагүй hаамни дээрэ. Һамгамни дурагүй байжа болохо. Yнеэтэйшье болоходо, ажалынь ехэ даа, ямаа абажа үгүүжэм. Эжы абада ехэ бэлэгшье хэрэггүй даа. Өөртэм шэнэ хубсаhа хунар хэрэгтэй!

Асуудал: Энэ түүхэ яагаад дүүрээ хаб?

(һурагшадай харюу: үшөө мүнгэтэй болохоёо һанаба, бүхы мүнгэниинь үгы болошохо гэхэ мэтэ)

Юундэ иигэжэ һананабта?

YНЭН ХАРЮУНЬ:

Гэнтэ ойлгоходонь, туламынь hөөргөө хүнгэхэн болошобо. Нээжэ харахадань, нэгэл хашарһан гансаарханаал үлэшөөд байба.

ТОЛИ:

Хашарһан – копейка

Арһан тулам – кожаный кошелёк

Бодон сасуунь – как только подумал

Шагаахадань – заглянул

Һанаата болобо – подумал

Хүндэ – тяжёлый

Хүнгэн – лёгкий

Асуудал: Энэ текст уншахадаа ямар ород онтохонтой адлирхуу гэжэ һананабта?

Агууехэ поэт А.С. Пушкинай ямар зохёолынь hанаандатнай ороноб?

- «Алтан загаhан».

Юугээрээ адлиб?

-Тэндэшье, эндэшье хомхой хобдог сэдьхэлдэ диилдэhэн зониие харуулна.

СРАВНЕНИЕ – ЗЭРГЭСҮҮЛГЫН ОНОЛ АРГА:

Заа, Мүнгэмнай туһатай гү? Туһатай

Автор энэ үгүүлэлээр юун гэжэ бидэндэ хэлэхэеэ һанааб? (һурагшадай харюу)

Даабаринууд:

1. Мүнгэнэй хоро ба туһа элирүүлхэ.

3 минута үгэнэб…… Бүлгэм бүхэн бэшэһэнээ уншагты.

2. Мүнөө энээхэн хүбүүндэ зүбшөөл (совет) бэшэгты. Зүбшөөл (совет) үгэхэ хүсэлэнтэй таанад болоод байна гээшэт. Ямар зүбшөөл үгэхэ гээшэбта, хэлээд үгэгты.

(һурагшадай харюу)

Зай, бэрхэнүүд.

Тобшололоо гаргая! Юун гэжэ ойлгобо гээшэбта?

Yхибүүдээр хэлүүлнэбди:

• Мүнгэтэй болохо бүри хомхой сэдьхэлтэй бологдоно, энэ хорондо обтонгүй ябаха;
• Хомхой сэдьхэл баяр жаргал хоер суг нэгэ газарта байдаггүй, хүнэй досоо багтадаггүй. Хомхой сэдьхэлтэй хүн жаргалтай байжа шадахагүй.
• Мүнгэ харахадаа, хүнэй дотор ондоо болодог, гутадаг, досоо хомхой хобдог сэдьхэл түрэдэг.

Заа, мүнөө хэшээлэй эхиндэ бэшэһэн саарһануудаа абагты. Нүгөө таладань энэл асуудалнуудтаа харюу үгэгты.

Таанад 1000 түхэриг оложорхёо һаа яаха һэнбта?

100000 мянга түхэриг олоо һаа?

1 сая (миллион) олоо һаа?

Хэнэй харюу ондоохон болооб? Гараа үргэгты! Уншагты!

Юундэ ондоо харюутай болообта?

Хүндэ үгэжэл байжа баяжаха,

Хүнhөө харамнажал байжа үгырхэ. – гэжэ оньһон үгэ байдаг. Мүнгэн гээшэ ами наһанаймнай гол удха (смысл жизни) болохогүй ёһотой.

Гэрэй даабари: 

Yгүүлэл ондоогоор хубилгаад, энээхэн хүбүүе жаргалтай болгожо зохёон бэшэгты.

(Яагаад хубилгахаар бэ? Элдэб арга байдаг гээшэ. Шэдитэйшье болгоходо болохо. Машина времени – Сагые тогтоодог арга, үгышье һаа эжы абаһаараа хүлисэл гуйгаа г.м. Фантастикашье һанахада болохо.)

Самоанализ урока:

Я работаю над проблемой формирования метапредметных и личностных результатов учащихся на уроках бурятского языка и литературы.  Данный проект связан с формированием духовно-нравственного воспитания детей. Поэтому предмет и тему выбрана по бурятской литературе «Мүнгэн хүнэй ажабайдалда».

Тема очень актуальна, т.к. современные дети за основу ценности в основном берут материальные ценности. Также проблема всех современных детей – чтение. Практика показывает, что учащиеся испытывают серьезные затруднения при понимании смысла, морали, не могут определить замысел автора на основе прочитанного текста и найти выход из проблемной ситуации

Тема урока «Мүнгэн хүнэй ажабайдалда».

Место урока в системе уроков: Бурятская литература 8 класс, 4 четверть в разделе «Хөөрөөнүүд» (притчи). Данный урок проведен как урок получения нового знания.

Тип урок: получение нового знания.

Формы работы: групповая, фронтальная, индивидуальная.

Урок построен в рамках проблемно-деятельностного подхода, применены  технологии продуктивного чтения, инкультурация и проблематизация.

Цель урока: Хүнэй ажабайдалда мүнгэнэй туhа ба хорон болодог ушарнуудые элирүүлхэ.

Урок направлен на достижение следующих результатов:

Предметнэ: буряадаар уншаха, текстын удхыень ойлгохо, асуудалда харюусаха шадабарииень хурсадхаха, лексический минимум баяжуулха. Умение читать и понимать на бурятском языке, умение отвечать на вопросы целостно, обогащать лексический минимум.

Метапредметнэ: ухаан бодолыень хүгжɵɵхэ, зүрилдɵɵтэ асуудалнуудта харюу бэдэрхэ аргануудтай болгохо; способность искать и находить оптимальные пути решения проблемы, умение рефлексировать и оценивать собственный путь к решению поставленной задаче;

Личностно: хомхой хобдог сэдьхэлээр жаргал олдодоггүй гэhэн ойлгосотой болгохо. Мотивация на изучение бурятской литературы, понимание ценности духовно-нравственных принципов в жизни человека.

Хэрэгсэлнүүд: видео, слайд, А4 саарһан дээрэ үгүүлэл, толи хоёрые үхибүүдтэ гаргаха.  

Перед учащимися была поставлена учебная задача: найти оптимальный способ решения поставленной задачи: Почему в народе говорят –

Алта мүнгэн - адаг баян,

Эрдэм бэлиг - эрхим баян.

Не имей сто рублей, а имей сто друзей?

Дети с помощью применения технологий продуктивного чтения, инкультурация и проблематизация находили пути решения. Учащиеся имели возможность работать в группе, фронтально и индивидуально. Каждый высказал своё мнение.

Ребята с поставленной задачей справились.

В конце урока было задано д/з на выбор.      

Гэрэй даабари: 

А) Yгүүлэл ондоогоор хубилгаад, энээхэн хүбүүе жаргалтай болгожо зохёон бэшэгты.

Б) Яагаад хубилгахаар бэ? Элдэб арга байдаг гээшэ. Шэдитэйшье болгоходо болохо. Машина времени – Сагые тогтоодог арга, үгышье һаа эжы абаһаараа хүлисэл гуйгаа г.м. Фантастикашье һанахада болохо.

Мне удалось уложиться по времени.

Думаю, обстановка на уроке была дружеской. Мотивация на решение проблемы поддерживалась на протяжении всего урока.

Цели урока достигнуты:

1.  предметные результаты: дети поняли на достаточном уровне тест, вывели всю глубину и мораль притчи. Каждый ученик сделал для себя вывод. Попробовали высказывать своё мнение на родном языке.

2. метапредметные: искали и нашли ответ на вопрос, при этом у них формировалось умение рефлексировать и оценивать собственную позицию.

3. личностные: у детей акцентировался приоритет духовно-нравственных ценностей в жизни человека.