"Кыш" темасына дәрес, 2 нче класс (рус гр)
план-конспект урока

Тема: “Кыш” темасын кабатлау.

Класс: 2а класс (рус.гр.)

Максат:

1. “Кыш” темасын гомумиләштереп кабатлау, алынган белемнәрне ныгыту, системалаштыру.
2. Тема буенча дәресләрдә өйрәнелгән лексиканы сөйләмнәрендә урынлы куллана белүләренә ирешү.
3. Табигатькә мәхәббәт, аңа сакчыл караш тәрбияләү.

Әдәбият:

- Р.З.Хәйдәрова, Н.Г.Галиева, Г.М.Әхмәтҗанова “Күңелле татар теле” (дүртьеллык башлангыч мәктәпнең 2 нче сыйныф рус балалары өчен татар теле һәм уку дәреслеге) Казан, “Татармультфильм” нәшрияты,2013.

- Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы, 1-11 нче сыйныфлар (төзүче-авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева)

- Н.Л.Галиева, Л.Ә.Гыйниятуллина “Татар теленнән эш дәфтәре” (рус телендә белем бирүче дүртьеллык башлангыч мәктәпнең 2 нче сыйныфы өчен) Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2010.

- Р.З.Хәйдәрова, Л.Ә.Гыйниятуллина “Татар теле дәресләре, 2 класс” (рус телендә сөйләшүче балалар белән эшләүче укытучылар өчен кулланма) Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2010.

- Р.З.Хәйдәрова, Л.Ә.Гыйниятуллина “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту, 2 класс”(Укытучылар өчен методик кулланма) Казан, “Татармультфильм” нәшрияты,2013.

“Раушан көзге” (татар балалар әдәбиятыннан хрестоматия),Казан “Мәгариф”-1993.

Кулланма материал:

“Кыш” темасына төзелгән презентация, рәсемнәр, мэнэдж мэт, кар бабай макеты, мамыктан ясалган кар бөртекләре, җимлек, туп, кышлаучы кошларның рәсемнәре, карточкалар, почта ящигы, откыткалар, чыршы, чыршы уенчыклары, тестлар.

Сингапур структурасы:

-куиз-куиз-трейд.

Дәрес барышы.

1. Орг.момент.

-Исәнмесез, укучылар. Хәерле көн. Хәлләрегез ничек?

- Кара-каршы, җилкәгә-җилкә иптәшләрегез белән исәнләшегез. (жест)

- Күзләрегезне йомып, без булдырабыз дип кабатлагыз.

- Мин сезгә яхшы кәеф, дәрестә актив булуыгызны һәм яхшы билгеләр алуыгызны телим.

2. Актуальләштерү.

1. Рәсемнәр өстендә эш.(Фонетик күнегү)

• Сүзләрне тыңлагыз һәм кабатлагыз.

Бирелгән сүзләр: кыш, кар, җил исә, буран, салкын, кар ява, чана, чана шуа, чаңгы, чаңгы шуа, тимераяк, тимераякта шуа, кар бабай, кыш бабай, кар кызы, яңа ел.(слайдлар)

• Бүген без нәрсә турында сөйләшәчәкбез? (кыш турынды)
•  Әйе, бик дөрес. Без бүген “Кыш” темасын кабатларбыз, белемнәрне ныгытырбыз, системага салырбыз.

2. Сорауларга җавап бирү.

• Кышын көн нинди? (салкын)(слайд)
• Җиргә нәрсә ява?
• Җил нинди? (салкын, көчле)
• Тәрәзәгә карагыз әле.Бүген көн нинди?
• Кар явамы?
• Җил исәме?

3. Белем һәм күнекмәләрне ныгыту.

1. -Бүген без сезнең белән кыш иленә сәяхәткә чыгарбыз.Беренче тукталышыбыз уенчыклар кибете булыр.(слайдлар)

• Кибеттә нәрсәләр бар? (уенчыклар)
• Әйдәгез, кибетчедән чаңгы, чана, тимераяк сорап алыйк та тауга барыйк.
• ...., кибетчедән чаңгы сора.
• Миңа чаңгы бирегез әле.
• ..., кибетчедән чана сора.
• Миңа чана бирегез әле.
• ..., кибетчедән тимераяк сора.
• Миңа тимераяк бирегез әле.
• Чана, чаңгы, тимераяк кулда. Әйдәгез, тауга барыйк.Сәяхәтебез күңелле булсын өчен җырлап та алыйк.

“Ләлә чана шуа” җыры. (Б. Рәхмәт сүзләре)

2.– Менә тауга да килеп җиттек.(2 тукталыш – тау)Менә бу рәсемгә карагыз һәм сорауларга җавап бирегез.(слайд)

- Балалар кая килгәннәр?

- Алсу, Марат нишлиләр? (кар бабай ясыйлар)

- Настя нишли? ( чаңгы шуа)

- Дима нишли? (чана шуа)

- Оля, Петя нишиләр? (тимераякта шуалар)

- Малайлар нишлиләр? (кар атыш уйныйлар)

- Балаларга күңеллеме?

- Кем рәсем буенча хикәя төзеп сөйләп күрсәтә ала? (1-2 укучының сөйләвен тыңлау)

3. – Тауга килгәч, әйдәгез, кар бабай да ясыйк әле.Моның өчен сезгә өстәлдә яткан кар бөртекләре арасыннан “Кыш” темасына караган сүзлеләрен сайлап алырга кирәк.

Бирелгән сүзләр: кар, яфрак, яңгыр, кыш, салкын, чәчәк, дәфтәр, буран.

Укучылар бу кар бөртекләрен кар бабай макетына беркетәләр.

• Әйдәгез, берничә сүз белән җөмлә дә төзеп алыйк әле.

Мәсәлән, кар сүзе.

• ..., син ниди җөмлә төзедең?
• Җиргә ак кар ява.
• Балалар кар атыш уйныйлар.һ.б.

4. -Әйдәгез, ял итеп алыйк- кар атышып алыйк. (слайд)Моның өчен барыгыз да басыгыз. Зур түгәрәк ясагыз. Минем кулымда – кар йомарламы. Мин сезгә русча сүзләр әйтәм, ә сез аларны тәрҗемә итеп карны кире атарга тиеш.

Мәсәлән, зима-кыш, снег-кар, холодно-салкын.һ.б.

5.-Юлыбызны дәвам итик. Бу агачка карагыз әле. Анда нәрсә эленгән?(җимлек)(3 тукталыш – җимлек)(слайд)

- Анда нинди кошлар килгән? (чыпчык, күгәрчен, тукран, песнәк, ала карга, чыпчык, карабүрек)

- Аларны бер исем белән атагыз. (кышлаучы)

- Син җимлек ясадыңмы?

- Аны кая куйдың?

- Җимлеккә нәрсә салдың?

- Кошлар килдеме?

- Нинди кошлар килде?

5. “Куиз-куиз-трейд” структурасы.

• 1 номерлы укучылар, партада яткан карточкаларны таратыгыз. Карточкада ясалган кошның татарча атамасын языгыз.
• Басыгыз, урындыкларны этеп куегыз. Үзегегә пар табыгыз. Рәсемне күрсәтеп, иптәшегездән нинди кош икәнлеген сорагыз. (соңыннан карточкалар алмашына, яңа пар сайлана, берничә тапкыр кабатлана).

6. – Бара торгач, юлыбыз элемтә бүлегенә - почтага килеп чыкты. (4 тукталыш – почта)(слайд)

- 1 номерлы укучы, партада яткан открыткаларны таратыгыз.

- Открыткалар артына яңа ел котлавы язылган, ләкин көчле буран чыгып, кайбер сүзләр кар белән капланган.

Төшеп калган хәрефләрне куеп, котлауны уку, почта тартмасына салу.

• Бу котлауларыгыз иясенә һичшиксез барып җитәр дип ышанам.

7.–Сәяхәтебез бик күңелле булды. Ә хәзер яраткан мәктәбебезгә әйләнеп кайтыйк.( 5 тукталыш – мәктәп)

• Анда бүген нәрсә була? (бәйрәм)
• Нинди бәйрәм? (яңа ел бәйрәме)
• Бәйрәмдә Марат, Олег, Наташа нишлиләр? (Җырлыйлар)
• Ләлә, Валя нишлиләр? (бииләр)
• Ә син нишлисең? (шигырь сөйлим)
• Әйдә, сөйләп күрсәт инде. (Укучы М.Җәлилнең “Суык бабай” шигырен сөйли)

• Яңа ел бәйрәменә чыршы куйыйк. Чыршыбыз матур, ләкин нәрсәдер җитми. (уенчыклар) (слайд)
• Әлбәттә, уенчыклар кирәк. Уенчыкларны чыршыга элгәнче, аның артындагы биремне үтәргә- сүзләрнең антонимнарын табарга кирәк.
• Ә нәрсә ул антоним?

Бирелгән сүзләр: зур, яхшы, көн, ак, чиста, салкын, кыш,һ.б.

6. Тест.

• Сәяхәт ахырында, кабатлаганнарны искә төшереп, тест язып алыйк әле.

Тест эшләре мөстәкыйль эшләнә,җыеп алына һәм соңыннан тикшерелә.

4. Рефлексия.

1. -Дәрестә ниләр эшләдек? (сәяхәт иттек)

-Сәяхәт күңелле булдымы?

- Сәяхәт барышынды без нәрсә турында сөйләштек? (кыш турында)

- Син кышны яратасыңмы?

 2. Билгеләр кую.

3. Өй эше бирү- сүзләрне кабатларга.