Жороо угэнууд
материал

Жороо, тоолуур. Скорогорки, считалки

Жороо үгэеэ
Жороолуулая.
Уран үгэеэ
Урилдуулая.
Хурдан гэгшын
Хурса хэлэтэй болое.

Шэнхинэбэ, хонхинобо, жэнгинэбэ, жэргэмэл жэрьебэ
Хахираба, харьяба, шарьяба хадын хара хайр шулуун
Тоншобо тоншобо, тархяа үбдэбэ тэнэг тоншуул.

Донгодоо, донгодоо, онгодоо ороо.

Дарьби жарьби жальжагы гутал.
Һарьмай гутал һаршагануур

Жэрхэ жэрхээ,
юунһээ жэрхээб,
жэжэ юумэнһээ,
юрын юрьеэнһээ

Алгана һалганана,
Ялаагана ялаганана.

Зоодой, зоодой,
Зохид загаһан.

Жороо үгэеэ жороолуулжа,
Ульгам үгэеэ урилдуулжа,
Хурдан гэгшын хурса үгэтэй
Болохомнай, болохомнай

Хон – хонхохон
Хоер лонхохон.
Дон – донхохон
Долоон домбохон.

Таа, бү таа,
Тарган таршаа.
Заа, бү заа,
Заан газаа.

Олзо олоод эрэ тахяа –
Олон тахяагаа ооголоо.
Олоһон олзонь –
Ори ганса орооһон.

Эрбээхэй эрьелдээд,
Эгсэ дээшээ ниидэшоо.
Эржүүхэй эрьелдээд,
Эгсэ доошоо унашоо.
Хорло хорхойтоо,
Хэшэгтэ эшхэрээ,
Эрхэтэ эрхэлээ.
Хорло хотолзоо,
Хонгор хонгиргоо,
Холхой хорхойтоо.

— Маа, маа,маа, — гээд,
Маарана хурьган.
— Маа, маа, маа, – гээд,
Маамаагаа эринэ.
Малаан маадай
Маа, маа, маа-
Маараһаар мал
Болохол, болохол!

Эрхэлээ, эрхэлээ
Эшэгэн тэхэ.
Эшэгэй, эшэгэй,
Эшэгэй наадан.
Эбэр ургаа
Эшэгэн тэхэ.
Эшэгэй, эшэгэй,
Эшэгэй наадан.

Шон шогтоо,
Шоошмой уһандаа.
Шог шогтоо,
Шоро мяхандаа.

Толгой уруугаа
Тон гүүлэхэ,
Яһа уруугаа
Ян гүүлэхэ.

Тээ тэндэ
Арбан табан
Табан тарбаган.
Яагаа олон
Арбан табан
Тарган тарбаган бэ.

Дабаан дээрэ даха үгы,
Даха дээрээ хуяг үгы.
Талын табан
Тарган тарбаган.

Дэгэл дэрыгээ,
Гутал шоройгоо,
Сабхи сахиигаа.

Шарана, игаана
Шанга наран
Шанха дээрэм.

Эндэ тэндэ түс мүргэлдэбэл,
Эрье дээрэ мүргэлдэхэ гү?
Элһэн дээрэ мүргэлдэхэ гү?

Шаазгай шангаар
Шаханаба.

Эрбээхэй эрбэлзээ
Элһэн дээрэ хэбтээ.
Эрхэтэ эрхэлээ,
Эжыдээ эльбүүлээ.

Эреэн һайхан эрбээхэй
Энээгүүр тэрээгүүр
Эрбэлзээ,
Дэрбэлзээ.

Торхонь тос гээд,
Тоһониинь ялас гээ.
Тоһониинь ялас гээд,
Түйсэ руу бүмбэс гээ.

Саашаа – наашаа,
Дүүжэн – даажан.
Хойшоо – урагшаа,
Дүүжэн – даажан.
Дээшээ – доошоо,
Дүүжэн – даажан.
Иишээ – тиишээ,
Дүүжэн – даажан.
Зүүлжээ – баруулжаа,
Дүүжэн – даажан.
Һуугаа – бодоо,
Дүүжэн – даажан.

Тэмээн, тэмээн
Тэбэрюухэй.
Тэмээнэй хүбүүн
Табарюухай.

Иимэ һайхан
Хүхэгэр хүхэ,
Мухагар мундуу
Хүхигэр хүхэ тэхэ.

Арбаад гаран
Арбагар хасуури
Арадаа үргэлжэ,
Асарааб шамдаа.

Номоо татаад,
Ногоо будаад,
Долоон үнгын
Торго үгыт!

Бообо гэдэг эдеэ
Вова амтархан эдеэ.
Таабари таалсажа,
Табаралдая.

Хүхэгэр хүхэ,
Мухагар мундуу
Хүхэгэр хүхэ тэхэ.
Хүхэ буха,
Хүхэ буха
Хүйтэндэ хүлдөө.

Тээ тэндэ
Тарган табан
Тарбаган.

Оройн бороондо нороһон
Орео боро морин.

Жолоо дарахада,
жороо халтар.

Хэн хүүхэн бэ?
Хэрмэн, Булган,
Ногоолой, Нашан,
Хүхылэй, Гүхылэй.

Бишыхан дүүмни,
Дүүжэн – даажан.
Сэнгээ, хүхеэ,
Дүүжэн – даажан.

Талын тарбаган
Тарган тарбаган.
Тарбаган табараа
Табанһаа таһараа.

Галуун, галуун –
Гаа, гаа, гаа,
Галуун шангаар
Ганганаа.

Туу, бү туу,
Тулам дутуу.
Шуу, бү шуу,
Шуран бушуу.

Мүнгэн шанагын дуун,
Мүхэреэхэн аягын дуун.

Таб – таахан
Туяамнай заахан.

Би бэеэ бэелнэб,
Бидэнэр бэеэ бэеэлнэбди.

Зүүн уулын айл олон гү?
Баруун уулын айл олон гү?

Тэрэ хойно,
Гэрэй хойно,
Хори гаран
Хара галуун.

Арын тэрэ нуур,
Аргагүй томо нуур,
Хадын тэрэ нуур,
Аргагүй сэбэр нуур.

Холуур ниидээ хори гаран
Хун сагаан галуунууд.
Хойгуур гарахань гү?
Урдуур гарахань гү?

Абын толгой дээрэ
Ахын хара малгай.
Эжын хүл дээрэ
Эгэшын хара даха.

Хурдан хула морин
Хойгуур, урдуур жороолоо.
Нэгэ хүхэ мухар буха буруу,
Хоер хүхэ мухар буха буруу.

Арзагар халаахай,
Арбагар абаахай.

Нэгэ хүхэ мухар буха,
Хоер хүхэ мухар буха.
Хүхэ мухар тэхэ
Эндэ тэндэ тэс мүргэлдэбэ.

Арбан табан
Табан тарбаганай
Арбан гурбанайнь
Арһые абаарай.

Шара шубуу барибаб,
Шаран, шаран эдибэб.
Шард – шард гэтэрнь
Шарабаб, шанабаб.

Боро шубуу барибаб,
Борлуулан эдибэб.

Тээ хойно
Хори холо
Гаран шахуу
Талын тарган
табан тарган
Тарбаган байрлаа.

Таа, бү таа,
Тарган таршаа.
Заа, бү заа,
Заан газаа.

Эрбээхэй эрьелдээд,
Эгсэ дээшээ ниидээшоо.
Эржүүхэй эрьелдээд,
Эгсэ доошоо унашоо.
Борьбоёо борьбиишоһон
Борбилоо борьбодоод,
Борьбоһоонь барингүй
Борьбиишоһоор борьбиигооб.
Аржа – Буржа хаанай
Арза – бурза адуун соо
Аргамжа ураг арбагануулһан
Аргаша ургаша адуушан.

Дүүжэн, даажан
Дээшээ, доошоо.
Дүүжэн, даажан
Саашаа, наашаа.

Пэндүү пүмпүү
Түмпүү Тунтуу
Огсогор догсогор
Арбагар дарбагар

Ганир янир
Хандир яндир
Хаб нохой
Хаб хархан
хаб-хаб гээб
Хормой хазаад
таһа татаад
Талиин талиигаа

Хэн унгааб?
Хэрмэн жэрмэн
Доргон ёргон
Толи байса тос.

Барбаадай
Батан туудай
Тоохон тобшо
Толи байса
Бишихан шэгүүдэй
Жэргээ жэргээ
Жэргэмэл шубуухай

һабинаа һабинаа
һабинуур бороон

Бааг бааг
Баха гээ.
Гоог гоог
Галуун гээ
Гүүг гүүг
Гүхы гээ,
Гүхы бэшэ
Хүхы гээ.

Жороо үгэеэ

Жороолуулая.

Уран үгэеэ

Урилдуулая.

Хурдан гэгшын

Хурса хэлэтэй болое.

Хон – хонхохон

Хоер лонхохон.

Дон – донхохон

Долоон домбохон.

Таа, бү таа,

Тарган таршаа.

Заа, бү заа,

Заан газаа.

Олзо олоод петух –

Олон тахяагаа ооголоо.

Олоһон олзонь –

Ори ганса орооһон.

Эрбээхэй эрьелдээд,

Эгсэ дээшээ ниидэшоо.

Эржүүхэй эрьелдээд,

Эгсэ доошоо унашоо.

Хорло хорхойтоо,

Хэшэгтэ эшхэрээ,

Эрхэтэ эрхэлээ.

Хорло хотолзоо,

Хонгор хонгиргоо,

Холхой хорхойтоо.

Алгана һалганана,

Ялаагана ялаганана.

Зоодой, зоодой,

Зохид загаһан.

Жороо үгэеэ жороолуулжа,

Ульгам үгэеэ урилдуулжа,

Хурдан гэгшын хурса үгэтэй

Болохомнай, болохомнай!

- Маа, маа,маа, - гээд,

Маарана хурьган.

- Маа, маа, маа, – гээд,

Маамаагаа эринэ.

Малаан маадай

Маа, маа, маа-

Маараһаар мал

Болохол, болохол!

Эрхэлээ, эрхэлээ

Эшэгэн тэхэ.

Эшэгэй, эшэгэй,

Эшэгэй наадан.

Эбэр ургаа

Эшэгэн тэхэ.

Эшэгэй, эшэгэй,

Эшэгэй наадан.

Дэгэл дэрыгээ,

Гутал шоройгоо,

Сабхи сахиигаа.

Шарана, игаана

Шанга наран

Шанха дээрэм.

Шон шогтоо,

Шоошмой уһандаа.

Шог шогтоо,

Шоро мяхандаа.

Толгой уруугаа

Тон гүүлэхэ,

Яһа уруугаа

Ян гүүлэхэ.

Тээ тэндэ

Арбан табан

Табан тарбаган.

Яагаа олон

Арбан табан

Тарган тарбаган бэ.

Дабаан дээрэ даха үгы,

Даха дээрээ хуяг үгы.

Талын табан

Тарган тарбаган.

Эндэ тэндэ түс мүргэлдэбэл,

Эрье дээрэ мүргэлдэхэ гү?

Элһэн дээрэ мүргэлдэхэ гү?

Шаазгай

Шангаар

Шаханаба.

Эрбээхэй эрбэлзээ

Элһэн дээрэ хэбтээ.

Эрхэтэ эрхэлээ,

Эжыдээ эльбүүлээ.

Эреэн һайхан эрбээхэй

Энээгүүр тэрээгүүр

Эрбэлзээ,

Дэрбэлзээ.

Торхонь тос гээд,

Тоһониинь ялас гээ.

Тоһониинь ялас гээд,

Түйсэ руу бүмбэс гээ.

Саашаа – наашаа,

Дүүжэн – даажан.

Хойшоо – урагшаа,

Дүүжэн – даажан.

Дээшээ – доошоо,

Дүүжэн – даажан.

Иишээ – тиишээ,

Дүүжэн – даажан.

Зүүлжээ – баруулжаа,

Дүүжэн – даажан.

Һуугаа – бодоо,

Дүүжэн – даажан.

Тэмээн, тэмээн

Тэбэрюухэй.

Тэмээнэй хүбүүн

Табарюухай.

Иимэ һайхан

Хүхэгэр хүхэ,

Мухагар мундуу

Хүхигэр хүхэ тэхэ.

Арбаад гаран

Арбагар хасуури

Арадаа үргэлжэ,

Асарааб шамдаа.

Номоо татаад,

Ногоо будаад,

Долоон үнгын

Торго үгыт!

Бообо гэдэг эдеэ

Вова амтархан эдеэ.

Таабари таалсажа,

Табаралдая.

Хүхэгэр хүхэ,

Мухагар мундуу

Хүхэгэр хүхэ тэхэ.

Хүхэ буха,

Хүхэ буха

Хүйтэндэ хүлдөө.

Тээ тэндэ

Тарган табан

Тарбаган.

Оройн бороондо нороһон

Орео боро морин.

Жолоо дарахада, жороо халтар.

Хэн хүүхэн бэ?

Хэрмэн, Булган,

Ногоолой, Нашан,

Хүхылэй, Гүхылэй.

Бишыхан дүүмни,

Дүүжэн – даажан.

Сэнгээ, хүхеэ,

Дүүжэн – даажан.

Талын тарбаган

Тарган тарбаган.

Тарбаган табараа

Табанһаа таһараа.

Галуун, галуун –

Гаа, гаа, гаа,

Галуун шангаар

Ганганаа.

Туу, бү туу,

Тулам дутуу.

Шуу, бү шуу,

Шуран бушуу.

Мүнгэн шанагын дуун,

Мүхэреэхэн аягын дуун.

Таб – таахан

Туяамнай заахан.

Би бэеэ бэелнэб,

Бидэнэр бэеэ бэеэлнэбди.

Зүүн уулын айл олон гү?

Баруун уулын айл олон гү?

Тэрэ хойно,

Гэрэй хойно,

Хори гаран

Хара галуун.

Арын тэрэ нуур,

Аргагүй томо нуур,

Хадын тэрэ нуур,

Аргагүй сэбэр нуур.

Хурдан хула морин

Хойгуур, урдуур жороолоо.

Нэгэ хүхэ мухар буха буруу,

Хоер хүхэ мухар буха буруу.

Холуур ябаа хори гаран

Хонгор халтар галуунууд.

Арзагар халаахай,

Арбагар абаахай.

Холуур ниидээ хори гаран

Хун сагаан галуунууд.

Хойгуур гарахань гү?

Урдуур гарахань?

Абын толгой дээрэ

Ахын хара малгай.

Эжын хүл дээрэ

Эгэшын хара даха.

Нэгэ хүхэ мухар буха,

Хоер хүхэ мухар буха.

Хүхэ мухар тэхэ

Эндэ тэндэ тэс мүргэлдэбэ.

Арбан табан

Табан тарбаганай

Арбан гурбанайнь

Арһые абаарай.

Шара шубуу барибаб,

Шаран, шаран эдибэб.

Шард – шард гэтэрнь

Шарабаб, шанабаб.

Боро шубуу барибаб,

Борлуулан эдибэб.

Тээ хойно

Хори холо

Гаран шахуу

Талын тарган

табан тарган

Тарбаган байрлаа.

*ОНЬҺОН YГЭНYYД*

Ороhон бороо зогсохо, ерэhэн айлшан мордохо

Дождь перестает, гость уходит /всему есть мера/

hайн мориндо эзэн олон, hайн хγндэ нγхэр олон.

У доброго коня хозяев много, у хорошего человека друзей немало.

hалхинай γгы hаа, модоной орой хγдэлхэгγй.

Без ветра верхушка дерева не закачается.

hалхинай γгыдэ ногоон хγдэлхэгγй.

Без ветра и трава не колышется.

hураhaн далай, һураагүй балай.

Учившийся - море, а не учившийся — тьма.

hээлэй хγн хабар намар даараха.

Франт мёрзнет весной и осенью

Yнэгэн унтаандаашье тахяа тоолодог

Лиса и во сне кур считает

Yрэтэ хүн хүнэй үрые бү хэлэ.

Имея своих детей, не суди чужих.

γгырхэ хγнэй унтаха эдихэнь тγрγγ,

Баяжаха хγнэй hанаха бодохонь тγрγγ.

Кто в думах о еде и сне в мечтах, тому бедному быть.

Кто в думах и заботах о деле, тому богатым стать.

Аалихан ябажа, абгай болодог

Тише пойдешь - большим станешь

Абари hайта арба хонохо, ама муута хээрэ хонохо

Человек доброго нрава десять раз в гостях переночует, а человек со злым языком в степи переночует

Агта морин сэргэдэ. Аба хүн хойморто

Рысак красен у коновязи, а отец на почетном месте.

Адаг тэнэг бэеэ магтаха

Только неумный человек сам себя хвалит

Ажалгγйгθθр алганашье барихагγйш.

Без труда не поймаешь и окуня.

Айлда ошоходоо - амар, гэртэнь ошоходо - хомор

В гости ходить любит, а к себе звать не любит

Алтанай саанаhаа гуулин гараба

За золотом обнаруживается бронза

Альма жэмэс амтан соогоо hайн, айраг тараг hонин соогоо hайн

Хорошо яблоко, пока в соку, айрак и тарак - пока они свежи

Амбаар хэдышье ехэ hаа, дγγрэг, Аман хэдышье бага hаа, дγγрэдэггγй.

Хоть велик амбар, но наполняется, хоть мал рот, но не насыщается.

Арбан хүрьгэнэй мууе олоогүй аад. Арай нэгэ бэриингээ мууе урид олодог

Изъяны у десятерых зятьев не ищут, а недостаток одной невестки найдут

Арьбалhан аминда туhатай, аршалhан бэедэ туhатай.

Бережливость для жизни полезна, а бережность - для организма.

Ахань ахашаг болобол һайн, дуунь дүүшэг болобол һайн.

Хорошо, когда старший бывает как старший, а младший - как младший.

”А” γзэг эрдэмэй дээжэ, Аяга сай эдеэнэй дээжэ.

Чашка чаю – угощения начало, буква «А» - учения пролог.

Баабайндаа бойһадаа басаган haйxaн. Базаартаа байхадаа бараан и һапхан

Как хороша девица в отчем доме, также хорош товар на прилавке

Бага шулуугаар томо шулуу сохижо хγдэлгэдэг.

Большой камень бьют маленьким камнем.

Багаханшье hаа, бад гэмэ

Хоть маленький, да веский

Базаарта халааша сэнтэй, баабайндаа басаган сэнтэй.

Калачи на базаре в цене, девушка у отца ценна.

Балын байгаа сагта батаганаан олдохо, басаганай байгаа сагта хадам олдохо

Есть мед - будут и мухи, есть девушка - будут и женихи

Бар зураhаниинь нохой болошоо

Рисовал тигра, а получилась собака

Басаган үриин гар зөөлэн, бадма сэсэгэй намаа зөөлэн

Руки дочери нежны, словно листья лотоса.

Батагана нарин хоолоитоишье hаа, хорон хушуутай

У комара хоть голос тонок, да хоботок востер

Баян хγн садахагγй, баатар хγн сухахагγй.

Богач не насытится, а богатырь не отступится.

Гал уhан хоёрой гай аюул ехэ

Огонь и вода - большая беда

Ганса сусали гал болохогγй, Ганса хγн хγн болохогγй.

Одним поленом костер не разжечь, одинокому семью не иметь.

Гарта ороhон аад, гаража ябашоо.

Было в руках, да сплыло.

Горхо γзθθгγй байгаад, Гуталаа бγ тайла.

Не видя ручейка, не снимай обувь.

Гундэ улам γгы, гγжэртэ γгэ γгы.

В глубоком месте нет брода, а в клевете нет путного слова.

Гэмынь урдаа, гэмшэлынь хойноо

Ошибка предшествует сожалению

Дурлаhан мэлхы далай гаталха

Влюбленная черепаха и море переплывет

Дуутай тэнгэри бороогуй, суутай басами хуримгуй

Когда сильный гром, не бывать дождю. Девушке с дурной славой не быть замужем.

Ёлын досоо шулуун хайладаг, нохойн досоо яhан хайладаг.

В желудке обжоры и камень расплавляется, а в желудке собаки и кость тает.

Ехэ баабгай ехээр бархирдаг.

Большой медведь сильнее кричит.

Ехэ нохойн хусахада, бага нохой хусаха.

Большая собака залает, за ней и маленькая лает.

Ехэ юумэн багаhаа захалдаг.

Большое начинается с малого.

Зан hайта айлда хγн сугларха, замаг hайта уhанда загаhан сугларха.

В гостеприимной семье люди собираются, а в реке, богатой водорослями, - рыба.

Зан зандаа зохид, заха дэгэлдээ зохид

Характер хорош, когда он умеренный, а воротник хорош, когда он на шубе

Зандан модоной γнэр hайхан, Заабарита хγнэй γгэ hайхан.

Сандалового дерева запах приятен, Наставника слово веско.

Зоболон гасалан хоёр - зургаа хоноод, эртэ ерэхэ, зол жаргал хоёр - зуу хоноод, орой ерэхэ.

Беда и горе приходят через шесть дней, счастье и радость - через сто.

Золгонгүй танилтай болохогүй, зобонгүй эрдэмтэй болохогүй

«Без встречи не знакомятся, без мучений ученым не становятся»

Могойн эреэн газаагаа, Хγнэй эреэн досоогоо.

Пестрота змеи – снаружи, коварство человека внутри.

Модонhоо хθθ гараха, Мууhаа муу гараха.

Из дерева уголь выходит, от плохого дурное исходит.

Морёо унажа ябаад, морёо бэдэрхэ

На коне едет и коня ищет

Мориной hайн эмээлhээн бэшэ, Хγнэй hайн хубсаhанhаан бэшэ.

Резвость аргамака не от седла, сущность человека не от одежды.

Мориной hайниие унажа мэдэдэг, Хγнэй hайниие зугаалжа мэдэдэг.

Лишь оседлав коня, узнаешь его норов. Лишь поговорив с человеком, поймешь его душу.

Нагасын hайн зээдэ, намаагай hайхан хушада.

Все лучшее от дяди — у племянника, самая красивая крона — у кедра

Намhаа сагуур, наранhаа наагуур

Подальше от меня, но поближе солнца /где-то там/

Наратай газар ногоотой, нагасатай газар үреэлтэй

На солнечной стороне травы много, у родни по матери благопожеланий много.

Нохойн дуун ойртоо.

Близок лай собаки.

Нугаhыень алдаашье hаа, нуурынь тудаа

В утку промахнулся, зато в озеро попал

Нугаhыень алдаашье hаа, нуурынь тудаа

В утку промахнулся, зато в озеро попал

Нугаhыень алдаашье hаа, нуурынь тудаа

В утку промахнулся, зато в озеро попал

Нэрээ хухаранхаар, яhаа хухара

Чем потерять свое имя (честь), лучше сломать себе кость

Нюдэндэ бууhан бог шэнги

Как бельмо на глазу

Нюдэнэйнгθθ сэсэгы мэтээр гамнаха.

Беречь, как свой зрачок.

Нюурай урда маhалзаха, нюрганай арада ёлолзохо

В лицо улыбается, а за спиной косится

Ойн модон γндэртэй набтартай, олон зон-hайнтай муутай.

В лесу бывают деревья высокие и низкие, среди людей бывают хорошие и плохие.

Олиггγй хγндэ ном заахада, оёоргγй торходо уhа хэhэнтэй адли.

Бестолкового учить всё равно, что в бездонную бочку воду лить.

Олон хүнүүд соо сэсэн мэргэн олдохо, обогор хада соо алта мүнгэн олдохо.

Среди множества людей мудрец найдется, в недрах большой горы драгоценности найдутся.

Олон хүрьгэн оpoohoнoй зоболон.

Много зятьев — зерну убыток.

Олонхинь хэзээш булидаг.

Большинство всегда одолевает.

Орьел γндэр уулада Ута ногоон ургадаггγй. Омог бардам сэдьхэлдэ Олон эрдэм тогтодоггγй.

На остроконечной вершине высокая трава не растет. У зазнавшегося человека голова знаниями скудна.

Өөдэнь хаяhан шулуун өөрынь толгой дээрэ унадаг

Брошенный вверх камень упадет на свою же голову

Саhан дээрэ мγргγй, саарhан дээрэ нэрэгγй.

Без следа на снегу, без имени на бумаге.

Саг сагаараа байдаггγй, Сахилза хγхэдθθ байдаггγй.

Не стоит на месте время, не зеленеет вечно ирис.

Сагаанай муу - саhан, агай муу - сэрэг

Худшее из всего белого - снег, а худшее из всех времён - война

Сагайнгаа ерээ hаа, сахалишье губшуурта ородог

Когда приходит время, и чайка попадает в сеть -

Саһанай ороходо – юртэмсын шэмэг, үбгэл сугларбал – һайндэрэй.

Выпадает снег - украшение земли, соберутся старики - украшение праздника.

Сэсэн хγн оройhоон сайха, Хубхай хγн хушуунhаа сайха.

Умный с макушки седеет, скупой с губ бледнеет.

Сээл - далайда, сэсэн - эрдэмтэдэ

Глубина - в море, а мудрость - у учёного

Тγргэн горхон адагтаа хγрэхэгγй.

Быстрый ручей до устья не дотечет.

Танилтай хүн талын шэнээн, танилгүй хүн адхан шэнээн.

Имеющий друзей подобен степи, не имеющий друзей – пригоршне.

Толгой байбал, малгай олдохо.

Будет голова - найдется и шапка.

Түрэһэн үрэдэл һайхан юумэ түби дэлхэйдэ байхагүй.

Нет милее на свете, чем родимые детки.

Тэнгэриhээ тэб гээд буушаhандал

Явился, как с неба свалился

Тэнгэриин хара γдэртθθ, Хγнэй хара наhандаа.

Мглистое небо – на день, человеческая зависть – навсегда.

Тэнэг сэсэн хоёр хθθрэлдэжэ шадахагγй, тэмээн ямаан хоёр мγргэлдэжэ шадахагγй.

Беседовать друг с другом не могут умный и дурак, бодаться не могут верблюд и коза.

Тэнэг хобдог таг hахиха, Сэсэн хобдог гал hахиха.

Глупый обжора полку караулит, умный чревоугодник очаг стережет.

Тэрэш тэрэ тэхэшье ямаан даа

Хотя бы и так, не велика важность, ну что ж

Уhа урдажа байhандал хэлэхэ

Говорит, как река льется

Уhанай ойронь hайн, урагай холонь hайн

Хорошо, когда близка вода, когда далека родня

Угытэй хγн туhалааша, γншэн хγн хайрлааша.

Бедный всегда поможет, а сирота всегда посочувствует.

Уйлан дуулангγй ехэ болохогγй.

Без плача и рева не вырастит.

Уритэ хүн өөдэлхэ, үндэһэтэ модон намаалха.

Имеющий детей - поднимется, дерево с корнями - листвой покроется.

Утаанhаа тэрьелээб гэжэ галда оробо.

Бежал от дыма, да попал в огонь.

Уула мори зобоохо, Уур бэе зобоохо.

Горы коня изматывают, гнев человека истязает.

Ухаагγй толгой улаан гараа зобоохо.

Бестолковая голова мучит руки.

Үгын үсөөниинь, үхэрэй олониинь дээрэ.

В речах лучше немногословность, а в скоте - многочисленность.

Үндэр хадада үнэгэн золтой, үнэр хадамтай хүръгэн золтой.

На высокой горе счастлива лисица, в многодетной семье счастлив зять.

Үндэһэтэй модон хосорхогүй, Үрэтэй хүн газардахагүй.

Если есть корни, не высохнет дерево, если есть дети, то не пропадет человек.

Үреэ морёо Дабаанда амаруулжа һургахагүй, үхи хүбүүгээ үбэр дээрээ һуулгажа һургахагүй

Не приучай коня расслабляться на перевале. Не приучай детей забираться на колени. (т.е. чрезмерно не баловать)

Үрэтэ хүн өөдэлхэ, үндэһэтэ модон намаалха

Как дерево с корнями пышно расцветает, так имеющий детей встанет на ноги.

Хγн болохо багаhаа, хγлэг болохо унаганhаа.

Аргамак уже в жеребенке виден, хороший человек с детства сказывается.

Халбагаа хахарха - эбээ таhарха

Ложка сломана - дружба порвана

Ханхинуур эмээл  Мориной дарамта, Хараалша хγн  Гэрэй дарамта.

Дребезжащее седло для лошади бремя. Сварливый человек для дома крест.

Харатай сэсэн тэнэгhээ доро

Умный, но коварный человек хуже дурака

Холын онгосоhоо ойрын буха дээрэ.

Ближний бык лучше далекой лодки.

Хотошоо алдабал шонын баhамжа

Лишиться дворняжки - дать волкам раздолье

Худагай γhанда загаhан γгы, хуурай модондо набша γгы.

В колодезной воде рыба не водится, а на дереве сухом листьев не бывает.

Хурада норhон хγн Шγγдэрhээ айдаггγй.

Промокшему под дождем роса нипочем.

Хуурай модон жэмэсгγй, хооhон γгэ туhагγй.

Бесплодно дерево сухое, нет пользы в пустословии.

Хүүхэнээ хадамда үгэбэл, һиихыень харамнадаггүй.

Выдав дочь замуж, не сожалеют о ее серьгах.

Һагсагар модон уулын шэмэг, һайхан басаган гэрэй шэмэг.

Дерево развесистое – краса гор, красивая девица – краса дома.

Һайн морин һур дээрэ илгарха, һайн басаган түрхэм дээрэ суурхаха

Хороший конь еще на привязи выделяется, хорошая девушка среди своей родни славится.

Һайн нүхэр шулуун хэрэмһээ бүхэ, һайн морин харсага шубуунһаа түргэн.

Хороший друг крепче каменной стены, хороший конь быстрее сокола.

Һамганай һайнда үбгэн ажалша, үбгэнэй һайнда һамган оёдолшо.

С хорошей женой и муж труженик, с хорошим мужем и жена искусница.

Шадаха байхада хэхэдэ бэлэн

Дело мастера боится

Шамарланхаар шанга адха, голонхаар голыень бари

Чем быть недовольным тем, что мало дали, лучше крепко держи полученное

Шандага буудаад, шаазгай тудаба

Метил в зайца, а попал в сороку

Шоно зууhанаа алдахадаа гуринха болодог, эрэ зориhоноо табихадаа нэрэнь хухардаг

Упустит волк пойманную добычу - будет голодать, отступится мужчина от того, к чему он стремился - честь свою потеряет

Шонын аманhаа гараад барай аманда орохо

Уйдя из пасти волка, попасть в пасть тигра

Шэхээрээ дуулаhан юумэ Худалда дγтэ, Нюдθθрθθ хараhан юумэ γнэндэ дγтэ.

Услышанное ушами ближе к лжи. Увиденное глазами скорее правда.

Эбтэй уладууд эрьеын арhанда багтаха

Дружные люди под бараньей шкурой помещаются

Эд ехэтэ дошхон, эрдэм ехэтэ номгон.

Богач нравом буен, обладатель знаний спокоен.

Эдэй дээжэ – тγмэр, Эдеэнэй дээжэ – уhан.

Цвет вещей – железо, лучшее в пище - вода.

Эдюурэй байбал гахайнууд бии болохо.

Было бы корыто, а свиньи найдутся.

Элγγр мэндэ ябахада эд зθθри олдохо.

Будешь жив и здоров, будет и имущество.

Эрдэни элэхэ бγреэ  γнгэ орохо, Эрэ хγн γтэлхэ бγреэ, hанаа орохо.

Жемчужина со временем цвет приобретает. Мужчина с возрастом мудрость обретает.

Эреэн гγрθθhэн hабараа нюуха, Эрэ хγн эрдэмээ нюуха.

Медведь когти скрывает, мужчина умение свое оберегает.

Эртээр бодоогγй hаа –γдэрθθ гээхэш, Эдиртээ hураагγй hаа – золоо гээхэш.

Не встанешь спозаранку – день потеряешь. Не познаешь в юности науки - счастье упустишь.

Эрхэлhэн хγγгэд эмээлэй бγγргэ эмдэжэ наадаха.

Балованные дети играют, ломая луки седла.

Эсэhэн мориндо газар холо

Усталому коню расстояние далеко

Эхэнэр хүн эрэһээ хурса байжа болодог, эритэ зэмсэг сахилгаанһаа хурса байжа болодог.

Женщины может быть умнее мужчины, как порой холодное оружие может разить сильнее молний.

Эхэнэргүй эрэ – эжэлгүй морин, һамгагүй эрэ – эшэгүй хутага.

Мужчина без женщины – конь без пары, муж без жены – нож без рукоятки.

Ябаhан хүн-яhа зууха, хэбтэhэн хүн-хээли алдаха

Под лежачий камень вода не бежит

Ябаагγй харгы аюултайгаар hанагдадаг, Таняагγй хγн ууртайгаар харагдадаг.

Непроторенная дорога опасной выглядит. Незнакомый человек сердитым кажется.