Р.З.Хәйдәрова дәреслеге буенча 9нчы сыйныф өчен билетлар
материал (9 класс) по теме

                               9нчы сыйныфлар өчен татар теленнән билетлар

                1нче билет

        1.Тәрҗемә ит.

                Библиотека  закрыта,   библиотека открыта,  можно записаться,   находится   недалеко, приключенческие книги, книги о войне; писатель пишет рассказы, повести, романы; поэт сочиняет стихотворения, поэмы.

  2.Шигырьне  яттан сөйләгез.

     Исемнәрнең тартым кушымчаларын билгеләгез.

Китап- киңәшчең синең,

Дустың, ярдәмчең синең.

Ул хөрмәткә бик хаклы,

Кадерлә син китапны.

Почмакларын бөкләмә,

Битләрен дә ертма син,

Керле кул белән аны

Беркайчан да тотма син.

3.Сообщите другу о том,что:

- вы сегодня идете в библиотеку;

- вам нужна книга об истории Казани для написания реферата;

- вы любите читать книги об истории;

- вы не нашли книгу об истории вашего города;

- вы потеряли книгу. 

 4. Әйтик, сезнен шәхси китапханәгез бар. Сораулар ярдәменә китапханәгез турында сөйләгез.

1) Шәхси китапханәгә синең карашың нинди? Шәхси китапханәгез бармы?

2)Китапханәгездә нинди китаплар бар? Алар нинди өлкәләргә карый?

3) Укыган китаплар турында сез кемнәр белән  сөйләшәсез?

4) Интернет-китапханә белән сез дусмы?

5. Җөмләргә тыныш билгесен куегыз, җөмлә кисәкләрен билгеләгез. Мәкалнең эчтәлеген аңлатыгыз, русча эквивалентын әйтегез.

Китап белем чишмәсе.

2нче билет.

1. Тәрҗемә итегез.

Старательно учиться, своевременно выполнять, решать задачу, быть внимательным, ленивый, старательный, забывчивый, любимые предметы, некоторые предметы, списывать у соседа, сила воли.

2. Диалогка төшеп калган репликаны өстәгез.

1. ...
2. Әйе, минем өйдә китапханә бар.
3. ...
4. Минем маҗаралы китапларым күп.
5. ...
6. Безнең өйдә әти дә, әни дә, мин дә китап укырга яратабыз.
7. ...
8. Мин быел 4 китап укыдым.
9. ...
10. Әлбәттә, мин еш кына шәһәр китапханәсенә йөрим.

3. Спросите у друга:

- каким уроком будет английский язык;

- в каком кабинете будет проходить урок татарского языка;

- сколько уроков будет завтра;

- будет ли у вас сегодня урок математики;

- раздали ли вам новые учебники.

 4. Сез бүгенге көндә ниндикитаплар, газета-журналлар укуны кирәк, ә кайсылары гомерне әрәм иту генә дип саныйсыз? Фикерләрегезне языгыз.

5. Яхшы уку өчен нинди кагыйдәләр үтәргә кирәк? Фикерләрегезне языгыз.

           3нче билет.

1.Тәрҗемә итегез.

Искусство, творчество, художник, танцор, певец, зритель, аплодисменты, татарский балет, музыкальное произведение, известный певец, государственная премия, театр оперы и балета, музыкальное искусство, изобразительное искусство.

2. Бирелгән сүзтезмәләрдән сыйфат фигылҗләрне аерып, таблицага урнаштырыгыз.

Җырлаучы кыз, бии торган егет, яраткан музыка, кул чабучы апа, сөйләүче шагыйрь, киткән кеше, барачак юл, әйтер сүз, сатылачак билет, карыйсы фильм, эшлисе эш, көлә торган бала, җырлаячак романс, ятлыйсы шигырь.

3.Текстның эчтәлеген сөйләгез.

Зилә Сөнгатуллина – бөек шәхес.

Зилә Сөнгатуллина – татар халкының бөек талантлы шәхесе. Ул – опера җырчысы, ул – эстрада җырчысы, ул – җыр профессоры.Ул татар сәхнәсендә генә түгел, башка илләрдә дә тамашачы ихтирамын казанды.

Зилә Сөнгатуллина Европа илләрендә, Америка Кушма Штатларында классик опера арияләрен башкара. Гастрольләрдә Зилә Сөнгатуллина татар операсын, татар халык җырларын онытмый. Швейцариядә ул алты телдә җырлый. Төп җырлар, әлбәттә, татарныкы.

4. Как скажите о том, что:

1. автором первого татарского балета  «Шурале»  является Фарит Яруллин;
2. автором балета  «Су анасы» является Анвар Бакиров;
3. в Казани проводится фестиваль балета имени Рудольфа Нуриева;
4. в 1939 году был открыт Татарский театр оперы и балета.

5. Спросите у друга:

1. какую музыку он любит слушать;
2. какие песни он любит слушать;
3. какую музыкальную группу он часто слушает;
4. какую музыку любят его родители;
5. любит ли он сам петь песни;
6. знает ли он татарских певцов и татарские музыкальные группы.

          4нче билет

                      1.Сәнгать кешеләрен искә төшерегез, таблицаны тутырыгыз.

                      Александр Ключарев, Илһам Шакиров, Әлфия Авзалова, Харис Якупов, Шәүкәт Биктимеров, Салих Сайдашев, Нәҗибә Ихсанова, Җәүдәт Фәйзи, Ренат Ибраһимов, Сара Садыйкова,Бакый Урманче, Рөстәм Яхин, Хәйдәр Бигичев, Мансур Мозаффаров, Алсу Гайнуллина, Илдар Зарипов, Лотфулла Фәттахов, Зәйнәп Фәрхетдинова, Зөфәр Билалов, Гөлнара Тимерҗанова, Луиза Батыр – Болгари, Салават Фәтхетдинов, Зилә Сөнгатуллина, Рәвил Шәрәфиев.

                      2.Диалогка кирәкле җөмләләрне куегыз.

                      - ...

                      - Ә нинди театрга барабыз?

                      - ...

                      - Минем Камал театрына да, Тинчурин театрына да барасым килә.

                      - Ә синең нинди спектакль карыйсың килә?

                      - ...

                      - Минем аны караганым бар.

                      - ...

                      - Искиткеч. Ләкин, әйдә бүген башка театрга барыйк.

                    3. Фигыльләрне таблицага урнаштырыгыз, кушымчаларын билгеләгез.

                       Фигыльләр: җырлый, укыды, чакырыр, сөйләячәк, кайткан, керәчәк, сокланам, башланган, катнашырмын, әйткән, бии, китә, әйтер, катнашты, сөйләде, язар, эзләр, килгән, төште, бара, китә, биегән, барачак, җырлаячак.

4. а) Позвоните в справочное бюро театра и спросите:

1. какое представление идет в театре;

1. во сколько начинается представление;
2. есть ли билеты;
3. сколько стоят билеты.

б) Попросите оставить вам билеты, сообщите, сколько вас человек и когда вы пойдете.

5. Әйтик, курчак театрында Шарлҗ Перроның “Кызыл калфак” әкияте була . Афиша языгыз.

  5нче билет    

1. Тәрҗемә итегез.

Выбор профессии, желание, возможность, нужный, полезный, популярный, одаренный, работает продавцом, Он – врач, аптека, специалист, историк, научный работник, ответственная работа, нефтяник, кем ты хочешь быть, окончил школу.

2. Как скажешь о том, что:

- Анатолий Петрович – очень хороший педагог;

- Коля – ответственный ученик;

- Коля закончил школу на золотую медаль;

- Ты думаешь поступать в профессионально - техническое училище;

- Ты  не собираешься поступать  в профессионально-техническое училище?

Спросите у друга:

- какой предмет ему трудно дается;

- ходит ли он к репетитору;

- куда он собирается после окончания 9-го класса;

- какие рабочие профессии ему нравятся;

- есть ли у него дома компьютер

                    3. Астына сызылган фигыльләрнең төркемчәләрен билгеләгез,                              кушымчаларын аерыгыз.

                          1) Оля эштән караңгы төшкәч кайтты. 2) Оля эштән арып, туңып кайтты.3) Алар сөйләшә-сөйләшә чәй эчтеләр.4) Оля эштән кайтканчы, апасы аны көтеп торды.      

4. Диалогка төшеп калган репликаларны өстәгез.

1. ...?
2. Әйе, миңа эшче профессияләре ошый.
3. ...?
4. Әлбәттә, укырга телим.
5. ...?
6. Кичке мәктәптә дәвам итәм.

          6 нчы билет  

                                 1. Текстны укыгыз, эчтәлеген сөйләгез.

                          Җир йөзендә нинди генә һөнәрләр юк: укытучы, табиб, эшче,

                    сатучы, официант, юрист, бухгалтер, очучы һәм башкалар. Хәзер

                    яңа һөнәрләр барлыкка килде: брокер, эшмәкәр, маркетолог, ме неджер. Кирәкле һөнәрне генә сайлый белергә кирәк.                            

 2. Схема буенча диалог төзегез:

                                  - сорау;

                                 - каршы сорау;

                                 - аңлату;

                                 - килешү.

                                 Тема : табиб һөнәрен сайлау.

                                 3. Тәрҗемә ит.

                                 1) Я хочу купить ноутбук. 2) Он не хочет учиться, а хочет

                           работать. 3) Мы хотим идти в лес. 4) А вы хотите с нами идти?

                           5) Они тоже хотят идти в лес

4. Һәрбер һөнәрнең авыр яклары бар. Бу һөнәрләр турында нәрсә әйтә аласыз?

1) Эшче һөнәре.

2) Шофёр һөнәре.

3) Очучы һөнәре.

4) Төзүче һөнәре.

5. Допустим, ты навещаешь больного. Спроси, какая у него температура, позвонил ли он в больницу, узнал ли он время работы участкового врача, пил ли он лекарства. Посоветуйте ему не выходить на улицу, выпить горячий чай с мёдом, с малиновым вареньем.

            7 нче билет

1. Текстны укыгыз, эчтәлеген сөйләгез.

                                                          Нинди һөнәр сайларга?

                                  Безнең сыйныфта 23 укучы укый. “Нинди һөнәр сайларга?”

                              дигән кичә үткәрдек. Кичәгә әтиләр һәм әниләр килде, һәм алар

                              үзләренең һөнәрләре турында сөйләделәр.

                                   Ленаның әтисе - инженер, әнисе - укытучы, ул инглиз теле

                              укыта.

                                   Валяның әнисе ашханәдә официант булып эшли. Бу ашханәдә

                               татар халкының милли ашларын бик тәмле пешерәләр икән.

                               Әтисе - елга портында эшли, ул - капитан.

                                   Костяның әнисе балалар бакчасында тәрбияче булып эшли.

                               Әтисе - спортчы.

                                   Раяның әнисе генә бар. Ул институтта химия фәнен укыта.

                                   Безгә әтиләр, әниләр үз һөнәрләре турында сөйләделәр.

                                Һөнәрне дөрес сайлау бик җаваплы, бик әһәмиятле икән.

                                                                                                         Ф.С. Сафиуллинадан

                                2. Үзегезгә ошаган шигырьне яттан сөйләгез.

                                3. Тәрҗемә итегез:

                                1) Бакчадан саф һава керсен өчен, тәрәзәләрне ачыгыз.

                                2) Чәчәкләр сулмасын өчен, кич белән су сибәргә кирәк.

                                3) Мы составили план для того, чтобы садовник правильно

                           расположил грядки.

                                4) У бордюров посадили цветы, чтобы было красиво.

2. Әйтик, сез эшкә керергә килдегез. Сезнең белән эшкә алучы арасында нинди сөйләшү булыр? Эш урыннары (үзегз сайлап алыгыз): мәктәп, банк, завод, ресторан.

3. Тезмә фигыльләрне тәрҗемә итегез, 3-4 сорау җөмлә төзегез.

Йөгереп килә, китеп бара, алып кайта, алып китә, җавап бирә, сорау бирә, очып керә.

               8 нче билет

                                1. Теркәгечләрне таблицага урнаштырыгыз.

                                Теркәгечләр: я, һәм, ләкин, әмма, да, дә, әллә, бәлки, яки.

                                2. Текстны укыгыз, эчтәлеген сөйләгез.

                                Профессор Асиягә сораулар бирде.

- Балачакта малайлар белән уйнадыгызмы, Асия?

- Әлбәттә.

- Кем дип үртиләр иде?

- Чеби Асия...

- Ә мороженое яратасыңмы? – дип елмайды профессор.

- Аны кем яратмый?

- Ә тамак авыртамы?

- Авырта, әни кайнар сөт эчерә.

- Димәк ангина белән еш авырыйсың. Ә театрга еш йөрисең-

                            ме?

                                - Театрны бик яратам.

                                - Әлбәттә, кыш көне дә капрон оек киеп. Аякларың авырта-

                            мы?

                                - Авырта.

 3. Шигырьнең эчтәлеген сөйләгез, теләгән өлешеп ятлагыз.

                                                                      Әни кирәк

                                                           Көннәр якты булсын өчен,

                                                           Йокы татлы булсын өчен,

                                                           Әни кирәк, әни кирәк.

                                                           Йокы татлы булсын өчен,

                                                           Әни кирәк, әни кирәк.

                                                           Җил-яңгырдан саклар өчен,

                                                           Усаллардан яклар өчен

                                                           Әни кирәк.

                                                           Ашлар тәмле булсын өчен,

                                                           Дөнья ямьле булсын өчен

                                                           Гөлләр чәчәк атсын өчен,

                                                           Бәхет-шатлык артсын өчен,

                                                           Әни кирәк, әни кирәк.

                                                           Иң кадерле кеше җирдә -

                                                           Әни димәк.

                                                                                                             Р.Миңнуллин

4. Кушма җөмләләрне тәрҗемә итегез, төрен билгеләгез.

1) Когда я пришёл домой, мама сидела у окна.

2) Когда вы будете готовы, тогда я вас послушаю.

3) Балалар музейга кергәч, аларны экскурсовод каршылады.

4) Имтиханнар беикәч, безгә аттестатлар тапшырдылар.

5. Как скажешь другу о том,  что:

- ты пойдёшь на дискотеку, если разрешит мама;

-если он хочет, ты поможешь решить задачу;

-если к вам придут гости, то не пойдёшь кататься на лыжах.

                   9 нчы билет

                                1. Саннарны дөрес итеп укыгыз.

                                 1918. 10 000 000, 78, 101, 8, 12, 40, 387, 49.

                                2. Тәрҗемә итегез, 4-5 җөмлә төзегез.

                                После болезни, кроме яблок, с доктором, для раненых, каж-

                            дый час, через окно, как родной, о жизни, к палате, несмотря на

                            боль, против ветра.

                                3. Как скажете о том, что:

                                - надо уступать место старшим, женщине с ребенком, дедуш-

                            кам, бабушкам;

                                - грубость, невоспитанность не украшает людей;

                                - застенчивость – не всегда положительная черта характера;

                                - нельзя смеяться над недостатками людей.

3.Әниегез сезгә эш куша һәм тиз эшләп бетерү шартын (условие) куя. Сез бу хакта иптәшләрегезгә әйтәсез, алар сезгә булышырга телэк белдерә. Нинди сөйләшү булыр:

а) әниегез белән сезнең арада;

ә) яшьтәшләрегез белән сезнең арада?

4. Бу мәкальне ничек аңлыйсыз? Фикерегезне языгыз.

Ата-ананы тыңлаган адәм булган,

Тыңламаган әрәм булган.

                  10 нчы билет

                                1. Сүзләрнең антоним парларын әйтегез.

                                эшчән                                    мактанчык

                                батыр                                    саран

                                тәрбияле                               әдәпсез

                                ихтирамлы                            тәрбиясез

                                әдәпле                                   куркак

                                әйбәт                                      ялкау

                                тыйнак                                    начар

                                юмарт                                     ихтирамсыз

                                2. Фигыльләрне үзгәртеп, таблицага тутырыгыз.

                                3. Тәрҗемә итегез.

                                1) Уважению к людям и этикету общения должны учить в

                          семье.

                                2) Если уважению к людям не научить в семье, то уроки эти-

                          ки не помогут.

                                3) Мы в первую очередь должны уважать своих родителей.

4.Кушма җөмләләрне тәрҗемә итегез, төрен билгеләгез:

1) Әгәр телисең икән, мин булыша алам.

2) Җәй эссе булса, кыш салкын булыр.

3) Если ты не хочешь, то не пойдём в гости.

4) Если будет холодно, то не пойдём купаться.

5. Посоветуйте другу:

- не проводить впустую время;

- не гулять допоздна;

- не хвастаться плохими поступками.

                 11нче билет

1. Бәйлек һәм бәйлек сүзләр белән 3-4 җөмлә төзегез, тәрҗемә итегез.

Белән, кебек, шикелле, өчен, хәтле, кадәр, аркылы, буенча, сәбәпле.

2. Шигырьнең эчтәлеген сөйләгез

Ә ни өчен?

Үпкәләшми яшәп була,                                 Алдашмый да яшәп була.

Төрткәләшми яшәп була                              Елашмый да яшәп була.

Була да бит, яшәмибез.                               Була да бит, яшәмибез.

Ә ни өчен?                                                       Ә ни өчен?

Әрепләшми яшәп була,                                Тату гына яшәп була,

Әләкләшми яшәп була,                                Матур гына яшәп була.

Була да бит яшәмибез.                                Була да бит яшәмибез.

Ә ни өчен?                                                     Ә ни өчен?

Ялкауланмый яшәп була,                            Синең эшең,

Һәм шаулашмый яшән була.                       Югыйсә ул

Була да бит, яшәмибез.                               Минем эшем!

Ә ни өчен?      

Р. Миңнуллин

3. Тәрҗемә итегез

1) Берничә көн томан булу аркасында, самолетлар оча алмады.

2) Яктылык җитмәгәнлектән, гөлләр начар үсәләр.

3) Табигатьне яратырга кирәе, чөнки ул күңелләрне дәвалый.

4. Как скажите, если:

- вы часто общаетесь с друзьями в интернете;

- и среди мальчиков, и среди девочек у вас есть хорошие друзья;

- вы любите проводить свободное время с друзьями;

- ваш друг – отзывчивый человек;

- в интернете вы нашли старых друзей?

5. “Дуслар белән аралашу  һәрвакыт күңелле” дигән темага сөйләргә әзерләнегез.

                    12нче билет

1.Схеманы файдаланып, “Минем дустым” темасы буенча сөйләргә әзерләнегез.

                    2.Текстны укыгыз. Күрше апа соравына сез ничек җавап бирерсез?

 Эштән кайтканда, мине күрше апа туктатты. Эскәмиядә яшьләр тәмәке тартып утыралар иде. Күрше апа болай диде: “Менә бу малайлар көнозын шушында утыралар, тәмәке тарталар,  кычкырып-кычкырып көләләр, тирә-якка төкерәләр. Аларның эшләре юкмы әллә? Күпме вакытлары тәмәке тартып кына уза. Минемчә, бу бер дә әйбәр түгел, ә синең чә?”

                   3.Кушма җөмләләрне тәрҗемә итегез, төрләрен билгеләгез.

1) Минем фикерем шундый: без татар телен яхшы белергә тиешбез.

2) Әйтәсе килгән сүзем шул: үз сүзеңдә торырга кирәк.

3) Проблема такова: не хватает книг.

4)Мой совет таков: здоровҗе надо беречь с малых лет.

 4. Диалогка төшеп калган репликаларны өстәгез.

- Саша, син Оля белән кайда дуслаштың?

- ... .

- ... ?

- Әлбәттә, мин аңа хат язачакмын.

5. Как ты скажешь о том, что:

а) - у тебя есть друг;

    - он к тебе внимателен;

    - он справедлив;

б) спроси у друга о том, разрешила ли ему мама:

    - пойти в гости к подруге;

    - сходить на рыбалку.

                 13нче билет

1.Тәрҗемә итегез, 2-3 җөмлә төзегез

Отношения, ошибаться, он прав, каждый, обида, обижаться, равнодушный, ругаться, жить дружно, драться, извиняться.

2.а)Как скажете о том, что, возможно, завтра:

- вы сходите в гости (в библиотеку, к друзьям).

- вы поедете в деревню (в спортивный лагерь).

- он приготовит завтрак (ужин, обед).

- вы напишете письмо бабушке.

б) Как скажете о том, что:

- если хорошо выучишь урок, то получишь пятёрку.

- если долго будешь смотреть телевизор, испортишь глаза.

- если подготовишься к урокам, то будешь себя чувствовать спокойно.

- если будешь списывать у товарища, то сам никогда не научишься решать задачи.

в) Предложите другу (подруге):

- встретиться возле школы.

- послушать любимую музыку.

- вместе сфотографироваться.

- участвовать в конкурсе «Зажги звезду».

3. Диалогка төшеп калган репликаны өстәгез.

- Саша, син Оля белән кайда дуслаштың?

- ...

- ...?

- Әлбәттә, мин аңа хат язачакмын?

14нче билет.

1.Сыйфатларны тәрҗемә итегез.

Трудолюбивый, скромный, умный, серьёзный, грубый, старательный, трусливый, отзывчивый, ленивый, спокойный, гордый, невнимательный, честный.

2.Бирелгән сүзләрне таблицага  урнаштырыгыз.

Сүзләр: дусларыма, туган көненә, иптәшеңнең, авырлыкларга, күзләремнең, дусларыма, китапханәсеннән, көндәлекләрне, балаларга, түгәрәкләрдән, эшемдә, бакчаларының, мәктәбемне, бияләйләремне, чаңгың, мәктәбебез.

              3.Җөмләләрне дәвам итегез, эчтәлеген сөйләгез.

             1)Минем дусларым ... . 2)Дусларымның дуслары ... . 3)Мин еш кына дусларыма ... .               4)Кичә дусларымны ... . 5)Яңа гына дусларымнан ... . 6)Дусларымда музыка ... .

4. Әйтик, сезне дискотекада биергә чакырдылар. Төшеп калган репликаларны өстәп, диалогны күчереп языгыз.

- Гафу ит, ...?

- Алинә. Ә синең ?

- Сергей. ...?

- Әйдә. Мин биергә яратам.

- ... ?

- Бу минем яраткан музыкам.

5. Как скажите в следующих ситуациях?

1) К вам пришли ваши друзья. Пригласите их за стол.

2) Поблагодарите гостей за подарки.

3) Пригласите друзей потанцевать.

              15нче билет.

1.Бирелгән сораулар буенча дустыгыз турында языгыз.

1)Сезнең якын дустыгыз кем?  Нигә сез аны якын дус дип уйлыйсыз?

2)Сезгә дустыгызның нинди сыйфатлары ошый?

3)Ул  сезгә укуда, тормышта ничек булыша?

4)Дуслыкны саклау өчен нинди сыйфатлар кирәк дип уйлыйсыз?

2. Төрләнешне дәвам ит.

Минем дусларым.                      Безнең ... .

Синең   ... .                                 Сезнең ... .

Аның   ... .                                   Аларның  ...

3. а)Выразите желание вместе с другом (подругой):

- пойти на дискотеку;

-погулять на улице;

- отдыхать в лагере;

б) Как скажете о том, что:

- твой друг лучше тебя;

- тебе с ним интересно;

-он умнее, порядочнее

4. Әйтик, сезнең  дустыгыз авырып киткән. Аның башы авырта, температурасы югары, мәктәпкә йөри алмый. Телефоннан дустыгыз белән нинди сөйләшү булыр?

5. Бирелгән сораулар буенча дустыгыз турында языгыз.

1) Сезнең якын дустыгыз кем? Нигә сез аны якын дус дип уйлыйсыз?

2) Сезгә дустыгызның нинди сыйфатлары ошый?

3) Ул сезгә укуда, тормышта ничек булыша?

4) Дуслыкны саклау өчен нинди сыйфатлар кирәк дип уйлыйсыз?

           16 нчы билет

    1.Тәрҗемә итегез

    Здоровье, здоровый, полезный, правильное питание, свежий воздух, вредные привычки, курение, утренняя зарядка.

    2.Алмашлыкларны тәрҗемә итегез, 3 – 4 җөмлә төзегез.

    Он, у него, ему, его, ее, от нее, у нее.

    3. Как скажешь, если:

    - по вторникам, средам и субботам вы ходите в спортивный кружок;

    - танцами занимаетесь 5 лет;

    - в свободное время вы с папой играете в шахматы;

    - часто болеете;

    - у вас сильно болит голова;

 4. Сәламәт яшәү кагыйдәләрен языгыз.

Сәламәт булу өчен,

5.Вы хотите узнать:

-какие кружки есть в вашей школе;

-какой вид спорта нравится вашему другу;

-что у вашего друга болит;

-кто занял первое место в соревнованиях по волейболу.

6. “Спорт- сәламәтлек  чыганагы” темасына хикәя төзеп сөйләгез.

          17 нче билет

    1.Текстны укыгыз, эчтәлеген сөйләгез,

    Син – табигать баласы,Табигать – синең әйләнә - тирәң ул. Кояш, болыт, су, ком, таш, хайваннар һәм үсемлекләр – барысы бергә табигать дип атала. Кеше үзенә кирәк әйберләрне табигатьтән ала. Иген, яшелчә һәм җиләк-җимешләр үстәрә, терлек үрчетә.

    Җир астыннан казылма байлыклар чыгаралар. Елга Һәм күлләрдән балык тоталар.Урман-кырлардан гөмбә һәм җиләк җыялар.

    Табигать бай, ләкин аны сакларга кирәк.

    2.Бу нинди иярчен җөмлә?

    Абыем бу яңалыкны әйтсә, әни бик шатланачак.

    а) иярчен сәбәп

    б) иярчен вакыт

    в) иярчен шарт

    Как скажете, если:

- любите отдыхать на природе;

- часто ходите в лес по грибы и ягоды;

- в лесу много лечебных трав;

- бабушка часто заваривает чай с травам

4.Какие вопросы зададите, чтобы выяснить:

-были ли летом в Татарстане пожары;

-то оставил мусор под деревом;

-кто играет с огнём?;

5.Бу очракларда син нинди киңәшләр бирер идең?

1)Урамда бер малай агач сындыра.

2)Бер кыз конфет кәгазен җиргә ташлый.

3)Бер бала клумбадан чәчәкләр өзә.

           18 нче билет

    1.”Татарстанның табигате” дигән таблицаны тутыр.

    2.Кушма җөмләләрне тәрҗемә итегез, төрләрен билгелегез.

    1) Минем фикерем шундый: без татар телен яхшы белергә тиеш.

    2) Әйтәсе килгән сүзем шүл: үз сүзеңдә торырга кирәк.

    3) Проблема такова: не хватает книг,

    4) Мой совет таков: здоровье надо беречь с малых лет.

    3. Г. Тукайның үзегез яраткан бер шигырен яттан сөйләгез.

4.Какие вопросы вы зададите, если хотите узнать:

-сколько километров до Казани;

-какие поэты и писатели жили в Татарстане;

-знает ли ваш друг столицу Татарстана;

-есть ли в библиотеке татарские газеты и журналы;

-был ли ваш друг в татарском театре?

5.Предложите другу:

-поехать в Казань и посмотреть исторические места;

-побывать в Кремле, посмотреть башню Сююмбике, мечеть Кул Шариф.        

            19 нчы билет

    1.Татарстан республикасының символикасы турында сөйләгез.

    2.Текстның эчтәлеген сөйләгез.

                        Казан – тарихи башкала

    Шәһәрләрнең зурлары, кечкенәләре, яңалары, борынгылары бар.

    Башкалабыз Казан – бай тарихлы зур шәһәр. Күптән түгел Казан шәһәренең меңьеллыгын бәйрәм иттек.

    Казан Кремле – иң истәлекле урын. Ул Казансу елгасы буена салынган. Кремльнең төп биналарының берсе – Спас башнясы. Аның биеклеге – 46 метр.

    Сөембикә манарасы – борынгы архитектура истәлеге. Ул кызыл кирпечтән җиде катлы итеп төзелгән. Аның биеклеге – 58 метр. Манара очында алтын ай балкый.

    Кол Шәриф мәчете – бышкалабыз горурлыгы. Аңа сокланмаган кеше юк. Кайсы яктан карасаң да,  4 манарасы балкып тора.

    Мәчетнең исеме атаклы шәхес Кол Шәриф белән бәйле. Ул күренекле дин башлыгы, шагыйрь, илче булган.

    3.Сообщите другу о том,что:

    - Татарстан – суверенное государство;

    - Татарстан имеет собственную символику;

    - В Татарстане развиты машиностроительная, легкая, химическая и пищевая промышленность.

 4.Кушма җөмләләрне тәрҗемә итегез,төрләрен билгеләгез.

1)Була шундый вакыт: кулдан бар эш төшә.

2)Кем дуслыкны хөрмәт итә, шул кеше чын дус була.

3)Автобус,на котором ты поедешь, ещё не подъехал.

4)Девушка, которую я люблю, умеет ценить дружбу.

5.Спроси у друга:

-в какой республике мы живем;

-кто является президентом республики Татарстан ;

-какой город расположен на берегу Волги;

-какие национальности живут в Татарстане.

           20 нче билет

    1.Үзегез яраткан татар язучысының яки шагыйрьнең иҗаты турында сөйләгез.

    2.Тәрҗемә итегез.

                                 Сабантуй

    Сабантуй – самый большой праздник в Татарстане.

    В програме праздника очень много народных игр и соревнований, также выступлений профессиональных и самодеятельных артистов. Самое главное событие Сабантуя – национальная борьба. Соревнование начинается с борьбы мальчишек. Главный приз Сабантуя получает батыр.

    На этои веселом народном празднике бывают и другие состязания. Например,это – бег в мешках,кто воды больше принесёт,разбивание горшка и другие.

    Сабантуй – радостный и весёлый праздник!А ты бываеш на Сабантуе?Тебе нравится этот праздник?

                                                                                                        Ф.С.Сафиуллинадан

    3.Зат алмашлыкларының килеш белән төрләнешен сөйләгез,мисаллар белән аңлатыгыз.                                

4.Түбәнге план буенча үзегез караган спектакль яисә кинофильм турында сөйләргә әзерләнегез.

1)Фильмның исеме ничек?

2)Вакыйгалар кайда бара?

3)Фильмның төп геройлары кемнәр?

4)Фильмның кыскача сюжеты нинди?

5.Допустим, твой друг отказывается идти на праздник Сабантуй.Убеди его,что это общенациональный праздник и бывает там очень интересно.