Морфемниг сайгарылганын чуруму
учебно-методический материал по теме

Морфемниг сайгарылганын чуруму

1. Кандыг чугаа кезээл?
2. Дазылы.
3. Чогаадылга кожумактары болгаш состун дозу.
4. –
5. Оскертилге кожумактары.
6. Укталган болгаш укталбаан дос-тур бе?
7. Дазылдын (достун) соолгу уну биле кожумактын баштайгы унунун домейлежири.

Морфемниг сайгарылганын улегери

1. Кылыг созу.
2. Дазылы тут-
3. Чогаадылга кожумактары: -уг-, -жу-, -ла-, кса-.
4. Оскертилге кожумактары: -ды-, -м-.
5. Оскертилге кожумактарын ап кааптарга, артар кезээ – тудугжулакса – укталган дос болур.

Морфологтуг сайгарылганын чуруму

1. Чуве адынын харыылаар айтырыглары.
2. Эге хевири.
3.  

а) Ниити азы хуу чуве ады бе?

б) –

в) укталган азы укталбааны.

Укталган болза, тургустунган аргазы.

          а) Чуве аттарынын бичеледир, чассыдар хевирлери;

           б) чуве адынын сан кожумактары, оларнын шын бижиири;

           в) чуве адынын хамаарылга хевирлери, хамаарылга кожумактарынын шын бижиири;

           г) падеж кожумактары, оларны шын бижиири;

           д) домакта синтаксистиг ролю.  

Демдек ады

1. Чугаа кезээ.
2. Укталган азы укталбааны.

Укталган болза, тургустунган аргазы. Нарын демдек аттары.

3. Шынарынын болгаш хамаарылганын демдек аттары.
4. Шынарынын демдек аттарынын деннелге чадалары.
5. –
6. Домакта синтаксистиг ролю.

Сан ады

1. Чугаа кезээ.
2. –
3. Бодуун, нарын, каттышкан сан аттары.
4. Тун, дугаар, чыырынын, хуваарынын болгаш уурмектээринин сан аттары.
5. –
6. Сан адынын домакка ролю.

Ат орну

1. Чугаа кезээ.
2. Ат орнунун утка талазы-биле хамааржыр болуу.
3. –
4. Арыннын ат оруннарынын арын, санын, падежин айтыр.
5. Ат орнунун домакта ролю.

Кылыг созу

1. Чугаа кезээ.
2. Эге хевири.
3. Кылыг созунун тургузуу (бодун, нарын, каттышкан);
4. Укталган азы укталбааны.

Кылыг созунун чогаадылга кожумактарын шын бижиири.

а) .

1) шилчилгелиг азы шилчилге чогу;

2) залогу;

3) види;

б).

1) наклонениези;

2) уези;

3) арын, саны.

       5. Причастие деп чул?

а) причастиенин болуу;

б) залогу;

в) види;

г) –

д) причастиенин домакка ролю.

       6. Деепричастие деп чул?

а) деепричастиенин болуу;

б) залогу;

в) види;

г) деепричастиенин домакка ролю.

Наречие

1. Чугаа кезээ.
2. Наречиелернин утка талазы-биле болуу.
3. Укталган наречиелернин тургустанган аргазы. Чогаадылга кожумактарын шын бижиири.
4. Наречиенин домакка ролю.

Эвилелдер

1. Чугаа кезээ.
2. Чагырыштырар болгаш чагырыштырбас эвилелдер, чагырыштырбас эвилелдернин болу (каттыштырар, удурланыштырар, ангылаштырар).
3.  –

Эдереничилер

1. Эдеренчи деп чул? Дузалал аттар деп чул?
2. Чамдык чугаа кезектерин эдеринчилер кылдыр ажыглаары.
3. –
4. Эдеринчилиг состун домакта синтаксистиг ролю.

Артынчылар

1. Чугаа кезээ.
2. Артынчыларнын болуктери.
3. –
4. Чамдык артынчаларнын ун талазы-биле оскерлип чорууру. Оларнын шын бижиири.