Ц-Б.Бадмаев урок по бур.лит
план-конспект урока на тему

 Буряад Уласай болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаман

“Түнхэнэй аймаг” гэhэн муниципальна байгууламжын захиргаан

«Аршаанай дунда hургуули» гэhэн муниципальна гүрэнэй тэдхэмжэдэ байhан юрэнхы hуралсалай эмхи зургаан

Буряад  литератураар  5-дахи ангида

үнгэргэгдэхэ хэшээлэй түсэб

Багша: Жалсанова Л.В

Аршаан, 2018 он

Хэшээлэй темэ: Ц.-Б.Бадмаев. «Будамшуугай орон нютагаар Серёжын аяншалга»

Хэшээлэй янза: дабталгын

Хэшээлэй тʏхэл: стандартна бэшэ (хэшээл- мʏрысѳѳн)

Хэшээлэй хэрэгсэлнууд: компьютер, проектор, презентаци, Ц.-Б.Бадмаевай портрет, карточканууд, лото нааданай тулам, 1-hээ 4 хʏрэтэр тоотой боошхонууд

Хэшээлэй зорилго:

Үзэhэн зүйлөөр хараалагдаhан дүнгүүд:

   Ц-Б.Бадмаевай намтартай ба «Будамшуугай орон нютагаар Сережын аяншалга»  зохеолтойнь танилсуулан, үйлэдэгшэ нюурнуудые мэдэжэ, зохёолой  сюжедэй байгуулга дээрэ хүдэлмэри;

hурагшадай өөрын хүгжэлтын дүнгүүд

 Уран гоёор уншалга, ѳѳрынгѳѳ hанал бодолнуудые шагнагшадта дамжуулан ойлгуулха, хүниие шагнаха, зэргэсүүлхэ, тобшолол хэхэ  дадал  дээшэлүүлхэ;

  Метапредметнэ дүнгүүд:

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД):

•        Хэшээлэйнгээ сэдэб элирүүлхэ.

•        Хэшээлэйнгээ зорилго табиха.

•        Өөрынгөө, нүхэдэйнгөө ажал сэгнэхэ.

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД):

•        Номоор хүдэлжэ, элдэб мэдээсэлэй тулгуурнуудые хэрэглэн эрдэмээ дээшэлүүлхэ.

•        Шэнжэлhэн  материал дээрээ өөрынгөө бодолоороо дүн гаргаха, тобшолол хэхэ.

•        Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД):

•        Өөрынгөө hанал бодол аман хэлэлгээр харуулха.

•        Хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо.

•        Уран гоеор уншаха,зурагаар ажаллаха, хөөрэхэ.

•        Бүлэг бүлэгɵɵр хүдэлхэ, тиин олон ондоо «тушаал» бэе дээрээ абаха: ударидагшын, даабари дүүргэгшын, бэшээшын г.м.

            Хэшээлэй ябаса: Багшын оролто үгэ Мэндэ амар, хʏндэтэ ʏхибʏʏд, багшанар! Бидэ мʏнѳѳдэр Цырен-Базар Бадмаевай «Будамшуугай орон нютагаар Серёжын  аяншалга» гэжэ повестёор хэшээл-мʏрысѳѳн ʏнгэргэхэбди. Наадамнай 5 шатаhаа бʏридэнэ. Командануудта ба жюридэ амжалта хʏсэнэбди.

        1 шата. Амаршалга. Мʏнѳѳ хадаа команда бʏхэн ѳѳрынгѳѳ нэрэ, девизээ хэлэнэ, эмблемэеэ харуулна. Тиигээд жюри сэгнэлтэ табина (дээдэ сэгнэлтэ –«5»).

        2 шата. Тʏргэн харюу. Асуудалнуудтай слайд.

1-дэхи командын асуудалнууд:

1. Серёжа Буда хоёр хаана танилсаhан байгааб? («Артек» лагерьта)
2. Серёжа ямар станцида бууха байгааб? (71-дэхи разъезддэ)
3. Серёжа ямар станцида буушооб? (Агада)
4. Серёжа ямар футбольно командын тʏлѳѳ hанаагаа зобоноб? («Спартак»)
5. Серёжые асарhан шофёрой нэрэ (Мʏнхэ абга)
6. Будын ажаhуудаг колхозой нэрэ («Улаан малшан»)
7. Москвагай хʏбʏʏн хаанаhаа олоо гээшэб гэжэ тэндэхид hонирхоно. Серёжа чемодан сооhоон тʏрʏʏшээр юу гаргааб? (зэрлиг мангир)
8. Будын дʏʏ басаганай нэрэ (Галя)
9. Будын аба хэн гэжэ нэрэтэйб? (Согто абга)
10. Будын эжын нэрэ (Дулма абгай)
11. Будын гэртэхин хʏндэтэй айлшандаа юу баряаб? (тѳѳлэй)
12. Согто абга Москва шадар фашистнартай тэмсэhэн, тиигээд шархатаад байхадань, хэн гэжэ нэрэтэй эхэнэр амииень абарааб? (Агриппина)
13. Серёжа Будын нʏхэдтэй танилсаад, илангаяа хэнтэй элдэб юумэн тухай хѳѳрэлдѳѳб? (Шагдартай)

2-дохи командын асуудалнууд:

14. Хэн гэжэ нэрэтэй адуушан хʏбʏʏдтэ адуу hʏрэг харуулааб? (Дугар абга)
15. «Улаан малшан» колхозой тʏрʏʏлэгшэ (Пʏрбэ Далаевич)
16. Дамбар гэжэ юун бэ? (тарбаганай дотор)
17. Ямар наадаар Серёжа hонирхооб? (шагай наадан)
18. Адуугаа имнихэ гэхэдээ юун гэнэб? (тэмдэглэхэ)
19. Москваhаа телеграмма ерэхэдэ, хʏбʏʏд юу хэжэ байгааб? (лагерьта ошохоёо тʏхеэржэ байгаа)
20. Юундэ Серёжа хойто жэл ерэхэгʏйб гэнэ? (хойто жэл Буда Москва айлшалха)
21. Серёжын унаhан мориной нэрэ (Шаргаадай)
22. Серёжын фамили нэрлэгты (Мартынов)
23. Конторо ерэхэдэнь, Пʏрбэ Далаевич Серёжодо юу ʏгѳѳб? (грамота, арhа, мʏнгэ)
24. Серёжа хэды мʏнгэ салин абааб? (27 солхооб 31 мʏнгэн)
25. Будын эжы юу оёжо, Серёжодо бэлэг баряаб? (буряад тэрлиг)
26. Мʏнѳѳ зун августын эхеэр хэн Москва ошохоб гэнэ? (Дондог)  

3 шата. «Боошхын нюусанууд». Капитанууд ээлжээгээр тулам сооhоо лотогой боошхонуудые татана. Харюу бэлдэхэдээ, бʏхы команда хабаадана. Команда бʏхэн 2 асуудалда харюусаха.  

«1» тоотой лотогой даабари. Тѳѳлэй табилга тухай хѳѳрэгты.

«2» тоотой лотогой даабари. Даага дэллээн тухай хѳѳрэгты.

«3» тоотой лотогой даабари. Шагай наадан тухай хѳѳрэгты.

«4» тоотой лотогой даабари. Мори урилдаан тухай хѳѳрэгты.

4 шата. Зурагуудай конкурс. Команданууд хэшээлдээ 2-2 зураг бэлдээд асараа. Зурааша бʏхэн урагшаа гаража эдэ зурагууд дээрээ юу зураhанаа хѳѳрэжэ ʏгэнэ. 1 зурагай тʏлѳѳ дээдэ сэгнэлтэ – 5 балл. Энэ конкурсдо эгээ ехэнь-10 балл болоно.

 1) зурагай шанар шэнжэ, хэр зэргэ гоёор зурагдаhан байнаб;

2) зураг тухай хѳѳрѳѳн ямар байгааб гэжэ 2 юумэн хараада абагдана.

5 шата. Аукцион. Хэн олоор нэрлэнэб? Карточканууд дээрэ бэшэхэ. Саг 5 минута ʏгтэнэ. Зʏб харюу бʏхэнэй тʏлѳѳ 1 балл.

1-дэхи даабари. Буряад эдеэ нэрлэгты.

2-дохи даабари. Мориной зэр зэмсэгʏʏдые нэрлэгты.

Хэшээл-мʏрысѳѳнэй дʏн гаргалга, диилэhэн команда шагналга.