план-конспект урока "Тартым алмашлыклары"
план-конспект урока (6 класс) на тему

Дәреслек: Татар теле: рус телендә төп гомуми белем бирү мәктәпләренең 6 нчы сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) / Р.З.Хәйдәрова/ З.Р.Нәҗипова.  – Казан: Татармультфильм, 2014. – 160б.: рәсемнәр белән.

Тема: Тартым алмашлыклары (Притяжательные местоимения)

Максатлар: 1) укучыларның алмашлык сүз төркеме белән таныштыруны дәвам итү;

2) алмашлык төркемчәләрен белү һәм аеру;

3) алмашлыкларны язма һәм сөйләм телендә дөрес куллану.

Җиһазлау: проектор һәм экраны, плакат, рәсемнәр.

Дәрес барышы

1. Актуальләштерү.

Укытучы: Исәнмесез, укучылар?

Укучылар: Исәнмесез! (хор белән)

Укытучы: Хәерле иртә, балалар!

Укучылар: Хәерле иртә! (хор белән)

Укытучы: Сыйныфта кем дежур?

Укучы: Сыйныфта мин дежур.

Укытучы: Бүген кемнәр юк?

Укучы: Бүген ... юк.

Укытучы: Рәхмәт, утыр. Әйдәгез, бирелгән өй эшен тикшерәбез (теләүчеләр җавап бирә).

II.Яңа материалны аңлату

Тактаның бер кырында плакат эленгән алмашлыклык төркемчәләре буенча, ә тактага схема ясалган:  

    ЗАТ АЛМ. + -НЫКЫ/-НЕКЕ = ТАРТЫМ АЛМ.

БЕЗ          +  -НЕКЕ      = БЕЗНЕКЕ(НАШЕ)

УЛ           +  -НЫКЫ    = АНЫКЫ     (ЕГО, ЕЕ)

Нәтиҗә: димәк, тартым алмашлыгы зат алмашлыгына –ныкы/-неке кушымчалары ялганып ясала. Калын сүз булса, калын кушымча ялгана, нечкә сүзгә нечкә кушымча ялгана.

III.Ныгыту

У.: Укучылар, телдән эшлибез. Мин сезгә алмашлыклар әйтәм, сез –ныкы/-неке кушымчалары ярдәмендә тартым алмашлыклары ясарга тиеш буласыз.

(Мин-минеке, сез-сезнеке, ул-аныкы, син-синеке, без-безнеке, алар-аларныкы.)

Физминут.

Без, без, без идек,

Без унике кыз идек.

Базга төштек, май ашадык,

Келәткә кердек, бал ашадык,

Коега төштек, су эчтек

Кап та коп!

4. У.: Яхшы, утырыгыз! Ял иттек бераз. Тырышып эшләп алыйк. Дәфтәрләргә матур  итеп числоны, теманы языгыз, схеманы дөрес итеп күчереп куегыз.

        Мин сезгә русча җөмләләр әйтәм, сез тәрҗемәсен язарга тиеш. Мәсәлән, җөмлә структурасында ничек кулланганын карыйк. Если я хочу сказать, что эта сумка моя, то на татарском я скажу  “Бу сумка минеке”- тартым алмашлыгы җөмләнең ахырында килә.

Җөмләләр: 1) Черная книга моя. 2) Тот дом ваш? 3) Кружка, которая стоит на столе, твоя. 4) А эта книга его? 5) Новый дом их. 6) Школа, которая в центре, наша.

У.: Укучылар, әйдәгез, рәсемнәрбеләнэшләп, тартым алмашлыкларын йомгаклыйк.

    1) Бу рәсемдә нәрсә ясалган? – Бу рәсемдә чәчәкләр ясалган.

Скажите, что эти красивые цветы ваши. – Бу матур чәчәкләр безнеке.

1. Бу рәсемдә нәрсә ясалган? – Бу рәсемдә өй ясалган.

Скажите, что этот дом их. – Бу өй аларныкы.

2. Бу рәсемдә нәрсә ясалган? – Бу рәсемдә дәфтәр ясалган.

Скажите, что тетрадь твоя. – Будәфтәр минеке.

V.Йомгаклау

    1. У.: Укучылар, әйдәгез, рәсемнәр белән эшләп, тартым алмашлыкларын йомгаклыйк.

    1) Бу рәсемдә нәрсә ясалган? – Бу рәсемдә чәчәкләр ясалган.

Скажите, что эти красивые цветы ваши. – Бу матур чәчәкләр безнеке.

1. Бу рәсемдә нәрсә ясалган? – Бу рәсемдә өй ясалган.

Скажите, что этот дом их. – Бу өй аларныкы.

2. Бу рәсемдә нәрсә ясалган? – Бу рәсемдә дәфтәр ясалган.

Скажите, что тетрадь твоя. – Будәфтәр минеке.

1. Билгеләр кую.
2. Өйгә эш бирү: тәрҗемә итәргә җитешмәгән җөмләләрне тәрҗемә итеп бетерергә язмача, тартым алмашлыкларын өйрәнергә.

Саубулыгыз, чыгарга ярый!