5 сыйныфта Р.З.Хәйдәрова дәреслеге буенча татар теле һәм әдәбиятыннан эш программалары
календарно-тематическое планирование (5 класс) по теме
5 сыйныфта Р.З.Хәйдәрова дәреслеге буенча рус төркемнәре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан эш программалары
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 5_syynyfta_r.z._khydrova_dreslege_buencha_tatar_tele_hm_dbiyatynnan_esh_programmasy.docx | 135.57 КБ |
Предварительный просмотр:
1 нче бүлек. АҢЛАТМА ЯЗУЫ
Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә:
1. “Мәгариф турында” Россия Федерациясенең Законы (“Закон об образовании” Закон Российской Федерации)
2. “Мәгариф турында” Татарстан Республикасы Законы.
- 6 статья – белем алу теле (телләре)
- 7 статья – мәгарифнең дәүләт стандартлары
-10 статья –уку-укыту программалары
- 32 статья – мәгариф учреждениесенең вәкаләтләре һәм җаваплылыгы.
3. Гомуми белем эчтәлегенең мәҗбүри минимумы (ТР Мәгариф министрлыгының 478 номерлы боерыгы, 05.07.2000 ел).
4. Рус телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы (рус телендә сөйләшүче балалар өчен):
5-9 нчы сыйныфлар/ Төзүче авторлар Р.З.Хәйдәрова, К.С.Фәтхуллова, Г.М.Әхмәтҗанова; Казан: Мәгариф һәм фән министрлыгы, 2013ел
5.Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты-Казан: Мәгариф, 2005
6. Хәйдәрова,Р.З. Татар теле, 5 нче кл.(рус телендә сөйләшүче балалар өчен), Казан: Татар. кит. нәшрияты, 2011 ел.
7. МБОУ-Шармыш төп белем бирү мәктәбенең 2013-2014 нче елга уку-укыту планы нигезендә;
Гамәли максатка ирешү өчен, укучыларда татар сөйләмен тыңлап аңлау күнекмәләрен булдыру; диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен үстерү; төрле жанрдагы татар текстларын аңлап укуга өйрәтү; дөрес язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен булдыру; татар теленең фонетик, орфоэпик, лексик, грамматик нигезләрен һәм үзенчәлекле тел күренешләрен гамәли үзләштерү бурычлары куела.
Тәрбияви максатка ирешү өчен, татар сөйләм зтикеты үрнәкләрен кулланып, әңгәмә корырга, фикер йөртергә, хәбәр итәргә күнектерү; татар дөньясына караган милли традицияләр, ризыклар, бәйрәмнәр, уеннар, халык авыз иҗаты үрнәкләре белән таныштыру һәм татар әдәбияты, сәнгате, мәдәнияте турында мәгълүмат җиткерү сорала.
Гомуми белем мәктәбендә татар теле дәресләре укучыларның сөйләм телен үстерүгә юнәлтелә, бу исә аларның тыңлап аңлау, сөйләү һәм сөйләшү, уку, язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен формалаштыруны үз эченә ала.
Тыңлап аңлау — аерым авазларны, иҗек калыпларын, сүзләр, сүзтезмәләр, җөмләләрне, бәйләнешле текстларны ишетеп, мәгънәләрен һәм эчтәлекләрен аңларга өйрәтү.
Диалогик сөйләмгә өйрәткәндә, укучыларны чынбарлыктагы ситуацияләргә куеп карау кирәк. Татарча аралашырга өйрәтү өчен, укучыларның мәктәптәге, өйдәге, урамдагы һәм җәмәгать урыннарындагы көндәлек тормышыннан чыгып, үрнәк диалоглар тәкъдим ителә.
Монологик сөйләмгә өйрәтү аерым кешеләрне, әйберләрне табигать күренешләрен, хайваннарны тасвирлауга, сыйныф, мәктәп, авыл, шәһәр тормышы һ. б. турында хәбәр итүгә, укылган (тыңланган) текстның эчтәлеген план буенча сөйләп бирүгә кайтып кала.
Укуга өйрәткәндә, рус телле балалар татар хәрефләрен танып, алар белдергән авазларны дөрес әйтергә; алга таба сәнгатьле итеп, йөгерек һәм аңлап укырга, яңа сүзләрне сүзлектән табарга.
Язуга өйрәтү татар алфавитындагы хәрефләрнең дөрес язылышын истә калдыру; сүзләрне иҗекләргә бүлеп, юлдан юлга дөрес күчерү кагыйдәләрен үзләштерү; сөйләмдә актив кулланыла торган сүзләрне орфографик дөрес язу күнекмәләрен үстерү; нокталар урынына кирәкле сүзләрне куеп яки җәяләр эчендә бирелгән сүзләрне кирәкле формада кулланып, җөмләләрне күчереп язу.
Язма сөйләмгә өйрәтү, терәк сүзләр, сүзтезмәләр һәм үрнәк җөмләләргә нигезләнеп, өйрәнелә торган лексик тема яки бирелгән ситуация буенча җөмләләр яза белү. Укучылар язма рәвештә үзләренең гаиләләре, мәктәпләре, сыйныфташлары һәм дуслары, яшәгән шәһәрләре яки авыл турында кечкенә күләмле хикәяләр язарга өйрәнәләр. Рус теленнән татарчага тәрҗемә итү дә язма сөйләм күнекмәләрен камилләштерүгә китерә. Укучыларның уку һәм язу күнекмәләре тыңлап аңлау һәм сөйләү нигезендә үстерелә.
Укучыларда фонетик күнекмәләр булдыру өчен, түбәндәгеләргә игътибар итү мөһим: татар теленә генә хас булган авазларның әйтелешен үзләштерү; татар һәм рус телләрендә уртак булган, ләкин әйтелешләре белән аерылган авазларны чагыштырып өйрәнү; авазларны сүзләрдә, сүзтезмәләрдә, җөмләләрдә, бәйләнешле сөйләмдә дөрес әйтүгә ирешү. Бу төр күнекмәләр булдыру өстендә эзлекле эшләү генә укучыларның сөйләмендәге фонетик хаталарны бетерергә мөмкинлек бирә.
Укучыларның лексик күнекмәләрен үстерү өчен, сүзләрнең әйтелешен, язылышын, мәгънәсен, ясалышын, башка сүзләр белән бәйләнешен, сөйләмдә кулланышын үзләштерү шарт. Моның белән беррәттән, татар һәм рус сүзләрнең мәгънә ягыннан аермаларын күрсәтеп бару да, рус телендә эквивалентлары булмаган сүзләрне аңлатып бирү дә сорала.
Укучыларның грамматик күнекмәләрен үстерү - төрле сүз төркемнәренең морфологик формалары, ясалышлары белән таныштыру, сүзләрнең җөмләдә үзара бәйләнеш чараларын үзләштерү һәм кагыйдәләрен белү дигән сүз. Татар телен икенче тел буларак укытканда, лексик-грамматик материалны синтаксик нигездә үзләштерү принцибына таянып эш итү кирәк, чөнки сүзләр башка сүзләр белән бәйләнештә булганда гына, җөмлә, гомумән, сөйләм барлыкка килә.
2 нче бүлек. ПРОГРАММАНЫҢ ЭЧТӘЛЕГЕ
№ | Бүлекләр | Сәгатьләр саны |
1 | Без мәктәптә | 19 |
2 | Мин – өйдә булышчы | 14 |
3 | Бергә эшлә, бергә аша | 15 |
4 | Ничек эндәшсәң,шулай җавап бирерләр | 10 |
5 | Минем туган көнем | 13 |
6 | Минем дустым бар | 10 |
7 | Дүрт аяклы дусларыбыз | 5 |
8 | Без спорт яратабыз | 4 |
9 | Без Татарстанда яшибез | 8 |
10 | Светофор – минем дустым | 7 |
Барлыгы: 105 |
- нче бүлек. Уку курсының эчтәлеге.
Без мәктәптә.
Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше. Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат - сан белән төрләнеше. Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасында зат-сан белән төрләнеше.
Мин – өйдә булышчы.
Билгеле үткән заман хикәя фигыль. Билгеле үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. Билгеле үткән заманның юклык формасын зат-сан белән төрләндерү.
Бергә эшлә, бергә аша.
Инфинив+ булыша төзелмәсе. Минем өчен, безнең өчен..., төрләнеше. “Бу китап аның өчен“ структурасы. Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык һәм юклык формалары. Үткән заман хикәя фигыльнең барлык һәм юклык фор-малары. Инфинитив + телим структурасы.
Ничек эндәшсәң,шулай җавап бирерләр.
Сыйфатның дәрәҗәләре. Килеш кушымчалары. Аналитик фигыльләр. Боерык фигыль. Телефоннан сөйләшү этикеты.
Минем туган көнем.
Булышырга кирәк, чакырырга телим төзелмәсе. Саннар. Кибетнең эш сәгатьләрен әйтә белү. Бәйлек сүзләр. Бәйлек сүзләрнең кулланылышы.
Минем дустым бар.
Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Сузык авазга тәмамланган исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Билгесез үткән заман. Зат-сан белән төрләнеше. Бәйлек сүзләр.
Дүрт аяклы дусларыбыз.
Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Күрсәтү алмашлыгының килеш белән төрләнеше.
Без спорт яратабыз.
Хикәя фигыль формаларының барлык заманнары.
Без Татарстанда яшибез.
Җөмлә төзелеше. Хәзерге һәм үткән заман кушымчалары. Мәгънәдәш сүзләр. Бәйлек сүзләр.
Светофор – минем дустым.
Боерык фигыль. Боерык фигыльнең юклык формасы.
4 нче бүлек.УКУЧЫЛАРНЫҢ БЕЛЕМЕНӘ, ЭШ ОСТАЛЫГЫНА ҺӘМ
КҮНЕКМӘЛӘРЕНӘ ТӨП ТАЛӘПЛӘР
- Татар теленең төп фонетик үзенчәлекләрен гамәли белү.
- Татар теленә генә хас фонемаларның дөрес әйтелешенә ирешү.
- Татар телендә сүз ясалышының төп ысулларын белү.
- Татарча-русча, русча-татарча сүзлекләрдән файдалана белү.
- Татар телендә сүз басымын дөрес куя һәм иҗек чигендәге фонетик үзгәрешләрне истә тотып сөйли белү.
- Алынма сүзләрне, антоним, синоним, омонимнарны сөйләмдә урынлы куллану.
- Рус теленә тәрҗемә итү үзенчәлекләрен гамәли үзләштерү.Һәр сүз төркеменең сөйләмдә кулланылышын, төрләнешен, ясалыш ягыннан төрләрен, төркемчәләрен һәм язылышын гамәли үзләштерү.
- Татар телендә исемнең род категориясе булмавы һәм аның тартым категориясе булуы; татар телендә фигыльнең вид категориясе булмавы , шунлыктан аның төрле формалар белән бирелеше; бәйлек һәм бәйлек сүзләрнең татар телендә сүздән соң килүе; татар телендә саннарның һәм сыйфатларның исем янында төрләнмәве.
- Татар һәм рус телләрендәге алмашлыкларның килеш белән төрләнү үзенчәлекләрен белү.
- Аралашканда лексик-грамматик нормаларны саклап, сораулар бирә һәм җавап кайтара алу.
- Кирәкле урыннарда киңәйтелгән репликалар кулланып, үз фикереңне дәлилли белү.
- Диалогик сөйләмдә орфоэпик, лексик-грамматик нормаларны саклап, сөйләм яңалыгын җиткерә, үз фикереңне дәлилли белү. Кара-каршы сөйләшү барышында аралашу максатына ирешә һәм үз фикереңне дәлилли алу.Тәкъдим ителгән ситуация буенча сөйләшү үткәрү (һәр укучының репликалар саны сигездән ким булмаска тиеш).
- Язу. Тәкъдим ителгән ситуациягә карата фикерләрне язмача оештыра белү, изложение , текстның планын төзү, эчтәлеген язмача сөйләү. Әйтелеше белән язылышы арасында аерма булган сүзләрне дөрес яза белү. Нокталар урынына кирәкле хәрефләрне яки кушымчаларны куеп, сүзләрне язу. Өйрәнелгән лексик тема буенча бәйләнешле текст төзеп язу.
Боерык фигыльнең барлыкта һәм юклыкта 2нче затта төрләнешен сөйләмдә куллану.
- Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлыкта һәм юклыкта зат-сан белән төрләнеше.
- Билгеле үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта һәм юклыкта зат-сан белән төрләнеше.
- Билгесез киләчәк заман хикәя фигыльнең барлыкта зат-сан белән төрләнеше белән танышу.
- Фигыльнең инфинитив формасын сөйләмдә куллану.
- Фигыльнең инфинитив формасын модаль сүзләр (кирәк, кирәкми, ярый, ярамый) белән сөйләмдә куллану.
- Эшләргә телим - конструкцияләрен сөйләмдә куллану.
- Сыйфат дәрәҗәләре белән таныштыру, аларны сөйләмдә куллану.
- Өчен, шикелле бәйлекләрне сөйләмдә куллану.
- Кереш сүзләрне (минемчә, синеңчә, билгеле, әлбәттә, беренчедән, минем фикеремчә) сөйләмдә куллану.
- Татар телендә аффиксларның кушылу тәртибе белән таныштыру.
- -Лык/-лек, -даш/-дәш, -таш/-тәш исем ясагыч кушымчалары белән таныштыру.
- Зат алмашлыкларының урын-вакыт килешендә төрләнешен сөйләмдә куллану.
- Тартым һәм килеш белән төрләнгән уртаклык һәм ялгызлык исемнәренең берлек һәм күплек сандагы кушымчаларын аера белү.
- Җөмләдә ия белән хәбәрне дөрес куллана белергә өйрәтү.
- Мин, син, ул зат алмашлыкларының, төшем килешләрендә сөйләмдә кулланышы.
Бәяләү нормалары
Язма эшләрне бәяләү нормалары
Диктантны бәяләү
5нче сыйныфта уку елы башында 35-40 сүз, уку елы ахрында 40-45 сүз
№ | Таләпләр | Билге |
1 | Орфографик һәм пунктуацион хаталар булмаган эшкә. Искәрмә. Пөхтә һәм төгәл язылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион хатасы булган эшкә | “5”ле куела |
2 | 1 орфографик,1 пунктуацион хатасы булган эшкә. Искәрмә. Пөхтә һәм төгәл язылган, 2-3 орфографик, 2-3 пунктуацион хатасы булган эшкә яки бер төрдәге 2 орфографик һәм 1 пунктуацион бер хаталы эшкә. | “4”ле куела |
3 | Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-6 орфографик, 6 пунктуацион хатасы булган | “3”ле куела |
4 | Пөхтә язылмаган, 7дән артык орфографик, 7дән артык пунктуацион хатасы булган | “2”ле куела |
Сүзлек диктанты
5нче сыйныфта 12-15 сүз.
№ | Таләпләр | Билге |
1 | Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә | “5”ле куела |
2 | Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1-3 төзәтүе яки 1-2 орфографик хатасы булган эшкә | “4”ле куела |
3 | Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-5 төзәтүе яки 3-5 орфографик хатасы булган эшкә | “3”ле куела |
4 | Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә | “2”ле куела |
Изложениеләрне бәяләү.
5нче сыйныфта уку елы башында 55-65 сүз, уку елы ахрында 65-75 сүз.
№ | Таләпләр | Билге |
1 | Тыңланган текстның эчтәлеге тулы, эзлекле һәм дөрес язылган,1 орфографик, 1 пунктуацион яки 1 грамматик хатасы булган эшкә | “5”ле куела |
2 | Тыңланган текстның эчтәлеге эзлекле һәм дөрес язылган, ләкин 1-2 эчтәлек ялгышы җибәрелгән, 2-3 орфографик, 2-3 пунктуацион яки 2-3 грамматик хатасы булган эшкә | “4”ле куела |
3 | Тыңланган текстның эчтәлеге өлешчә эзлекле язылган, 4-5 орфографик, 4 пунктуацион яки 4-5 грамматик хатасы булган эшкә | “3”ле куела |
4 | Тыңланган текстның эчтәлеге бөтенләй ачылмаган, эзлекле язылмаган, 6 дан артык орфографик, 5 тән артык пунктуацион яки 6 дан артык грамматик хатасы булган эшкә | “2”ле куела |
Контроль эш
№ | Таләпләр | Билге |
1 | Бер хатасыз эшкә | “5”ле куела |
2 | Укучы үзе төзәткән бер төзәтүле, 2 хатасы булган эшкә | “4”ле куела |
3 | 3-4 хатасы булган эшкә | “3”ле куела |
4 | 5-8 хатасы булган эшкә | “2”ле куела |
Телдән җавап бирүне тикшерү һәм бәяләү нормалары.
Диалогик сөйләмне бәяләү.
№ | Таләпләр | Билге |
1 | Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә. | “5”ле куела |
2 | Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формала-рында 2-3хата җибәреп, эчтәлеге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә. | “4”ле куела |
3 | Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең грамматик формаларында 4-6 хата җибәреп, эчтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә. | “3”ле куела |
4 | Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча диалог төзи алмаганда. | “2”ле куела |
5 нче бүлек. Мәгълумат һәм белем бирү чыганаклары
Программа:
Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы ”Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы 1-11нче сыйныфлар”(рус телендә сөйләшүче балалар өчен) Казан Тат. кит. нәшрияты, 2011.
Дәреслек:
1. Хәйдәрова,Р.З. Татар теле, 5 нче кл.(рус телендә сөйләшүче балалар өчен), Казан: Татар. кит. нәшрияты, 2011 ел.
- Хәйдәрова Р.З., Гыйниятуллина Л.Ә., Татар теле дәресләре, 5 нче сыйныф (рус телендә сөйләшүче балалар белән эшләүче укытучылар өчен кулланма), Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2006 ел.
Тематик план
5нче сыйныфта программа буенча сәгатьләр саны -105 (атнага – 3с.)
№ | Дәрес темасы | Дәрес саны | Лексика | Аңлый/белә | Куллана белә | Гомуми белем бирү күнекмәләре | Контроль | Өй эше | Дата | |
план | факт | |||||||||
"Без мәктәптә" (19 сәгать) | ||||||||||
1 | Үткәннәрне кабатлау. | 1 | Үткән дәрестә өйрәнгәннәрне кабатлап чыгу. | Кабатларга | ||||||
2 | Кемне? Кемгә? сораулары. | 1 | Сине,сезне,сиңа, сезгә | Алмашлыкларны җөмләдә куллана белү. | 4 нче бит 6 нчы күнегү | |||||
3 | Кайдан? Кая? сораулары. | 1 | Өстәлдән, сумкадан, өстәлгә,сумкага | Килеш кушымчаларын дөрес куя белү | 6нчы бит 7 нче күнегү | |||||
4 | Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. | 1 | Мисал, мәсьәлә, җавап, чишә,эшли. | Исемнәрнең тартым белән төрләнешен белү | Сөйләмдә куллана белү. | Итек, калак, тап сүзләрен тартым белән төрләндерергә | ||||
5 | Исемнәрнең күплек санда тартым белән төрләнеше. | 1 | Карандашыбыз, дәфтәрегез, хатагыз, чиябез. | Күплек сандагы төрләнешне белү. | Сөйләмдә куллана белү. | 11 нче бит 3 нче күнегү | ||||
6 | Боерык фигыльләрне сөйләмдә дөрес куллану | 1 | Укыта, сорый, куша, әйтә, арып кайта, булыша, ярдәм итә, тыңлый, кабатлый төшерә, мәсьәлә чишә. | Хикәя фигыльнең заман формаларын белү | Парларда эшли белү | Кагыйдәне истә калдырырга | ||||
7 | Боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше. | 1 | Аума,кермә | Хикәя фигыльнең төрләнешен белү | Коммуникатив биремнәр үтәргә | |||||
8 | Нәрсәне дә булса әдәпле итеп сорарга өйрәнү. | 1 | Бир әле(бирче), бар әле (барчы), Әйт әле(әйтче) | Әдәпле итеп сөйләшә белү | 16 бит 4 нче күнегү | |||||
9 | Ситуатив күнегүләр. (13-14 нче дәр.) | 1 | 10 нчы күнегү 18 бит | |||||||
10 | Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. | 1 | Тәрҗемә итә, җавап бирә, сорый, дәвам итә Арьш кайта, булыша, ярдәм итә, кабатлый, шатланып, соңга калып | Боерык фигыльне зат-сан белән төрләндерә белү Хәзерге заман хикәя фигыльне зат - сан белән төрләндерә белү | Таблица белән эшли белү | 19 нчы бит 4 нче күнегү | ||||
11 | Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасында зат-сан белән төрләнеше - сан белән төрләнеше. | 1 | Ял итә, су коена, балык тота, җиләк җыя | Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасында зат - сан белән төрләндерә белү | Таблица белән эшли белү | 21 бит 5 нче күнегү | ||||
12 | Ситуатив күнегүләр. (18-19 дәрес) | 1 | Ситуатив күнегүләрне эшли белү | 9 нчы күнегү 22 бит | ||||||
13 | Бәйлек сүзләр. | 1 | Бәйлекләр белән җөмлә төзү күнекмәләрен ныгыту. | Бәйлекләрне җөмләдә дөрес кулану. | Тәрҗемә итү күнекмәсен ныгыту. | Тәрҗемә итү күнекмәсен ныгыту. | ||||
14 | Килешләорне кабатлау | 1 | Кара-ак, килә-китә,ача-яба, елый-көлә. Фәннән, тарихтан,Күнегүне үтәде, икеле алды | Сөйләмдә куллану | ||||||
15 | Ситуатив күнегүләр. (24-25 дәрес) | 1 | Ситуатив күнегүләрне эшли белү | |||||||
16 | Саннар. Ситуатив күнегүләр.(26-27 дәрес) | 1 | Кушарга,алырга, тапкырларга,бүләргә | Микъдар, тәртип, җыю саннарын сөйләмдә куллана белү. | Ситуатив күнегүләрне эшли белү | |||||
17 | “Без мәктәптә” темасын кабатлау дәресе | 1 | "Без мәктәптә" циклындагы лексика. | Ситуатив күнегүләрне эшли белү | Үткән материалларны кабатларга | |||||
18 | Контроль эш. “Без мәктәптә” | 1 | "Без мәктәптә" циклындагы лексиканы, грамматик конструкцияләрне үзләштерүне тикшерү | Мөстәкыйль эшли белү күнекмәләрен камилләштерү | Контроль эш | |||||
19 | Хаталар өстендә эш | 1 | Эссе, яңгырлы, буранлы, аяз, болытлы, тәртипле, тәрбияле. | Сыйфатның гади һәм чагыштырудәрәҗәсен таный белү | Сыйфатның гади һәмчагыштырудәрәҗәсен сөйләмдә куллана белү | Чагыштыра, гомумиләштерә нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен камилләштерү | ||||
Мин өйдә булышчы. (14 сәгать) | ||||||||||
20 | Фигыльләрнең зат-санда төрләнеше. | 1 | Урын җыям, юынам, киенәм. | Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасында зат - сан белән төрләндерә белү | Таблица белән эшли белү | |||||
21 | Сәгать ничә? | 1 | ||||||||
22 | Билгеле үткән заман хикәя фигыль | 1 | Торды, юынды, зарядка ясады, китте, кайтты, әзерләде | билгеле үткән заманның кушымчаларын белү | Билгеле үткән заманның кушымчаларын сөйләмдә куллана белү | |||||
23-24 | Билгеле үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше | 2 | Сеңлесен карый, идән юа, урын җыя, сөртмәде, булышты | билгеле үткән заман хикәя фигыльнең кушымчаларын, зат-сан белән төрләндерә белү | билгеле үткән заманның кушымчаларын сөйләмдә куллана белү | Парларда эшли белү. |
1 нче бүлек. АҢЛАТМА ЯЗУЫ
Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә:
1. “Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы, 2005;
2. Рус телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы (рус телендә сөйләшүче балалар өчен):
5-9 нчы сыйныфлар/ Төзүче авторлар Р.З.Хәйдәрова, К.С.Фәтхуллова, Г.М.Әхмәтҗанова; Казан: Мәгариф һәм фән министрлыгы, 2013ел
3. Хәйдәрова,Р.З. Татар теле, 5 нче кл.(рус телендә сөйләшүче балалар өчен), Казан: Татар. кит. нәшрияты, 2011 ел.
4. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының 2012 елның 9нчы июленнән № 4154/12 приказы нигезендә ”Об утверждении базисного и примерных учебных планов на 2012-2013 уч.год для образовательных учреждений РТ, реализующих программы начального и общего образования”;
5. МБОУ-Шармыш төп белем бирү мәктәбенең 2012-2013 нче елга уку-укыту планы нигезендә;
6. Бәйрәм көннәренә туры килүче дәресләр материалы, материалны берләштерү хисабы белән үзләштерелә.
1992елның 8июлендә “ Татарстан Республикасы халыклары телләре турында”гы Татарстан Республикасы Законы кабул ителде. Аның нигезендә татар һәм рус телләре тигез хокуклы дәүләт телләре булып расланды. 1994 нче елның 20 нче июлендә расланган “ Татарстан Республикасы халыкларының телләрен саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы”нда татар телен иҗтимагый тормышның төрле өлкәләрендә куллану юллары билгеләнде.
Мәгариф министрлыгы тарафыннан расланган “ Татарстан мәктәпләрендә татар телен дәүләт теле буларак укыту эчтәлегенә таләпләр минимумы”нда әйтелгәнчә, гомуми белем мәктәбендә башлангыч сыйныфларда үзләштерелгән белемнәр һәм сөйләм күнекмәләре киңәйтелә, камилләштерелә һәм алга таба үстерелә. Шунлыктан рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле буенча системалы фәнни белем бирү, аларны ирекле аралашырга өйрәтү, татар дөньясы турында күпкырлы мәгълүмат җиткерү төп максат итеп билгеләнә.
Татар теленә өйрәтүнең төп максаты – гамәли максат: телне аралашу чарасы буларак үзләштерү өчен, укучыларга гаилә-көнкүрешкә, уку хезмәтенә бәйле сөйләм ситуацияләре кысаларында белем бирү һәм күнекмәләрен үстерү.
Гомуми белем бирү максаты укучыларның акыл эшчәнлеген активлаштыру, логик фикерләү сәләтен камилләштерү, сөйләм культурасын үстерүдән гыйбарәт.
Тәрбияви максат балаларның рухи дөньяларын баету, аларны татар халкының мәдәнияте һәм сәнгате белән таныштыру, төрле милләт вәкилләре арасында дуслык һәм хөрмәт хисе тәрбияләүгә юнәлтелә.
Гамәли максатка ирешү өчен, укучыларда татар сөйләмен тыңлап аңлау күнекмәләрен булдыру; диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен үстерү; төрле жанрдагы татар текстларын аңлап укуга өйрәтү; дөрес язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен булдыру; татар теленең фонетик, орфоэпик, лексик, грамматик нигезләрен һәм үзенчәлекле тел күренешләрен гамәли үзләштерү бурычлары куела.
Тәрбияви максатка ирешү өчен, татар сөйләм зтикеты үрнәкләрен кулланып, әңгәмә корырга, фикер йөртергә, хәбәр итәргә күнектерү; татар дөньясына караган милли традицияләр, ризыклар, бәйрәмнәр, уеннар, халык авыз иҗаты үрнәкләре белән таныштыру һәм татар әдәбияты, сәнгате, мәдәнияте турында мәгълүмат җиткерү сорала.
Гомуми белем мәктәбендә татар теле дәресләре укучыларның сөйләм телен үстерүгә юнәлтелә, бу исә аларның тыңлап аңлау, сөйләү һәм сөйләшү, уку, язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен формалаштыруны үз эченә ала.
Тыңлап аңлау — аерым авазларны, иҗек калыпларын, сүзләр, сүзтезмәләр, җөмләләрне, бәйләнешле текстларны ишетеп, мәгънәләрен һәм эчтәлекләрен аңларга өйрәтү.
Диалогик сөйләмгә өйрәткәндә, укучыларны чынбарлыктагы ситуацияләргә куеп карау кирәк. Татарча аралашырга өйрәтү өчен, укучыларның мәктәптәге, өйдәге, урамдагы һәм җәмәгать урыннарындагы көндәлек тормышыннан чыгып, үрнәк диалоглар тәкъдим ителә.
Монологик сөйләмгә өйрәтү аерым кешеләрне, әйберләрне табигать күренешләрен, хайваннарны тасвирлауга, сыйныф, мәктәп, авыл, шәһәр тормышы һ. б. турында хәбәр итүгә, укылган (тыңланган) текстның эчтәлеген план буенча сөйләп бирүгә кайтып кала.
Укуга өйрәткәндә, рус телле балалар татар хәрефләрен танып, алар белдергән авазларны дөрес әйтергә; алга таба сәнгатьле итеп, йөгерек һәм аңлап укырга, яңа сүзләрне сүзлектән табарга.
Язуга өйрәтү татар алфавитындагы хәрефләрнең дөрес язылышын истә калдыру; сүзләрне иҗекләргә бүлеп, юлдан юлга дөрес күчерү кагыйдәләрен үзләштерү; сөйләмдә актив кулланыла торган сүзләрне орфографик дөрес язу күнекмәләрен үстерү; нокталар урынына кирәкле сүзләрне куеп яки җәяләр эчендә бирелгән сүзләрне кирәкле формада кулланып, җөмләләрне күчереп язу.
Язма сөйләмгә өйрәтү, терәк сүзләр, сүзтезмәләр һәм үрнәк җөмләләргә нигезләнеп, өйрәнелә торган лексик тема яки бирелгән ситуация буенча җөмләләр яза белү. Укучылар язма рәвештә үзләренең гаиләләре, мәктәпләре, сыйныфташлары һәм дуслары, яшәгән шәһәрләре яки авыл турында кечкенә күләмле хикәяләр язарга өйрәнәләр. Рус теленнән татарчага тәрҗемә итү дә язма сөйләм күнекмәләрен камилләштерүгә китерә. Укучыларның уку һәм язу күнекмәләре тыңлап аңлау һәм сөйләү нигезендә үстерелә.
Укучыларда фонетик күнекмәләр булдыру өчен, түбәндәгеләргә игътибар итү мөһим: татар теленә генә хас булган авазларның әйтелешен үзләштерү; татар һәм рус телләрендә уртак булган, ләкин әйтелешләре белән аерылган авазларны чагыштырып өйрәнү; авазларны сүзләрдә, сүзтезмәләрдә, җөмләләрдә, бәйләнешле сөйләмдә дөрес әйтүгә ирешү. Бу төр күнекмәләр булдыру өстендә эзлекле эшләү генә укучыларның сөйләмендәге фонетик хаталарны бетерергә мөмкинлек бирә.
Укучыларның лексик күнекмәләрен үстерү өчен, сүзләрнең әйтелешен, язылышын, мәгънәсен, ясалышын, башка сүзләр белән бәйләнешен, сөйләмдә кулланышын үзләштерү шарт. Моның белән беррәттән, татар һәм рус сүзләрнең мәгънә ягыннан аермаларын күрсәтеп бару да, рус телендә эквивалентлары булмаган сүзләрне аңлатып бирү дә сорала.
Укучыларның грамматик күнекмәләрен үстерү - төрле сүз төркемнәренең морфологик формалары, ясалышлары белән таныштыру, сүзләрнең җөмләдә үзара бәйләнеш чараларын үзләштерү һәм кагыйдәләрен белү дигән сүз. Татар телен икенче тел буларак укытканда, лексик-грамматик материалны синтаксик нигездә үзләштерү принцибына таянып эш итү кирәк, чөнки сүзләр башка сүзләр белән бәйләнештә булганда гына, җөмлә, гомумән, сөйләм барлыкка килә.
2 нче бүлек. ПРОГРАММАНЫҢ ЭЧТӘЛЕГЕ
Сәгать саны | Коммуникатив максат | Якынча сөйләм үрнәкләре | Сүзләр һәм сүзтезмәләр |
Без мәктәптә | |||
12 сәг. | Дәресләр расписаниесен, нинди дәресләр әзерләү турында әйтә белү. Уку-язу әсбапларын тәртипле тоту турында киңәш бирә белү. Китапханәгә барырга чакыра, нинди китап кирәклеге турында әйтә белү | Күнегү эшлим, мисал, мәсҗәлә чишәм. Битләрне пычратма, ташлама, ертма, бөкләмә. Наил, әйдә китапханәгә барабыз. Миңа Г.Тукай турында китап кирәк. | Тарих, табигать белеме, әдәбият, ташлый, чирек азагы, кәеф, язма эш, шакмаклы, сызыклы, әзерләнә, сүздә тору, сыйныф җитәкчесе, быел, узган ел, югалта, мөстәкыйль эш, вакытында эшләргә, борчыла, ерта, пычрата, ачык, ябык. |
Мин зур ярдәмче | |||
10 сәг. | Өйдә эшләгән эшләрне әйтә, сорый, куша белү. Эш эшләргә риза булуыңны, булмавыңны белдерү. Кибеткә барырга куша, нәрсә алырга икәнен әйтә, сорый белү. Өйдәге хезмәттә катнашуга карап, кешеләргә бәя бирә белү. Өйдәге эшләрне эшләргә киңәш бирә, яхшы эшләр өчен мактый белү. | Мин идән юам. Син идән юасыңмы? Идән ю әле. Ярый, мин идән юам. Юк, юмыйм. Мин риза (түгел). Нәрсә алырга? Ипи, сөт ал. Айдар эшчән малай, чөнки ул әнисенә булыша. Әнигә булышырга, идән юарга кирәк. Син булдыргансың, яхшы эшләгәнсең. Син эшчән, тырыш, ярдәмчел. | Тузан суырта, тузан сөртә, кер үтүкли, чүп чыгара, себерә, ашарга әзерли, әрчи, тыңлаучан, ихтирамлы, җитез, көчле, мактанчык (түгел), алдаша, булышчы, алдашмый, минем фикеремчә, минем уйлавымча, мич, ярдәмчел, иртә тора, алтын, тимер. |
Бергә эшлә, бергә аша | |||
9 сәг. | Өй эшләрендә үзеңә булышырга, ярдәм итәргә сорый, нәрсә эшләргә кирәк икәнен әйтә белү. Кереш сүзләр кулланып, геройларадымына карата үз фикереңне әйтә белү. Эш эшләргә ризалыгыңны белдерә белү. | Аня, миңа булыш әле. Миңа савыт-саба юарга ярдәм ит әле. Минемчә, Аня дөрес эшләмәде, чөнки ... Минем уйлавымча, Супермалай – эшчәнтүгел, чөнки ... . Ярый, мин риза. Ярый, мин кибеткә барам. | Ярдәм, чакыра, бозыла, йокы, минемчә, синеңчә, билгеле, әлбәттә, минем фикеремчә, беренчедән, икенчедән, мич, он, көртлек, чишмә, утын кисә, утын яра, маҗаралы, кар көри, су алып кайта. |
Ничек эндәшсәң, шулай җавап бирерләр | |||
5 нче сыйныф 8 сәг. | Үзеңә, иптәшеңә, ярдәм итүне итагатьле сорый, ярдәмеңне тәкъдим итә белү. Өлкән кешегә сорау белән мө-рәҗәгать итә белү.Телефоннан сөйләшә белү этикеты. | Миңа булыш әле. Гали, көрәк алып чык әле. Зинһар миңа ярдәм ит әле. Сиңа булышырга кирәкме?Әйтегезче (әйтегез әле), киемнәр кибете кайда?... Гафу итегез, тукталыш кайда?Оляны телефонга чакырырга мөмкинме? Миңа Оля кирәк иде. | Тиз-тиз, башкалар, пычрак, тәмле сүз, тәмле телле, оялды, чакырыгыз, гафу үтенә, тупас, ялгыз, мактана, гаепле, очрады, тукталыш, кагыйдә, ашыга. |
Минем туган көнем | |||
8 сәг. | Туган көнгә чакыру яза белү. Бәйрәм табынын әзерләү турында сөйләшү.Нинди ризыклар яратканыңны, яратмаганыңны әйтә белү.Табын янында үз-үзеңне тоту кагыйдәләре.Туган көн уеннары турында сөйләшә белү. | Оля, мин сине туган көнгә чакырам. Туган көн кич сәгать 6да башлана, безнең адрес <...> Туган көнгә нәрсә пешерәбез, кемнәрне чакырабыз? Табында нәрсәләр була? Төрле салатлар, ... . <...>Син нинди ризыклар яратасың ( яратмыйсың)? Табын янында сөйләшергә, ашыгырга ярамый. <...>Нинди уеннар уйныйбыз? Син нинди тизәйткечләр, табышмаклар беләсең? | Чакыру кәгазе, татар халык ашлары исемнәре, туңдырма, пылау, токмачлы аш, коймак, акмай, беренчегә, күрше, ипи валчыгы, авыз чапылдату, ашыга, пәрәмәч, вак бәлеш, күтәрә, кыстый, тук, яңа гына, кулын суза. |
Минем дустым бар. | |||
6 сәг. | Дустыңның нинди булуын сөйли белү. Дусларның бергә аралашуы турында сөйли белү.Дустыңны уенга чакыра белү. | Минем дустым – Катя. Ул матур җырлый, яхшы ... . <…> Дуслар бергә дәрес әзерлиләр, ... . Оля, әйдә уйнарга барабыз. <…> | Шатлык, шаян, иптәш, ярдәмчел, киңәш, менә, төшә, үлгән, ишек алды |
Дүрт аяклы дусларыбыз. | |||
4сәг. | Дүрт аяклы дусларыбызның токымнары, кыяфәтләре, гадәтләре турында сөйләшә белү. | Минем этем (песием) бар. Ул йонлач, ... . <...> Ул тәпиен бирә, ... . <...> | Йорт эте, ау эте, сакчы эт, йонлач, ут яна, тәпи, юаш, тугры, сөяк, күсе, тычкан, ягымлы, тәпиен суза. |
Без спорт яратабыз | |||
4 сәг. | Тән әгъзаларының исемнәрен, нәрсә авыртуын табибка әйтә белү.Җәйге, кышкы спорт төрләрен аера, үзеңнең нинди спорт төрен яратканыңны әйтә белү. | Минем тешем сызлый, башым авырта <...> Мин чаңгы шуарга яратам <...> | Спорт төрләре |
Без Татарстанда яшибез. | |||
4 сәг. | Ттарстанның табигате: елга-лар, агачлар, үсемлекләр, җәнлекләрне әйтә белү. Сабантуйдагы милли уеннарны әйтә, сабантуйга афиша яза белү. | Татарстан – зур, бай республика. Татарстанда зур елгалар ... . Сабантуйның урыны ... , вакыты ..., ... . | Чулман, Агыйдел, Зәй, Ык, озынлыгы, киңлеге, бодай, арыш, карабодай, борчак, чөгендер, көнбагыш, тары, бәхәсләшә, кебек, ризык, татарча көрәш, капчык белән сугышу, чүлмәк вату, капчык киеп йөгерү. |
Светофор – минем дустым. | |||
5 сәг. | Юл йөрү кагыйдәләрен сөйли белү. | Юл янында уйнарга, ... ярамый. Кызыл ут яна, ашыкма. <...> Юлда йөгерергә ярамый. | Җәяүле, уң, сул, урам аша, ашыга, тукталыш. |
4нче бүлек. Уку курсының эчтәлеге.
Без мәктәптә. Х. Шабанов "Китап" Г.Тукай шигырьләре.Диалоглар төзеп сөйләү. Р.Миңнуллин шигырьләре. Гөлзада Әхтәмованың “Дәрестә" шигыре
Мин – өйдә булышчы. Ләбиб Леронның "Хәерле иртә" шигыре. Б. Рәхмәт “Белдем! Белдем!” шигыре. Рәсим һәм Илнур хикәясе. М. Газизовның биографиясе. М. Газизовның «Ботка» шигыре. А. Әсәдуллин “Рәсим” хикәясе.
Бергә эшлә, бергә аша. Ю. Ермолаевның "Ике пирожный" хикәясе. Тавык, Тычкан һәм Көртлек" әкияте. Ләбиб Леронның "Супермалай" хикәясе.
Ничек эндәшсәң,шулай җавап бирерләр. Ә. Бикчәнтәеваның "Тәмле сүз" хикәясе. Л. Васильева - Гангнус “Язгы каникул” хикәясе. "Телефоннан сөйләшү" хикәясе.
Минем туган көнем. “Туган көн -күңелле бәйрәм” хикәясе. Гүзәл Ләйсәннәрдә" хикәясе. Әдәплелек әлифбасыннан "Табын янында" хикәясе. Д. Аппакованың “Рөстәм" хикәясе.
Минем дустым бар. Дус нинди була проблемасы буенча сөйләшү. Татар халык әкияте "Куркак юлдаш”. Н.Мадьяров “Инде мактанмас”.
Дүрт аяклы дусларыбыз. Дурт аяклы дусларыбыз, аларның гадәтләре. Х. Гардановның "Акыллы Карабай" хикәясе.
Без спорт яратабыз. Минем сәламәтлегем. Спорт төрләре. Җ.Дәрзаман “Физкультура”.
Без Татарстанда яшибез. Гомәр Бәшировның "Безнең Татарстан" хикәясе. "Сабантуй" турында диалог
Светофор – минем дустым. А.Нуриева “Юл бир!”
4 нче бүлек.УКУЧЫЛАРНЫҢ БЕЛЕМЕНӘ, ЭШ ОСТАЛЫГЫНА ҺӘМ
КҮНЕКМӘЛӘРЕНӘ ТӨП ТАЛӘПЛӘР
- Татар теленең төп фонетик үзенчәлекләрен гамәли белү.
- Татар теленә генә хас фонемаларның дөрес әйтелешенә ирешү.
- Татар телендә сүз ясалышының төп ысулларын белү.
- Татарча-русча, русча-татарча сүзлекләрдән файдалана белү.
- Татар телендә сүз басымын дөрес куя һәм иҗек чигендәге фонетик үзгәрешләрне истә тотып сөйли белү.
- Алынма сүзләрне, антоним, синоним, омонимнарны сөйләмдә урынлы куллану.
- Рус теленә тәрҗемә итү үзенчәлекләрен гамәли үзләштерү.Һәр сүз төркеменең сөйләмдә кулланылышын, төрләнешен, ясалыш ягыннан төрләрен, төркемчәләрен һәм язылышын гамәли үзләштерү.
- Татар телендә исемнең род категориясе булмавы һәм аның тартым категориясе булуы; татар телендә фигыльнең вид категориясе булмавы , шунлыктан аның төрле формалар белән бирелеше; бәйлек һәм бәйлек сүзләрнең татар телендә сүздән соң килүе; татар телендә саннарның һәм сыйфатларның исем янында төрләнмәве.
- Татар һәм рус телләрендәге алмашлыкларның килеш белән төрләнү үзенчәлекләрен белү.
- Аралашканда лексик-грамматик нормаларны саклап, сораулар бирә һәм җавап кайтара алу.
- Кирәкле урыннарда киңәйтелгән репликалар кулланып, үз фикереңне дәлилли белү.
- Диалогик сөйләмдә орфоэпик, лексик-грамматик нормаларны саклап, сөйләм яңалыгын җиткерә, үз фикереңне дәлилли белү. Кара-каршы сөйләшү барышында аралашу максатына ирешә һәм үз фикереңне дәлилли алу.Тәкъдим ителгән ситуация буенча сөйләшү үткәрү (һәр укучының репликалар саны сигездән ким булмаска тиеш).
- Язу. Тәкъдим ителгән ситуациягә карата фикерләрне язмача оештыра белү, изложение , текстның планын төзү, эчтәлеген язмача сөйләү. Әйтелеше белән язылышы арасында аерма булган сүзләрне дөрес яза белү. Нокталар урынына кирәкле хәрефләрне яки кушымчаларны куеп, сүзләрне язу. Өйрәнелгән лексик тема буенча бәйләнешле текст төзеп язу.
Бәяләү нормалары
Телдән җавап бирүне тикшерү һәм бәяләү нормалары.
Диалогик сөйләмне бәяләү.
№ | Таләпләр | Билге |
1 | Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә. | “5”ле куела |
2 | Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формала-рында 2-3хата җибәреп, эчтәлеге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә. | “4”ле куела |
3 | Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең грамматик формаларында 4-6 хата җибәреп, эчтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә. | “3”ле куела |
4 | Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча диалог төзи алмаганда. | “2”ле куела |
5 нче бүлек. Мәгълумат һәм белем бирү чыганаклары
Программа:
Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы ”Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы 1-11нче сыйныфлар”(рус телендә сөйләшүче балалар өчен) Казан Тат. кит. нәшрияты, 2011.
Дәреслек: 1. Хәйдәрова,Р.З. Татар теле, 5 нче кл.(рус телендә сөйләшүче балалар өчен), Казан: Татар. кит. нәшрияты, 2011 ел.
- Хәйдәрова Р.З., Гыйниятуллина Л.Ә., Татар теле дәресләре, 5 нче сыйныф (рус телендә сөйләшүче балалар белән эшләүче укытучылар өчен кулланма), Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2006 ел.
5 нче рус төркеме (атнага 2сәг) Коммуникатив методика нигезендә төзелгән дәреслек белән эшләү өчен татар әдәбиятыннан тематик план.
№ | Дәрес темасы | Дәрес тибы | Лексика | Махсус белем бирү күнекмәләре | Гомуми белем бирү күнекмәләре | Контроль | Өй эше | Дата | |||
план | факт | ||||||||||
Без мәктәптә.(12 сәгать) | |||||||||||
1 | Х..Шабанов "Китап" | ЛГКК | Киңәшче, ярдәмче, ертма, почмакларын бөкләмә, пычратма. | Яттан сөйли белү | Шигырьне ятларга | ||||||
2 | Г.Тукай шигырьләре.Диалоглар төзеп сөйләү. | ЛГКК | Тема буенча яңа лексика | Диалоглар төзү эшен камилләштерү | Интонация бәйләнешләрен күрергә өйрәтү | Диалог төзергә | |||||
3 | Р.Миңнуллин шигырьләре. | Сәнгатьле уку күнекмәләре. | |||||||||
4 | “Урманда” тексты белән эш. | План төзү. | |||||||||
5 | Диалоглар. Бәйләнешле сөйләм үстерү. | ЛГКК | Тема буенча яңа лексика | Диалоглар төзү эшен камилләштерү | Диалог төзергә | ||||||
6 | Ситуатив күнегүләр. | ||||||||||
7 | Гөлзада Әхтәмованың “Дәрестә" шигыре | ЛГКК | Кыңгырау, шаян, тик утыру, кәеф | Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү | Интонация бәйләнешләрен күрергә өйрәтү | Яттан сөйли белү | Шигырьне укырга | ||||
8 | Олегның кәефе юк. | ЛГКК | Кәеф, инде, вакытында, сүзендә тора алмады, сүз бирде, ничәле чыгар, чирек азагында, мөстәкыйль эш | “Дустың яхшы укучымы?" соравына җавап бирү | Хикәя героена характеристика бирү Кисәкләргә бүлү План төзү | БСҮ. “Дустым яхшы укучымы?" Характеристика бирергә өйрәнү. | Хикәяне укырга, эчтәлек сөйләргә | ||||
9 | Мәзәк. | ||||||||||
10 | “Диктант”тексты. | План төзү. | |||||||||
11 | Ситуатив күнегүләр. | ||||||||||
12 | БСҮ”Җәйге каникул”хикәя. | ||||||||||
"Мин өйдә булышчы" (10 сәгать) | |||||||||||
13 | Ләбиб Леронның "Хәерле иртә" шигыре | ЛГКК | Сөйлим, урын җыям, искиткеч, юынам, юам, юына алам, бишле алам, аш ашыйм, барам, кайтам, уянам. | Шигырьне сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру | Шигырьнең авторын таный белү Шигырьдән автор сүзләрен таба белү, рольләргә бүлеп уку күнекмәләрен формалаштыру | Шигырьне сәнгатьле уку. | Шигырьне сәнгатьле укырга | ||||
14 | Б. Рәхмәт “Белдем! Белдем!” шигыре | ЛГКК | Керфек, йөзле, олы, кече, аңла | Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру Шигырь яңгырашын ишетә белү | Шигырьгә диалог төзергә. | Шигырьне сәнгатьле укырга | |||||
15 | Рәсим һәм Илнур хикәясе. | ЛГКК | Йокы, озак, әзерли, кисә, урын-җир | Хикәяне сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру | Чагыштыра һәм гомумиләштерә белү, нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен булдыру | Хикәяне укырга | |||||
16 | Рәсим һәм Илнур хикәясе. | д/м сөйләм | Йокы, озак, әзерли, кисә, урын-җир | Хикәяне сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру | Чагыштыра һәм гомумиләштерә белү, нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен булдыру | Хикәянең эчтәлеген сөйләү | Хикәянең эчтәлеген сөйләргә | ||||
17 | “Әни кайтуга” тексты | ЛГКК | Тыйнак, ялкау, начар, мактанчык, ихтирамлы, дус | Текстны сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру | Гомумиләштерә белү, нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен булдыру | Диалогик сөйләм төзи белү | Текстны укырга | ||||
18 | Инша язу “Мин әнигә булышам” | ЛГКК | Бергәләп, хөрмәт итә, урнаштырам, гафу үтенәм, ак гөмбә, майлы гөмбә | Сүзләрне дөрес язу күнекмәләрен булдыру | Инша язу күнекмәләрен булдыру | Инша язу | Иншаны язып бетерергә | ||||
19 | М. Газизовның биографиясе | ЛГКК | Туа, тәмамлый, иҗат итә, булып эшли. | Текстны сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру | Гомумиләштерә белү, нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен булдыру | Биографиясен укырга | |||||
20 | М. Газизовның «Ботка» шигыре | ЛГКК | Ошамый, әллә, җайсыз, кыстыйлар, һаман, инде агач, тимер, алтын, көмеш, булыша, барыбер, алайса. | Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру Шигырь яңгырашын ишетә белү | Шигырьнең авторын таный белү.Тестны өлешләргә, кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү | М.Газизовның биографиясен сөйләү | Шигырьне укырга , биографиясен сөйләргә | ||||
21 | М. Газизовның «Ботка» шигыре буенча эш | ЛГКК | Ошамый, әллә, җайсыз, кыстыйлар, һаман, инде агач, тимер, алтын, көмеш, булыша, барыбер, алайса | Яттан сөйләү күнекмәләрен булдыру | Ашыйсы килә конструкциясе | Яттан сөйләү | Шигырьне яттан сөйләргә | ||||
22 | А. Әсәдуллин “Рәсим” хикәясе | ЛГКК | Кичке аш, мәче, белән уйный, өй эше бирмәделәр, онытканмын, алдаша, яхшы булышчы түгел, бәрәңге әрчи. | План буенча сөйли белү | План төзү | Рәсемнәр буенча сөйли алу. | Хикәяне сөйләргә | ||||
"Бергә эшлә, бергә аша” (9 сәгать) | |||||||||||
23 | Ю. Ермолаевның "Ике пирожный" хикәясе | ЛГКК | Ярдәм, иртәгә уйлады, булышырга уйлады, булышырга чакырды, үзем өчен, синең өчен һәм өйдәге хезмәт лексикасы. | Хикәяне сәхнәләштерү күнекмәләрен формалаштыру | Әсәрдән автор сүзләрен таба белү, рольләргә бүлеп уку күнекмәләрен формалаштыру Тестны өлешләргә, кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү План төзү | Хикәяне сәхнәләштерү. | Хикәяне сәнгатьле угырга | ||||
24 | Ю. Ермолаевның "Ике пирожный" хикәясе | ЛГКК | Ярдәм, иртәгә уйлады, булышырга уйлады, булышырга чакырды, үзем өчен, синең өчен һәм өйдәге хезмәт лексикасы. | Хикәяне сәхнәләштерү күнекмәләрен формалаштыру | Хикәяне сәхнәләштерү. | Хикәяне сөйләргә | |||||
25 | "Ике пирожный" хикәясен үзгәртеп яңа хикәя язу | Монологик сөйләм | Хикәядәге сөйләм үрнәкләре | Язу күнекмәләрен камилләштерү | Хикәяне язу | Хикәяне язып бетерергә | |||||
26 | Тавык, Тычкан һәм Көртлек" әкияте | ЛКФ | Орлык, тегермән, или изә, мичкә яга, икмәк пешерә, алып бара, алып кайта, тегермән, дуслык, алып килә, эшләми. | Хикәяне сәхнәләштерү күнекмәләрен формалаштыру План буенча әкиятне сөйләү | Әкиятне сәнгатьле уку. | Әкиятне сәнгатьле укырга | |||||
27 | Тавык, Тычкан һәм Көртлек" әкияте буенча әңгәмә | ЛГКК | Орлык, тегермән, или изә, мичкә яга, икмәк пешерә, алып бара, алып кайта, тегермән, дуслык, алып килә, эшләми. | Хикәяне сәхнәләштерү күнекмәләрен формалаштыру План буенча әкиятне сөйләү | Әсәрдән автор сүзләрен таба белү, рольләргә бүлеп уку күнекмәләрен формалаштыру Тестны өлешләр-гә,кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү. | Әкиятне сөйләү | Әкиятне сөйләргә | ||||
28 | Без әкиятләр язабыз | д/м сөйләм | Өйрәнелгән лексиканы ныгыту | Яңа әкият язу | Әкиятне язып бетерергә | ||||||
29 | Ләбиб Леронның "Супермалай" хикәясе | ЛГКК | Әллә ниләр, чишмә, су алып кайта, ишегалды, кар көри, утын яра, урындык төзәтә, буш вакыт. Дөрес әйтә, ачык сөйли, матур сөйли, тиз сөйли | Иллюстрацияләргә таянып сөйли белү | Геройга характеристика бирү күнекмәләрен формалаштыру | Текстны сәнгатьле уку. | Текстны сәнгатьле укырга | ||||
30 | Ләбиб Леронның "Супермалай" хикәясе буенча эш | ЛГКК | Әллә ниләр, чишмә, су алып кайта, ишегалды, кар көри, утын яра, урындык төзәтә, буш вакыт. Дөрес әйтә, ачык сөйли, матур сөйли, тиз сөйли | Иллюстрацияләргә таянып сөйли белү | Геройга характеристика бирү күнекмәләрен формалаштыру | Текстны сәнгатьле уку. | Текстны сөйләргә. | ||||
31 | “Бергә эшлә, бергә аша” циклы буенча кабатлау дәресе | д/м сөйләме | “Бергә эшлә, бергә аша” циклындагы лексика | “Бергә эшлә, бергә аша” циклындагы лексиканы сөйләмдә куллануны камилләштерү | Мөстәкыйль эшләү күнекмәләрен камилләштерү | Кабатларга | |||||
“Ничек эндәшсәң – шулай җавап бирерләр” . (8 сәгать) | |||||||||||
32 | Ә. Бикчәнтәеваның "Тәмле сүз" хикәясе | ЛГКК | Тәмле сүз, тәмле телле, ачу килде, оялды, Бер көн. | Әдәби әсәрдәге геройларга бәя бирергә, үз фикереңне әйтә белергә өйрәтү | Текстны өлешләргә, кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү | Кызларның уйнау күренешен сәхнәләшттерү | Хикәя эчтәлеген сөйләргә | ||||
33-34 | Ә. Бикчәнтәеваның "Тәмле сүз" хикәясе буенча әңгәмә | д/м сөйләмгә чыгу | Тәмле сүз, тәмле телле, ачу килде, оялды, беркөн. | Әдәби әсәрдәге геройларга бәя бирергә өйрәтү, үз фикереңне әйтә белергә өйрәтү | Текст буенча план төзү | Хикәя эчтәлеген сөйләү. | Хикәя эчтәлеген сөйләргә | ||||
35-36 | Л. Васильева - Гангнус “Язгы каникул” хикәясе | ЛГКК | Бит, күптән, алып чык, кәшәкә таягы, ялгыз, күңелсез | Әдәби әсәрдәге геройларга бәя бирергә өйрәтү, үз фикереңне әйтә белергә өйрәтү | Текстны өлешләргә, кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү План төзү | "Әдәпле ;булу ни өчен кирәк?" темасы буенча сөйләшү | Хикәяне сәнгатьле угырга | ||||
37 | “Язгы каникул” хикәясен үзгәртеп язу | д/м сөйләме | Бит, күптән, алып чык, кәшәкә таягы, ялгыз, күңелсез | Хикәяне үзгәртеп язырга өйрәтү | Язма сөйләм күнекмәләрен камилләштерү | Хикәяне үзгәртеп язу | Хикәяне үзгәртеп язып бетерергә | ||||
38 | "Телефоннан сөйләшү" хикәясе | .ЛГКК | Шалтырый, шалтырата, телефон трубкасы, күрше, чакырыгыз әле. | Телефоннан сөйләшү үрнәк фразаларны сөйләмдә куллануны формалаштыру | Телефоннан сөйләшү этикетын формалаштыру | Диалог язып килергә | |||||
39 | Телефоннан сөйләшү этикеты | ЛКК | Шалтырый, шалтырата, телефон трубкасы, күрше, чакырыгыз әле. | Телефоннан сөйләшү үрнәк фразаларны сөйләмдә куллануны формалаштыру | Телефоннан сөйләшү этикетын формалаштыру | Диалог өйрәнергә | |||||
Минем туган көнем. (8 сәгать) | ЛГКК | Юл йөрү кагыйдәләре, юлчы, дөрес чык, көтеп тор, уты яна, бозма | Юл йөрү кагыйдәләрен өйрәнү | Рәсем ясап килергә | |||||||
40 | “Туган көн -күңелле бәйрәм” хикәясе | ЛГКК | Күрше, мәшәкать, тиздән, туганнар, чакырам, белем, өчпочмак, пылау, токмачлы аш, чәкчәк, коймак, туңдырма, табын, гөбәдия, әдәпле. | Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү | Әсәрдән автор сүзләрен таба белү, рольләргә бүлеп уку күнекмәләрен формалаштыру | Хикәяне сәнгатьле уку. | Хикәяне сәнгатьле укырга | ||||
41 | Гүзәлнең юлга чыгуы турындагы текст | ЛГКК | Очрады, шунда, булышмыйммы, күтәрәм | Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү | Уку күнекмәләрен формалаштыру | Хикәяне сәнгатьле уку. | Хикәяне сәнгатьле укырга | ||||
42 | "Гүзәл Ләйсәннәрдә" хикәясе | ЛГКК | Түрдән уз, яңа гына, ашап кара, тук, тәмле, рәхмәт. | Узеңнең туган көнең турында сөйләргә өйрәнү. | Әсәрдән автор сүзләрен таба белү, рольләргә бүлеп уку күнекмәләрен формалаштыру | Табынга кыстый белү | Хикәяне сәнгатьле укырга | ||||
43 | Туган көнгә чакыру язу үрнәкләре | ЛГКК | Түрдән уз, тук, кыстама, чынаяк | Яңа лексиканы таный белү | Чакыру язу, үз адресыңны әйтә белү күнекмәләрен булдыру | Аутентив материал белән эшли белү | Чакыруны өйрәнергә | ||||
44 | Әдәплелек әлифбасыннан "Табын янында" хикәясе | ЛГКК | Хуҗа, хуҗабикә, аннан соң, башкаларны, чапылдатып ашый, сайлап алды, валчыклар, аунап ята иде. | Хикәядәге геройларның үз-үзләрен тотышына үз фикереңне беддерергә өйрәнү. | Хикәяне сәнгатьле уку. | Хикәяне сәнгатьле укырга | |||||
45 | “Табын янында” хикәясе буенча диалогик, монологик сөйләмгә чыгу. | д/м сөйләм | Хуҗа, хуҗабикә, аннан соң, башкаларны, чапылдатып ашый, аунап ята иде. | Яңа лексиканы таный белү | Лексиканы сөйләмдә куллана белү | План төзү Хикәядәге геройларның үз-үзен тотышына үз фикереңне белдерергә өйрәнү | Сөйләргә өйрәнергә | ||||
46 | Д. Аппакованың “Рөстәм" хикәясе | ЛКФ | Беркөн, килеп басты, ашыкмады, агызмады | Эчтәлеген белү Текст буенча диалог төзү, диалогны сәхнәләштерү | Чагыштыра һәм гомумиләштерә белү, нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен булдыру | Хикәяне сәнгатьле укырга | |||||
47 | БСҮ“Минем туган көнем”, хикәя | д/м сөйләм | Яңа хикәя язу | Язып бетерергә | |||||||
“Минем дустым бар" (6 сәгать) | |||||||||||
48 | Дус нинди була проблемасы буенча сөйләшү | ЛГКК | Игътибарлы, гадел, ярдәмче, шәфкатьле, намуслы, кайгырта, көчле | Диалоглар төзү эшен камилләштерү | Тема буенча сөйләшә белү | Парлашып эшли белү | Диалогны өйрәнеп килергә | ||||
49 | Рөхсәт сорау -кирәкле эш | ЛГКК | Кунакка чакырырга рөхсәт ит, класстан чыгарга ярыймы?, буярга ярыймы? | Диалоглар төзү эшен камилләштерү | Тема буенча сөйләшә белү | Рөхсәт сорый белү | Диалогны укырга | ||||
50 | Татар халык әкияте "Куркак юлдаш” | ЛГКК | Елга аркылы, урман аша, агачка менә, агачтан төшә, каршысьша чыга, китеп бара, кире киткән, качкан, яткан, батыррак. | Сорау куя белү күнекмәләрен камилләштерү | Тестны өлешләргә, кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү | Әкиятне укырга | |||||
51 | Н.Мадьяров “Инде мактанмас” | ЛГКК | Шук, үткен, тыйнак, мактана, сыбызгы, җавап бирә | Йөгерек, сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү | Парлашып эшли белү, иптәшеңә киңәш бирү | Ошаган шигырьне ятларга | Шигырьне сәнгатьле укырга | ||||
52 | Р.Вәлиев иҗаты белән танышу. | ЛГКК | Туа, тәмамлый, иҗат итә, булып эшли. | Уку күнекмәләрен булдыру | Гомумиләштерә белү, нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен булдыру | Бер шигырен яттан өйрәнү | |||||
53 | БСҮ “Минем дусларым” хикәя | ||||||||||
Дүрт аяклы дусларыбыз. (4 сәгать) | |||||||||||
54 | Дурт аяклы дусларыбыз, аларның гадәтләре. | ЛГКК | Кыяфәт, койрыгын болгый, күзләре ут яна, томырылып чаба, минем янда бөтерелә, шатланып өрә, колаклары үрә тора, күзләре ялтырый. | Таблицадагы сөйләм үрнәкләрен таный белү | Таблицадагы сөйләм үрнәкләрен сөйләмдә куллана белү | Таблица белән эшли белү | Сәнгать укырга | ||||
55-56 | Х. Гардановның "Акыллы Карабай" хикәясе | ЛГКК | Хөрмәт итә, ягымлы, гадәт, койрыгын болгый. булдыклы (проворный), сикерә, йонлач, тыңлаучан. | Хикәя эчтәлеген сөйләү. Рәсемнәр буенча сөйли алу. | Тестны өлешләргә, кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү План төзү | Сәнгатьле укырга | |||||
57 | БСҮ “Дүрт аяклы дустым” хикәя. | ||||||||||
Без спорт яратабыз. (4сәгать) | |||||||||||
58 | Минем сәламәтлегем. | ЛГКК | Теш сызлый, теш табибы, эч авырта, башым әйләнә. | Тән әгъзалары исемнәрен искә төшерү | Кеше кыяфәтен сурәтли белү | Төркемнәрдә эшләү | Диалог төзергә “Терапевта” | ||||
59 | Спорт төрләре. Җ.Дәрзаман “Физкультура”. | ЛГКК | Киңәш, шөгыльлән, сәламәтлек, сикер, йөз, чана шуа, кызына, хоккей уйный, спорт түгәрәге, фигуралы шуу | Рәсемнәр буенча сөйли алу. | Ситуатив күнегүләр эшли белү | Спорт төрләре турында диалог төзергә | |||||
60 | “Мин нинди спорт төре белән шөгыльләнәм?”темасы буенча сөйләмгә чыгу. | Чана шуа, кызына,хоккей уйный, йөзә, спорт түгәрәге. | Парларда эшләү. | ||||||||
61 | БСҮ “Спорт – саләмәтлек” хикәя. | ||||||||||
Без Татарстанда яшибез. (4 сәгать) | |||||||||||
62 | Гомәр Бәшировның "Безнең Татарстан" хикәясе. | ЛГКК | үз флагы, төсле, җитез, яңгырый, тантана, һәрвакыт, басып җырлыйлар. | Татарстан турында сөйли белү Рәсемнәр буенча сөйли белү. | Тестны өлешләргә, кисәкләргә аеру, төп фикерне билгеләү План төзү | Хикәяне сәнгатьле укырга | |||||
63 | "Сабантуй" турында диалог | ЛГКК. | Танылган, атаклы, кыр эшләре беткәч, көннәр җылынгач, үлән белән каплангач, ашъяулык, бүләк җыялар. | Рәсемнәр буенча сөйли белү | Диалогта төп фикерне билгеләү . | Диалог төзергә. | |||||
64 | "Без Татарстанда яшибез" циклын йомгаклау. | д/м сөйләме | "Туган ягым -Татарстан" циклындагы лексик - грамматик материал. | Татарстан турында сөйли белү | Диалогны өйрәнергә | ||||||
65 | БСҮ “Казан” хикәя. | д/м сөйләме | Ел буена өйрәнелгән лексика | Алган белемнәрне камилләштерү | |||||||
Светофор – минем дустым.(5 сәгать) | |||||||||||
66 | А.Нуриева “Юл бир!” | ||||||||||
67 | Ситуатив күнегүләр. | ||||||||||
68 | Йомгаклау дәресе | д/м сөйләме | Ел буена өйрәнелгән лексика | Алган белемнәрне камилләш- терү | Кабатлау | ||||||
69-70 | Резерв дәресләр. |
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
6 нчы сыйныфның рус төркеменә татар теле һәм әдәбиятыннан Р.Хәйдарова дәреслеге буенча төзелгән эш программалары
Татар теле һәм әдәбиятын аерып укыту сәбәпле, татар теле һәм татар әдәбиятына эш программасын аерым төзедем. Һәр программа титул битеннән, аңлатма язуыннан, календарь-тематик планнан тора. Планла...
татар теленнән Р.З.Хәйдәрова дәреслеге буенча эш программалары
татар теленнән Р.З.Хәйдәрова дәреслеге буенча эш программалары...
Татарстан - минем Ватаным. (Р.Хәйдәрова дәреслеге буенча 4 нче сыйныфта үткәрелгән татар теле дәресе)
“Татарстан - минем Ватаным” темасын кабатлау, ныгыту. Тема буенча өйрәнгән сүзләрне кабатлау. Татарстанның гербы, флагы, гимны, милли киемнәре турындагы белемнәрне искә төшерү. Татарстан шәһәрләрен, е...
Татар теле һәм әдәбиятыннан эш программалары
2,4,7,9,11 сыйныфлар өчен татар теле һәм әдәбиятыннан эш программалары...
5 нче сыйныф өчен татар теле һәм әдәбиятыннан эш программалары - КТП. Рус төркеме
Программалар ФГОС нигезендә төзелгән....
Татар мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан эш программалары
4 нче сыйныф, 7 нче сыйныф, 8 нче сыйныф, 9 нчы сыйныф, 10 нчы сыйныф, 11 нче сыйныфлар өчен программалар тәкъдим итәм....
