"М. Хасанов. "Язгы аҗаган" әсәренә анализ" темасына план-конспект. 11 класс, татар төркеме
план-конспект урока (11 класс) по теме

Татарстан Республикасы  Яр Чаллы шәһәре Башкарма комитеты   мәгариф идарәсе муниципаль гомуми белем бирү учреждениесе “60 нчы урта гомуми белем бирүче мәктәп” 

Мастер-класс бәйгесенә:

11 сыйныф татар төркемнәре өчен.

Тема:Мәхмүт Хәсәновның “Язгы аҗаган” әсәренә анализ (Йомгаклау дәресе. Рус мәктәпләрендә укучы татар төркеме, 11 класс).

Попова Гөлниса

Гаян кызы

1нче категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы.

Яр Чаллы

2012

11 сыйныф татар төркемнәре өчен.

Максат:

1.Язучының тормыш юлын һәм иҗат эшчәнлеген искә төшерү.

2.” Мәхмүт Хәсәновның “Язгы аҗаган” әсәренә анализ.

3. Һәр укучыга үз фикерен йомгаклап әйтү мөмкинлегенә шартлар тудыру.

4.Үзбәя эшен дәвам итү.

Дәрес барышы:

I. Оештыру. Өй эшен тикшерү.

II. Язучыларның иҗат үзенчәлеген,тормыш юлын, әсәрләрен истә калдыруларын тикшерү. Бирем: ТАБЛИЦАНЫ  дөрес тутыр.

2.”Язгы аҗаган” әсәре буенча әңгәмә.

-әсәр исеме һәм жанры (роман)

-сюжет сызыклары: (Беренчесе - “Яңа нефть ятмаларының перспективасын билгеләү, Кама буенда нефть һәм газ чыгару идарәсе төзү мәсьәләсен хәл итәргә дип килгән”комиссия  эшенә бәйле.Әлеге комиссия составына өлкә газетасының махсус хәбәрчесе буларак кертелгән Фәйзи башка сюжет сызыкларын тоташтыра, ачыклык кертеп урыны белән бәя биреп тора. Икенчесе - Газиның гыйбрәтле язмышы. Өченчесе - Иргали, аның гаилә тормышы.)

-әсәрнең үзенчәлекләре  нинди?

а) әсәрнең хәтирәләр рәвешендә язылуы бүгенге чор белән үтелгәннең бәйләнешен билгеләргә, вакыйгаларны яңа чордан торып бәяләргә мөмкинлек бирә;

б) сюжет сызыкларының Фәйзинең 7 көнлек командировкасына бәйләп бирелүе, аларны җыйнак, үзара тыгыз бәйләнешкә кертә;

в) күп вакыйга-күренешләрнең тере шаһите булган Фәйзи истәлекләре аларны мавыктыргыч итә, ышандыру көчен арттыра;

г) геройларның гыйбрәтле, еш кына фаҗигале язмышы әсәргә мелодрамик төс бирә һәм укучыны битараф калдырмый. Романның уңышы, нигездә, Гази белән Иргалинең образ-характер буларак тулы ачылуларына бәйле;

д) әсәрдә караңгы елларның җан әрнеткеч күренешләре тормышчан вакыйгалар аша ачыла, шәхес һәм җәмгыять каршылыгының тирән тамырлары билгеләнә;

е) авторның тел-стиле матур, җанлы.

        Тормышчан детальләр, этнографик мәгълүматлар, индивидуаль сөйләм үрнәкләре, фәлсәфи уйланулар, лирик һәм публицистик чигенешләр роман тукымасына уңышлы кертелгәннәр, яшәешнең тулы бер панорамасын бирәләр.

Романдагы образлар системасы:

Гази образы                                                 Иргали образы

Тест . 

1. Кайсы чор вакыйгалары чагылыш таба?

                а) 1900-1980.                б)1922-1957.

                в)1941-1945.                г)1941-1980.

2. Нинди тарихи вакыйгалар сурәтләнә?

                а) революция                б)ачлык

                в)НЭП еллары                г)колхоз төзү

                д)сугыш

                е)демократия төзү

3. Әсәрдә ничә сюжет сызыгы бар?

                а) 2                б) 3

                в) 5                г) 1

4. Әсәрнең үзенчәлеген билгеләгез.

                а) хат формасында язылган.

                б)хәтирәләр рәвешендә язылган

                в)лиро-эпик жанрда язылган

5.Истәлекләрне мавыктыргыч итүче көч:

                а) вакыйгаларны матур итеп сөйләү

                б) тере шаһит Фәйзи авызыннан сөйләтү

                в) зур роман итеп язу.

6.Әсәрдәге каршылык:

                а) шәхес һәм шәхес

                б) шәхеснең тышкы һәм эчке каршылыгы        

                  в) шәхес белән җәмгыять каршылыгы.

Өйдә язып килгән “Язгы аҗаган” әсәрендә миңа ошаган образ” темасына сайлап сочинение укыту. Йомгаклау. Билге кую. Өйгә эш бирү.