"Будамшуугай орон нютагаар Серёжын аяншалга"
план-конспект урока (5 класс) на тему

Предмет: буряад литература

Класс: 5

Хэшээлэй темэ: Ц.-Б.Бадмаев. «Будамшуугай орон нютагаар Серёжын аяншалга»

Хэшээлэй янза: дабталгын

Хэшээлэй тʏхэл: стандартна бэшэ (хэшээл- мʏрысѳѳн)

Хэшээлэй хэрэгсэлнууд: компьютер, проектор, презентаци, Ц.-Б.Бадмаевай портрет, карточканууд, лото нааданай тулам, 1-hээ 4 хʏрэтэр тоотой боошхонууд

Хэшээлэй зорилгонууд:

1. hургалгын: hурагшадай зохёолой удхаар мэдэсыень шалгаха;
2. хʏгжѳѳлгын: hурагшадай hанаа, ухаан бодолыень гʏйлгʏʏлхэ, аман хэлэлгэ, буряад уран зохёолдо hонирхол хʏгжѳѳхэ;
3.  хʏмʏʏжʏʏлгын: ʏхибʏʏдэй хоорондохи нʏхэсэлэй, хани барисаанай, бэе бэедээ туhалха мэдэрэл хʏмʏʏжʏʏлхэ, буряад арадайнгаа ёhо заншал сахиха мэдэрэл тʏрʏʏлхэ.

          Мэндэ амар, хʏндэтэ ʏхибʏʏд, багшанар! Бидэ мʏнѳѳдэр Цырен-Базар Бадмаевай «Будамшуугай орон нютагаар Серёжын  аяншалга» гэжэ повестёор хэшээл-мʏрысѳѳн ʏнгэргэхэбди. Наадамнай 5 шатаhаа бʏридэнэ. Командануудта ба жюридэ амжалта хʏсэнэбди.

        1 шата. Амаршалга. Мʏнѳѳ хадаа команда бʏхэн ѳѳрынгѳѳ нэрэ, девизээ хэлэнэ, эмблемэеэ харуулна. Тиигээд жюри сэгнэлтэ табина (дээдэ сэгнэлтэ –«5»).

        2 шата. Тʏргэн харюу. Асуудалнуудтай слайд.

1-дэхи командын асуудалнууд:

1. Серёжа Буда хоёр хаана танилсаhан байгааб? («Артек» лагерьта)
2. Серёжа ямар станцида бууха байгааб? (71-дэхи разъезддэ)
3. Серёжа ямар станцида буушооб? (Агада)
4. Серёжа ямар футбольно командын тʏлѳѳ hанаагаа зобоноб? («Спартак»)
5. Серёжые асарhан шофёрой нэрэ (Мʏнхэ абга)
6. Будын ажаhуудаг колхозой нэрэ («Улаан малшан»)
7. Москвагай хʏбʏʏн хаанаhаа олоо гээшэб гэжэ тэндэхид hонирхоно. Серёжа чемодан сооhоон тʏрʏʏшээр юу гаргааб? (зэрлиг мангир)
8. Будын дʏʏ басаганай нэрэ (Галя)
9. Будын аба хэн гэжэ нэрэтэйб? (Согто абга)
10. Будын эжын нэрэ (Дулма абгай)
11. Будын гэртэхин хʏндэтэй айлшандаа юу баряаб? (тѳѳлэй)
12. Согто абга Москва шадар фашистнартай тэмсэhэн, тиигээд шархатаад байхадань, хэн гэжэ нэрэтэй эхэнэр амииень абарааб? (Агриппина)
13. Серёжа Будын нʏхэдтэй танилсаад, илангаяа хэнтэй элдэб юумэн тухай хѳѳрэлдѳѳб? (Шагдартай)

2-дохи командын асуудалнууд:

14. Хэн гэжэ нэрэтэй адуушан хʏбʏʏдтэ адуу hʏрэг харуулааб? (Дугар абга)
15. «Улаан малшан» колхозой тʏрʏʏлэгшэ (Пʏрбэ Далаевич)
16. Дамбар гэжэ юун бэ? (тарбаганай дотор)
17. Ямар наадаар Серёжа hонирхооб? (шагай наадан)
18. Адуугаа имнихэ гэхэдээ юун гэнэб? (тэмдэглэхэ)
19. Москваhаа телеграмма ерэхэдэ, хʏбʏʏд юу хэжэ байгааб? (лагерьта ошохоёо тʏхеэржэ байгаа)
20. Юундэ Серёжа хойто жэл ерэхэгʏйб гэнэ? (хойто жэл Буда Москва айлшалха)
21. Серёжын унаhан мориной нэрэ (Шаргаадай)
22. Серёжын фамили нэрлэгты (Мартынов)
23. Конторо ерэхэдэнь, Пʏрбэ Далаевич Серёжодо юу ʏгѳѳб? (грамота, арhа, мʏнгэ)
24. Серёжа хэды мʏнгэ салин абааб? (27 солхооб 31 мʏнгэн)
25. Будын эжы юу оёжо, Серёжодо бэлэг баряаб? (буряад тэрлиг)
26. Мʏнѳѳ зун августын эхеэр хэн Москва ошохоб гэнэ? (Дондог)  

3 шата. «Боошхын нюусанууд». Капитанууд ээлжээгээр тулам сооhоо лотогой боошхонуудые татана. Харюу бэлдэхэдээ, бʏхы команда хабаадана. Команда бʏхэн 2 асуудалда харюусаха.  

«1» тоотой лотогой даабари. Тѳѳлэй табилга тухай хѳѳрэгты.

«2» тоотой лотогой даабари. Даага дэллээн тухай хѳѳрэгты.

«3» тоотой лотогой даабари. Шагай наадан тухай хѳѳрэгты.

«4» тоотой лотогой даабари. Мори урилдаан тухай хѳѳрэгты.

4 шата. Зурагуудай конкурс. Команданууд хэшээлдээ 2-2 зураг бэлдээд асараа. Зурааша бʏхэн урагшаа гаража эдэ зурагууд дээрээ юу зураhанаа хѳѳрэжэ ʏгэнэ. 1 зурагай тʏлѳѳ дээдэ сэгнэлтэ – 5 балл. Энэ конкурсдо эгээ ехэнь-10 балл болоно.

 1) зурагай шанар шэнжэ, хэр зэргэ гоёор зурагдаhан байнаб;

2) зураг тухай хѳѳрѳѳн ямар байгааб гэжэ 2 юумэн хараада абагдана.

5 шата. Аукцион. Хэн олоор нэрлэнэб? Карточканууд дээрэ бэшэхэ. Саг 5 минута ʏгтэнэ. Зʏб харюу бʏхэнэй тʏлѳѳ 1 балл.

1-дэхи даабари. Буряад эдеэ нэрлэгты.

2-дохи даабари. Мориной зэр зэмсэгʏʏдые нэрлэгты.

Хэшээл-мʏрысѳѳнэй дʏн гаргалга, диилэhэн команда шагналга.