Тест по фонетике и орфоэпии
тест (5 класс) по теме

5 нче сыйныфта «Фонетика» һәм “Орфоэпия”

 темалары буенча тест

Вариант 1

1 . Фонетика нәрсәләрне өйрәнә?

А) дөрес язу кагыйдәләрен

Ә) авазларны

Б) хәрефләрне

В) дөрес әйтелеш кагыйдәләрен.

2. Кайсы авазларны тавышлы авазлар дип йөртәләр?

А) м,н,ң

Ә) к,п,с,т,ф

Б) а,ә,о,ө,у,ү

3. Кайсы орган авазлар ясауда катнашмый?

А) үпкәләр

Ә) авыз куышлыгы

Б) йөрәк

4. Арткы рәт сузыкларны тап.

А) а, о, у, ы

Ә) ә,ө,ү,э,и

5. Иренләшкән сузыклар тап.

А) а,ә,ы,э,и.

Ә) у,ү,о,ө

6. Сингармонизм законы – нәрсә ул?

А) сузыкларның , бер-берсенә йогынты ясап, үзара охшашланулары

Ә) татар телендә рус теленнән кергән сүзләрнең үзгәртелмичә әйтелүе.

7. Тартык авазлар яңгырау һәм саңгырау дигән төрләргә ничек бүленәләр?

А) авазларның әйтелешләре ягыннан үзара җайлашуыннан чыгып;

Ә) әйткәндә тавыш һәм шауның катнашуыннан чыгып;

Б) тартыклар үзара тәэсир итешеп ике охшаш булмаган аваздан бертөрле яки охшаш авазлар формалашудан чыгып.

8. Кайсы сүзләрдә һәмзә авазы әйтелә?

А) тәэсир, тәэмин, маэмай;

Ә) электр,элгеч,элмәк;

Б) аэрофлот.

9. Кайсы рәттәге сүзләрнең язылышлары дөрес?

А) мәнге, борынгы, алдыңгы;

Ә) мәңге, борынгы,алдынгы

10. Басым дөрес тәшкән сүзләрне тап.

А) урман, төлке,

Ә) бармыйсыз, килеп

Б) мәктәп, елама

11. Хәреф саны аваз саына туры килгән сүзләрне тап.

А) яшьлек, яфрак;

Ә)  китап, мәктәп;

Б) пакьлек, мияубикә

12.Әйтелешендә сузыклар гармониясе сакланган сүзләрне тап.

А) китап, мияубикә;

Ә) мәктәп, яфрак;

Б) гарәп, табигать.

13. Кайсы сүзләр юлдан юлга дөрес күчерелгән?

А) ка-ләм, дикъ-кать

Ә) а-ла-чык, ту-ар

Б) дик-ъкать, гыйб-рәт-ле.

14. Нәрсә ул интонация?

А) сөйләгәндә тавышның төрлечә хәрәкәт итүе;

Ә) сөйләм барышында вакытлыча тукталыш ясау.

15. Тулы интонация чагылган җөмләне табыгыз.

А) Иртәнге кояш кебек алтын кебек сары нурларын төрле якларга тарата.

Ә) Ай-һай, матур иде бу җәйге иртә!

Б) Сез бу турыда белә идегезме?

16. Орфоэпия фәне нәрсәләрне өйрәнә?

А) дөрес язу кагыйдәләрен;

Ә) авазларны;

Б) хәрефләрне

17. Кайсы авазларны шаулы авазлар дип йөртәләр?

А) м, н, ң,

Ә) а, ә, ө, о, у, ү;

Б) к, п, с, т, ф

18. Авазлар ясалуда төп рольне уйнаучы сөйләм органы.

А) тешләр;

Ә) бугаз һәм бугаз эчендәге тавыш ярылары

Б) тел.

19  Алгы рәт сузыкларны тап.

А) а, о, у, ы,

Ә) ә, ө, ү, и

20. Иренләшмәгән сузыкларны тап.

А) а, ә, ы, э, и

Ә) у, ү, о, ө

21. Сингармонизмның беренче төре.

А) сузыкларның калынлыкта-нечкәлектә парлашуы;

Ә) сузыкларның үзара калынлыкта – нечкәлектә ярашуы.

22. Парсыз яңгырау тартыкларны тап.

А) б, в, г, гъ

Ә) м, н, л, р, ү, й, ң

Б) д, җ, з, ж

23. къ  һәм  гъ  тартыкларның ясалу урыны.

А) тел арты,

Ә) кече тел,

Б) бугаз

24. Кайсы рәттәге сүзләрнең ясалышлары дөрес?

А) мәхәббәт, һаман, каһарман

Ә) шәһес, дахи, бәһет

Б) хәйкәл, һәзер, һәл

25. Басым дөрес төшкән сәзләрне тап.

А) килмичә, карагач

Ә)  баргансыз, эшләмик

Б)  әмма, унлап

26. Хәреф саны аваз санына туры килгән сүзләрне тап.

А) ефәк, елга

Ә) балалар, шапшак

Б) табигать, ялагай.

27. Әйтелешендә сузыклар гармониясе сакланган сүзләрне тап.

А) хәйран, фаҗигале

Ә) фикердәш, төпчек

Б) гомер, табигать

28.Кайсы сүзләр юлдан юлга дөрес күчерелгән.

А) игъ-ти-бар, ять-мә

Ә) е-гер-ме, тө-лке

Б) дәрь-я, мәсь-әлә.

29. Нәрсә ул пауза?

А) сөйләгәндә  тавышның төрлечә хәрәкәт итүе.

Ә) сөйләм барышында вакытлыча тукталыш ясау.

30. Күтәрелүче интонация белән әйтелгән җөмләне табыгыз.

А) Иртәнге кояш кебек алтын кебек сары нурларын төрле якларга тарата.

Ә) Ай-һай, матур иде бу җәйге иртә!

Б) Сез бу турыда белә идегезме?

31. Телдәге авазларны кайсы фән өйрәнә?

А) графика

Ә) орфоэпия

Б) фонетика

В) орфография

32. Кайсы авазларны шаулы һәм тавышлы авазлар дип йөртәләр.

А) к,п,с,т,

Ә) б,в,г, д, ж

Б) ц, х,һ, щ

33. Хәрефләр белән бутамас өчен, язуда авазларны ничек билгелиләр?

А) шакмак җәя

Ә) түгәрәк җәя

34. Калын я нечкә парлары булмаган сузыкларны тап.

А) а,о, у,ы

Ә) о,ы,э

Б) ә,ө,ү,и

35. Дифтонглары булган сүзләрне тап.

А) бодай, йозак

Ә) яулау, берәү,

Б) умырзая, ерак.

36. Нинди күренеш сузыкларның  кыскаруы дип атала?

А) басымсыз сузык авазларның сөйләм органнарының мускул киеренкелеге кимү нәтиҗәсендә ачык әйтелешләрен югалтуы

Ә) кушма һәм алынма сүзләргә кушымчаларның сонгы иҗектәге сузыкның яки сүз ахырындагы тартыкның калынлыгына-нечкәлегенә карап ялгануы.

37. Парсыз саңгырау тартыкларны тап.

А) п,ф,к

Ә) ш,с,ч, къ

Б) ц,щ, х, һ

38. к һәм г авазлары нинди сүзләрдә булалар.

А) рус теленнән кергән сүзләрдә

Ә) татарның үз сүзләрендә генә

Б) татарның  үз сүзләрендә дә, алынмаларда да

49. Дөрес язылышлы сүзләрне тап

А) умбиш, төмбоек, алдынгы

Ә) клуп, флак, состаф

Б) төнбоек, флаг, унбиш

40. Басымы дөрес төшкән сүзләрне тап

А) каләм, утынлык

Ә) чөнки, алачак

Б) мөгаен, эшлик

41. Хәреф саны белән аваз саны туры килмәгән очракны тап.

А) мәсьәлә, яшелчә

Ә) күбәләк, галим

Б) озынча, авыз

42. Әйтелешендә сузыклар гармониясе сакланмаган сүзләрне тап.

А) инсафлы, канәгать

Ә) тәнәфес, хөрмәт

Б) искечә, ярканат

43. Кайсы сүзләр юлдан-юлга дөрес күчерелгән?

А) тә-эсир, На-и-лә

Ә) Наил, кү-тә-рен-ке

Б) куз-ал-лау, Мыр-ау-би-кә

44. Нәрсә ул логик басым?

А) көчле тойгы белән әйтелгән җөмләләрдәге аерым сүзләргә төшә торган басым,

Ә) мәгънә ягыннан бәйләнгән берничә сүзне бер басым астына алып әйтү

Б) мәгънәсе буенча иң әһәмиятле сүзгә төшә торган басым.

45. Төшечү интонация белән әйтелгән җөмләне табыгыз

А) Иртәнге кояш кебек алтын кебек сары нурларын төрле якларга тарата.

Ә) Ай-һай, матур иде бу җәйге иртә!

Б) Сез бу турыда белә идегезме?

Җаваплар

1. ә
3. б
4. б
5. а
6. ә
7. а
8. ә
9. а
10. ә
11. б
12. ә
13. ә
14. а
15. а
16. а
17. в
18. б
19. ә
20. ә
21. а
22. а
23. ә
24. ә
25. а
26. а
27. ә
28. ә
29. а
30. ә
31. б
32. б
33. ә
34. а
35. ә
36. ә
37. а
38. б
39. б
40. б
41. ә
42. а
43. а
44. ә
45. б
46. ә