урок Сагаан Дара Эхын мэшэеэн доро
план-конспект урока на тему

Темэ: Сагаан Дара эхын мэшэеэн доро

 Зорилгонууд:

1. Һургалгын:

Буряадай эхэнэр шүлэгшэд тухай эрдэм мэдэсыень гүнзэгырүүлхэ, Сагаан Дара Эхэ тухай мэдэсэ үргэдхэхэ.

 2. Хүгжэлгын:

hурагшадай хэлэнэй нөөсэ баяжуулха, уран hайханиие мэдэржэ, хэрэглэдэhэн  үгэнүүдые таниха, олохо болгохо.

Шүлэг уранаар уншажа hургаха, ажаглажа, тобшолол хэжэ шадаха дадал hайжаруулха.

3. Хүмүүжүүлгын:

поэзидэ дуратайгаар, буряад эхэнэр шүлэгшэдэй ажал ябуулгарнь омогорхон ябаха мэдэрэл түрүүлхэ.

4. Элүүржүүлгын:

Санитарна - гигиеническэ хэмжээнүүдые сахижа, оршон тойронхи байдалдань анхаралаа хандуулха.

Түхэл: шэнжэлгын  хэшээл

Янза: шэнэ материал ойлгуулга

Арга методынь: эвристическэ хөөрэлдөөн, харуулгын, практическа.

 Хэрэгсэлнүүд:

Компьютер, мультимедиапроектор, дуунуудай, шүлэгүүдэй согсолборинууд, хүгжэмтэ  компакт-диск, презентаци «Сагаан Дара Эхын мэшэеэн доро»

Хэшээлдэ хэрэгтэй үгэнүүдэй толи:

- Сагаан Дара Эхэ

-шүлэг

-найруулга

-хатан

-мэшэеэн

Хэшээлэй байгуулга:

Хэшээлэй ябаса:

I.  Эмхидхэлэй үе:

- Мэндэшэлгэ;

- hурагшадай хэшээлдэ бэлэн болоhые шалгалга;

- али шалтагаанаар оюутадай хэшээлдээ үгы байhыень элирүүлгэ;

- хэшээлэй темэ, зорилго зүбөөр табиха байдал тогтоохо;

II. Гэрэй даабари шалгалга (иимэ хаягтай бэшэг абалга)

1. Оршуулга: Буряад Республика

                               Ивалгын аймаг

                               Ленинэй үйлсэ

                               11-дахи гэр

                                Байгалай хойто  талын арадуудай заншалта урлалнуудай колледж.

                               221-дэхи  группын оюутадта

     2.  «Таагыт даа!» Эндэ ямар нюуса байнаб?

Базаржапова, Раднаева, Доржиева, Дондокова, Дондогой гэһэн фамилинууд.

гурбан үзэг(ЭХЭ), 5 тоо – манай хэшээлдэ хабаатай. Хэн, юун гэжэ һананаб?

III. Фонетическэ зарядка:

Э- ээ-эй -3 дахин

Энэ дэлхэй

«Эхэ» энэ дэлхэйн

Эгээл нангин үгэ

IV. Шэнэ эрдэм мэдэсэ үгэсэ:

1. Багшын оролто үгэ: «Сагаан Дара Эхын дура буляама дүрэ эртэ урдын сагта, 1 мянган жэлэй түрүүшын хахадай бэшэмэл соо бии болоhон түүхэтэй. Зохёохы ажал ябуулгада наhаяа зорюулhан зониие - поэдүүдые, хүгшэмшэдые, уран зураашадые харзалга хамгаалга дороо абажа, hайхан бүтээлнүүдые мүндэлүүлхэдэнь туhалдаг шэдитэй юм».

2. Оюутанай уран уншалга (ород хэлэн дээрэ)

Стихотворение Баира Дугарова

И как будто запели литавры

Закурился пахучий дымок,

И глазами таинственной Тары

На меня обернулся Восток.

И поплыли над степью отары,

Пыль времен улеглась синевой,

И улыбка божественной Тары

Навевала любовь и покой.

1. «Сагаан Дара Эхын мэшэеэн доро» гэhэн презентации харуулагдажа байхын үедэ таблица соо бэшэе:

Буряад поэзиин табан хатад.

2. «Инаг дуран - мүнхэ дуран» дуун

Асуудалда харюусагты:

- Юун тухай дуун бэ?

- Дуушаниие нэрлэгты

- Дуунай хүгжэмэй ба үгэнүүдэйнь авторнуудые нэрлэгты.

3. Физкультминутка.

V. Ойлгожо абаhан мэдэсэ, шадалыень болон дадалыень hайжаруулга.

4. Уран уншагшадай конкурс:

     - Согсолбори сооhоо дуратай шγлэгөө шэлэгты;

     - Удхыень тайлбарилан, уран гоёор уншажа туршагты;

     - Уран гоёор уншагты.

VI. Хэшээлэй дүн гаргалга.

5. Асуудалнуудта харюусагты:

- Хэшээлэй темэ ямар байгааб?

- Ямар поэтессэнүүдтэй танилсаабта?

- Юу мэдэхэ болообта?

- hайнаар хүдэлөө гүт?

       8. Оюутадай ажал сэгнэлгэ.

  VII. Гэрэй даабари:

       - Таблица хэрэглэн, нэгэ эхэнэр уран шүлэгшэн тухай багахан найруулга зохёохо, дуран тухай шүлэг сээжэлдэхэ.  

Хэшээлдэ хэрэглэдэhэн литература:

1. Базаржапова Г.Х.  Эхын энхэрэл Шүлэгүүд. Улаан-Υдэ. Буряадай номой хэблэл, 1983
2. Базаржапова Г.Х. Уулзуур. Улаан-Υдэ. Буряад Υнэн . 10.06.1999
3. Манзаров Э. Υе залгамжалан уянгань hалбараал. Буряад Υнэн. 15.05.2003
4. Хамгушкеева М.М. Бурятская поэзия. Монографи. Улаан-Υдэ. 1998
5. Буряад үнэн газетын дугаарнууд.