Разработка урока по крымскотатарской литературе в 7 классе на тему Юсуф Болат "Алим"роман.
план-конспект урока (7 класс) на тему

Мевзу :Ю. Болат . «Алим» романы. 7 с ыныф.

Макъсат: языджынынъ яратыджылыгъынен танышув, чешит жанрларда иджат эткени  акъкъында  анълатув; эсернинъ мундереджесинен таныш этюв,айры къысымларны талиь этмеге огренюв,образларны  къыясламагъа огретюв: сёз байлыгъыны  арттырув; самимий достлукъ,алидженаплыкъ чизгилерини тербиелев, санаткъа севги ашламакъ.

Дерс чешити: янъы малюматны берюв.

Додонатма: дерслик ,  портрет, иллюстрациялар.

Дерснинъ кетишаты.

1. Тешкиль къысым.

Нутукъ инНутукъ инкишафы дакъкъасы.  Ривает-бу….. (девамы)

Дотлукъ акъкъында аталар сёзлер.

2. Эв  вазифени сорав.

Э.Селямет  «Ильк богъдай» поэмасынынъ мундереджесини айтув.

3. Янъы мевзу.

Ю.Болат фаалиетининъ озьгюнлиги акъкъында.

Алим-эфсаневий къараман.

Оджа сёзю. Языджы акъкъында къыскъа малюмат берюв.

Буюк иджаткяр , бильгили,истидатлы,ирадели языджы Ю.Болат эдебиятымызнынъ чешит жанрларында  иджат этти. Кендисининъ ве халкъынынъ юрегини   халкъынынъ юрегини раатсызлагъан  гъаелерини яраткъан  эсерлеринде ифаделемеге  тырышты.  Оларны озюнинъ терен фельсефий усулларынен эсерлериндеки образлар  вастасы иле беян   этти.

    Языджы мизах (юмор) устасы оларакъ , бир сыра икяе,пьеса,комедия, драма ве романлар язды. «Чанълар къакъылгъанда», «Денъиз далгасыз олмаз», «Той девам эте» киби  пьесалары ве  «Саф юреклер», «Анифе», «Алим» киби романлары .

   Ю.Болат риваетлер эсасында язгъан  «Алим» романынен таныш оладжакъмыз. Романда  XIX  асырда къыры мтатар халкънынъ агъыр яшайышы , топракъсыз , акъ- укъукъсыз къалгъаны, ыргъат олмагъа меджбур  олгъаны акъкъында тасвирлене.

      Романда эсернинъ баш къараманы , халкъ къоруюджысы  Алимнинъ   яшайышы, джесюрлиги   ве фаджиалы омюри реаль суретте тасвирлене. Эсерде  Алимнинъ бахытлы яшагъан корантасынынъ  башына тюшкен яныкълар ,Сара деген къызгъа  олгъан севги ,помещик ве мырзаларгъа  къаршы  куреши ,халкънынъ онъа олгъан севги,Алимнинъ якъаланувы ве джезаланувы.

     Ю.Болат  Алимнинъ алидженап, догъру, темиз,ачыкъ   гонъюлли,  джесюр бир шахыс  олгъаныны  косьтере.

4. Лугъат иши.

Мизах-юмор

Иджаткяр- творец

Назм-поэзия

Левха-зарисовка,вид,картина.

 Сёзлерден  сез бирикмелер тизюв.

5. Дерсликнен чалышув.

Эсернинъ талили.(эсерден  левхаларны тапып, талиль этюв)

1. Дюньянынъ аджайиплиги.
2. Алим ве досту Февзи арасындаки диалог.(окъув)
3. Алим ве ресим сызгъан бала арасындаки диалог.(окъув).

6. Раатлыкъ  дакъкъасы.
7. Пекетюв.

«Кунешчик» усулунен  Алимнинъ  табиат   чизгилерини  бельгилемек  (алидженап, ишанчлы, догъру,темиз, ачыкъ гонълюлли, джесюр).

1) Ю.Болатнынъ «Алим» романында насыл вакъиалар тавирлене? Олар не вакъыт олып кече?

2) Эсердеки баш къараманы  акъкъында икяе этинъиз.

3) Эсерден ресим сызгъан бала ким?

4) Бу рессам акъкъында не билесинъиз?

5) Эсерден къайсы левханы бегендинъиз? Не ичюн?

6) Не ичюн муэлиф диалогнен къуллана?(диалог къараманларыны тасвир этмеге ярдым эте).

8. Рефлексия.

1) Ю.Болат насыл жанрларда эсерлер яратты?

2) Насыл къараманен таныш олдынъыз?

3) Романдаки вакъиалар не вакъыт олып кечкен?

9.  Эв вазифеси.
10. Ю.Болатнынъ «Алим» романыны окъумакъ. Мундереджесини икяе этмек.