11 нче сыйныф өчен татар теле буенча эш программасы
методическая разработка (11 класс) на тему

                               11 нче сыйныф өчен татар теле  буенча эш программасы 

                                                             (сәгатьләр күләме атнага 1сәгать, елга 34 сәгать) 

Төзүче:  1квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Хасанова Гөлшат Нәшәт кызы

                                                                                                                                           Аңлатма язуы

                                    Эш программасы түбәндәге документларга таянып төзелде:

1) Татарстан Республикасының “Мәгариф турында” законы.

 2) ”Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә  укыту программасы”. 1-11  нче сыйныфлар. Татарстан Республикасы Мәгариф министрлыгы, Казан,  Татарстан китап нәшрияты, 2011 ел. Ав.Р,З,Хайдарова,Р.Л.Малафеева

3) “Татар теле һәм әдәбияттан гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”Татарстан Республикасы Фән һәм Мәгари   министрлыгы,Казан,2008.

         4)    ТР Мәгариф һәм Фән Министрлыгының 09.07.2012 нче ел 4154/112санлы “ТР белем бирү учреждениеләре өчен урта (тулы) гомуми                                                                   белем        бирүне тормышка ашыручы 2012-2013 нче уку елына базис укыту планын раслау турында” боерыгы;

         5)   Рус телендә  урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 11 нче сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен),  Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева “Татар теле  11 класс” дәреслеге,  Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2010 ел.

    Эш программасы структурасы

  Татар теленең эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

     Эш программасының эчтәлеге

    Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның төп максаты һәм бурычлары

        Татар теленә өйрәтүнең төп максаты – гамәли максат: телне аралашу чарасы буларак үзләштерү өчен, укучыларга гаилә-көнкүрешкә, уку хезмәтенә бәйле сөйләм ситуацияләре кысаларында белем бирү һәм күнекмәләрен үстерү. Гомуми белембирү максаты укучыларның акыл эшчәнлеген активлаштыру, логик фикерләү сәләтен камилләштерү, сөйләм культурасын үстерүдән гыйбарәт. Тәрбияви максат балаларның рухи дөньяларын баету, аларны татар халкының мәдәнияте һәм сәнгате белән таныштыру, төрле милләт вәкилләре арасында дуслык һәм хөрмәт хисе тәрбияләүгә юнәлтелә.

    Уку елы башында укучыларның гомумбелем һәм фән буенча белем күнекмәләренә характеристика.

11 нче “Б” сыйныфының рус төркемендә 12 укучы. Шуларның икесе “5”легә , алтысы  “4”легә, дүртесе 3”легә укый. Класста татар телендә төрле темалар буенча иркен аралашучы җиде укучы,  диалогик сөйләм оештыра белүче сигез укучы бар.Барлык  укучылар  бирелгән сорауларга тулы җөмлә белән җавап бирә ала. Ун укучының язма эшләре уңай бәяләнә.     Газизов Руслан,  Газизов Рөстәм  фәнне  авыррак үзләштерүче укучылар саналалар.

Уку елы дәвамында формалаштырырга тиешле белем һәм күнекмәләр.

Курс телдән һәм язмача аралашу темаларына бүлеп өйрәнелә.Программада сөйләмнең орфоэпик, интонацион, орфографик ягын, лексик ягын, грамматик ягын үзләштерүгә таләпләр куелган. Сөйләм эшчәнлеге төрләренә өйрәтүгә таләпләр төгәл һәм ачык билгеләнгән. 11 нче класста морфология, синтаксис өйрәнелә , грамматик категорияләр, материал тулыландырыла, кызыклы мәгълүматлар белән баетыла. Татар теленә өйрәткәндә предметара бәйләнеш әһәмиятле урын тота: география, тарих, рус теле һәм башка фәннәрне кулланып укыту дәресне эчтәлекле һәм мавыктыргыч итеп оештырырга мөмкинлек бирә.

Укучылар 11 нче класста татар сөйләмен тыңлап аңлау күнекмәләрен, диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен үстерү өстендә эшне дәвам итәләр; дөрес язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен булдыру, татар теленең фонетик, орфоэпик, лексик, грамматик нигезләрен һәм үзенчәлекле тел күренешләрен гамәли үзләштерү өстендә эшлиләр.

Грамматикадан укучылар составы буенча җөмлә төрләрен ( бер составлы җөмлә төрләрен аера белү, төзи белү, кулланышка кертү), затланышлы, затланышсыз фигыльләрне аңлап аеру; тезмә фигыльләрне сөйләмгә кертү; сүз ясагыч кушымчалар ярдәмендә яңа исемнәр, рәвешләр ясау; сөйләмдә алмашлыкларның төрле төркемчәләрен дөрес куллану өстендә эшлиләр. Бәйлекләрнең төрле килештәге исемнәр белән кулланышын үзләштерәләр, бәйлек сүзләрне төрләндереп җөмләләр төзиләр.

Татар җөмләсендә сөйләм яңалыгының хәбәр алдында килүен, иярченле кушма җөмләләрнең аналитик һәм синтетик төрләрен аера, тыныш билгеләрен дөрес куя, бәйләүче чараларны куллана беләләр.

Таләп ителгән нәтиҗәләргә ирешү өчен кулланыла торган педагогик технологияләр:

Укыту процессын коммуникатив методика кулланып, инновацион технологиягә таянып эшлим (эшемдә компьютер, проектор,  магнитофон кулланам).

Эш программасына кертелгән үзгәрешләр:

              Элек үтелгән фигыль төрләре тагын кабатланып кителә: сыйфат фигыль, хәл фигыль, исем фигыль, теләкне белдерүнең төрле формалары, Кисәкчәләрнең, саннарның төркемчәләре, фигыльнең заман формалары үтелә.Грамматик материал мисалларда ныгытылып, иркен сөйләм теленә барып җителә.

     УМК: 1) Дәреслек:Р.З.Хәйдарова ,Р.Л.Малафеева  “Татар теле 11 нче сыйныф” Казан, 2010 ел,

   2) Хисаметдинова Р.Ф.җитәкчелегендәге иҗади төркем, укыту-методик кулланма,Яр Чаллы, 2006 ел,

     3)    Р.З. Хәйдәрова, РЛ.Малафеева,Татар теле дәресләре – 10, укытучылар өчен кулланма, Казан,2009 ел,

     4)    Д.Ф.Заһидуллина, Мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы, К. 2004 ел,

    5)    Д.Ф.Заһидуллина, Ә.М.Закирҗанов, Татар әдәбияты, Казан.2004 ел,

    6)   Р.З.Хәйдарова “Научно-педагогические аспекты билингвального образования в Р Т “

    7)“ Фән һәм мәктәп”, “ Мәгариф”, “ Мәйдан” журналлары, “ Мәгърифәт”, “ Ачык дәрес” газеталары

     8)Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева, Ә.Г.Әхәтова, Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле, уку дәресләре оештыру, 11 сыйныф, Яр Чаллы, 2009 ел

                                         Программаның эчтәлеге  

                                                  Белем дәрәҗәсенә таләпләр:

  1.Татар теленең төп фонетик үзенчәлекләрен гамәли белү.

  2. Татар телендә сүз басымының үзенчәлекле очракларын белү һәм аерым грамматик формалардагы сүзләргә басымны дөрес куя белү.

  3. Иҗек чигендәге фонетик үзгәрешләрне истә тотып сөйли алу: күк-күге, кунак-кунагым, тап-таба, тек әле- /тэгәлэ/ 

  4. Татар сөйләмен синтагмаларга бүлә һәм логик басымның җөмләдәге урынын билгели белү.

  5.  Кушма, тезмә, парлы һәм кыскартылма сүзләрне дөрес куллана һәм яза белү.

  6.  Антоним, синоним, омонимнарны аера белү һәм сөйләмдә урынлы куллана алу.

  7.  Татарча-русча, русча-татарча һәм башка төрле сүзлекләрдән файдалана белү.

  8.  Лексик берәмлекләрнең күчерелмә мәгънәләрен,башкасүзләр белән бәйләнешкә керү үзенчәлекләрен белү.

  9.  Аерым сүз төркемнәренә хас грамматик формаларның татар һәм рус телләрендә тәңгәл килү-килмәвен белү.

 10.  Җөмләдә сүзләрне бәйләүче чараларны гамәли куллана белү.

 11.  Татар җөмләсендә сөйләм яңалыгының хәбәр алдында урнашуын белү. (Бүген безгә кунаклар килә. Кунаклар безгә бүген килә. Кунаклар бүген безгә килә.)

 12.  Иярченле кушма җөмләләрнең аналитик һәм синтетик төрләрен гамәли куллана белү.

 13.  Бер үк фикерне төрле синтаксик калыплар белән белдерә алу.

 14.  Язма сөйләмдә тыныш билгеләрен дөрес куя белү: ия белән хәбәр арасында сызык; җөмләнең аерымланган кисәкләре, модаль сүзләр, тиңдәш кисәкләр янында, кушма җөмләдә тыныш билгеләре     (өтер, ике  нокта, сызык ).

                                                                  Календарь-тематик планы 

План түбәндәге программага нигезләнеп төзелде: “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) 1-11 нче сыйныфлар, К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова, Казан, “ Мәгариф” нәшрияты, 2010ел

Татар теленнән  практик эшләр

                       Мәгълүмат һәм белем бирү чыганаклары