Разработка урока
материал (7 класс) на тему

Тема. Ш.Бик6ол. «!с1йемде5 к151шт1ре» ши7ырында 1с1 образы.

Ма6сат. Ш.Бик6олдо5 биография3ы мен1н танышыу. !41р8е5 идея-тематик й2км1тке3ен асыу, 7аил1, 1с1 т1рби13е, 1хла6 ха6ында фекер й2р2т29; 32йл19 телм1рен 94тере9, 1с1й81рг1 6арата х2рм1т т1рби1л19.

Йы3а8ландырыу. Ш.Бик6ол портреты, компьютер, проектор, китаптар к9рг18м13е.

                       Д1рес барышы.

I.Ойоштороу м1ле. Психологик инеш.

№аумы3ы7ы8, Х1йерле ирт1, балалар! Х1йерле ирт1, 6уна6тар!

:ышты5 ошондай 3ал6ын 6ыры4 к2н2нд1 3е88е5 мен1н осрашыу7а шатмын.

К2нд2 я6ты - 6ояш, а7асты -  япра6, кешене я6шы уй8ары, изге эшт1ре би81й.

Бе8 81 изге с171тт1 эшк1 тотонайы6.

 II. Ма6сат6а сы7ыу.

Бе8 б2г2нг2 д1рест1 8ур тема 2йр1н1 башлайбы8. !й81ге8 1ле та6тала7ы ши7ри юлдар8ы у6ып, теманы5 исемен билд1л1йек.

:ай8а бар3а5, к98 алдында,

№1р са6 к95еле5д1 й1ш1й.

Ул бе8г1 и5 я6ын кеше,

Ул бел31ге8 – бе88е5 …

                                !с1й

Эйе, ошондай к9рк1м сифаттар7а эй1 бе88е5 1с1л1р. №е88е5 ке9ек  1с1л1рен б1т1   й2р1ген1н ярта6ан, ихтирам итк1н 31м улар7а к95ел йылы3ын, р1хм1т хист1рен белдереп, ши7ри юлдарын, хик1й1л1рен, романдарын ижад итк1н 18ипт1ребе8 бихисап.  Кем ижадына б2г2н и7тибар8ы й9н1лт1бе8?

 Исеме уны5 Ш1риф, 1 фамилия3ыны5  беренсе 2л2ш2  - к2с1йте9 ки41кс13е, икенсе 2л2ш2  мен1н борон7о римлылыр бер нинд1й 81 хо6у7ы булма7ан кешел1р8е ата7андар.

   Д1ресте5 ма6саты нинд1й?  Ш. Бик6олдо5 ши7ырын 2йр1неп, 1с1 обра8ыны5 бирелешен асы6лау.

III. Ма6сатты х1л ите9.

    1.Инеш 398.  Ш.Бик6олов 98ене5 ижади тормошонда бик интенсив ижад ите9се я8ыусы булара6 билд1ле. Уны5 тура3ында7ы м17л9м1тте презентациянан 6арап кит1йек.

1. 1924 й. 28 май :ырмы46алы, :арлыман.

2.  1937 й. Д19л1к1н.

3. 1942-1944 йй. Б2й2к Ватан 3у7ышында.

4. 1949 й. БДПИ.

5. Ижады: «Ынтылыу», «Замандашыма», «Бер 6абын3а 7ишы6 уты».

6. «:ы8ыл Йондо8», «Ватан 3у7ышы» ордендары, «Почет билд13е» ордены.

 - У6ытыусыны5  ши7ыр8ы тасуири у6ыуы.

 - Ши7ыр8а кемд1р мен1н осрашты6?

IV. 1. Анализлау.

1-се строфа.  !с1 мен1н айырылышыу7а к9п ва6ыттар 9тк1н, к9пме 3ыу8ар а66ан, тик уны5 м2л1йем й282, я6ты 6арашы к98 алдында булма3а ла, 1йтк1н 39881ре 6ола6та 1ле бул3а я57ырай.

2-се строфа.  Тикк1-то66а, белер-белм14 б1х1сл1шм1, ауырлы6тар8ан 6ур6ма, к2р1ш,  к1р1км1г1н эш мен1н булышма.

3-с2 строфа. №ине5 эше5де кеше эшл1рг1 тейеш т9гел. К151ш 3ора7анда яр8амы5дан ташлама. Харам мал мосолман7а бер килешм14. :амсы тотоу закон мен1н тыйыла.

 4-се строфа.  Ду4тары5ды5 ду4ы 3и51 бурыслы т9гел. Дошманыма ауыр 1ле тиеп ауы8 йырма, шатланма, :ыйын х1лд1 6ал7ан б1нд1  - 3ин яр8ам ит, быны5 2с2н ним1лер 2м2т итм1.

5-се строфа.  Баш6орт, татар хал6ы 6уна6сыл ул, тик сама бел, к1р1км1г1н ерг1 эй1ре981н тыйыла бел. Бар7ан ер81 98 урыны5ды бел, н1фсе5де ба4а бел.

6-сы строфа.  Кемг1 бул3а в17181 итк1н3е5 ик1н – 398е5д1 тор, аманат6а хыянат итм1.

7-се строфа.  Ал7аны5ды 6айтара бир, 24т251 йыйма.  !йтер 398е5 тура 1йт, тел1кт1ре5 изге бул3ын 31р са6.

8-се строфа.  Йом7а6лап, кеше тормошонда 1с1 к15шт1рене5 бик м23им 31м к1р1кле ик1нен и4к1рт1, уны5 тормошонда улар канун бул7андыр тибе8.  

2. Тема. (-!41р ним1 тура3ында?  У6ыу барышында нинд1й уй-фекер81р тыу8ы?)

 !с1не5 98 бала3ыны5 94е9 д19еренд1  т2рл2 х1л - ва6и7алар7а осорауын к98 аллап, тормошта 98ен тотор7а 2йр1те9ен к9р1бе8. Былар 1с1не5 тормош 6а7и81л1ре, к151шт1ре.

3. Идея. Бе88е донъяла7ы и5 я6ын кешебе88е5 39881рен1 6ола6 3алыр7а, ишет1 белерг1, тормошта изге тел1кт1р8е кабул итеп й1ш1рг1 2йр1т1. !с1й81р8е ихтирам итерг1 2йр1т1.

  Кеше тормошонда 1с1й к151шт1ре  бик к1р1к ик1нен и4батла7ы8.

4. Тыш6ы композиция3ы.

   -  Ши7ыр8ы5 тыш6ы композиция3ын билд1л1йек.

 №1р строфа3ы 4 юллы6тан тор7ан 8 строфалы ши7ыр.

 Ижект1р 3аны 12-12 ижек 6алыбы мен1н 6орол7ан.

 1,8 - се строфалар8а  сонор тартын6ылар рифмалаш6ан, 2-7-се стр. 3у8ын6ылар рифмалашыуы к981тел1.

5. Эске композиция3ы. Са7.: ынйы тамам,

                     Й1нл1ндере9: к151шт1ре к95елемд1 бал6ып тора,

                     Фразеологизмдар: тел3е8 6алма, ауы8 йырма, т1г1рл1г1н т1г1рм1ск1 тая6 ты6ма, борса6 ярма.

                     Метафора: 9ле к9л, ынйылар бал6ый 3аман.

V. Ижадсылар т2рк2м2.

    1.Синквейн т2829.

- «!с1йем к151шт1ре» ши7ыры буйынса тер1к 398 итеп 6ай3ы 3988е билд1л1йбе8? 

!с1й

Оста8ым, к151шсем

:ай7ырта, и4к1рт1, а6ыл бир1

!с13ен 618ерл1г1н 618ерле булыр.

Табынам.

        Бирем 2.

  Кеше тормошонда 1с1й к151шт1ре  бик к1р1к ик1нен и4батла7ы8.

     !с1йе7е88е5 1йтелг1н к151шт1рене5 131ми1тен ми4алдар яр8амында а5латы7ы8.

VII. Йом7а6лау.

       1.К9ренекле я8ыусы 181би1тк1 98 тауышы, 98 тема3ы, 98 стиле мен1н килде 31м к9п 3анлы 141р81ре мен1н унда ны6лы урын алды. Был 141р81р  кешел1р8е тормош, 79мер, я6шылы6 31м яманлы6 тура3ында уйланыр7а, 9тк1н юлдарына, кил1с1ген1 к98 ташлар7а м1жб9р ит1.                                                      

                2.  2й эше.  Ба3алау.