урок "Дахуул угэнууд"
план-конспект урока (5 класс) по теме

Хэшээл:  Дахуул үгэнүүд

Зорилго:

-практическа: грамматическа шэнэ үгэнүүдтэй танилсуулжа, мэдүүлэл соо хэрэглэжэ       hургалга;

- hургалгын: ород хэлэнэй дахуул үгэгүүдтэй зэргэсүүлгэ;

-хүгжөөлгын: хэлэнэй нөөсэ баялиг хадуун абалга, анхарал, ухаан бодолыень hайжаруулха;

- хүмүүжүүлгын: анхаралтайгаар шагнажа хүмүүжүүлгэ.

Хэрэгсэлнүүд: ном, ИКТ.

Хэшээлэй ябаса:  I. 1. Эмхидхэлэй үе.

2. Фонетическэ hорилго: Алтан намар айлшалжа,

                                           Алирhан ой соо улайба.

                                           Наран дээрэ гаража,

                                           Набша доро шагааба.

3. Хэлэ хүгжөөлгэ. Мүнөө ямар саг бэ?

                                 Ой соо ямар жэмэсүүд ургадаг бэ?

                                 Ямар жэмэсүүдые суглуулжа үзөө hэм та?

                                 Намартаа набшаһад яадаг бэ?

                                 Һалхинда хиидэнэ гү?

                                 Газаа адулаан гү?

                                 Набшаhад шарлана гү?

II. Гол шата.

1. Определение предлога. Что такое предлог? Предлог – это служебная часть речи, которая служит для связи слов в предложении. В предложении с зависимым словом отвечает на вопрос где? – хаана?

Слайд №1. цветок на окне – сэсэг сонхо дээрэ. Юугээр илгаатайб гэжэ хэлэжэ үгыт.

Да, в русском языке предлоги ставятся перед зависимым словом, а в бурятском языке после зависимого слова, поэтому называется дахуул үгэнүүд-послелоги.

Слайд №2. ручка в пенале - ручка пенал соо.

Слайд №3. мяч под столом – бүмбэгэ стол доро.

Слайд №4. сад за домом – саад гэрэй саана.

Слайд №5. ученики около школы – һурагшад һургуулин хажууда.

2. Һурагшадай ойлгоһон мэдэсэ шалгалта.

Дахуул үгэ гэжэ юуб?

Яагаад бэшэгдэдэг бэ?

Чем отличается структура построения предлогов русском и бурятском языке?

     3.    Физминутка:

Лаадуу, лаадуу, лаадуухай

Лаадуу алтан шубуухай

Лаадуу, лаадуу, лаадуухай

Альган соомни шубуухай.

1. Бэхижүүлгэ.

Упражнении 1. Зүб хэлээ һаамни, харюусагты.

Жабар сонхо дээрэ угалза зураа.

Тиигээ, жабар сонхо дээрэ угалза зураа.

Тайга соо элдэб амитад амидардаг.

Тиимэ, тайга соо элдэб амитад амидардаг.

Эрбээхэйнүүд сэсэг дээрэ һууна.

Тиимэ, эрбээхэйнүүд сэсэг дээрэ һууна.

Дугы доро онгосонууд тамарна.

Тиимэ, дугы доро онгосонууд тамарна.

Сэсэгүүдэй хажууда эрбээхэйнүүд ниидэдэг.

Тиимэ, сэсэгдэй хажууда эрбээхэйнүүд ниидэдэг.

Энэ хадын сана Байгал далай оршодог.

Тиимэ, энэ хадын саана Байгал далай оршодог.

Упражнение 2. Эдэ үгэнүүдые хэрэглэн, мэдүүлэл зохёохо.

Жэмэсүүд, элдэб, ургадаг, соо, ой.

Олооб, һархяагуудые доро, нарһад.

Дээрэ, газар, набшаһад, шара, намартаа.

Хажууда, байдаг, hалхитай, далайн, Байгал.

Упражнении 3.  Точконуудай орондо таараха дахуул үгэнүүдые бэшэхэ.

Хана … зурагууд үлгөөтэй байна.

Модон … хэрмэн hууна.

Гэрэй … машина байна.

Стул … доро миисгэй хэбтэнэ.

Сүүмхэ … hургуулиин хэрэгсэлнүүд бии.

Минии пенал … элдэб үнгын ручканууд бии.

Һургуулиин саана томо стадион баригдаа.

Степной протокын хажууда наймадахи hургуули оршодог.

1. Хэшээлэй түгэсхэл.

1. Дүн гаргалга.

- Мүнөөдэр ямар үгэнүүдтэй танилсабабди?

-Энэ кабинет соо сэсэгүүд хаана үлгөөтэй байнаб?

-Үшөө хаана байнаб?

-Партын саана хэд һуунаб?  

2.Сэгнэлтэ.

3. Гэрэй даабари. Шэнэ грамматическа үгэнүүдые хэрэглэн, 3 мэдүүлэл зохёохо.

Хэшээл: рассказ «Хамар, хэлэн туухай»

Зорилго:

- практическа: рассказ уншаха, удхаарнь хрэлд нгэргэхэ;

--хүгжөөлгын:  урагшадай Аман ба бэшэмэл хэлэлгэ, рассках сээжээр хрэхэ дадал хгжхэ;

- - хүмүүжүүлгын: амандаа