6 нчы сыйныфта "Кушма һәм тезмә саннар" темасы буенча туган тел дәресе
план-конспект урока (6 класс) на тему

Тема

Кушма һәм тезмә саннар

Максат

    Белем бирү максаты – укучыларның  сан буенча алдагы дәресләрдә өйрәнгән белемнәрен искә төшерү, cаннарның ясалышы һәм язылышы турында гомуми төшенчә бирү; модельләштерергә ярдәм итү; саннарның ясалыш ягыннан төрләрен тану, сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләре булдыру.

    Фикер сәләтен үстерү максаты - укучыларның логик фикерләү сәләтен, мөстәкыйльлекләрен, иҗади активлыкларын һәм танып-белүне үстерүгә ярдәм итү.

   Тәрбияви максат - аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен формалаштыру.

Планлаштырылган нәтиҗә

Ясалыш ягыннан сан төрләрен аера белү; кушма һәм тезмә сан төрләрен билгели , аера белү; аларны сөйләмдә куллана белү. «Саннарның ясалышы» моделен төзи алу.

Төп төшенчәләр

Кушма һәм тезмә сан

Предметара бәйләнеш

Татар әдәбияты

Эшне оештыру төрләре

Фронталь, индивидуаль, төркемләп эшләү

Чыганаклар :

- төп

- өстәмә

1. Татар теле , 6 нчы класс. Н.В.Максимов, М.З.Хәмидуллина “Татар теле”, Казан “Мәгариф” нәшрияты,  2010

1. Презентация Power Point - “Сан”

2.Тест

3. Перфокарталар

4. Карточкалар

Дәрес этаплары

Дәрес этабының максаты

Укытучы эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

Универсаль уку гамәлләре (УУГ)

ШУУГ –шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре

РУУГ- регулятив универсаль уку гамәлләре

ТБУУГ- танып белү универсаль уку гамәлләре

КУУГ-  коммуникатив универсаль уку гамәлләре

Оештыру. Эшчәнлеккә мотивлаштыру

Исәнләшү. Уңай психологик  халәт тудыру.

Укытучы өчен максат:

психологик уңай халәт барлыкка китерү

1. Оештыру моменты.

Балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру.

- Исәнмесез, укучылар! Әйдәгез бер-беребезне сәламлик.

 - Укучылар, бүген безнең дәрескә кунаклар килгән. Алар бу сыйныфта нинди укучылар укый икән дип кызыксыналардыр, билгеле. Бер-бе­ребезгә яхшы кәеф, күңел күтәрен­келеге теләп, татар теле дәресен башлап җибәрик.

2.  Эшчәнлеккә мотивлаштыру.

 -Әйдәгез, үзебез турында сөйлик әле . Сез ничәнче сыйныфта укыйсыз?

  -Сез ничә яшьлек укучылар?     -Без укый торган мәктәп номеры?

     -Сез яңа гына әйткән сүзләр нинди сүз төркеменә карый?

     -Димәк, без дәрестә нинди темага сөйләшербез?

1нче Слайд

 Укучылар теләкләр тели:

− Яңа көн тынычлык алып килсен!

− Яңа көндә яңа "5"леләр алыйк!

− Әти-әниебезгә, дусларга  ягымлы булыйк!

− Яңа көндә барыбыз да яхшы эшләр генә кылыйк!

Сорауларга җавап бирәләр:

-Без алтынчы сыйныфта укыйбыз.

-Миңа ... яшь. Мин ... елда туганмын.

-Без укый торган мәктәп икенче номерлы.

КУУГ: классташлар  һәм укытучы белән  уку эшчәнлеген  оештыруда хезмәттәшлек итү

ШУУГ: үзмаксат кую

Белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Модель Фрейер-(альтернатив вариант)

Укытучы өчен максат сан  турында  элек үзләштергән белемнәрне мөстәкыйль рәвештә  искә төшерү мөмкинлеге булдыру

Укучылар өчен максат: сан турында белгәннәрне искә төшерү, аңлата белү, тамыр саннарның ясалышын аңлата белү, таба белү.

 1 Үткән дәреснең уку мәсьәләсен искә төшерү.

    Укытучы:

      -Укучылар, саннар турында белгәннәрегезне тикшерик әле.

      2нче Слайд

     -Ясалыш ягыннан сүзләр нинди төрләргә бүленә? Ә саннар ясалыш буенча нинди төрләргә бүленә?

      3нче һәм 4нче Слайдлар

(    

     -Сезнең алдыгызда ак кәгазь битләре ята. Бу кәгазь битләрен аласыз,  икегә бөклисез,тагы икегә бөклибез һәм ачылмый торган почмагын тагын бөкләп куябыз. Кәгазь битен ачабыз,барлыкка килгән ромб эченә сан дип язып куябыз. Турыпочмакларны номерлап чыгабыз. Беренчесенә “кагыйдә”, икенчесенә “сорауларын”, өченчесенә  “тамыр саннар”, дүртенчесенә    ” мисаллар” дип язасыз. Һәр укучы үз номерындагы төшенчәне яза һәм сәгать йөреше буенча иптәшенә тапшыра. Моңа 2 минут вакыт бирелә. Соңыннан беренче номерлы укучы җавабын укый, калганнар тыңлый, хаталары булса төзәтәләр.Тагы сәгать йөреше буенча эш дәвам итә.1 минут вакыт бирелә.

       -Укучылар,  минем ... өстәлдәге ... номерлы укучының җавабын ишетәсем килә.

2. Өй эшен тикшерү.

140 нчы күнегүнең эшләнешен тикшерик әле, миңа тамыр саннарны табып әйтегез әле.

Укучылар җавап бирә:

Сан – предметның санын, исәбен белдерә торган сүз төркеме. Ул Ничә? Күпме? Никадәр? сорауларына җавап бирә. Мәсәлән, бер, унҗиде, егерме тугыз, йөз утыз биш, бер мең җиде йөз туксан сигез һ.б.

Ясалыш ягыннан сүзләр: тамыр, ясалма, кушма, тезмә, парлы була ала.

Саннар исә ясалыш буенча: тамыр, кушма, тезмә, парлы була ала.

Кәгазь битендә язылган 1нче шакмакка 1нче номерлы укучы гына җавап бирә, 2нчесенә бары 2нче номерлы укучы гына һ.б. Һәр укучы үз номерына туры килгән өлешне генә тутыра.

Укытучы әйткән номер гына җавап бирә. Җавап бирә алмаса партнерлары (я йөзгә-йөз, я җилкә партнерлары) ярдәм итә ала.

Балалар өй эшләрен тикшерәләр, тамыр саннарны әйтәләр.

ТБУУГ: сан, саннарның ясалышы буенча белемнәрне гомумиләштерү

РУУГ: кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу

КУУГ: тыңлый белү, коллектив  фикер алышуда катнашу

Уку мәсьәләсен кую

Таймд Раунд Робин (сәгать йөреше буенча һәр укучы бер тапкыр җавап бирә)

Тим Чир-хәбәр итү (кул чәбәкләү)

Физминутка

ФОЛОУ ЗЕ ЛИДЕР (лидер артыннан кабатла)

Укытучы өчен максат:

Сан, саннарның ясалышы буенча белемнәрне камилләштерү.

Укучылар өчен максат:

Тамыр, кушма һәм тезмә саннар буенча белемнәрне барлау, аларны истә калдыру.

1.  Яңа темага керү.

-Әйдәгез әле,тагын бер кат  ясалыш  ягыннан сан төрләрен атыйк әле. Без кайсы төрен өйрәндек? Алар ничек ясала?

5нче Слайд

-Кушма һәм тезмә саннар буенча һәр төркем проект әзерләргә тиеш иде. Тыңлап карыйк.

-Беренче төркемнән ... чыгыш ясый.

6нчы Слайд

-Димәк, без нәрсәне истә тотарга тиеш?

-Икенче төркемнән ... чыгыш ясый.

7нче Слайд

-Димәк, без нәрсәне истә калдырабыз?

-Әгәр тезмә саннар составына кушма саннар керсә, алар ничек языла?

2. Яңа теманы билгеләү.

-Димәк, бүген без нәрсәне өйрәнәбез?

-Дөрес,бу безнең бүгенге тема: Кушма һәм тезмә саннар.

8нче Слайд

-Ә без үз алдыбызга нинди максат куярга тиеш?

-Укучылар, бу тема буенча әлеге модельне ничек тутырыр идегез? Аны ясар өчен сез бирелгән сүзләрне охшашлыклары буенча дүрт төргә бүлергә тиеш. Беренче номерлы укучы ясалыш ягыннан төрләрен билгели, икенче номерлы укучы тамыр саннарны таба, өченче номерлы укучы кушма саннарны, дуртенче номерлы укучы тезмә саннарны таба. Төркемнәрдә эшлибез. Башта уйлыйсыз. Кычкырып төркемегезгә җавабыгызны әйтәсез. Һәрберегезгә  ярты минут вакыт бирелә.Сәгать йөреше буенча дәвам итәсез.

3. Проблемалы сорау кую.

-Укучылар, карагыз әле тактада “Саннарның ясалышы” дигән модель килеп чыкты, ләкин аның бер төре ачылмаган. ... кулында “?” ясалган кәгазь бите бар. Нәрсә булыр икән ул? Әлеге модельдә нәрсә җитми?

-Дөрес. Без аны язып куябыз. Ләкин мисаллар куйганчы, аны башта өйрәнергә кирәк. Ә без бу теманы киләсе дәрестә өйрәнәбез.

-Әйдәгез әле, ял итеп алыйк.

Ясалыш буенча саннар тамыр, кушма, тезмә, парлы булалар.

-Без тамыр саннарны өйрәндек. Тамыр саннар бер сүздән, тамырдан (кисәктән) торалар. Мәсәлән, бер, ун, биш, илле, туксан, йөз, мең һ.б.

Кушма саннар һәрвакыт кушылып языла.

Тезмә саннар һәрвакыт аерым языла.

Алар кушылып языла,  ләкин тезмә сан составына кергән башка саннардан аерым языла. Мәсәлән, ике мең унбиш, ун мең тугыз йөз унҗиде

- Без бүген саннарның ясалыш ягыннан кушма һәм тезмә төрләрен өйрәнәбез.Тактага һәм дәфтәрләргә теманы язып куялар.

-Безнең максатыбыз – кушма һәм тезмә саннарның язылышын истә калдыру, аларны аера һәм текстта таба белү.

Төркемләп эшләү. Һәр төркемгә саннарның ясалыш буенча төрләре язылган кәгазь битләре, мисаллар язылган  кәгазь битләре таратыла. Беренче номерлы укучы ясалыш ягыннан төрләрен билгели, икенче номерлы укучы тамыр саннарны таба, өченче номерлы укучы кушма саннарны, дуртенче номерлы укучы тезмә саннарны таба. Эшен тәмамлаган өстәл ике тапкыр кул чәбәкли. Бар өстәлләр дә тәмамлагач, өч тапкыр кул чәбәкләп куялар.

 Бер укучы модельне тактада эшли. Ул берәм-берәм “Саннарның ясалышы”, аның астына “тамыр”, “кушма”, “тезмә”  дип язылган, аларга мисаллар язылган кәгазь битләре куя һәм бер биттә “?” (сорау билгесе) ясалган. Ул аны кулында тотып тора.

Укучылар җавап бирә:

-Парлы сан дигән язу җитми.

ТБУУГ: танып белү мәсьәләсен мөстәкыйль ачыклау һәм максат кую

РУУГ: кагыйдә, инструкуцияләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу

Уку мәсьәләсен чишү.

Яңа теманы ныгыту

Таймд Раунд Робин

Укытучы өчен максат:

саннарның ясалышы буенча төрләрен табарга өйрәтү

Укучылар өчен максат:

Тамыр, кушма һәм тезмә саннарны таба, аера белү.

1. Перфокарталар белән эшләү.

-Ә хәзер белемнәребезне ныгытыр өчен перфокарталар белән эшләп алабыз. 1нче номерлы укучы иптәшләренә перфокарталарны өләшеп чыга. Үз исемнәрегезне кәгазьнең уң як почмагына язып куегыз әле.

-Мин сезгә саннарга мисаллар укыйм, ә сез аларны кирәкле шакмакка “+” тамгасы белән билгеләп куясыз. Игътибар белән тыңлыйбыз.

Мисаллар: унҗиде, ике мең, илле, егерме ике, унтугыз, ун, йөз, унбиш, утыз тугыз, сиксән бер.

-Сәгать йөреше буенча перфокарталарны партнерларыгызга бирәсез

(1                      2                       3

                  4                           1).

-Ә хәзер экранга карап җавапларны тикшереп карыйк.

9нчы Слайд

2.Дәреслек буенча эшләү.

141нче күнегү.

-Күнегүдә бирелгән җөмләләрдән саннарны табып, аларны цифр белән язып куярга кирәк. Алдан бетергән төркем кул чаба.

-Минем ........ өстәлдәге ....... номерлы укучының җавабын ишетәсем килә.

3. Тест.

10 – 13нче Слайдлар

-Ә хәзер тест сорауларына җавап биреп карыйк. Игътибар белән сорауны укыйсыз һәм дәфтәрегездә дөрес дип тапкан җавапны билгелисез. Билгеләрне мин, дәфтәрләрне җыеп алгач, җавапларыгызны тикшергәч куярмын.

4. Карточкалар белән эшләү.

-Өстәлдә сезгә дүртенче номерлы кәгазь  битләре бирелгән. Карточкадагы биремнәрне үзегезнең өлешегезне генә тутырып, сәгать йөреше буенча бер-бер артлы алышынып үтәргә  кирәк. Үз исемнәрегезне кәгазьнең уң як почмагына язып куегыз әле. Игътибар белән биремне укыйбыз һәм  үтибез. Һәрберегезгә 2 минут вакыт бирелә.Аннан соң партнерларыгыз белән карточкаларыгызны алышынасыз һәм күршегезнең карточкасында үз өлешегезне тутырасыз.

(1                      2                       3

                  4                           1).

-Минем ........ өстәлдәге ........ номерлы укучының җавабын ишетәсем килә.

Укучылар перфокарталарны алалар, уң як почмакка үз исемнәрен язып куялар.

Укытучы саннарга мисаллар укый, ә балалар кирәкле шакмакка “+” тамгасы белән билгеләп куя.

Укучылар бер-берсенең җавапларын тикшереп, билге куялар:

Хатасыз булса – “5”

1-3 хата булса – “4”

4-6 хата булса – “3”

7 һәм аннан да күбрәк хата булса – “2”

141нче күнегүне төркемләп эшлиләр. 1нче төркем – күнегүнең 1нче өлешен эшли, 2нче төркем – күнегүнең 2нче өлешен эшли.

Алдан бетергән төркем, кул чәбәкли.

Укучылар җавап бирәләр.

Укучылар алган белемнәрен тикшереп карыйлар.

Кәгазь битендә язылган 1нче шакмакка 1нче номерлы укучы гына җавап бирә, 2нчесенә бары 2нче номерлы укучы гына һ.б. Һәр укучы үз номерына туры килгән өлешне генә тутыра.

2-3 укучының җавапларын тыңлау.

ТБУУГ: уку мәсьәләсен чишүдә логик фикерләү, төп билгеләрне

 аерып алу нигезендә

кагыйдә формалаштыру

КУУГ: үз фикереңне тулы һәм төгәл итеп әйтә белү, иптәшеңнең  гамәлләрен бәяләү

РУУГ:  үз эшчәнлегеңне контрольгә алу

РУУГ: үзконтроль, биремнәрне үтәүнең дөреслеген тикшерү

ШУУГ: күршеңә ярдәм итүдә танып белү инициативасы күрсәтү

КУУГ: мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек инициативасы күрсәтү

Уку эшчәнлеген йомгаклау. Рефлексия.

Укытучы өчен максат.

Дәрестәге эшчәнлекне анализлау,  белемнәрне бәяләү һәм киләчәккә перспектива билгеләү

Укучылар өчен максат:

Үз фикереңне дәлилләү, дәрестә алган белемнәрнең әһәмиятен аңлау, аларны киләчәктә куллана белү

-Укучылар, без сезнең белән нинди теманы кабатладык? Саннарның ясалыш буенча ничә төре бар?

Тамыр саннар ничек ясала?

Кушма саннар ничек ясала?

Тезмә саннар ничек ясала?

-Бүген дәрестә без нинди эшләр башкардык?

Үзбәя бирү.

Билгеләрне куеп чыгабыз, хаталарын әйтеп чыгабыз.

Укучылар сорауларга җавап бирәләр.

Үз үзләренә бәя бирәләр.

Укытучы дәрестә эшләгән өчен билге куя, хаталарын аңлата.

ШУГГ: үз мөмкинлекләреңне белү-белмәү чикләрен чамалау

ТБУУГ: фикерләүдә логик чылбыр төзү

РУУГ: эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү

КУУГ: күршең белән хезмәттәшлек итү

ШУУГ: үз уңышларың / уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү

РУУГ: үз эшчәнлегеңне контрольгә алу

Өй эше бирү.

Укытучы өчен максат: өй эшен хәбәр итү, аны башкару ысулын аңлату

Укучылар өчен максат: өй эшен дөрес башкару

-Алдагы слайдны карыйбыз, ..., ... дәфтәргә язып куегыз. Өйдә әлеге саннарны сүз ярдәмендә язып, 3-4 санны кертеп җөмләләр төзергә кирәк була.

-..., ...  сезгә иҗади эш -   “Минем гаилә” темасына проект әзерләп килергә.

Гаиләдә ничә кеше бар?

Бабама(дәү әтиемә) ... (ничә) яшь.

Әбиемә(дәү әниемә) ... (ничә) яшь.

Әтиемә ... (ничә) яшь.

Әниемә ... (ничә) яшь.

Абыема(апама) ... (ничә) яшь.

Энемә(сеңлемә) ... (ничә) яшь.

Үземә ... (ничә) яшь.

Өй эшләре индивидуаль якын килеп бирелә:

теманы үзләштерүдә күбрәк хата җибәргән укучыларга –

14нче Слайдтагы саннарны сүз белән язып, 3-4 санны кертеп җөмләләр төзеп  килергә.

Калган укучылар проект эше әзерләргә тиеш.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Тамыр

Кушма

Тезмә

Тема

Кушма һәм тезмә саннар

Максат

    Белем бирү максаты – укучыларның  сан буенча алдагы дәресләрдә өйрәнгән белемнәрен искә төшерү, cаннарның ясалышы һәм язылышы турында гомуми төшенчә бирү; модельләштерергә ярдәм итү; саннарның ясалыш ягыннан төрләрен тану, сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләре булдыру.

    Фикер сәләтен үстерү максаты - укучыларның логик фикерләү сәләтен, мөстәкыйльлекләрен, иҗади активлыкларын һәм танып-белүне үстерүгә ярдәм итү.

   Тәрбияви максат - аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен формалаштыру.

Планлаштырылган нәтиҗә

Ясалыш ягыннан сан төрләрен аера белү; кушма һәм тезмә сан төрләрен билгели , аера белү; аларны сөйләмдә куллана белү. «Саннарның ясалышы» моделен төзи алу.

Төп төшенчәләр

Кушма һәм тезмә сан

Предметара бәйләнеш

Татар әдәбияты

Эшне оештыру төрләре

Фронталь, индивидуаль, төркемләп эшләү

Чыганаклар :

- төп

- өстәмә

1. Татар теле , 6 нчы класс. Н.В.Максимов, М.З.Хәмидуллина “Татар теле”, Казан “Мәгариф” нәшрияты,  2010

1. Презентация Power Point - “Сан”

2.Тест

3. Перфокарталар

4. Карточкалар

Дәрес этаплары

Дәрес этабының максаты

Укытучы эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

Универсаль уку гамәлләре (УУГ)

ШУУГ –шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре

РУУГ- регулятив универсаль уку гамәлләре

ТБУУГ- танып белү универсаль уку гамәлләре

КУУГ-  коммуникатив универсаль уку гамәлләре

Оештыру. Эшчәнлеккә мотивлаштыру

Исәнләшү. Уңай психологик  халәт тудыру.

Укытучы өчен максат:

психологик уңай халәт барлыкка китерү

1. Оештыру моменты.

Балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру.

- Исәнмесез, укучылар! Әйдәгез бер-беребезне сәламлик.

 - Укучылар, бүген безнең дәрескә кунаклар килгән. Алар бу сыйныфта нинди укучылар укый икән дип кызыксыналардыр, билгеле. Бер-бе­ребезгә яхшы кәеф, күңел күтәрен­келеге теләп, татар теле дәресен башлап җибәрик.

2.  Эшчәнлеккә мотивлаштыру.

 -Әйдәгез, үзебез турында сөйлик әле . Сез ничәнче сыйныфта укыйсыз?

  -Сез ничә яшьлек укучылар?     -Без укый торган мәктәп номеры?

     -Сез яңа гына әйткән сүзләр нинди сүз төркеменә карый?

     -Димәк, без дәрестә нинди темага сөйләшербез?

1нче Слайд

 Укучылар теләкләр тели:

− Яңа көн тынычлык алып килсен!

− Яңа көндә яңа "5"леләр алыйк!

− Әти-әниебезгә, дусларга  ягымлы булыйк!

− Яңа көндә барыбыз да яхшы эшләр генә кылыйк!

Сорауларга җавап бирәләр:

-Без алтынчы сыйныфта укыйбыз.

-Миңа ... яшь. Мин ... елда туганмын.

-Без укый торган мәктәп икенче номерлы.

КУУГ: классташлар  һәм укытучы белән  уку эшчәнлеген  оештыруда хезмәттәшлек итү

ШУУГ: үзмаксат кую

Белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Модель Фрейер-(альтернатив вариант)

Укытучы өчен максат сан  турында  элек үзләштергән белемнәрне мөстәкыйль рәвештә  искә төшерү мөмкинлеге булдыру

Укучылар өчен максат: сан турында белгәннәрне искә төшерү, аңлата белү, тамыр саннарның ясалышын аңлата белү, таба белү.

 1 Үткән дәреснең уку мәсьәләсен искә төшерү.

    Укытучы:

      -Укучылар, саннар турында белгәннәрегезне тикшерик әле.

      2нче Слайд

     -Ясалыш ягыннан сүзләр нинди төрләргә бүленә? Ә саннар ясалыш буенча нинди төрләргә бүленә?

      3нче һәм 4нче Слайдлар

(    

     -Сезнең алдыгызда ак кәгазь битләре ята. Бу кәгазь битләрен аласыз,  икегә бөклисез,тагы икегә бөклибез һәм ачылмый торган почмагын тагын бөкләп куябыз. Кәгазь битен ачабыз,барлыкка килгән ромб эченә сан дип язып куябыз. Турыпочмакларны номерлап чыгабыз. Беренчесенә “кагыйдә”, икенчесенә “сорауларын”, өченчесенә  “тамыр саннар”, дүртенчесенә    ” мисаллар” дип язасыз. Һәр укучы үз номерындагы төшенчәне яза һәм сәгать йөреше буенча иптәшенә тапшыра. Моңа 2 минут вакыт бирелә. Соңыннан беренче номерлы укучы җавабын укый, калганнар тыңлый, хаталары булса төзәтәләр.Тагы сәгать йөреше буенча эш дәвам итә.1 минут вакыт бирелә.

       -Укучылар,  минем ... өстәлдәге ... номерлы укучының җавабын ишетәсем килә.

2. Өй эшен тикшерү.

140 нчы күнегүнең эшләнешен тикшерик әле, миңа тамыр саннарны табып әйтегез әле.

Укучылар җавап бирә:

Сан – предметның санын, исәбен белдерә торган сүз төркеме. Ул Ничә? Күпме? Никадәр? сорауларына җавап бирә. Мәсәлән, бер, унҗиде, егерме тугыз, йөз утыз биш, бер мең җиде йөз туксан сигез һ.б.

Ясалыш ягыннан сүзләр: тамыр, ясалма, кушма, тезмә, парлы була ала.

Саннар исә ясалыш буенча: тамыр, кушма, тезмә, парлы була ала.

Кәгазь битендә язылган 1нче шакмакка 1нче номерлы укучы гына җавап бирә, 2нчесенә бары 2нче номерлы укучы гына һ.б. Һәр укучы үз номерына туры килгән өлешне генә тутыра.

Укытучы әйткән номер гына җавап бирә. Җавап бирә алмаса партнерлары (я йөзгә-йөз, я җилкә партнерлары) ярдәм итә ала.

Балалар өй эшләрен тикшерәләр, тамыр саннарны әйтәләр.

ТБУУГ: сан, саннарның ясалышы буенча белемнәрне гомумиләштерү

РУУГ: кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу

КУУГ: тыңлый белү, коллектив  фикер алышуда катнашу

Уку мәсьәләсен кую

Таймд Раунд Робин (сәгать йөреше буенча һәр укучы бер тапкыр җавап бирә)

Тим Чир-хәбәр итү (кул чәбәкләү)

Физминутка

ФОЛОУ ЗЕ ЛИДЕР (лидер артыннан кабатла)

Укытучы өчен максат:

Сан, саннарның ясалышы буенча белемнәрне камилләштерү.

Укучылар өчен максат:

Тамыр, кушма һәм тезмә саннар буенча белемнәрне барлау, аларны истә калдыру.

1.  Яңа темага керү.

-Әйдәгез әле,тагын бер кат  ясалыш  ягыннан сан төрләрен атыйк әле. Без кайсы төрен өйрәндек? Алар ничек ясала?

5нче Слайд

-Кушма һәм тезмә саннар буенча һәр төркем проект әзерләргә тиеш иде. Тыңлап карыйк.

-Беренче төркемнән ... чыгыш ясый.

6нчы Слайд

-Димәк, без нәрсәне истә тотарга тиеш?

-Икенче төркемнән ... чыгыш ясый.

7нче Слайд

-Димәк, без нәрсәне истә калдырабыз?

-Әгәр тезмә саннар составына кушма саннар керсә, алар ничек языла?

2. Яңа теманы билгеләү.

-Димәк, бүген без нәрсәне өйрәнәбез?

-Дөрес,бу безнең бүгенге тема: Кушма һәм тезмә саннар.

8нче Слайд

-Ә без үз алдыбызга нинди максат куярга тиеш?

-Укучылар, бу тема буенча әлеге модельне ничек тутырыр идегез? Аны ясар өчен сез бирелгән сүзләрне охшашлыклары буенча дүрт төргә бүлергә тиеш. Беренче номерлы укучы ясалыш ягыннан төрләрен билгели, икенче номерлы укучы тамыр саннарны таба, өченче номерлы укучы кушма саннарны, дуртенче номерлы укучы тезмә саннарны таба. Төркемнәрдә эшлибез. Башта уйлыйсыз. Кычкырып төркемегезгә җавабыгызны әйтәсез. Һәрберегезгә  ярты минут вакыт бирелә.Сәгать йөреше буенча дәвам итәсез.

3. Проблемалы сорау кую.

-Укучылар, карагыз әле тактада “Саннарның ясалышы” дигән модель килеп чыкты, ләкин аның бер төре ачылмаган. ... кулында “?” ясалган кәгазь бите бар. Нәрсә булыр икән ул? Әлеге модельдә нәрсә җитми?

-Дөрес. Без аны язып куябыз. Ләкин мисаллар куйганчы, аны башта өйрәнергә кирәк. Ә без бу теманы киләсе дәрестә өйрәнәбез.

-Әйдәгез әле, ял итеп алыйк.

Ясалыш буенча саннар тамыр, кушма, тезмә, парлы булалар.

-Без тамыр саннарны өйрәндек. Тамыр саннар бер сүздән, тамырдан (кисәктән) торалар. Мәсәлән, бер, ун, биш, илле, туксан, йөз, мең һ.б.

Кушма саннар һәрвакыт кушылып языла.

Тезмә саннар һәрвакыт аерым языла.

Алар кушылып языла,  ләкин тезмә сан составына кергән башка саннардан аерым языла. Мәсәлән, ике мең унбиш, ун мең тугыз йөз унҗиде

- Без бүген саннарның ясалыш ягыннан кушма һәм тезмә төрләрен өйрәнәбез.Тактага һәм дәфтәрләргә теманы язып куялар.

-Безнең максатыбыз – кушма һәм тезмә саннарның язылышын истә калдыру, аларны аера һәм текстта таба белү.

Төркемләп эшләү. Һәр төркемгә саннарның ясалыш буенча төрләре язылган кәгазь битләре, мисаллар язылган  кәгазь битләре таратыла. Беренче номерлы укучы ясалыш ягыннан төрләрен билгели, икенче номерлы укучы тамыр саннарны таба, өченче номерлы укучы кушма саннарны, дуртенче номерлы укучы тезмә саннарны таба. Эшен тәмамлаган өстәл ике тапкыр кул чәбәкли. Бар өстәлләр дә тәмамлагач, өч тапкыр кул чәбәкләп куялар.

 Бер укучы модельне тактада эшли. Ул берәм-берәм “Саннарның ясалышы”, аның астына “тамыр”, “кушма”, “тезмә”  дип язылган, аларга мисаллар язылган кәгазь битләре куя һәм бер биттә “?” (сорау билгесе) ясалган. Ул аны кулында тотып тора.

Укучылар җавап бирә:

-Парлы сан дигән язу җитми.

ТБУУГ: танып белү мәсьәләсен мөстәкыйль ачыклау һәм максат кую

РУУГ: кагыйдә, инструкуцияләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу

Уку мәсьәләсен чишү.

Яңа теманы ныгыту

Таймд Раунд Робин

Укытучы өчен максат:

саннарның ясалышы буенча төрләрен табарга өйрәтү

Укучылар өчен максат:

Тамыр, кушма һәм тезмә саннарны таба, аера белү.

1. Перфокарталар белән эшләү.

-Ә хәзер белемнәребезне ныгытыр өчен перфокарталар белән эшләп алабыз. 1нче номерлы укучы иптәшләренә перфокарталарны өләшеп чыга. Үз исемнәрегезне кәгазьнең уң як почмагына язып куегыз әле.

-Мин сезгә саннарга мисаллар укыйм, ә сез аларны кирәкле шакмакка “+” тамгасы белән билгеләп куясыз. Игътибар белән тыңлыйбыз.

Мисаллар: унҗиде, ике мең, илле, егерме ике, унтугыз, ун, йөз, унбиш, утыз тугыз, сиксән бер.

-Сәгать йөреше буенча перфокарталарны партнерларыгызга бирәсез

(1                      2                       3

                  4                           1).

-Ә хәзер экранга карап җавапларны тикшереп карыйк.

9нчы Слайд

2.Дәреслек буенча эшләү.

141нче күнегү.

-Күнегүдә бирелгән җөмләләрдән саннарны табып, аларны цифр белән язып куярга кирәк. Алдан бетергән төркем кул чаба.

-Минем ........ өстәлдәге ....... номерлы укучының җавабын ишетәсем килә.

3. Тест.

10 – 13нче Слайдлар

-Ә хәзер тест сорауларына җавап биреп карыйк. Игътибар белән сорауны укыйсыз һәм дәфтәрегездә дөрес дип тапкан җавапны билгелисез. Билгеләрне мин, дәфтәрләрне җыеп алгач, җавапларыгызны тикшергәч куярмын.

4. Карточкалар белән эшләү.

-Өстәлдә сезгә дүртенче номерлы кәгазь  битләре бирелгән. Карточкадагы биремнәрне үзегезнең өлешегезне генә тутырып, сәгать йөреше буенча бер-бер артлы алышынып үтәргә  кирәк. Үз исемнәрегезне кәгазьнең уң як почмагына язып куегыз әле. Игътибар белән биремне укыйбыз һәм  үтибез. Һәрберегезгә 2 минут вакыт бирелә.Аннан соң партнерларыгыз белән карточкаларыгызны алышынасыз һәм күршегезнең карточкасында үз өлешегезне тутырасыз.

(1                      2                       3

                  4                           1).

-Минем ........ өстәлдәге ........ номерлы укучының җавабын ишетәсем килә.

Укучылар перфокарталарны алалар, уң як почмакка үз исемнәрен язып куялар.

Укытучы саннарга мисаллар укый, ә балалар кирәкле шакмакка “+” тамгасы белән билгеләп куя.

Укучылар бер-берсенең җавапларын тикшереп, билге куялар:

Хатасыз булса – “5”

1-3 хата булса – “4”

4-6 хата булса – “3”

7 һәм аннан да күбрәк хата булса – “2”

141нче күнегүне төркемләп эшлиләр. 1нче төркем – күнегүнең 1нче өлешен эшли, 2нче төркем – күнегүнең 2нче өлешен эшли.

Алдан бетергән төркем, кул чәбәкли.

Укучылар җавап бирәләр.

Укучылар алган белемнәрен тикшереп карыйлар.

Кәгазь битендә язылган 1нче шакмакка 1нче номерлы укучы гына җавап бирә, 2нчесенә бары 2нче номерлы укучы гына һ.б. Һәр укучы үз номерына туры килгән өлешне генә тутыра.

2-3 укучының җавапларын тыңлау.

ТБУУГ: уку мәсьәләсен чишүдә логик фикерләү, төп билгеләрне

 аерып алу нигезендә

кагыйдә формалаштыру

КУУГ: үз фикереңне тулы һәм төгәл итеп әйтә белү, иптәшеңнең  гамәлләрен бәяләү

РУУГ:  үз эшчәнлегеңне контрольгә алу

РУУГ: үзконтроль, биремнәрне үтәүнең дөреслеген тикшерү

ШУУГ: күршеңә ярдәм итүдә танып белү инициативасы күрсәтү

КУУГ: мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек инициативасы күрсәтү

Уку эшчәнлеген йомгаклау. Рефлексия.

Укытучы өчен максат.

Дәрестәге эшчәнлекне анализлау,  белемнәрне бәяләү һәм киләчәккә перспектива билгеләү

Укучылар өчен максат:

Үз фикереңне дәлилләү, дәрестә алган белемнәрнең әһәмиятен аңлау, аларны киләчәктә куллана белү

-Укучылар, без сезнең белән нинди теманы кабатладык? Саннарның ясалыш буенча ничә төре бар?

Тамыр саннар ничек ясала?

Кушма саннар ничек ясала?

Тезмә саннар ничек ясала?

-Бүген дәрестә без нинди эшләр башкардык?

Үзбәя бирү.

Билгеләрне куеп чыгабыз, хаталарын әйтеп чыгабыз.

Укучылар сорауларга җавап бирәләр.

Үз үзләренә бәя бирәләр.

Укытучы дәрестә эшләгән өчен билге куя, хаталарын аңлата.

ШУГГ: үз мөмкинлекләреңне белү-белмәү чикләрен чамалау

ТБУУГ: фикерләүдә логик чылбыр төзү

РУУГ: эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү

КУУГ: күршең белән хезмәттәшлек итү

ШУУГ: үз уңышларың / уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү

РУУГ: үз эшчәнлегеңне контрольгә алу

Өй эше бирү.

Укытучы өчен максат: өй эшен хәбәр итү, аны башкару ысулын аңлату

Укучылар өчен максат: өй эшен дөрес башкару

-Алдагы слайдны карыйбыз, ..., ... дәфтәргә язып куегыз. Өйдә әлеге саннарны сүз ярдәмендә язып, 3-4 санны кертеп җөмләләр төзергә кирәк була.

-..., ...  сезгә иҗади эш -   “Минем гаилә” темасына проект әзерләп килергә.

Гаиләдә ничә кеше бар?

Бабама(дәү әтиемә) ... (ничә) яшь.

Әбиемә(дәү әниемә) ... (ничә) яшь.

Әтиемә ... (ничә) яшь.

Әниемә ... (ничә) яшь.

Абыема(апама) ... (ничә) яшь.

Энемә(сеңлемә) ... (ничә) яшь.

Үземә ... (ничә) яшь.

Өй эшләре индивидуаль якын килеп бирелә:

теманы үзләштерүдә күбрәк хата җибәргән укучыларга –

14нче Слайдтагы саннарны сүз белән язып, 3-4 санны кертеп җөмләләр төзеп  килергә.

Калган укучылар проект эше әзерләргә тиеш.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Тамыр

Кушма

Тезмә