Рабочая программа "Бурятский язык" 5 класс
рабочая программа (5 класс)

Янданова Туяна Пурбоевна
Опубликовано 31.03.2020 - 13:59 - Янданова Туяна Пурбоевна

Рабочая программа "Бурятский язык" 5 класс

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon buryaad_helen-_5_klass.doc382.5 КБ

Предварительный просмотр:

Управление образования МО «Тункинский район»

МБОУ «Торская средняя общеобразовательная школа»

«Рассмотрено» на заседании                      «Согласовано»                                     «Утверждено»

Методического объединения                      методическим советом                       приказ №_______

от «___»_______2018 г.                                от «__»________2018г.                      от «__»_______2018 г.

Руков. МО ______Янданова Т.П.              предс. МС________Зандеева Е.С.      и.о.директора_______Янданова И.К.

Рабочая  учебная программа

по курсу «Бурятский язык»

5  класс

                                                                    Составитель: Янданова Т.П.,

                                                                                            учитель бурятского языка и литературы

с. Торы

2018 год

ТАЙЛБАРИ БЭШЭГ

           

          «Буряад хэлэн»  гэhэн курсын ажалай программа  хадаа Россиин Федерациин hуралсалай Министерствын тогтоолнууд дээрэ үндэhэлжэ зохёогдоhон hуралсалай программа болоно:

-Федерального закона  «Об образовании в Российской Федерации» от 29.12.2012 г;

-Закона Республики Бурятия от 13.12.2013 № 240-V «Об образовании в Республике Бурятия»;

 -Закона Республики Бурятия от 10 июня 1992 г. №221-XII«О языках народов Республики Бурятия» (с изменениями и дополнениями);

-Федерального государственного стандарта основного общего образования (утвержден приказом Министерства образования и науки Российской Федерации от 17 декабря 2010 г. № 1897 «Об утверждении и введении в действие федерального государственного образовательного стандарта основного общего образования» (зарегистрирован в Минюсте России 6 февраля 2015 г., рег. номер 35915);

-приказа Министерства образования и науки Российской Федерации от 29.12.2014 г №1644 «О внесении изменений в приказ Министерства образования и науки Российской Федерации от 17 декабря 2010 г №1897 «Об утверждении федерального государственного стандарта основного общего образования»;

-приказа Министерства образования и науки Российской Федерации от 31.12.2015 № 1577

«О внесении изменений в федеральный государственный образовательный стандарт основного общего образования, утвержденный приказом Министерства образования и науки Российской Федерации от 17 декабря 2010 г. № 1897» (Зарегистрирован в Минюсте России 02.02.2016 № 40937);

-Федеральных перечней учебников на 2017/2018 учебный год (утверждены приказом Минобрнауки России от 31 марта 2014 г №253 (ред. от 08.06.2015)с изменениями на 26 января 2016 года «Об утверждении федерального перечня учебников, рекомендуемых к использованию при реализации имеющих государственную аккредитацию образовательных программ начального общего, основного общего, среднего общего образования»);

- СанПиНа 2.4.2.2821-10 "Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в общеобразовательных учреждениях"» (утверждены постановлением Главного государственного санитарного врача Российской Федерации от 29 декабря 2010 г. №189, зарегистрированным в Минюсте России 3 марта 2011 г., рег.номер 19983)

-Примерной основной образовательной программы основного общего образования протокол №1/15 от 08 апреля 2015 г;

-Основной образовательной программы основного общего образования МБОУ «Торская средняя общеобразовательная школа»;

-Устава МБОУ «Торская средняя общеобразовательная школа».

                Буряад хэлэнэй багшанарай, хyмүүжүүлэгшэдэй урда табигдаха шухала зорилгонууд:

          - ургажа ябаа залуу үетэндэ эрдэм болбосоролой үндэhэ hууриие гүнзэгыгөөр ба бата бэхеэр үгэхэ;

          - hурагшадые Буряад республикын гүрэнэй аман ба бэшэгэй хэлэтэй болгохо;

          - ниитын болон ажахын хэрэгтэ түрэлхи хэлэеэ хэрэглүүлжэ hургаха;

          - арадайнгаа түүхэ, аман зохеолойнь баялиг, ёhо заншал, соёл болбосорол – эдэ бүгэдэндэ түшэглэн, тэдэниие hургажа, хyгжөөжэ, хүмүүжүүлжэ, буряад үндэhэ яhатанай гүнзэгы мэдэрэл бүрилдүүлхэ.

          Тус зорилгорнуудhаа дулдыдан, буряад хэлэ заажа байhан багшанарай урда иимэ шухала эрилтэнyyд табигдана:

          1. Нэн тyрүүн түрэлхи хэлэеэ заажа байhан багша хадаа өөрөө хэлэ бэшэгэй талаар үндэр хэмжээнэй эрдэм мэдэсэтэй, болбосорол ехэтэй, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй, тэрэ тоодо буряад хэлэнэй саашанхи хүгжэлтын гол зорилгонуудые гүнзэгыгөөр ойлгохо ёhотой;

          2. Һурагшадай эрдэм мэдэсын эрилтэнүүдэй стандарт ба программа шудалжа, багша буряад хэлэ заалгые тyсэблэхэ;

          3. Һуралсалай жэлэй эхиндэ багша класс бүхэндэ hурагшадай мэдэсэ шадабариин хэмжээе элирүүлхэ зорилготойгоор хэдэн ондоо түхэлэй шалгалтын хүдэлмэринүүдые дүүргүүлхэ: грамматическа даабаринуудтай диктантнуудые, зохёолго ба найруулгануудые бэшүүлжэ, тестнүүдые дүүргүүлжэ, анкетэнүүдэй асуудалнуудта харюусуулжа болохо; аман шалгалта үнгэргэхэ; үзэгдэhэн темээр шалгалтын асуудалнуудта харюунуудые шагнаха; хөөрэлдөө эмхидхэхэ болон бусад эдэ даабаринуудые дүүргэлгын дүнгүүд hурагшадай мэдэсэ, шадабари, хүгжэлтые гү, али программын эрилтэнүүдhээ гээгдэлхэ зүбөөр гэршэлдэг. Эндэhээ уламжалан, багща класс бүхэндэ hурагша бүхэнтэй hуралсалай жэл соо хэхэ ажалаа багсаан эмхидхэхэ.

          4. Һурагша бүхэнэй эрдэм мэдэсын хэмжээн адли бэшэ, тиимэhээ хэшээлэй алишье шатада hурагшын мэдэсын хэмжээндэ тааруугаар даабаринуудые дүүргүүлхэ.

          5. Һурагшадые hургаха, хyгжөөхэ, хүмүүжүүлхэ зорилгонууд түрэлхи хэлэнэй, уран зохёолой хэшээлнүүдтэ нягта холбоотойгоор элдэб онол аргануудаар, жэшээлхэдэ: интегрированнэ аргаар гэхэ гү, али заагдажа байгаа предмедүүд хоорондын харилсаанай аргаар бэелүүлэгдэхэ ушартай. Эндэ  2012 онуудта гараhан «Буряад хэлэнэй сахим hураха ном» (электронно ном) доторхи тон баян, хэрэгтэй материалнуудые зүбөөр бэе бэетэйнь тааруулан холбожо шадабал, багшанарташье, hурагшадташье нилээд аша үрэтэй ба hонирхолтой байха.

          6. Хэлэлгын культура (соёл) дээшэлүүлхэ, гүнзэгырүүлхэ, зохёохы ба холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгын хүдэлмэринүүдые хэшээлэй алишье шатада хараалха, түсэблэхэ.

          7. Һурагшадые hургалга, хүгжөөлгэ, хүмүүжүүлгын зорилгонуудые сагай эрилтэдэ таарамаар бэелүүлхын тула, буряад хэлэ ба уран зохёол заажа байhан багшанар өөрынгөө эрдэм мэдэсые, дүй дүршэлые саг үргэлжэ дээшэлүүлжэ, методикодо, психологидо ба дидактикада бии боложо, хэблэгдэжэ байдаг эрдэмтэдэй, шэнэдхэгшэ багшанарай шэнжэлэлгын хүдэлмэринүүдые, шэнэ дурадхалнуудые ба түрүү дүй дүршэл үзэжэ, шүүмжэлжэ, ажал хүдэлмэридөө нэбтэрүүлжэ байха.

          Буряад хэлэнэй, тэрэниие шэнжэлдэг эрдэм ухаанай хүгжэлтые хараадаа абан, Россин эрдэм hуралсалай түсэбые (учебный план) баримталан, мүнөө үедэ хэрэглэгдэдэг программын үндэhөөр «Буряад хэлэнэй» стандартда тааруулан, программа зохёогдобо.

          Зорилгонууд

1.  Һурагшадые литературна хэлэндэ hургалга.  Абяануудые зүбөөр үгүүлхэ, үгэнүүдэй лексическэ удхые зүб ойлгохо, удхын сохилто зүбөөр хэрэгдэхэ дадалтай болгохо. Мэдүүлэл соо хэрэглэгдэhэн үгэнүүд hуури байраяа зүбөөр олоhон, удхынгаа талаар бэе бэетэеэ зүбөөр холболдонхой байха ёhотой. Нютаг хэлэнэй онсо илгаануудта анхаралаа хандуулха: алибаа нютагта тус үгые гү, али абяае иигээд үгүүлдэг, харин литературна хэлэндэ иимээр үгүүлдэг гэжэ зэргэсүүлэн ойлгуулха шухала.

2. Һурагшадай үгын нөөсые арьбажуулга ба мэдүүлэл зохёолгые хүгжөөлгэ. Уран зохёол, сонин, сэтгүүлнүүдые уншадаг hурагшын хэлэн тодо сэбэр, үгэ баянтай, мэдүүлэлнүүдые зүбөөр найруулха дадалтай байдаг. Хүшэр удхатай үгэнүүдые ойлгуулжа хэрэглүүлхэ шухала, словарна хүдэлмэри хэшээл бүхэндэ эмхидхэгдэжэ байха ёhотой. Хэрбэеэ hурагшада ойлгогдосогүй үгын байбалнь, «Буряад хэлэнэй сахим hураха ном» соо «Толи» гэhэн бүлэг нээбэл, багшанарай ба hурагшадай хэрэглэхэ 14 зүйлэй толинуудые ашаглан, хэрэгтэй үгэнүүдэй зүб бэшэлгэ, оршуулга, тайлбаринь олдохо аргатай.

          3. Холбоо хэлэлгэдэ hургалга. Буряад хэлэ заалгын гол зорилгонуудай нэгэн – хүнүүдэй хоорондоо харилсаха арга боломжо гүнзэгырүүлгэ, hанал бодолоо зүбөөр, үгэ баянтайгаар дамжуулха шадабари хүгжөөлгэ. Энэ шадабари болон дадал буряад хэлэнэй, уран зохёолой ба дунда hургуулида үзэгдэжэ байгаа бүхы предмедүүдээр хэшээлнүүдтэ хэлэлгэ хүгжөөхэ элдэб даабаринуудые hурагшадаар дүүргүүлхэдэ бэхижүүлэгдэдэг. Зохёолго болон найруулга бэшэхын тула hурагшад хүдэлмэрингөө сэдэб зүбөөр шэлэн олохо, гол удхыень тодоор ойлгохо, юрын гү, али орёо түсэб зохёожо шадаха дүршэлтэй болохо ёhотой. Үгэнүүдэй удхые, тэдэнэй холбоое, хэлэлгын уран аргануудые зүбөөр хэрэглэхэ. Оролто хубияа – шухала хубида, түгэсхэлдэ гуримтайгаар шэнжэлэн орожо, зохёолгоёо бэшэхэ.

Түсэблэһэн үрэ дүнгүүд үзэхэ һуралсалай курста

5-дахи класста буряад хэлэ үзэлгэдэ тэдхэмжэ болохо тусхай программа  зохёогдоһон байна.

Үхибүүн бүхэнэй үзэхэ предмедэй  «Буряад хэлэн» иимэ юумэ шадаха еһотой:

 4-дэхи класста үзэһэнөө дабталга дээрэ үндэһэлжэ, хэлэнэй зүйлнүүдэй  шэнэ шанар       шэнжэнүүдтэй танилсалга;

- ойлгосонуудые уламжалан үзэлгэ;

- орфографическа дадал дүршэл хүгжөөлгз;

- хэлэлгэ хүгжөөлгэ;

-буряад хэлэндээ дуратайгаар хандалга, тэрэнээ шэнжэлхэ, шудалха эрмэлзэл хүгжөөлгэ;

- буряад хэлэнэй ашаар арадайнгаа соёл, заншал, түүхэ мэдэхэ болохо арга боломжо ололго;

- буряад хэлэ үзэлгые үхибүүнэй наһанай болон хүгжэлтын шатануудта тааруугаар үнгэргэлгэ;

- ород хэлээр багшын ямаршье альтернативна номуудые хэрэглэхэдэ, тэдээндэнь тус буряад

    хэлэнэй ном тааруу байха зэргэтэй;

- метапредметнэ шэглэлтэй шадабари бүридхэлгэ. Энэ зорилго һүүлэй жэлнүүдтэ аргагүй хэрэ тэйдэ тоологдодог болоо. Мүнөө үеын һуралсалай ябасада оруулагдажа байһан федеральна стандарттай холбоотой.

 5-дахи класста грамматика ба бэшэгэй дүримүүдһээ эгээл хүнгэн мэдэсэнүүд оруулагданхай. 5-дахи классай һурагшад үгын фонетическэ бүридэлтэй, зарим хэлэлгын хубинуудтай ба тэдэнэй шухала формонуудтай, мэдүүлэлэй тон юрэнхы янзануудтай, мэдүүлэлэй гэшүүдтэй, бэшэгэй дуримүүдтэй танилсаха болоно.

Һурагшадые үгын лексическэ удха шанартай, олон ондоо болон дүтэрхы удхатай үгэнүүдтэй практическаар танилсуулха. Һурагшад грамматикын болон бэшэгэй дүримүүдтэй танилсажа, хэлэ шудалан үзэлгэдэ хабаатай арга хэрэгсэлнүүдые түрэл түрэлөөрнь илгажа ба тэдэнээ зэргэсүүлэн хаража үзэхэ, тобшолол гаргаха шадабаритай болохо зэргэтэй.

5-класста үзэхэ программа дүрбэн бүлэгтэ хубаагдана: «Абяан ба үзэгүүд», «Лексикэ», «Үгын бүридэл», «Синтаксис».

АБЯАНУУД БА ҮЗЭГҮҮД. Энэ бүлэгэй гол шухала ойлгосонуудые һурагшад эхин класста ойлгожо абана. Табадахи класста бэшэгэй дүримүүд сооһоо гол шухалань түргэн ба удаан аялгануудые, дифтонгнууд, йотированна аялгануудые үгэ соо зүб хэрэглэжэ, бэшэжэ һуралга болоно. Эдэниие эхин класста ойлгуулбашье, табадахи класста бүри орёо шэнэ дүримүүдые хэрэглэжэ дабтаха, бэхижүүлхэ хэрэгтэй.

Энэ «Абяан ба үзэгүүд» гэһэн бүлэг соо хэлэгдэһэн арга хэрэгсэл ойлгуулхадаа, нютаг нютагай хэлэнэй диалектын илгаануудта тусгаар анхарал табигдажа, багша нютагай хэлэнэй онсо шэнжэнүүдые хараадаа абажа, абяан ба үзэгүүдые үгэ соо зүбөөр үгүүлжэ, бэшэжэ, һуралгада тусгаар упражнени саг үргэлжэ дүүргүүлхэ болоно. Олонхи үгэнүүд хэлэгдэһэндээ адляар бэшэгдэдэг ха юм. Гэбэшье зарим абяанууд үгүүлэгдээшэһээ ондоо үзэгөөр тэмдэглэгдэдэг бшуу. Программа соо үгые лексическэ ба грамматическа талаһаань хаража үзэхэ гэһэн эрилтэ табигдана. Лексикээр теоретическэ мэдээнүүдые ойлгуулха гэһэн асуудал табигданагүй, харин грамматикын ба орфографиин дүримүүдые үзэхэ зуураа гансал практическа упражненинуудые дүүргэхэ болоно.

Һурагшад үгэ гээшэ бодото байдалай элдэб юумэнүүдые харуулһан элдэб удхатай байдаг, мэдүүлэл соо, илангаяа холбоотой хэлэлгэ соо ороходоо, бүри шэнэ удхатай болодог, ондо ондоогоор үгүүлэгдэдэг, үгэнүүд дүтэрхы гү, али тад ондоо удхатай байжа болодог гэһэн ойлгосо абаха болоно.

Үгын бүридэл 5-дахи класста үзэгдэхэ. Тиихэдэ һуури ба залгалта тухай ойлгуулаад, тэдэниие бэшэхэ дүримүүдтэйнь танилсуулха. Үгын һуури соо тодо бэшэ түргэн аялгануудые, үгын һүүлдэ тодо бэшэ ээ, эй аялгануудые бэшэхэ дүримдэ анхарал табигдаха. Үгын үндэһэн ба суффикс тухай түрүүшын ойлгосо абаха болоно.

Хэлэлгын хубинууд тухай ойлгосонууд дохи классһаа эхилжэ үгтэнэ. Хэлэлгэ сооһоо хэн? юун? юу хэнэб? ямар? г.м. асуудалда харюусаһан үгэнүүдые оложо һуралга хадаа юумэ, шанар тэмдэг, үйлэ нэрлэһэн үгэнүүдтэй танилсуулна.

Тус класста хэлэлгын хубинуудай удхые хүсэд һайнаар ойлгоод, саашань тэдэнэйнгээ зарим шэнжэнүүдтэй танилсаха. Жэшээнь, юумэнэй нэрэнүүд хэлэлгэ соо ороходоо, бусад үгэнүүдтэй холболдохын тула элдэб залгалтануудые абадаг (зохилдол, падеж тухай дурдангүй) гэжэ практическа ойлгохо, нэгэнэй ба олоной тоодо байһан юумэнэй нэрэнүүдтэй танилсаха. Глаголой һуури ба залгалтануудтай танилсаха.

БЭШЭЛГЭДЭ ҺУРГАЛГА (Сэбэр бэшэлгэ)

Сагай үсөөн дээрэээ сэбэр бэшэлгээр хэгдэхэ хүдэлмэридэ тусхай хэшээл хараалагданагүй, тиимэһээ бэшэлгын хэшээл сооһоо сэбэр бэшэлгэдэ 8-10 минута сагые 5 -дахи классуудта неделидээ 2-3 дахин үгэжэ байбал таарамжатай.

Сэбэр бэшэлгые яажа, ямараар ябуулха тухай класс буридэ программаар хараалагдана.

Табадахи  классуудта сэбэр бэшэлгые, программын ёһоор бэшэгдэхэһээ гадна, мүн бэшэхэдэ бэрхэтэй ямар нэгэн үзэгүүдые гү, али тэдэнэй холболтонуудые бэшэжэ һуралга, бэшэмэл гү, али хэблэмэл текстһээ буулгажа бэшэлгэ, багшын уншалга доро бэшэлгэ, тоололго доро бэшэлгэ байжа болоно.

Эхин классуудай һурагшадай али бүхы бэшэлгэнь нягта сэбэр, эли тодо ба алдуугүй байха ёһотой.

Һурагшадай бэшэжэ һуралгын зорилго иимэ:

1)        абяае үзэгтэ «оршуулха» (фонетико-графическа бэшэлгэ тухай хэлэгдэнэ);

  1. үзэг, үгэ, мэдүүлэл зүбөөр, эли тодоор бэшэхэ, номһоо, самбарһаа буулгажа бэшэхэ, багшын уншалга доро бэшэхэ, бэшэһэнээ шалгаад, гаргаһан алдуунуудаа заһаха;
  2. хараһан, дуулаһан тухайгаа, өөрынгөө һанал бодолые найруулан бэшэжэ һуралга - эдэ болоно. Дээрэ дурдагдаһан шадабари ба дүршэлнүүд бага багаар жэлэй туршада бэелүүлэгдэхэ.

һурагшадай  шадабаринууд

Шухала шадабаритай ба дадалтай болголго

          Табадахи класс дүүргэхэдээ, ћурагшад иимэнүүд шадабаритай, дадалтай болохо ёћотой гэбэл:үгэнүүдые абяануудаарнь, үгэнүүдые бүридэлєєрнь, мэдүүлэлнүүдые байгуулгаарнь шүүмжэлхэ. Ћурагшад простой болон сложно мэдүүлэлнүүдые зохёожо шадаха, үгэнүүдэй бэшэгэй дүрим мэдэхэ, тэдэниие үндэћэлэн хэлэжэ шадаха ба зүбөөр бэшэдэг болохо ёћотой.

      Буряад хэлээр шадабари (предметные результаты):  

- аялгануудай нугарал тухай ойлгосотой болохо;

- ии - ы, ээ- эй аялган үзэгүүдэй бэшэлгэ тухай мэдэхэ;

- үгын анхан һуурида б, л, м, р хашалгануудай удаа тодо бэшэ аялганай бэшэгдэхэ тухай;

-үгэнүүдэй бии бололго тухай, үгын бүридэл тухай суффикс, залгалта, анхан һуури, гараһан һуури;

- зөөлэн һууритай абтаһан үгэнүүдэй һүүлэй аялган үзэг бэшэхэ тухай;

- юумэнэй нэрын падежнуудые ба тэдэнэй удха, үүргэ мэдэхэ;

- дахуул үгын үүргэ, тэрэнэй бэшэлгэ мэдэхэ;

- тэмдэгэй нэрын мэдүүлэл соо дүүргэдэг үүргэ тухай;

- үйлэ үгын мэдүүлэл соо дүүргэдэг үүргэ тухай

- үйлэ үгын түхэлэй бии болоходо аялгануудые бэшэхэ тухай;

- үйлэ үгын сагууд: (мүнөө, үнгэрһэн, ерээдүй), тэдэнэй хэлэлгэ соохи үүргэ тухай;

- хуряангы ба дэлгэрэнгы мэдүүлэлнүүд тухай;

- мэдүүлэлэй юрын гэшүд тухай;

- бодомжолһон түхэлтэй текст тухай;

- фразеологимууд, омонимууд тухай;

- хэрэгэй саарһа, бэшэг бэшэхэ тухай.

  Үхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүүнгүүд (личностные результаты):

- өөрынгөө сэдьхэлэй байдал түрэл хэлэн дээрээ хэлэхэ;

- оршон тойронхи байгаалиин, тиихэдэ хажуудахи хүнүүдэйнгээ байдал ойлгохо, тэдээндэ өөрынгөө хандаса, хүнүүдые  

  дэмжэһэнээ, тэдээндэ туһалһанаа түрэл хэлэн дээрээ харуулха;

- өөрынгөө хэлэ уран, баян, тодо, сэбэр болгохоёо оролдохо;

- тоонтодоо, түрэл орондоо дуратай байһанаа, өөрынгөө хандаса харуулха;

- уншаха, харилсаха дуратай байха;

- бэшэхэ шадабаритай байха, буулгажа бэшэхэ, шагнажа абаад бэшэхэ, өөрөө зохёон бэшэхэ;

- өөрынгөө сэдьхэлэй байдал тухай, тиихэдэ үзэһэн юумэнууд тухайгаа бэшэжэ (эссе жанрын түхэлөөр) харуулха;

- түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха;

- өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД):

- өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ, зорилгыень табиха;

- багшатаяа сугтаа һуралсалай проблемнэ асуудал яажа шиидхэхэ тухайгаа хөөрэлдэн, тусхай түсэб табиха;

- өөрынгөө хэжэ байһан үйлэнүүдые түсэбэй, алгоритмын үйлэнүүдтэй тааруулха, зэргэсуулхэ, тиин өөрынгөө

   ажаябуулга шалгаха, сэгнэхэ, зүб болгохо;

- өөрынгөө, ондоо хүнүүдэй, классайнгаа ажал тусхай критеринүүдээр шалгаха, хэр зэргэ шадабаритай болобобиб гэжэ элирүүлжэ һураха,

   критеринүүдые зохёохо;

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД):

- текстээр дамжуулагдаһан мэдээсэлнүүдэй янза (виды информации) ойлгохо; юун тухай хэлэгдэнэб, удхань амар бэ, идейнь ямар бэ?

- олон ондоо янзын уншалга хэрэглэхэ;

- ондо ондоо түхэлтэй текстнууд (текст, схема, таблица, зураг) сооһоо өөртөө мэдээсэл олохо;

- үгөөр хэлэгдэһэн ойлгосо схемэ, таблица, модель болгохо, тиин һөөргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгөөр

   хэлэхэ;

- анализ, синтез хэхэ;

- шалтагаан хойшолон хоёрой хоорондохи холбоо харуулха, тодоруулан зохёон тогтоохо;

- бодомжолхо.

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД):

- хэлэлгып зорилгоһөө дулдыдуулан өөрынгөө һанал бодол амин ба бэшэгэй хэлэн дээрэ харуулха;

- хэлэхэ, харилсаха зорилгоһоо үндэһэлэн, хэрэгтэй сагта монолог үг, али диалог хэрэглэжэ шадаха;

- өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха;

- хүнүүдэй хэлэһые шагнаха, ойлгохо, тиин өөрынгөө һанал бодол хубилгахаяа бэлэн байха;

- ажаябуулга эмхидхэхэдээ, хөөрэлдэжэ, хоорондоо хэлсэжэ, нэгэ һанал бодолдо ерэхэ;

- асуудалнуудье табиха.

                                 

          Табадахи класс дүүргэхэдээ, ћурагшад иимэнүүд шадабаритай, дадалтай болохо ёћотой гэбэл:үгэнүүдые абяануудаарнь, үгэнүүдые бүридэлєєрнь, мэдүүлэлнүүдые байгуулгаарнь шүүмжэлхэ. Ћурагшад простой болон сложно мэдүүлэлнүүдые зохёожо шадаха, үгэнүүдэй бэшэгэй дүрим мэдэхэ, тэдэниие үндэћэлэн хэлэжэ шадаха ба зүбөөр бэшэдэг болохо ёћотой.

Программын бүридэл

V класс

1. Эхин классуудта үзэhэнөө дабталга.

2. Хэлэн тухай тобшо ойлгосо.

3. Фонетикэ, графика, орфоэпи, бэшэгэй дүрим.

4. Лексикологи.

5. Үгын бүридэл ба үгын бии бололго.

6. Синтаксис, хоолойн аялга ба сэглэлтын тэмдэгүүд.

7. Дабталга.

8. Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

         Дээрэ хэлэгдэhэн стандартын болон шэнэлэгдэhэн программануудай үндэhөөр 5-дахи класста хэрэглэгдэхэ, үзэгдэхэ  программа зохёогдоо.

         Туд программа  шэнэ стандартын ба программануудай эрилтын үндэhөөр зохёогдоо.           Энэ программа  соо буряад арадай соёл, болбосорол, түүхэ, абари зан, ёhо заншал гэхэ мэтэ ойлгосонууд багаханаар оруулагданхай.

  1. Буряад хэлэнэй грамматика сомороор, хуряангыгаар үгтэнхэй. Жэшээлхэдэ: морфологи ганса 6-дахи класста үзэхэ, синтаксис 7-8-дахи классуудта үзэхэ.
  2. Бэшэгэй дyримүүд тобшоор, богонёор үгтэжэ, тэдээндэ тааруулан, мэдүүлэлнүүд гол түлэб уран зохёол болон арадай аман зохёолhоо абтаа.
  3. Энэ шэнэ ном соо темэ бүхэнэй удаа упражненинүүд , даабаринууд дурадхагдана.  
  1. Оролто хэшээл – 3 час
  2. Морфологи – 6 час
  3. Синтаксис, интонаци ба сэглэлтын тэмдэгүүд(дабталга)-3 час
  4. Фонетикэ, графика, орфоэпи, бэшэгэй дүрим – 30 час
  5. Лексикэ – 16 час
  6. Синтаксис – 24 час
  7. Жэл соо үзэhэнөө дабталга – 3 час

Шалгалтын хүдэлмэри - 20

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ Текст ба тэрэнэй хубинууд тухай ойлгосо үгэхэ. Текстын хубинуудай лексическэ аргаар холболдолго. Юрын түсэб. Темэ (ехэшэг ба багашаг) болон тэрэнэй гол бодол. Хэлэлгын найруулга тухай ойлгосо. Яряанай хэлэнэй ба уран зохёолой хэлэнэй найруулга тухай юрэнхы мэдээн. Юрэ хөөрэлгэ, зураглал ба бодомжололго тухай юрэнхы ойлгосо.

Үзэжэ байһан литературна зохёолоор, диафильм ба кинофильмын, радио болон теле-дамжуулгын удхаар юрэ хєєрэһэн удхатай дэлгэрэнгы изложени зохёолго ба бэшэлгэ.

Өөрынгөө ябадалда болоһон ямар нэгэн ушарал тухай, мүн зураг хаража, сочинени бэшэлгэ (жэшээнь: “Зунай амаралтын нэгэ үдэр”, “Манай экскурси” г.м.).

        Юрэ хєєрэћэн текстын ямар нэгэ хубидань хуряангы изложени бэшэлгэ.

        Ямар нэгэ юумые гү, али амитаниие тодорхойлон бэшэћэн юрэ хєєрэћэн текстээр дэлгэрэнгы изложени.

        Богонихон мэдүүлэлнүүдћээ бїридэћэн бишыхан рассказые ород хэлэнћээ буряад хэлэндэ оршуулга.

        Уншаћан рассказ, статья тухай ћанамжаяа хэлэжэ їгэлгэ. Уншаћан зохёолдо табигдаћан асуудалнуудта харюу бэшэлгэ.

        Уншаћан номой удхые тобшохоноор хєєрэжэ үгэлгэ. Ханын газетэдэ тэмдэглэл бэшэлгэ.

        Буряад хэлэ үзэлгэдэ 5 класста эрдэм hуралсалай түсэбѳѳр неделидэ 3 час үгтэнэ. 2018-2019 hуралсалай жэлдэ бүхыдээ 105 час болохо.  

          Тус программа 1 жэлдэ зохёогдоо. Багша программын «Каледарна – тематическа түсэблэлгэ»  хубилгаха эрхэтэй.

Нэгэдэмэл шалгалтын хүдэлмэри

Диктантhаа ба нэмэлтэ грамматическэ болон бэшэгэй дүримоор гү,али лексическэ даабариhаа бүридэhэн шалгалтын хүдэлмэридэ түд бүридэнь сэгнэhэн хоёр сэгнэлтэ табиха.

Нэмэлтэ даабари дүүргэhые иимээр сэгнэхэ:

«5» сэгнэлтэ-hурагшадай бүхы даабарияа дүүргэhэн байгаа hаань;

«4»- сэгнэлтэ –даабариин гурбанай хоёр хубиие зүбоор дүүргэhэн байгаа hаань;

«3»- сэгнэлтэ даабариин хахадые зүбоор дүүргэhэн хүдэлмэриин түлоо;

«2»- сэгнэлтэ даабариин гурбанай нэгэ хуби зүбоор дүүргэжэ шадаагүй гү,али даабари дүүргэжэ шадаагүй гү,али даабари дүүргэжэ шадаагүй байгаа hаань табиха.

Найруулга сэгнэлгэ

Найруулга бэшүүлхэ текст hургалгын, болбосоролой, хүмүүжүүлгын зорилго хангаhан, удхынгаа ба үгэ хэлэнэйнгээ талаар hурагшадай бэшэжэ шадахаар байха ёhотой.

Һурагшадай найруулгада хоёр сэгнэлтэ табиха.Тэдэнэй бэшэhэн найруулга сэгнэхэдээ, иимэ эрилтэ хараадаа абаха:

-hурагшын хэр зэргэ текстын гол удха ойлгоhые;

-текстын удха хэр зэргээр дамжуулааб;

-найруулгын удаа дара ба холбоое;

-үгэ шэлэн абаhые , мэдүүлэл зүбоор зохёоhые, мэдүүлэл соохи үгэнүүдэй холбоо болон гүрим, олон янзын мэдүүлэл хэрэглэhэниие, сэхэ болон ооршэлэн хэлэлгэ тааруулан зохёоhые;

-найруулгын стилистичекэ hайн талые (үгэ, мэдүүлэлэй олон янза, хэлэнэй баялиг зүбоор хэрэглэлгэ);

-бэшэгэй дүримдэ, сэглэлтын тэмдэгтэ гаргаhан алдуу

Зохёолго, найруулга сэгнэхэдээ, хоёр сэгнэлтэ табиха:

1)удхын болон хэлэлгын түлөө;

2) зүб бэшэлгын түлөө

Буряад хэлээр hурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал сэгнэхэ эрилтэ

hурагшадай аман харюу сэгнэлтэ

         Грамматикаар hурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал элирүүлхэ аргын нэгэн хадаа аман асуудал болоно.

         Тусхай темээр hурагшын аман харюу холбоо удхатай мэдээсэл боложо, грамматика хэр зэргэ тодорхойгоор мэдэдэг, ойлгодог байhыень элирүүлнэ.

          Һурагшын аман харюу удаа дараалан hубариhан байха ёhотой.

          Һурагшадай аман харюу сэгнэхэдээ, иимэ юумэндэ анхаралаа хандуулха:

     - харюунь зүб, дүүрэн гү;

     - үзэhэн материала хэр зэргэ ойлгооб;

     - үгэ хэлэеэ хэр зэргэ найрулжа харюусааб;

     - мэдүүлэл hайнаар зохёожо, мэдүүлэл соо аялга (интонаци) зүб табижа, үгэ зyбөөр хэрэглэжэ, грамматическа шүүлбэри хэжэ шадана гү;

      - hурагшын зохёоhон мэдүүлэлэй стиль зүб гү.

            Аман харюу сэгнэхэдээ, иимэ эрилтэ баримталха:

     «5» сэгнэлтэ хэрбээ hурагшын шудалан үзэhэн материалаа хүсэд дүүрэнээр мэдэхэ, тодорхой hайнаар найруулжа, хэлэн тухай ойлгосодо зүб тодорхойлго  үгэжэ, hанамжаяа үндэhэ баримтатай болгожо, өөрынгөө зохёоhон жэшээ харуулжа, материалай удаа дараае алдангүй, литературна хэлээр, эли тодоор дамжуулжа шадаха байхадань;

     «4» сэгнэлтэ хэрбээ hурагшын харюу «5» гэhэн сэгнэлтэдэ табигдадаг эрилтэ хангамаар аад, зүгөөр 1-3 алдуутай, багшын ажаглаhанай хойно, тэрэнээ өөрөө заhажа, найруулан хэлэхэдээ, удаа дараагай ба хэлэнэй 1-3 алдуу гаргаhан байхадань;

     «3» сэгнэлтэ хэрбээ hурагша тус темын гол зүйл мэдэхэ ба ойлгохо байhанаа харуулжа, материалаа дутуу найруулhан, ойлгосо тодорхойлгодо гү, али дүрим дутуу мэдэхэ, hанамжаяа үндэhэ баримтатай болгожо, өөрөө жэшээ үгэжэ шадаагүй, материал найруулхадаа удаа дарааень эбдэhэн, хэлэнэй талаар алдуу гаргаhан байхадань;

     «2» сэгнэлтэ хэрбээ hурагша үзэhэн материалаа ехэнхииень мэдэхэгүй, тодорхойлго ба дүрим хэлэхэдээ удхыень хазагайруулhан, материал ойлгожо ядангяар, гуримгүйгөөр найруулhан байхадань табиха.

          Диктант сэгнэлгэ

          Диктант бэшэлгэ хаадаа hурагшадые бэшэгэй дүримдэ, сэглэлтын тэмдэгүүдтэ, стильдэ, бэшэмэл хэлэлгэдэ hургаха арга зэбсэгэй нэгэн болоно. Диктант hурагшадай анхарал дээшэлүүлдэг, hанал бодолыень зүбөөр эмхидхэдэг, өөhэдыгөө шалгаха дүршэлтэй болгодог.  Диктант бэшүүлхын тула холбоотой текст хэрэглэбэл зохистой. Энэ текст мүнөө үеын литературна хэлэнэй эрилтэ баримталhан байха ёhотой.

                Диктантын текст класс класста таараhан, hурагшадай бэшэжэ шадахаар байха.

     Диктант бэшүүлхэ текстын юрэнхы хэмжээн:

     5 класста – 70-80 үгэ;

     6 класста – 80-90 үгэ;

              Словарна диктант хүндэ бэшэлгэтэй үгэ hурагшадай хэр зэргэ зүбөөр бэшэхэ шадаха болоhыень шалгадаг.

              Словарна  диктантын үгэнүүдэй тоо:

     5 класста – 10-15 үгэ;

               Словарна диктант сэгнэхэдээ, иимэ сэгнэлтэ табиха:

     «5» сэгнэлтэ алдуугүй диктантын түлөө;

     «4» сэгнэлтэ 2-3 алдуутай диктантын түлөө;

     «3» сэгнэлтэ 4-5 алдуутай диктантын түлөө;

     «2» сэгнэлтэ 6-hаа дээшэ алдуутай диктантын түлөө.

            Бүхы дээрээ бэшэгэй дүримөөр, сэглэлтын тэмдэгээр ороhон дүрим 5 –дахи класста эдээнhээ олон бэшэ байха:

Класс

Тоо

Бэшэгэй дүрим

Сэглэлтын тэмдэг

5

5-7

2-3

Найруулга (изложени) сэгнэлгэ

           Найруулга бэшүүлхэ текст hургалгын, болбосоролой, хүмүүжүүлгын зорилго хангаhан, удхынгаа ба үгэ хэлэнэйнгээ талаар hурагшадай бэшэжэ шадахаар байха ёhотой.

         5-дахи класста найруулга бэшүүлхэдээ, багашаг рассказ гү, али уран зохёол сооhоо богонихон зураглал үгэдэг. Найруулгын текстын удха ойлгосотой бэшэгдэhэн, авторай тайлбарилгатай, зохёолой геройн hанал бодол, тэрэнэй сэдьхэл элеэр харуулагдаhан байха ёhотой.

          5-дахи классудта бэшүүлхэ текст адлирхуу байхадаа болохо. Мүн багахан характеристикэ, дэлгэрэнгыгээр зураглаhан уран зохёолой хэhэг үгэхэдэ болохо. Хэhэг гол түлэб юрэ хөөрэhэн байха зэргэтэй.

          Найруулга бэшэхэ тектын хэмжээ:

     5 класста – 90-100 үгэ;

          Шалгалтын найруулгын текст багша хоёр дахин эли тодоор, яаралгүйгөөр уншаха ёhотой.  

         Мүнөө үедэ шабинарай бэе махабад бэхижүүлхэ, элүүр энхые сахиха тухай асуудал гол асуудал болоод байна. Тиимэһээ энэ һуралсалай программаар үзэгдэхэ материал  үхибүүдэй ухаан бодол болон наһандань таарамжатайгаар зохёогдонхой.

           Энэ тайлбари бэшэг соо үгтэhэн дурадхалнуудта багша творческо хандажа, hурагшадайнгаа наhа, бэлэдхэл, мэдэсэ, шадабари хараадаа ябан ажаллаха.  Сээжэлдэхэ зохёолнууд класс бүхэндэ багшын үзэмжөөр үгтэхэ  гэжэ хараалагдана.

            Буряад хэлэнэй, тэрэниие шэнжэлдэг эрдэм ухаанай хүгжэлтые хараадаа абан, Россин эрдэм hуралсалай түсэбые (учебный план) баримталан, мүнөө үедэ хэрэглэгдэдэг программын үндэhөөр «Буряад хэлэнэй» стандартда тааруулан, программа зохёогдобо. Буряад хэлэ үзэлгэдэ 6 класста эрдэм hуралсалай түсэбѳѳр неделидэ 2 час үгтэнэ. 2018-2019 hуралсалай жэлдэ бүхыдээ 70 час болохо.  

          Тус программа 1 жэлдэ зохёогдоо. Багша программын «Каледарна – тематическа түсэблэлгэ»  хубилгаха эрхэтэй.

Календарна – тематическа түсэблэлгэ ( 5 класс)

Һара, үдэр

Раздел

Хэшээлэй темэ

Часууд 

Түсэблэгдэһэн үрэ дүнгүүд

Элдэб практическа даабаринууд

Гэрэй даабари

түсэб

факт

Үхибүүнэй ѳѳрын хүгжэлтын дүнгүүд 

Метапредметнэ үрэ дүнгүүд

Буряад хэлээр  шадабари, мэдэсэ   

04.09

Оролто хэшээл

Эхин классуудта үзэhэнөө дабталга

1

Өөрынгөө сэдьхэлэй байдал

түрэл хэлэн дээрээ хэлэхэ

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Литературна ба диалектнэ үгэнүүдые илгаруулха; хэлэлгэдээ хэрэглэжэ шадаха

Хэлэн гэжэ юун бэ? Хэлэн тухай юрэнхы ойлгосо үгэхэ.

Буряад литературна хэлэн, нютаг хэлэнүүд.

Номоор ажал:  элдэб упражненинүүдые дүүргэлгэ; карточкаар ажал

Сочинени «Минии зунай амаралта»

05.09

«Турэл хэлэн, түрэhэн дайда!»

1

Өөрынгөө сэдьхэлэй байдал

түрэл хэлэн дээрээ хэлэхэ

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Хэлэн гэжэ юун бэ? Хэлэн тухай юрэнхы ойлгосо үгэхэ.

Буряад литературна хэлэн, нютаг хэлэнүүд.

Номоор ажал:  элдэб упражненинүүдые дүүргэлгэ; карточкаар ажал

Буряад хэлэн тухай шүлэг сээжэлдэхэ

07.09

Абяан ба үзэгүүд

Абяан ба үзэгүүд тухай

1

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Багшатаяа сугтаа һуралсалай  проблемнэ асуудал .яажа шиидхэхэ тухайгаа түсэб табиха

Познавательна: анализ, синтез хэхэ

Коммуникативна: Хэлэхэ, харилсаха

Түргэн, удаан аялгануудтай, зөөлэн хашалгануудтай, йотированна ба дифтонгтой үгэ зүбөөр хэлэжэ ба бэшэжэ шадаха.

Абяан ба үзэгүүдые илгаруулха

Абяан ба үзэгүүд тухай ойлгосо. Эрэ, эмэ, эрсэ аялганууд тухай.

Аялган ба хашалган аялганууд. Дифтонгнууд ба йотирована аялганууд. Түргэн, удаан аялгануудтай, зөөлэн хашалгануудтай үгэнүүдые зүбөөр хэлэлгэ ба бэшэлгэ.

Абяан ба үзэгүүд

Тест. hурагшадай мэдэсые шалгалта.

Упр. 2 стр. 7

11.09

Хэлэлгын хубинууд

Юумэнэй нэрэ

1 час

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Ажаябуулга шалгаха

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдэсэ: Юумэнэй

үгэ  тухай.

Шадабари: хубинуудые илгаруулжа шадаха;

Үйлэ үгэ  тухай ойлгосо бэхижүүлгэ.

Падежээр зохилдуулжа, мэдүүлэл соо падеж элирүүджэ шадаха. 

Юум. нэрэ тухай

илгаруулха

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Упр. 20 стр. 15

12.09

Yйлэ үгэ

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Ажаябуулга шалгаха

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Үйлэ үгэ  тухай ойлгосо бэхижүүлгэ

Падежээр зохилдуулжа, мэдүүлэл соо падеж элирүүджэ шадаха.

Үйлэ үгэ  

илгаруулха

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Стр.16

Упр.24

14.09

Тэмдэгэй нэрэ

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Ажаябуулга шалгаха

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Тэмдэгэй нэрэ  тухай ойлгосо бэхижүүлгэ

Падежээр зохилдуулжа, мэдүүлэл соо падеж элирүүджэ шадаха.

Тэмдэгэй нэрэ мэдүүлэл соо

илгаруулха

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Стр.17 Упр.28

18.09

Шалгалтын ажал

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Ажаябуулга шалгаха

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдэсэ: үзэһэнөө хэрэглэхэ

Шадабари:

Алдуугүйгөөр, орфографическа . ба пунктуационно нормонуудые баримталан,  сэбэрээр, наринаар бэшэжэ hураха.

Жэлэй эхинэй шалгалтын диктант;

19.09

Алдуу дээрээ ажал ябуулга

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Ажаябуулга шалгаха

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдэсэ: үзэһэнөө хэрэглэхэ

Шадабари:

Алдуугүйгөөр, орфографическа . ба пунктуационно нормонуудые баримталан,  сэбэрээр, наринаар бэшэжэ hураха.

Жэлэй эхинэй шалгалтын диктант бэшэhэнэй удаа алдуу дээрээ ажал ябуулга

Буряад үгэнүүдые бэшэхэ

21.09

Тоогой нэрэ

1 час

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Тоогой, тэмдэгэй, тулөөнэй нэрэнүүд гэhэн хэлэлгын хубинууд тухай ойлгосо дабтаха.

Тест. Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, индивидуальна  ажал.

Упр. 31 стр. 19

25.09

Мэдүүлэл

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдүүлэл тухай тобшо мэдээн

Номоор ажал ябуулга.

Стр.20 упр 32

26.09

Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдүүлэлэй шухала гэшүүдые илгажа шадаха аргатай байха.

Номоор ажал ябуулга. Yзэhэнөө дабталга.

Стр. 21 упр. 34

28.09

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүдые илгажа шадаха аргатай байха.

Номоор ажал ябуулга. Yзэhэнөө дабталга.

Стр.22 упр.35

02.10

Найруулга «Могой ба 1шоргоолзон»

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

Найруулга бэшэжэ hураха. Гол шухала удхыень оложо бэшэжэ hураха.

03.10

Алдуу дээрээ ажал ябуулга

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

Алдуугаа оложо шадаха еhо, тэрэнээ зүбөөр заhаха.

05.10

Фонетика, графика, орфоэпи

1

Өөрынгөө хэһэн

ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:

Өөрынгөөхэжэ байһан үйлэнүүдые

түсэбэй, алгоритмын үйлэнүүдтэй тааруулха, зэргэсүүлхэ, тиин өөрынгөө

ажаябуулга шагнаха, сэгнэхэ, зүб болгохо

Фонетическэ шүүлбэри хэжэ шадаха.

Познавательна: Үгөөр хэлэгдэһэн схемэ болгохо.

Фонетика, графика, орфоэпии тухай мэдэсэ.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, индивидуальна  ажал.

Стр.25

09.10

Хэлэлгын абяанууд тухай

1 час

Өөрынгөө хэһэн

ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:

Ажаябуулга шалгаха, сэгнэхэ, зүб болгохо.

Познавательна: шалтагаан хойшолон хоерой хоорондохи холбоо харуулха , тодоруулан зохеон тогтоохо, бодомжолхо.

Коммуникативна:

өөрынгөө

һанамжа хэлэжэ

баталжа шадаха.

Мэдэсэ:

Хэлэлгын абяанууд тухай

Шадабари:

Хэлэлгын абяанууд

шүүлбэри. Хэлэлгын абяанууд гэжэ юуб?

З: Буряад хэлэнэй абяануудай илгарал. Хэлэлгын органууд тухай ойлгосо.

Хэлэлгын абяанууд тухай

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Упр. 39 стр. 26

10.10

Yзэгүүд.

1 час

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдэсэ:

Үзэгүүд тухай ойлгосо

Шадабари: Ехэ үзэгүүд гэжэ юуб?

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, индивидуальна  ажал.

Упр. 41 стр. 27

12.10

Ехэ үзэгүүд.

1

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Ехэ үзэгүүд. Тусхайта, юрын нэрэнүүд тухай ойлгосо

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, индивидуальна  ажал.

Стр.29 упр.42

16.10

Зохеолго «Минии нютаг»

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

Зохеолго бэшэжэ hураха. Гол шухала удхыень оложо бэшэжэ hураха.

17.10

Алдуу дээрээ ажал ябуулга

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

Алдуугаа оложо шадаха еhо, тэрэнээ зүбөөр заhаха.

19.10-23.10

Аялганууд абяанууд ба үзэгүүд

2 час

Уншаха,  харилсаха дуратай байха

Регулятивна:

Өөрынгөөхэжэ байһан үйлэнүүдые

түсэбэй, алгоритмын үйлэнүүдтэй тааруулха, зэргэсүүлхэ, тиин өөрынгөө

ажаябуулга шагнаха, сэгнэхэ, зүб болгохо

Фонетическэ шүүлбэри хэжэ шадаха.

Познавательна: Үгөөр хэлэгдэһэн схемэ болгохо.

Мэдэсэ :

Фонетикэ, орфоэпи, графика тухай мэдэхэ.

Бэшэгэй дүрим баримталжа, алдуугүйгөөр бэшэжэ шадаха.

Шадабари:

Орфографическа словарь хэрэглэхэ шадабаритай болохо. Фонетикэ гэжэ юуб?

Фонетикэ

тухай ойлгосо

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

стр. 31

24.10-26.10

Аялгануудай илгарал

2 час

Уншаха,  харилсаха дуратай байха

Регулятивна:

Өөрынгөөхэжэ байһан үйлэнүүдые

түсэбэй, алгоритмын үйлэнүүдтэй тааруулха, зэргэсүүлхэ, тиин өөрынгөө

ажаябуулга шагнаха, сэгнэхэ, зүб болгохо

Фонетическэ шүүлбэри хэжэ шадаха.

Познавательна: Үгөөр хэлэгдэһэн схемэ болгохо.

Фонетикэ тухай ойлгосо.

Аялгануудай илгаа, хэлэнэй урдуурхи, дундуурхи,  хойнохи аялганууд.

Аялгануудые зүб бэшэлгэ

Шалгалтын асуудалнуудта харюу. Сахим номоор даабаринуудые хэхэ

Упр.48 стр. 33

30.10

Шалгалтын диктант

1

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Ажаябуулга шалгаха

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдэсэ: үзэһэнөө хэрэглэхэ

Шадабари:

Алдуугүйгөөр, орфографическа . ба пунктуационно нормонуудые баримталан,  сэбэрээр, наринаар бэшэжэ hураха.

Шалгалтын диктант;

31.10

 Ээ, эй аялгануудые  зүб бэшэлгэ

1 час

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Регулятивна :

Һуралсалай зорилго табижа һураха

Познавательна: шалтагаан хойшолон хоерой хоорондохи холбоо харуулха

Коммуникативна:  асуудалнуудые табиха.

Мэдэсэ:

Аялганууд тухай

З:Аялгануудые зүб бэшэлгэ. Аялгануудые яажа зүбөөр бэшүүлхэб?

З:Ээ-эй, уй-үй-ы, э-и илгажа бэшэхэ дүримүүд тухай

Буряад хэлэнэй алфавит мэдэхэ.

Ээ-эй. Удаан ээ, дифтонг эй аялганууд ямар гуримай еhоор бэшэгдэнэб?

Ямар ушарта уй, Yй бэшэгдэхэ дүрим гү,али ы бэшэгдэхэ дүрим.

Аялгануудые зүб бэшэлгэ. Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Упр.58 стр. 37

02.11

Ээ, эй аялгануудые  бэшэхэ дүримүүд

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Регулятивна :

Һуралсалай зорилго табижа һураха

Познавательна: шалтагаан хойшолон хоерой хоорондохи холбоо харуулха

Коммуникативна:  асуудалнуудые табиха.

Мэдэсэ:

Аялганууд тухай

З:Аялгануудые зүб бэшэлгэ. Аялгануудые яажа зүбөөр бэшүүлхэб?

З:Ээ-эй, илгажа бэшэхэ дүримүүд тухай

Буряад хэлэнэй алфавит мэдэхэ.

Ээ-эй. Удаан ээ, дифтонг эй аялганууд ямар гуримай еhоор бэшэгдэнэб?

Ямар ушарта уй, Yй бэшэгдэхэ дүрим гү,али ы бэшэгдэхэ дүрим.

 

Аялгануудые зүб бэшэлгэ. Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Упр.58 стр. 37

13.11-14-11

Уй, үй аялгануудые  зүб бэшэлгэ

2

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Регулятивна :

Һуралсалай зорилго табижа һураха

Познавательна: шалтагаан хойшолон хоерой хоорондохи холбоо харуулха

Коммуникативна:  асуудалнуудые табиха.

Мэдэсэ:

Аялганууд тухай

З:Аялгануудые зүб бэшэлгэ. Аялгануудые яажа зүбөөр бэшүүлхэб?

З:Уй, үй аялгануудые илгажа бэшэхэ дүримүүд тухай

Буряад хэлэнэй алфавит мэдэхэ.

Ээ-эй. Удаан ээ, дифтонг эй аялганууд ямар гуримай еhоор бэшэгдэнэб?

Ямар ушарта уй, Yй бэшэгдэхэ дүрим гү,али ы бэшэгдэхэ дүрим.

Аялгануудые зүб бэшэлгэ. Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Стр.40

16.11

Ии-ы аялгануудые зүб бэшэлгэ

2

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

Ии-ы ямар гуримай еhоор бэшэгдэнэб? Бэшэхэ дүримүүд тухай

текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

упр. 76 стр. 42

20.11-21.11

Э, и аялгануудые бэшэхэ дүрим

2

Дэмжэһэнээ түрэл хэлэн дээрээ харуулха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

Э, и ямар гуримай еhоор бэшэгдэнэб? Бэшэхэ дүримүүд тухай

текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

упр. 80 стр. 44

23.11

Хашалганууд

1

Дэмжэһэнээ түрэл хэлэн дээрээ харуулха

Регулятивна :

Багшатайгаа хамта һуралсалай

проблемэ табиха

Познавательна: текстнүүд сооһоо мэдээсэл олохо

Коммуникативна:

хэрэгтэй сагта монолог ба диалог хэрэглэжэ

шадаха

Мэдэсэ: хашалганууд

Шадабари

Хэлэлгэдээ хэрэглэхэ Хашалганууд тухай

З: Хашалгануудые мэдэхэ,

 илгаруулха.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Стр.47

27.11-28.11

Хонгёо ба бүдэхи хашалганууд

2час

Дэмжэһэнээ түрэл хэлэн дээрээ харуулха

Регулятивна :

Багшатайгаа хамта һуралсалай

проблемэ табиха

Познавательна: текстнүүд сооһоо мэдээсэл олохо

Коммуникативна:

хэрэгтэй сагта монолог ба диалог хэрэглэжэ

шадаха

Мэдэсэ: Хонгео ба бүдэхи хашалган

Шадабари

Хэлэлгэдээ хэрэглэхэ Хашалганууд тухай

З: Хашалгануудые мэдэхэ,

 илгаруулха.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Стр.49 упр. 94

30.11-04.12

Хатуу ба зөөлэн хашалганууд

2час

Уншаха,харилсаха дуратай байдаг

Регулятивна:

Һуралсалай зорилго табиха

Познават.

Текстээр дамжуулагдаһан мэдээсэлнуудэй янза олохо

Коммуникативна

Асуудал табиха ,нэгэ һанал бодолдо ерэхэ

Мэдэсэ: Хонгео ба бүдэхи хашалган гэжэ юун бэ?

З:Хонгёо ба будэхи хашалганууд тухай ойлгосо.

Хонгёо ба бүдэхи хашалгануудые зүб бэшэлгэ, зүб үгүүлэл, тэдэнэй илгарал.

 Хатуу ба зөөлэн хашалганууд тухай. Хашалганай зөөлэниие тэмдэглэлгэ

Хонгео ба бүдэхи хашалган тухай Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, инд. ажал.

Упр.

98 стр. 52

05.12

Илгаhан Ъ, Ь тэмдэгүүд

1 час

Буулгажа бэшэхэ, шагнажа абаад бэшэхэ

Регулятивна:

Тусхай түсэб табиха

Познавательна: шалтагаан хойшолон хоерой хоорондохи  холбоо харуулха

Коммуникативна

Хэлэхэ, харилсаха зорилгоһоо үндэһэлэн

Мэдэсэ: hурагшадай дадал шадабари шалгаха, сэгнэхэ.

Шадабари: Илгаһан тэмдэгүүд гэжэ юуб?

З: Илгаhан ъ,ь тэмдэгүүдые зүб үгүүлэл, зүб бэшэлгэ.

Диктант  hурагшадай дадал шадабари шалгаха, сэгнэхэ. Диктант бэшэжэ,  hурагшадай дадал шадабари шалгаха, сэгнэхэ.

упр. 106 стр. 57

07.12

Үгэ үеэрнь таhалжа бэшэлгэ

1 час

Түрэл хэлэеэ

шудалха эрмэлзэлтэй байха

Регулятивна:

багшатайгаа

сугтаа проблемнэ асуудал шиидхэхэ.

Познавательна:

текстээр дамжуулагдаһан

мэдээсэлнүүдэй янза ойлгохо, юун тухай хэлэгдэнэб, удхань ямар бэ?

Коммуникативна: өөрынгөө һанамжа бодомжолго бэшэлгэ

Мэдэсэ: Үгэ

таһалжа бэшэлгэ

Шадабари: үгэ зүбөөр бэшэжэ таһалжа бэшэхэ

Үгэ яажа таһалжа бэшэхэб.

Фонетическэ

шүүлбэри хэхэ, элдэб даабаринуудые дүүргэхэ.

Упр. 115 стр. 61

11.12

Фонетическэ шүүлбэри

1

Түрэл хэлэеэ

шудалха эрмэлзэлтэй байха

Регулятивна:

багшатайгаа

сугтаа проблемнэ асуудал шиидхэхэ.

Познавательна:

текстээр дамжуулагдаһан

мэдээсэлнүүдэй янза ойлгохо, юун тухай хэлэгдэнэб, удхань ямар бэ?

Коммуникативна: өөрынгөө һанамжа бодомжолго бэшэлгэ

Мэдэсэ: Үгэ

таһалжа бэшэлгэ

Шадабари: үгэ зүбөөр бэшэжэ таһалжа бэшэхэ

Үгэ яажа таһалжа бэшэхэб.

Фонетическэ

шүүлбэри хэхэ, элдэб даабаринуудые дүүргэхэ.

12.12

Шалгалтын ажал

1

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха

Оршон тойрониие шудалха шадабари: ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, харуулха;

Харилсаха шадабари:

өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Хэлэлгын абяануудые зүб бэшэхэ.

Тест. индивидуальна  ажал.

14.12-18.12

Абтаhан үгэнүүдэй hүүлэй аялганиие буряадшаожа зүб бэшэлгэ

2 час

Багшатайгаа түсэб, зорилго табиха

Регулятивна: Хараhанаа

зүбөөр бэшэжэ шадаха.

Познавательна:

Словарна баялиг баяжуулха.

Мэдэсэ:

Абтаһан үгэнүүдые буряадшалха

Шадабари:

Алдуугүйгөөр     хөөрэжэшье,   бэшэжэшье    шадаха    

 ёhотой.

Үгэ диктант бэшэхэ. Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд,  даабаринууд.

Упр. 155 стр. 82

19.12-21.12

Буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэнүүд.

2 час

Өөрынгөө хэһэн ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:  

ажаябуулга шалгаха, сэгнэхэ, зүб болгохо

Познавательна:

олон ондоо янзын уншалга хэрэглэхэ

Коммуникативна: хэлэхэ, харилсаха, хэрэгтэй сагтаа монолог, диалог хэрэглэхэ

Мэдэсэ:

Абтаһан үгэнүүд тухай

Шадабари:

Абтаhан үгэнүүдые зүбөөр буряадшалжа бэшэхэ г.м.

Буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэнүүд.

зурагаар ажал, даабаринууд.

упр. 137 стр. 73

25.12

Шалгалтын диктант

1 час

Бэшэхэ шадабаритай байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо

Мэдэсэ:

Абтаһан үгэнүүд тухай

Шадабари:

Абтаhан үгэнүүдые зүбөөр буряадшалжа бэшэхэ г.м.

Буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэнүүд.

Тест- hурагшадай дадал шадабари шалгалта.

Упр 149 стр. 81

26.12

Алдуу дээрээ ажал ябуулга

1

Бэшэхэ шадабаритай байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо

Мэдэсэ:

Абтаһан үгэнүүд тухай

Шадабари:

Абтаhан үгэнүүдые зүбөөр буряадшалжа бэшэхэ г.м.

Буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэнүүд.

Тест- hурагшадай дадал шадабари шалгалта.

28.12

Ородоор бэшэгдэhэн абтаhан үгэнүүд.

1 час

Хэлэеэ баян, тодо сэбэр болгохо

Регулятивна:

Ажаябуулга шалгаха, сэгнэхэ, зүб болгохо

Познавательна:

Олон ондоо янзын уншалга хэрэглэхэ.

Коммуникативна: Асуудал табиха, һанамжаяа хэлэхэ

Мэдэсэ:

Ородоор бэшэгдэдэг абтаһан үгэнүүд.

Шадабари:

Дүрим баримталжа

бэшэхэ. Ородоор бэшэгдэдэг абтаһан үгэнүүд тухай

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр.150 стр. 81

15.01

Шалгалтын ажал

1 час

Бэшэхэ шадабаритай байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари: Ажаябуулга шалгаха, сэгнэхэ, зүб болгохо

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо

Мэдэсэ:

Абтаһан үгэнүүд тухай

Шадабари:

Абтаhан үгэнүүдые зүбөөр буряадшалжа бэшэхэ г.м.

Буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэнүүд. hурагшадай дадал шадабари шалгалта

Тест- hурагшадай дадал шадабари шалгалта.

упр. 153 стр. 81

16.01

Лексикэ тухай ойлгосо.

1 час

Тоонтодоо түрэл хэлэндээ дуратай

байһанаа,өөрынгөө хандаса харуулха

Регулятивна:

Багшатаяа

хамта

һуралсалай түсэб табилга

Познавательна: схемэ таблица модель болгохо.

словарьнуудые

хэрэглүүлжэ

hургаха.

Коммуникативна: хүнүүдэй хэлэһые шагнаха, ойлгохо, тиин өөрынгөө һанал бодол хубилгахаяа бэлэн байха.

Мэдэсэ:

Үгэнүүдые зүб зүбөөр хэрэглэхэ  шадабаритай болгохо.

Шадабари:

Буряад-ород,

ород-буряад хэрэглэхэ

Лексикэ тухай ойлгосо.

Номоор элдэб практическа даабаринуудые сээжээр дүүргэхэ.

Кроссворд тааха

18.01

Yгын удха тухай ойлгосо  

1 час

Уншаха харилсаха дуратай байха

Регулятивна:

Өөрынгөө хэжэ байһан үйлэнүүдые

түсэбэй, алгоритмын үйлэнүүдтэй

тааруулха, зэргэсүүлхэ.

Познавательна: анализ хэхэ

Коммуникативна:

Хүнүүдэй хэлэхые шагнаха, ойлгохо.

Мэдэсэ:

Үгын удха

мэдэхэ

Шадабари:

Үгэ хэрэглэжэ шадаха

Үгын удха тухай ойлгосо

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр.165 стр. 86

22.01

Эхир үгэнүүд

1

Түрэл хэлэеэ шудалха эрмэлзэлтэй байха

Регулятивна :

Өөрөө хэшээлэй темэ харуулха

Олон ондоо янзын уншалга хэрэглэхэ

Познавательна : үгөөр хэлэгдэһэн ойлгосо

схемэ,таблиц,а,модель болгохо

Коммуникативна: Өөрынгөө һанамжа хэлэхэ

Мэдэсэ :

Эхир угэнүүд

тухай

Шадабари:

Эхир үгэнүүдые

хэрэглэлгэ

Эхир үгэнүүд

тухай ойлгосо.

Упражненүүдые дүүргэлгэ

Кроссворд таалган,

элдэб нааданууд.

Упр.169 стр.

23.01

Олон удхатай үгэнүүд.

1

Дэмжэһэнээ, туһалһанаа харуулалга

Регулятивна:

Ажаябуулга шалгаха, сэгнэхэ, зүб болгохо.

Познавательна: ондоо түхэлтэй текст сооһоо схемэ, таблица, зураг сооһоо мэдээсэл олохо.

Коммуникативна: өөрынгөө һанамжа хэлэжэ,баталжа шадаха.

Мэдэсэ:

Олон удхата үгэнүүд тухай

Шадабари:

Олон удхата үгэ хэрэглэхэ. Нэгэ болон ба олон удхатай

үгэнүүд тухай

ойлгосо

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр.170 стр. 87

25.01

Yгын сэхэ ба шэлжэhэн удха.

1 час

Уншаха, харилсаха дуратай байха

Регулятивна:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ, зорилгыень табиха.

Познавательна: Олон ондоо уншалга хэрэглэхэ

Коммуникативна: сээжээр харилсаха хэрэгтэй сагта монолог зохеохо.

Мэдэсэ:

Yгын сэхэ ба шэлжэhэн удха.

Шадабари:Үгын сэхэ ба шэлжэһэн удха тухай.

Үгэ диктант. Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд.

Упр.167 стр. 86

29.01

Шалгалтын ажал

1 час

Тоонтодоо түрэл орондоо дуратай байһанаа харуулалга

Регулятивна

Өөрынгөө хэжэ байһан юумэ түсэблэхэ

Познавательна: Зурагаар шэнжэлжэ бэшэхэ

Зурагаар найруулга бэшэлгэ, алдуугүйгөөр хөөрэжэшье, бэшэшье шадаха еһотой

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ, зурагаар найруулга бэшэхэ.

упр. 174 стр. 89

30.01

Омонимууд тухай ойлгосо

1 час

Уншаха , харилсаха  дуратай байха

Регулятивна: Өөрөө хэшээлэй темэ зорилго табиха

Познавательна: Анализ .синтез хэхэ

Коммуникативна : Ойлгоһон юумэеэ сээжээ хэрэглэхэ

Мэдэсэ: Омонимууд тухай

, Синонимууд

тухай

Шадабари:

Омонимууд тухай

Синонимууд  тухай ойлгосо

Антонимууд тухай ойлгосо

Омонимууд тухай ойлгосо

Омонимууд тухай ойлгосо.

Упр.179 стр. 90

01.02

Синонимууд тухай ойлгосо

1 час

Өөрынгөө хэлэ баян, уран болгохоео оролдохо

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

- багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

- текстын удха дамжуулха.

 Харилсаха шадабари:

-хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

- уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ;

- классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ

Синонимууд тухай ойлгосо.  

Үгэ диктант. Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд.

Упр.182 стр. 92

05.02

Антонимууд тухай ойлгосо

1 час

Бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

Харилсаха шадабари:

-классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ.

hурагшадай мэдэсэ,  дадал,  шадабари шалгалта. Антонимууд тухай ойлгосо

Шалгалтын асуудалнуудта харюу. Номоор элдэб практическа даабаринуудые дүүргэхэ.  Тестовэ даабаринуудые дүүргэхэ.

Упр.172  стр. 88

06.02

Шалгалтын ажал тестнүүд

1 час

Өөрынгөө хэhэн ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:

Багшатаяа хамта һуралсалай түсэб табилга

Познавательна

Юумэ шэнжэлхэ

Коммуникативна: хэлэхэ монолог ба диалог зохеохо

Мэдэсэ:

Буряад хэлэнэй  үгын баялиг.

Шадабари:

Лексикэ зүбөөр хэрэглэлгэ

Буряад хэлэнэй

 лексикэ тухай сэдэб  дабтан, тест бэшэхэ.

Кроссворд тааха

08.02

Зурагаар ажал ябуулга «Сагаалганиие угталга»

1

Тоонтодоо түрэл орондоо дуратай байһанаа харуулалга

Регулятивна

Өөрынгөө хэжэ байһан юумэ түсэблэхэ

Познавательна: Зурагаар шэнжэлжэ бэшэхэ

Зурагаар найруулга бэшэлгэ, алдуугүйгөөр хөөрэжэшье, бэшэшье шадаха еһотой

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ, зурагаар найруулга бэшэхэ.

 Дуримүүдые дабтаха

12.02

Үндэһэн буряад ба абтаһан үгэнүүд

1 час

Регулятивна:

Өөрынгөө хэжэ байһан юумэ үйлэнүүдые түсэбэй хүсөөр , алгоритмын үйлэнүүдтэй тааруулха, зэргэсүүлхэ.

Познавательна: Анализ синтез хэхэ.

Коммуникативна: хүнэй хэлэхые шагнаха.

Мэдэсэ: Үндэһэн буряад ба абтаһан үгэнүүд

Шадабари:

Үндэһэн буряад үгэ хэрэглэлгэ. Үндэһэн буряад ба абтаһан үгэнүүд тухай

ойлгосо.

Номоор ажал: элдэб упражненинүүдые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр.179.стр. 91

13.02

Мэргэжэлтэдэй үгэнүүд

1

Өөрынгөө сэдьхэлэй байдал харуулха

Регулятивна:

Өөрөө хэшээлэй темэ шэлэхэ

Познавательна: Анализ синтез хэхэ

Коммуникативна:

Хэлэһэн зорилгоео аман бэшэгэй хэлэн дээрэ хэлэхэ

Мэдэсэ:

Мэргэжэлтэдэй үгэнүүд тухай ойлгосо

Шадабари:

Хэлэлгэдээ хэрэглэхэ

Мэргэжэлтэдэй үгэнүүд тухай ойлгосо

Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд. Тестовэ даабаринуудые дүүргэхэ.

Найруулга Минии ерээдүйн мэргэжэл

15.02

Нютаг үгэнүүд

1 час

Түрэл диалектнэ хэлэеэ шудалха

Регулятивна:

Һуралсалай түсэб табиха

Познавательна:Олон ондоо

уншалга хэрэглэхэ

Коммуникативна:монолог диалог зохеохо

Мэдэсэ: Нютаг үгэнүүд тухай

Шадабари :

Тэрэнээ хэрэглэжэ шадаха

Үгэ диктант. Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд. Тестовэ даабаринуудые дүүргэхэ.

10 диалектнэ үгэ бэшэхэ

19.02

Үндэһэн ба һуури

1 час

Ɵѳрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгоно.

Регулятивна :

Өөрөө хэшээлэй темэ шэлэхэ, зорилгыень табиха

Познавательна:

Шалтагаан хойшолоон хоерой хоорондохи холбоо харуулха

Коммуникативна: Өөрынгөө һанамжа хэлэхэ

Сложно

үгэнүүдые

зүбөөр бэшщэхэ.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр.208 стр. 105

20.02

Үгын залгабари ба залгалта

1 час

Хомхой хобдог зан абари гээшэ нүгэл гэжэ ойлгуулха.

Эхэ эсэгын уялга тухай бодомжолхо.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

- ѳѳрынгѳѳ, нүхэдэйнгѳѳ, классайнгаа ажал багшатаяа  сугтаа урид зохёогдоhон критеринүүдээр шалгаха;

Шадабари: Анхан hууриин дунда-

хи тодо бэшэ

Мэдэсэ: Сложно үгэнүүдые зүб бэшэлгэ

Шадабари :

Үгын бүридэллоор шүүлбэри

Yгын бүридэлѳѳр  шүүлбэри. Сахим номоор даабаринуудые хэхэ.

Зурагаар ажал

22.02

Тестнүүд

1

Өөрынгөө хэhэн ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:

Багшатаяа хамта һуралсалай түсэб табилга

Познавательна

Юумэ шэнжэлхэ

Коммуникативна: хэлэхэ монолог ба диалог зохеохо

Мэдэсэ:

Буряад хэлэнэй  үгын баялиг.

Шадабари:

Лексикэ зүбөөр хэрэглэлгэ

Буряад хэлэнэй

 лексикэ тухай сэдэб  дабтан, тест бэшэхэ.

26.02

Орёо ба хуряамжалһан үгэнүүд

1 час

 Хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Мэдэсэ: Сложно үгэнүүдые зүб бэшэлгэ

Шадабари:

Үгын бүридэлѳѳр шүүлбэри

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, тестэвэ даабаринуудые дүүргэхэ.

Упр.224 стр. 112

27.02

 

Үгэтэй суг бэшэгдэдэг зүйр үгэнүүд

1 час

Өөрынгөө хэһэн

ажал сэгнэжэ шадаха

Багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

- багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

- текстын удха дамжуулха.

 Харилсаха шадабари:

-хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

- уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ.

Үгэтэй суг бэшэгдэдэг зүйр үгэнүүд тухай ойлгосо

Сложно үгэнүүд тухай ойлгосо

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр. 226 стр. 113

01.03

Анхан һууриин дундахи тодо бэшэ аялганууд

1 час

Түрэл хэлэндээ дуратай байха

Регулятивна:

Багшатайгаа хамта түсэб табилга

Познавательна:анализ ,синтез хэхэ.

Коммуникативна: ажаябуулга эмхидхэхэ, хөөрэлдэхэ, хоорондоо хэлсэхэ

Мэдэсэ: Анхан һууриин дундахи тодо бэшэ аялгануудые зүб бэшэлгэ

Шадабари: Дүрим зүбөөр баримталха

Анхан һууриин

дундахи тодо аялгануудые зүб бэшэлгэ тухай.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал, индивиджуальная  ажал.

Упр. 234 стр. 117

05.03

Шалгалтын тестнүүд

1

Өөрынгөө хэhэн ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:

Багшатаяа хамта һуралсалай түсэб табилга

Познавательна

Юумэ шэнжэлхэ

Коммуникативна: хэлэхэ монолог ба диалог зохеохо

Мэдэсэ:

Буряад хэлэнэй  үгын баялиг.

Шадабари:

Лексикэ зүбөөр хэрэглэлгэ

сэдэб  дабтан, тест бэшэхэ.

06.03-08.03

Холбуулал тухай ойлгосо

2 час

Багшатаяа хамта һуралсала зорилго табиха

Регулятивна: багшатаяа хэшээлй темэ, зорилго шэлэхэ.

Познавательна: Олон янзын уншалга хэхэ.

Коммуникативна:

Өөрынгөө һанал бодол хэрэглэхэ.

Мэдэсэ:

Холбуулал тухай ойлгосо.

Шадабари: Холбуулал ба мэдүүлэл  хоёрые илгаруулжа шадаха.

 Холбуулал тухай ойлгосо.

Упр. 242 стр. 125

12.03-13.03

Мэдүүлэл.

2

Уншаха, харилсаха дуратай байха

Регулятивна:

Өөрөө хэшээлэй темэ хэлэхэ зорилгыень табиха.

Познавательна: ондоо текстнүүд сооһоо

өөртөө мэдээсэл олохо.

Коммуникативна: Өөрынгөө һанал бодол һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдэсэ: Мэдүүлэл тухай ойлгосо. Шадабари: Элдэб мэдүүлэлнүүдые

зүб хэрэглэхэ  шадабаритай болгохо.

Номоор элдэб практическа даабаринуудые дүүргэхэ.

Зурагаар упр. 241 стр. 124

15.03

Хөөрэhэн мэдүүлэл

1 час

Бэшэхэ шадабаритай

байха, буулгажа бэшэхэ, шагнажа абаад бэшэхэ, өөрөө зохеон бэшэхэ.

Регулятивна:

Багшатайгаа хамта түсэб табилга

Познавательна:анализ ,синтез хэхэ.

Коммуникативна: ажаябуулга эмхидхэхэ, хөөрэлдэхэ, хоорондоо хэлсэхэ

Мэдүүлэлнүүдэй илгаа тухай ойлгосо.

Хөөрэһэн  мэдүүлэлнүүдэй илгаа

Шадабари:

Хөөрэhэн, мэдүүлэлнүүдые илгаруулжа hургаха, ходорхойгоор уншажа hургаха.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр.256 стр. 131

19.03

Асууhан мэдүүлэл

1

Бэшэхэ шадабаритай

байха, буулгажа бэшэхэ, шагнажа абаад бэшэхэ, өөрөө зохеон бэшэхэ.

Регулятивна:

Багшатайгаа хамта түсэб табилга

Познавательна:анализ ,синтез хэхэ.

Коммуникативна: ажаябуулга эмхидхэхэ, хөөрэлдэхэ, хоорондоо хэлсэхэ

Мэдүүлэлнүүдэй илгаа тухай ойлгосо.

 асууһан мэдүүлэлнүүдэй илгаа

Шадабари:

асууhан мэдүүлэлнүүдые илгаруулжа hургаха, ходорхойгоор уншажа hургаха.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

20.03

Идхаhан мэдүүлэл

1

Бэшэхэ шадабаритай

байха, буулгажа бэшэхэ, шагнажа абаад бэшэхэ, өөрөө зохеон бэшэхэ.

Регулятивна:

Багшатайгаа хамта түсэб табилга

Познавательна:анализ ,синтез хэхэ.

Коммуникативна: ажаябуулга эмхидхэхэ, хөөрэлдэхэ, хоорондоо хэлсэхэ

Мэдүүлэлнүүдэй илгаа тухай ойлгосо.

идхаһан мэдүүлэлнүүдэй илгаа

Шадабари:

идхаhан мэдүүлэлнүүдые илгаруулжа hургаха, ходорхойгоор уншажа hургаха.

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

22.03

Шангадхаhан мэдүүлэлнүүд

1 час

Уншаха, харилсаха дуратай байха

Регулятивна:

Өөрөө хэшээлэй темэ зорилго

табиха

Познавательна: шалтагаан хойшолон хоерой хоорондохи холбоо харуулха.

Коммуникативна: Өөрынгөө һанал бодол,һанамжа хэлэхэ

Мэдэсэ:

Шангадхаһан мэдүүлэл тухай ойлгосо

Шадабари: Мэдүүлэлнүүдые зүбөөр интонацитайгаар уншалга

Номоор ажал: элдэб упражненинуудые дүүргэлгэ; карточкаар ажал.

Упр. 258 стр. 132

02.04

Шалгалтын ажал. Тестнүүд

1

Өөрынгөө хэhэн ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:

Багшатаяа хамта һуралсалай түсэб табилга

Познавательна

Юумэ шэнжэлхэ

Коммуникативна: хэлэхэ монолог ба диалог зохеохо

Мэдэсэ:

Буряад хэлэнэй  үгын баялиг.

Шадабари:

Лексикэ зүбөөр хэрэглэлгэ

сэдэб  дабтан, тест бэшэхэ.

03.04-05.04

Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд.

2 час

Хэлэеэ уран ,баян,тодо болгохо.

Регулятивна: Өөрөө хэшээлэй темэ, зорилго табиха.

Познавательна: олон ондоо

уншалга хэрэглэхэ

Коммуникативна: өөрынгөө һанал бодол, һанамжа хэлэжэ, баталжа шадаха.

Мэдэсэ:

Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд тухай ойлгосо

Шадабари: Мэдүүлэлэй

гэшүүдээр шүүлбэри хэжэ шадаха.

Yгын синтаксическа шүүлбэри. Мэдүүлэй гэшүүдээр шүүлбэри. Сахим номоор даабаринуудые хэхэ.

Упр.265 стр. 135

09.04

Хуряангы ба дэлгэрэнгымэдүүлэлнүүд

1 час

Хүнэй аман ба бэшэгэй хэлэлгын онсо ѳѳрэ байhые ойлгоно (аянга, хэлэлгын темп, үгэнүүдэй болон сэглэлтын тэмдэгүүдэй үүргэ).

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-ѳѳрынгѳѳ, нүхэдэйнгѳѳ, классайнгаа ажал багшатаяа  сугтаа урид зохёогдоhон критеринүүдээр шалгаха;

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- зураг хаража гү, али текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

- текстын удха дамжуулха.

Харилсаха шадабари:

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ.

Мэдэсэ:

Хуряангы ба дэлгэрэнгы мэдүүлэл зохеохо

Шадабари:

Юрэ  хөөрэhэн, асууhан ба идхаhан мэдүүлэлнүүдые илгаруулжа hураха.

Хуряангы ба дэлгэрэнгы  мэдүүлэл тухай ойлгосо

Сахим номоор даабаринуудые хэхэ.  

Упр.267 стр. 135

10.04

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд

1 час

Ɵѳрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

-хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

- зураг хаража гү, али текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

Харилсаха шадабари:

- ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр, тиихэдэ багахан текст зохёожо, бэшэгэй хэлэлгээр харуулха;

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд тухай ойлгосо. Шадабари:

Юрэ  хөөрэhэн, асууhан ба идхаhан мэдүүлэлнүүдые илгаруулжа hураха. Грамматическа hуури оложо hураха.

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд: нэмэлтэ тухай ойлгосо. Падежэй асуудалнуудые дабтаха.

Мэдүлэлэй юрын гэшүүдээр даабаринууд.

Упр.269 стр. 137

12.04

Элирхэйлэгшэ

1 час

 Аянга, хэлэлгын темп, үгэнүүдэй болон сэглэлтын тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

-юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

- текстын удха дамжуулха.

Харилсаха шадабари: -хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ;

Мэдэсэ:

Элирхэйлэгшэ тухай ойлгосо

Шадабари: Элирхэйлэгшэ мэдүүлэл соо хэрэглэхэ шадаха.

Элирхэйлэгшэ

тухай ойлгосо

Упр.278

 стр. 140

16.04

Нэмэлтэ

1

 Аянга, хэлэлгын темп, үгэнүүдэй болон сэглэлтын тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

-багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

-үгѳѳр хэлэгдэhэн ойлгосо таблица, модель болгохо. Тиин hѳѳргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгѳѳр хэлэхэ;

- текстын удха дамжуулха.

 Харилсаха шадабари:

-хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ;

-классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ.

Мэдэсэ:

Шадабари: нэмэлтэ  мэдүүлэл

хэрэглэжэ шадаха.

Нэмэлтэ   тухай ойлгосо

соо

Стр.139 упр 273

17.04

Ушарлагша тухай ойлгосо

1 час

Ɵѳрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгоно (хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгоно), хүнэй аман ба бэшэгэй хэлэлгын онсо ѳѳрэ байhые ойлгоно (аянга, хэлэлгын темп, үгэнүүдэй болон сэглэлтын тэмдэгүүдэй үүргэ).

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

-багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

-үгѳѳр хэлэгдэhэн ойлгосо таблица, модель болгохо. Тиин hѳѳргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгѳѳр хэлэхэ;

- текстын удха дамжуулха.

 Харилсаха шадабари:

-хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ;

-классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ.

Мэдэсэ:

ушарлагша  тухай ойлгосо

Шадабари: ушарлагша  мэдүүлэл соо хэрэглэхэ шадаха.

Упр.290 стр. 145

19.04

Тестнүүд

1

Өөрынгөө хэhэн ажал сэгнэжэ шадаха

Регулятивна:

Багшатаяа хамта һуралсалай түсэб табилга

Познавательна

Юумэ шэнжэлхэ

Коммуникативна: хэлэхэ монолог ба диалог зохеохо

Мэдэсэ:

Буряад хэлэнэй  үгын баялиг.

Шадабари:

Лексикэ зүбөөр хэрэглэлгэ

сэдэб  дабтан, тест бэшэхэ.

23.04-24.04

Мэдүүлэлэй нэгэ турэл гэшүүд

2

Бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

Харилсаха шадабари:

-классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ.

Мэдэсэ: Мэдүүлэлэй нэгэ түрэл гэшүүд тухай ойлгосо.

Шадабари:

сэглэлтыг тэмдэгүүдые табижа hураха.

Шалгалтын асуудалнуудта харюу. Мэдүүлэлэй нэгэ турэл гэшүүдээр элдэб даабаринууд.

 Сахим номоор даабаринуудые хэхэ

Упр.294 стр. 147

26.04

Мэдүүлэлэй синтаксическа шүүлбэри

1

Бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

-юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

- текстын удха дамжуулха.

Харилсаха шадабари: -хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ;

Шадабари: Мэдүүлэлэй синтаксическа шүүлбэри хэжэ шадаха.

Сахим номоор даабаринуудые хэхэ

Мэдүүлэлнүүдые зохеохо (3)

30.04-03.05

Хандалгатай мэдүүлэл

2 час

Буряад сэдьхэлтэй гээр хүмүүжэхэ хэшээлнүүд. Би буряадби гэомогорхол түрүүлхэ.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

- багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

- текстын удха дамжуулха.

 Харилсаха шадабари:

-хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

- уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ;

- классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ.

Мэдэсэ:

Хандалга тухай мэдэхэ

Шадабари :

Тэрэниие хэрэглэхэ. Хандалга тухай ойлгосо. Тэрэнэй сэглэлтын тэмдэгүүд

Шалгалтын асуудалнуудта харюу. Сахим номоор даабаринуудые хэхэ

Упр 304 стр. 151

07.05-08.05

Сэхэ хэлэлгэ тухай ойлгосо

2 час

Хүнэй аман ба бэшэгэй хэлэлгын онсо ѳѳрэ байhые ойлгоно (аянга, хэлэлгын темп, үгэнүүдэй болон сэглэлтын тэмдэгүүдэй үүргэ).

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-ѳѳрынгѳѳ, нүхэдэйнгѳѳ, классайнгаа ажал багшатаяа  сугтаа урид зохёогдоhон критеринүүдээр шалгаха;

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- зураг хаража гү, али текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

- текстын удха дамжуулха.

Харилсаха шадабари:

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ.

Сэхэ хэлэлгэ тухай ойлгосо. Сэглэлтын тэмдэ

гүүдые табижа hураха.

Сэхэ хэлэлгэ тухай ойлгосо. Үзэhэн темээрээ

шалгалта, элдэб даабаринууд.

упр. 320 стр. 159

10.05-14.05

Диалог тухай ойлгосо

2

Өөрынгөө хэhэн ажал сэгнэжэ шадаха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-ѳѳрынгѳѳ, нүхэдэйнгѳѳ, классайнгаа ажал багшатаяа  сугтаа урид зохёогдоhон критеринүүдээр шалгаха;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

Харилсаха шадабари:

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ.

Диалог тухай ойлгосою

Шадабари: үгүүлэл соо диалог оложо шадаха.

Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд Тестовэ даабаринуудые дүүргэхэ.

Диалог зохеогоод ерэхэ.

15.05

Шалгалтын хүдэлмэри

1 час

Хүнэй аман ба бэшэгэй хэлэлгын онсо ѳѳрэ байhые ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-ѳѳрынгѳѳ, нүхэдэйнгѳѳ, классайнгаа ажал багшатаяа  сугтаа урид зохёогдоhон критеринүүдээр шалгаха;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

Харилсаха шадабари:

-уран гоёор уншаха, хѳѳрэхэ.

Шадабри:

Алдуугүйгөөр, зүб бэшэжэ шадаха. hурагшадай дадал шадабари, мэдэсэ шалгалта

Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд. Тестовэ даабаринуудые дүүргэхэ.

упр. 319 стр. 159

17.05

Алдуу дээрээ ажал ябуулга

1

Бэшэхэ шадабаритай байха

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

- юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

-текст уншажа, асуудалнуудта харюу олохо;

 Харилсаха шадабари:

- хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо

Мэдэсэ:

Абтаһан үгэнүүд тухай

Шадабари:

Абтаhан үгэнүүдые зүбөөр буряадшалжа бэшэхэ г.м.

Буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэнүүд.

Тест- hурагшадай дадал шадабари шалгалта.

21.05

Хэшээл-викторина

1 час

Ɵѳрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

-хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо;

Харилсаха шадабари:

- ѳѳрынгѳѳ hанаа бодол аман хэлэлгээр харуулха;

Мэдэсэ: Уран hайханай стиль тухай ойлгосо.

Шадабари: Литературна –яряанай стильтэй рассказ: «Экскурсида»,  «Дайнай ветерануудтай уулзалга», «Классай суглаан» г.м.

Үгэ диктант. Номоор элдэб практическа хүдэлмэринүүд. Тестовэ даабаринуудые дүүргэхэ.

Өөрынгөө дуратай рассказ зохеохо

22.05

Түхэреэн шэрээ

1 час

Оршон тойронхи байгаали тухай, тоонто нютаг тухай бодомжолхо

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ;

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

- номоор хүдэлхэ, зураг хараад. Оршон тойронхи байгаали тухай рассказ зохёожо hураха.

Харилсаха шадабари: хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

Yгын бүридэлөөр шүүлбэри

Мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри

Сэхэ хэлэлгэ

Шалгалтын асуудалнуудта харюу. Номоор элдэб практическа даабаринуудые дүүргэхэ.

упр. 324 стр. 161

24.05

Жэл соо үзэhэнөө дабталга.

1

Бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгоно.

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари:

-багшын үгэhэн түсэбѳѳр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.

Оршон тойрониие шудалха шадабари:

багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

Харилсаха шадабари:  багшатаяа жэлэй дүн гаргаха.

Шалгалтын ажал, hурагшадай дадал шадабари шалгалта

Үзэhэн темээрээ

шалгалта, элдэб практическа  даабаринууд

хамта

105

час

Жэлэй hүүлдэ шалгалта

  1. Диктант

                                        Зунай үглөөгүүр

Зулгы һайхан зунай нэгэ үглөөгүүр хүбүүхэнэй нойрһоо һэрихэдэ, һэеы гэрэйнь нээлгэтэй үүдээр наранай элшэ туяа нааршаан шагаажа байба. Гэр соо хон-жэн, гансал газааһаа һүхын тос-тас байса сабшаха абяан дуулдана. Бурханай хайраар балшар наһанайнгаа баяр жаргалда умбажа ябаһан үрзэгэрхэн хүбүүн һуняажа эбһээлһээр газаашаа тэгүүлбэ. Огторгой сэлмэг, наран хурса гэрэлээр наадана...  Хүхы донгодоно, жэргэмэл жэргэнэ.(53 үгэ).

•        Аялгануудай илгаа. Удаан ба түргэн аялганууд. Дифтонгнууд.

Самбарта: һэеы, хон- жэн.

Үгын удха: умбажа, балшар, тэгүүлбэ.

  1. Даабари: Олоной тоогой залгалтануудые нэмэхэ.        

    Багша        +        -нар        γхэр        +        ….

    Город        +           …        Туг        +        ….

    Мори        +          -д        Эгэшэ        +        ….

    Хонин        +           …        Аха        +        ….

    Нγхэр        +           …        Вождь        +        ….

      Ан        +           …        Худа        +        ….

    Лауреат        +           …        Билет        +        ….

     Аптека        +           …        Мандат        +        ….

      Театр        +           …        Темэ        +        ….

                                (18 γгэ)

Багшын хэрэглэхэ методическа литература

       Б.Б. Будаин, Б.Б. Гомбоев, С.Г. Будаин «Буряад хэлэн» 5-дахи класс Улаан-Үдэ «Бэлиг» 2008 он.

      Б.Б. Лхасаранова, Л.Б. Будажапова, С.Д. Дондокова «Буряад хэлэн. Багшын дунда hуруулида үзэхэ ном», Улаан-Үдэ, «Бэлиг», 2015 он.

       Б.Д. Цыренов, Б.К. Ширапов, Б.Б. Шойнжонов «Һурагшадай заатагүй мэдэхэ үгэнүүдэй нѳѳсэ» (Минимум), Улаан-Үдэ, «Бэлиг», 2016 он.

      А.Б. Санжаева, Ж.Д. Намтаров, Д.Д. Базарова «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», Улаан-Үдэ, «Бэлиг», 2015 он.

          «Буряад хэлэн» электронный учебник бурятского языка.

Һурагшадай уншаха литература

       Б.Б. Будаин, Б.Б. Гомбоев, С.Г. Будаин «Буряад хэлэн» 5-дахи класс Улаан-Үдэ «Бэлиг» 2008 он.

      Б.Б. Лхасаранова, Л.Б. Будажапова, С.Д. Дондокова «Буряад хэлэн. Багшын дунда hуруулида үзэхэ ном», Улаан-Үдэ, «Бэлиг», 2015 он.

       Б.Д. Цыренов, Б.К. Ширапов, Б.Б. Шойнжонов «Һурагшадай заатагүй мэдэхэ үгэнүүдэй нѳѳсэ» (Минимум), Улаан-Үдэ, «Бэлиг», 2016 он.

      А.Б. Санжаева, Ж.Д. Намтаров, Д.Д. Базарова «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», Улаан-Үдэ, «Бэлиг», 2015 он.

          «Буряад хэлэн» электронный учебник бурятского языка.


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Пояснительная записка. Уроки музыки 1-4 классы и рабочая программа 1 класс

Пояснительная записка к адаптированной корреционной программе по музыке в начальной школе. Рабочая коррекционая программа по музыке 1 класс по программе Критской, Сергеевой....

Технология рабочая программа 5 класс Базовый уровень (ФГОС 5 класс) на 2013-2014 учебный год

Рабочая программа по направлению «Индустриальные технологии» составлена для учащихся 5 класса на основе следующих документов:...

Рабочая программа 11 класс класс

Пояснительная записка ,тематическое планирование  11 класс...

Рабочая программа для классов с углубленным изучением математики (8 класс)

Рабочая программа...

рабочая программа 5 класс ФГОС Домогацкий, факультатив 6 класс по географии

Дано планирование по биологии и географии, а также программы по факультативам 6 класс....

Рабочая программа 7 класс, КТП 7 класс

КТП 7 класс...

Рабочие программы 5 класс, 6 класс, 8 класс

Пррезентация - это массовая альтернатива индивидуальному разговору, поэтому в моей работе я часто ей пользуюсь, как средством достижения положительного результутата от учебного ппроцесса....