21 февраль -- Халыкара туган телләр көне.
план-конспект урока (9 класс) на тему

             Татастан Республикасы      

       Югары Ослан муниципаль районы

  МБГББУ  "Макыл урта гомуми белем бирү

                                                            мәктәбе"

                  21 февраль - Халыкара

         туган телләр көне.

           ( Сыйныфтан тыш чара )

                              Әзерләде  II квалификацион категорияле  

                                                 татар теле һәм  әдәбият укытучысы                          

                                                 Маннапова Зөлфирә Илдүс  кызы 

                                            Макыл  2012

     21 февраля - Халыкара туган телләр

         көне.

 Максат: 1. 21 февраля - Халыкара туган телләр   көне   буларак барлыкка килү тарихы белән таныштыру.

 2.  Телебезне сакларга һәм якларга кирәклеген

                                           төшендерү.

                                      3. Теләрне өйрәнүгә кызыксыну уяту.

1 ал. баручы: В мире насчитывается несметное количество языков. По предварительной оценке их число составляет около 6 тысяч. Каждый язык является инструментом отражения национальной культуры, инструментом развития и сохранения духовного и материального наследия. Язык каждого народа самобытен и имеет самобытные выражения, отражающие менталитет и традиции нации. Язык формирует сознание человека, знание языка помогает расширить кругозор, глубже проникнуть в культуру другой страны. Признание и уважение всех языков позволяет сохранить мир во всем мире. С 2000 года по инициативе Генеральной конференции ЮНЕСКО во всем мире отмечается 21 февраля Международный день родного языка как напоминание о необходимости содействия развитию многонациональности языковой культуры, ее разнообразию и многоязычию

  2 ал. баручы:  Көндәлек тормышта без еш кына үзебез сөйләшә торган телне яки телләрне табигый бер нәрсә итеп кабул итәбез. Гаять зур әһәмияткә ия телебез тормыш-көнкүрешебезнең аерылгысыз бер өлеше булып тора. Фикерләү, тәртип һәм үзебезнең тормышыбызның рәвешенә, ысулына  әйләнә. Шуңа күрә дә без аның төп функциясен - нәкъ менә аралашу һәм аңлашу функциясен онытып җибәрәбез. Туган тел беренче мәртәбә әйләнә- тирә мохитен танып-белергә һәм киңрәк планда дуслар, мәктәп  белән аралашуда ярдәм итә торган тел ул. Бу тел - сабыйлык, изге гаилә тәҗрибәсе, башлангыч социаль мөнәсәбәтләр теле.

 1 ал. баручы: Эта дата была выбрана в знак памяти событий 21 февраля 1952 года, когда в Дакке, столице нынешней Бангладеш, от пуль полицейских погибли студенты — участники демонстрации в защиту своего родного языка бенгали, который они требовали признать одним из государственных языков страны.

2 ал. баручы: 16 мая 2007 года Генеральная Ассамблея приняла резолюцию , в которой провозгласила 2008 год, Международным годом языков, «признавая также, что подлинное многоязычие способствует единству в многообразии и международному взаимопониманию». В этой же резолюции Генеральная Ассамблея предложила «государствам-членам, системе Организации Объединенных Наций и всем другим соответствующим заинтересованным сторонам разработать, поддержать и активизировать мероприятия, нацеленные на содействие уважению, а также на поощрение и защиту всех языков (особенно языков, находящихся на грани исчезновения), лингвистического разнообразия и многоязычия».

1 укучы

Тел дигән дәрья бар,      

Дәрья төбендә мәрҗән бар.

Белгәннәр чумып алыр,

Белмәгән карап калыр.

 2 укучы

И нет у нас иного достоянья!

Умейте же беречь

Хоть в меру сил, в дни злобы и страданья,

Наш дар бесмертный – речь.

 3укучы

Татар теле – туган тел,

Безнең газиз булган тел

Әти-әни, әби-бабай

Безне сөя торган тел.

 1ал.баручы:  Один из постулатов древности гласит: «Врата мудрости никогда не бывают закрытыми». Изучая родной язык, (а у нас в республике, это государственные языки –русский, татарский, а  для других национальностей – это чувашский, марийский, мордовский и другие языки), вам, возможно, удастся  чуть пошире распахнуть эту таинственную дверь мудрости.  

4укучы

Сегодня все наречия планеты

Идут единой поступью под марш,

Неся в себе культуру милой речи,

И уникальность среди равных масс.

Родной язык - богатое наследство,

Пришедшее из глубины веков.

Ты отражаешь мысли человека,

Ты помогаешь выразить  любовь,

Ты создаешь из букв стихотворенья.

Храня в запасах сотни тысяч слов,

Спустившееся к нам благословенье –

Родной язык, проникший в нашу кровь.

2 ал. баручы: Татар һәм рус телләре  – ЮНЕСКО тарафыннан бөтендөнья халыкара аралашу телләре дип саналган 14 телләр арасына исәпләнә. Бу – туган телләребез белән горурланырлык мөһим фактор. Туган тел. Һәркем өчен дә газиз сүз бу. Чөнки иң кадерле, бернәрсә белән дә алыштырылмый торган “әни”, “әти”,”әби”, “бабай” сүзләрен башлап туган телдә әйтәбез. Туган үскән ил-җирнең якынлыгын, Ватанның газизлеген без туган тел ярдәмендә тойганбыз. Шагыйрьләребезнең матур-матур шигырьләрен ятлап, әле дә куанабыз, рухланабыз.

 5 укучы:

 Халкым бер тумыш көндә дә
Тукаен онытмады:
Без — «Туган тел»дән туганнар —
Без — Тукай оныклары!

 - Әйдәгез әле бергәләшеп , Г. Тукайның " Туган тел"  җырын башкарыйк.

( Габдулла Тукайның “Туган тел”җыры  җырлана)

1ал.баручы: Великий татарский поэт Габдулла Тукай понимал, как необходимо для татарского народа приобщение к русской мировой культуре, сближение его с другими народами  и их языками.

Нам издавна другом был русский народ.

И разве конец этой дружбе придет?

Да, мы родились и растем в вышину.

Нанизаны словно на нитку одну.

2 ал.баручы:

Родной язык. Он впитан  с молоком.

Звучит как музыка, нам сердце услаждая

В международный день родного языка

На языке родном тебе мы пожелаем:

Люби язык, храни на день и на века!

Не забывай мелодию родного языка.

Алып баручылар  Гөлназ Зарипованың  "Тынычлык җыры" дигән

 җыр башкаралар.

                    Тынычлык җыры

    Без яшибез бергә бу матур дөньяда,

    Без җырлыйбыз бергә туган телебездә.

    Безнең бар хыяллар - бәхетле киләчәк,

    Бир, Ходай, син безгә Тынычлык дөньда!

    Кушымта:

    Балалар көлсеннәр, олылыр белсеннәр,

    Без бит иң кирәкле дөньда кешеләр.

    Без яңа гасырда юк диик сугышка,

    Бәхетле киләчәк без телибез  Җиргә!

    Мы мечтаем о том, чтобы дети земли

    Улыбаться могли и смеяться могли.

    Мы мечтаем о том, чтоб во все времена

    Нам узнать не пришлось что такое война!

    Припев:

    Мы в Казане живём, в нашем доме родном,

    Здесь друзей хоровод песни мира поёт.

    В этих песнях слова на родных языках,

    Это наш общий дом, это наш общий край!

                        Кулланылган әдәбият

      1.  http://pozdravok.rг

         2. http://tat.tatar-inform.ru/news

       3. http://kitap.net.ru/gilyazov.php                  

       4. Гөлназ Зарипова "Балалар өчен җырлар" җыентыгы һәм диск.

           К: Тон-студия "BARS-MEDIA" , 2009