"Шарт фигыль" темасына дәрес конспекты
план-конспект урока (7 класс) на тему

Дәреснең темасы: Шарт фигыль

Дәрес төре: яңа теманы аңлату

Максат:укучыларны фәнни-гамәли эш алымнарына, эзлекле фикерләргә, чыганаклардан иң әһәмиятле материалларны сайлап ала белергә өйрәтү;

укчыларның белем һәм күнекмәләрен ныгыту;

кешене ихтирам итү,зурлау турында сөйләшү.

Эшне оештыру төрләре:индивидуаль, парлап,төркемләп эшләү.Балалар 3 өстәлгә дүртәр утыралар.

Дәрес барышы

1.Оештыру. Эшкә кызыксыну уяту.

-Исәнмесез, балалар.Хәерле көн!

-Хәерле көн миңа,

Хәерле көн сиңа,

Хәерле көн безгә,

Хәерле көн сезгә!

2.Өй эшен тикшерү.

133нче күнегү.

Билгесез киләчәк заман хикәя фигыльләрне, барлыкта һәм юклыкта булуларына карап, ике баганага язарга.

3.Актуальләштерү. Яңа материалны үзләштерүгә ихтыяҗ тудыру.

-Салават нишләсә, яхшы малай булып үсәр?(һәр бала уйлый, 1-2,3-4 бала бер-берсе белән киңәшләшә. 1нче бала уртак фикерне әйтә)

-1өстәл.Салават олылар сүзен тыңласа,  яхшы кеше булып үсәр.        

-2өстәл.Салават матурлыкка омтылса, әйбәт малай булып үсәр.

-3өстәл.Салават батырлык эшләргә әзер булса, яхшы кеше булып үсәр.

4.Уку мәсьәләсен кую. Укытучы өчен максат: бирелгән җөмләләрне кулланып теманы билгеләүгә һәм үзләштерүгә юнәлеш бирү. Укучылар өчен максат: дәреснең темасын билгеләү, билгеләмә чыгару.

-Үсәр фигыленә ияреп килгән фигылне табыгыз әле.

1.тыңласа; 2.омтылса; 3.әзер булса.

-Бу сүзләргә нинди сорау куйдыгыз?

-Нишләсә?

-Бу фигыльләргә нинди кушымчалар ялганган?

_-са/-сә

-Бу фигыльләр нәрсәне белдерә инде? Салават нишләсә яхшы кеше була ала?

-1. Бу фигыльләр Салавтның нинди шартларда яхшы кеше булып үсүен белдерә.

-2.Бу фигыльләр нинди очракта малайның яхшы булып үсәсен белдерә.

-3. Бу фигыльләр Салават әйбәт кеше булып үсү өчен кирәкле шартларны белдерә.

-Укучылар, әйтегез әле, бу фигыльләр шартны белдергәч , нинди фигыль дип атарбыз инде?

_Шарт фигыль.

- Икенче бер эшкә шарт булып килгән эшне белдерә торган фигыльләрне  шарт фигыль атыйбыз.

-Сез бу фикер белән килешәсезме?

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Акыллы булсаң, акыл сатма.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

5.Белемнәрне ныгыту.

Күнегү өстендә эш. Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

1.Кем сокланмас көчкә, тимер сынса

Һәм су чыкса баскан эзеңнән.

Тик ни файда, көчең филдәй булып,

Эшең булса чыпчык тезеннән.

2.Җирдә кеше торса торсын,

Эзе калсын тирән булып.

Үзе үлсә, эше калсын

Мең  яшәрлек имән булып.

3.Күңелләр сайраша, кешеләр җырласа,

Кешеләр кешене зурласа.

Кешенең йөрәген уй баса, моң баса,

Кешегә ихтирам булмаса.

1 өстәл.Көчле кеше ул -үзеннән соң файдалы эш калдыру. Үзең фил кебек көчле булсаң да, эшләгән эшең кечкенә генә булмасын.

2 өстәл.Җирдә кеше шундый итеп торсын: үзеннән соң аның эше калсын, кешеләргә яхшылык эшләсен.

3 өстәл.Бу шигъри юлларда без кешеләрне зурларга, ихтирам итәргә кирәклеге турында әйтелә.

Нәрсә ул ихтирам?Бу сүзнең мәгънәсен ничек аңлыйсыз? Аңлатмалы сүзлектән табып уку.

Мин сезгә бер рәсем күрсәтәм. Бу күренеш буенча нәрсәләр әйтә аласыз?                             ( төркемнәрдә киңәшләшү)

-Әйе, укучылар, сез дөрес уйлыйсыз. Чын кеше ул- әдәпле, намуслы, гадел кеше. Кешегә яхшылык эшләүче, яхшы күәелле кешеләрне ихтирам итәләр.

Көчлелегең белән горурланма!

Кешелегең белән горурлан!-ди шагыйрь Муса Җәлил.

Мин дә сезнең кешелекле,ихтирамга лаек балалар булып үсүегезгә ышанып калам.

6.Уку эшчәнлеген йомгаклау.

Битләрдә эшләү.

Бу-Әсгать Галимҗановка куелган һәйкәл.

Әсгать Галимҗанов балалар йортларына, интернатларга акча күчергән, автобуслар бүләк иткән кеше.

Ул терлек үрчетеп, шуннан килгән акчаны кешеләргә ярдәм итү өчен тота.

Әсгать абый үз авылларында кипкән күлне торгызуда, балалар бакчасын, мәчетне төзүдә булышкан, мәктәпкә автобус бүләк иткән.

Әсгать абый хәзер дә  ярдәм итә. Ул кешеләргә яхшылык эшләр өчен яшим ,дигән.

Чыннан да, аның эшен, исемен  мәңгеләштерү өчен, Казанның иң матур урынына һәйкәл куелган

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

1.Кем сокланмас көчкә, тимер сынса

Һәм су чыкса баскан эзеңнән.

Тик ни файда, көчең филдәй булып,

Эшең булса чыпчык тезеннән.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

2.Җирдә кеше торса торсын,

Эзе калсын тирән булып.

Үзе үлсә, эше калсын

Мең  яшәрлек имән булып.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

3.Күңелләр сайраша, кешеләр җырласа,

Кешеләр кешене зурласа.

Кешенең йөрәген уй баса, моң баса,

Кешегә ихтирам булмаса.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

1.Кем сокланмас көчкә, тимер сынса

Һәм су чыкса баскан эзеңнән.

Тик ни файда, көчең филдәй булып,

Эшең булса чыпчык тезеннән.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

2.Җирдә кеше торса торсын,

Эзе калсын тирән булып.

Үзе үлсә, эше калсын

Мең  яшәрлек имән булып.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

3.Күңелләр сайраша, кешеләр җырласа,

Кешеләр кешене зурласа.

Кешенең йөрәген уй баса, моң баса,

Кешегә ихтирам булмаса.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

1.Кем сокланмас көчкә, тимер сынса

Һәм су чыкса баскан эзеңнән.

Тик ни файда, көчең филдәй булып,

Эшең булса чыпчык тезеннән.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

2.Җирдә кеше торса торсын,

Эзе калсын тирән булып.

Үзе үлсә, эше калсын

Мең  яшәрлек имән булып.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

3.Күңелләр сайраша, кешеләр җырласа,

Кешеләр кешене зурласа.

Кешенең йөрәген уй баса, моң баса,

Кешегә ихтирам булмаса.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

1.Кем сокланмас көчкә, тимер сынса

Һәм су чыкса баскан эзеңнән.

Тик ни файда, көчең филдәй булып,

Эшең булса чыпчык тезеннән.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

2.Җирдә кеше торса торсын,

Эзе калсын тирән булып.

Үзе үлсә, эше калсын

Мең  яшәрлек имән булып.

Шарт фигыльләрне табып, кушымчаларын билгеләргә. Шигъри юлларны укып, эчтәлеге буенча фикер алышырга.

3.Күңелләр сайраша, кешеләр җырласа,

Кешеләр кешене зурласа.

Кешенең йөрәген уй баса, моң баса,

Кешегә ихтирам булмаса.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

Бирелгән җөмләләрдәге шарт фигыльләрнең кушымчаларына игътибар итегез әле, аларга тагын нинди кушымчалар ялганган?

1.Сүзеңнең кадерен белергә теләсәң, телеңнең кадерен бел.

2.Без берәр кешегә ярдәм итмәсәк, көн бушка узды дип саныйбыз.

3.Эшемне ошатсагыз, сүземне генә ошатырсыз.

3