Ким, 5-9 гос. 2021-2022
материал (9 класс)

Контрольно-измерительные материалы

по учебному предмету

 башкирский язык как государственный язык

 Республики Башкортостан

(предмет)

5-9 классы

(класс)

Учитель (-я) Ахметшина А.Р

                                                                                                  Хузина Ф. Р

                                                                         Год разработки 2021

Итоговый  тест по башкирскому языку как государственному языку Республики Башҡортостан

Максимальное количество баллов – 20.

При неправильном выполнении задания из максимального количества баллов вычитается количество баллов конкретного параметра.

 Задание засчитывается, если ученик набирает не менее 50% (10 баллов).

Задания составлены в виде тестов. Всего 20 тестовых заданий.

При разработке тестовых заданий использовались следующие формы заданий:

• задания с выбором одного из 2-4 ответов.

Время тестирования составляет до 40 минут, время ответа на одно тестовое задание – до 1-1,5 минут.

Оценка теста:

• 0(–) – ответ на тестовое задание не верный,
• 1(+) – ответ на тестовое задание верный.

Справочная таблица по переводу данных тестирования в пятибалльную систему:

Цель: оценка уровня усвоения обучающимися предметного содержания по классам.

КИМ направлен на выявление следующих метапредметных и предметных результатов:

- овладение логическими действиями сравнения, анализа, синтеза, обобщения, установления аналогий и причинно – следственных связей, построения рассуждения, отнесения к известным понятиям;

- проверить умения учащихся самостоятельно контролировать свое время и управлять им;

- проверить навыки овладения выбора правильного ответа из предложенных;

- осуществить контроль уровня овладения лексическими единицами;

- проверить навыки овладения грамматическим материалом.

Маҡсат: 

1. уҡыусыларҙың предмет һәм предмет-ара белемдәрҙе үҙләштереүҙе тикшереү,  эш программаһына   ярашлы, 5-9 кластар өсөн ҡаралған төп белем биреү кимәленә ҡуйылған һөҙөмтәләр менән сағыштырыу, планлаштырыған маҡсаттарҙың һәм һөҙөмтәләрҙең тап килеүен тикшереү; үтелгән темаларҙы системалаштырыу, алынған белемдәрҙе баһалау;
2.  һөйләү һәм яҙма телмәрҙе, фекерләү ҡеүәһен үҫтереү;
3.  Дәүләт теленә ихтирам, Республикабыҙ менән ғорурланыу тойғоһо тәрбиәләү, Тыуған илгә лайыҡлы граждандар тәрбиәләү .

Башҡортостан Республикаһының

дәүләт теле булараҡ башҡорт теленән йомғаҡлау тесы

5-се класс

I Вариант

Цель: проверить знания по родному Башкортостану, умения составлять правильные предложения, использовать грамматические правила: на сочетания букв йы, йү, йо окончания принадлежности в существительных, использования специфических башкирских букв и др.

1. Тәржемә ит: Родина. Переведи.

 туғандар

 Тыуған ил

 турғай

 тыуыу

2. Ҡайһы яуапта Башҡортостан ҡалалары ғына яҙылған?

В каком ответе написаны только города Башкортостана?

 Өфө, Һамар, Белорет, Ырымбур

 Ишембай, Мәскәү, Сочи, Салауат

 Күмертау, Сибай, Мәләүез, Учалы

 Стәрлетамаҡ, Туймазы, Силәбе, Магнитогорск

3. Башҡорт алфавитында нисә хәреф бар?

Сколько букв в башкирском алфавите?

 42

 40

 36

 33

4. Һүҙлек ярҙамында был һүҙҙәр ниндәй хәрефтән башланыуын билдәләргә?    С помощью словаря определить какая буква пропущена во всех словах?   …рам,  ...рман,  …мырзая,  …лтырғыс,  …ңыш,  …рал

 и

 ү

 у

 ы

5.Ҡайһы һүҙ кем һорауына яуап бирә? Какое слово отвечает на вопрос кто?

 ҡыҙ

 көҙгө

 ҡош

 бесәй

6. Ниндәй һүҙҙәр ҙур хәреф менән яҙыла? Какие слова пишутся с большой буквы?

 һыу, ағас

 ағиҙел, йүрүҙән  

 һандуғас

 ер, үлән

7. Һүҙгә ялғау ҡушып яҙ. Добавь оканчание   Мин мәктәп...   уҡыйым

 -тә

 -тең

 -гә

 -ҙә

8. Бер йылда нисә миҙгел бар? Сколько времен в году?

 дүрт

 өс

 ике

 бер

9. Нимә ул көндәлек? Что такое көндәлек?

 книга

 тетрадь

 ластик

 дневник

10. Нимә ул миләш? Что такое рябина?

 сәскә

 ағас

 исем

 йәшелсә      

11. Һөйләмдең һүҙҙәрен тәртипкә килтер: Выбери правильный порядок слов в предложении. Ултырып, Өфөгә, автобусҡа, беҙ, килдек.

 Ултырып автобусҡа, Өфөгә беҙ килдек.

 Ултырып Өфөгә, автобусҡа беҙ килдек.

 Беҙ, ултырып автобусҡа, Өфөгә килдек.

 Беҙ Өфөгә автобусҡа ултырып килдек.

12. Йомаҡтың яуабын тап. Отгадай загадку

 Ҡышын да йәшел,

 Йәйен дә йәшел..

 алма

 шыршы

 үлән

 япраҡ

13. Төшөп ҡалған хәрефтәрҙе тап. Какие буквы пропущены?  Һ... й...р.  барҙың һ..й...  бар.

 а

 у

 ы

 о

14. Дөрөҫ яҙылмаған һүҙҙе тап. Какое слово написано неправильно

 йэр

 китап

 ямғыр

 әсәй

15. Нимә ул күгәрсен? Голубь это…

 бөжәк

 ҡош

 байрам

 йыр

16. Тиң киҫәктәрҙе тап: Найдите однородные члены предложения.  Бында  пион, мәк, күк астра, миләүшә, ҡәнәфер сәскә ата.

  пион, мәк, астра, миләүшә, ҡәнәфер

 бында, алһыу, ҡыҙыл

 алһыу, ҡыҙыл, күк, миләүшә, сәскә

 алһыу пион, ҡыҙыл мәк, күк астра, ата

17. Антонимын тап: аҙ Найдите  антоним сл. аҙ

 бәләкәй

 яй

 күп

 самалы

18. Синонимын тап: матур. Найдите синоним красивый

 гүзәл

 усал

 яҡшы

 ҙур

19. Түбәндәге ҡылымдарға  -а, -ә ялғауҙарын ҡушығыҙ, килеп сыҡҡан һүҙҙәрҙе тәржемә итегеҙ. Добавьте к данным глаголам аффиксы -а,-ә, переведите слова. аш, йәш, яҙ.

кушай,живи, пишет

 кушаем, живем, пишет

 кушай, живи, пиши

 кушал, жил, писал

20. Аш, китап һүҙҙәренә ниндәй яңы бер һүҙ өҫтәһәң столовая, библиотека һүҙҙәре килеп сыға? К  данным словам какое новое  слово добавить, чтобы образовались  слова столовая, библиотека?

 хана

 һыу

 намә

 эш

II Вариант

1. Тәржемә ит: родня.  Переведи

 туғандар

 тыуған ил

 туғай

 тыуыу

2. Ҡайһы яуапта Башҡортостан ҡалалары ғына яҙылған?

В каком ответе написаны только города Башкортостана

 Өфө, Һамар, Белорет, Ырымбур

 Ишембай, Мәскәү, Сочи, Салауат

 Күмертау, Сибай, Мәләүез, Учалы

 Стәрлетамаҡ, Туймазы, Силәбе, Магнитогорск

3. Башҡорт алфавитындағы үҙенсәлекле хәрефтәрҙе  билдәләгеҙ?

Выберите ряд со специфическими буквами башкирского алфавита?

 а, о, у, ы, э, е, и

 ә,ө,ҡ,ғ,ҫ,ҙ,һ,ү,ң

 ц,к,н,г,щ,з,х,в,п

 Я,ю,ё, е

4. Һүҙлек ярҙамында был һүҙҙәр ниндәй хәрефтән башланыуын билдәләргә?    С помощью словаря определить какая буква пропущена во всех словах?   …лән,  ...тек,  …ксә, 

 и

 ү

 у

 ы

5.Ҡайһы һүҙ кем? һорауына яуап бирә? Какое слово отвечает на вопрос кто? 

 ҡыҙ

 ҡышҡы

 биш

 китап

6. Ниндәй һүҙҙәр ҙур хәреф менән яҙыла? Какие слова пишутся с большой буквы?

 һыу, ағас

 ағиҙел, сибай  

 һандуғас

 ер, үлән

7. Ниндәй ялғау төшөп ҡалған? Какое  оканчание пропущено  Мин өй...  ҡайтам.

 -тә

 -нең

 -гә

 -ҙә

8. Бер йылда нисә ай бар? Сколько месяцев в году?

 дүрт

 ун ике

 ике

 ун бер

9. Ҡәләм һүҙенең тәржемәһе ниндәй? Как переводится ҡәләм? 

 книга

 тетрадь

 карандаш

 дневник

10. Нимә ул алмағас? Что такое алмағас?

 сәскә

 ағас

 исем

 йәшелсә      

11. Һөйләмдең һүҙҙәрен тәртипкә килтер.  Выбери правильный порядок в предложении. Ял иттем, ауылда, каникулда, мин.

 Ял мин иттем каникулда ауылда.

 Ял иттем мин каникулда ауылда.

Мин каникулда ауылда ял иттем. 

  Ауылда каникулда мин ял иттем.

12. Йомаҡтың яуабын тап. Отгадай загадку.

Йәйен һоро, ҡышын аҡ.

Уға шулай яҡшыраҡ.

 ҡуян

 ҡар

 үлән

 япраҡ

13. Төшөп ҡалған хәрефте тап. Какая буква пропущена? 

Балал...р, Уҡыусыл...р, Уҡытыусыл...р

 ы

 у

 а

 о

14. Дөрөҫ яҙылмаған һүҙҙе тап. Найдите неправильно написанное слово

 китап

 йэте

 уҡыусы

 әсәй

15. Нимә ул  ҡарға? Ҡарға-это…

 бөжәк

 ҡош

 байрам

 йыр

16. Һөйләмден тиң киҫәктәрен тап.  Найдите однородные члены предложения.  Бында  пион, мәк, астра,  ләлә, миләүшә, ҡәнәфер сәскә ата.

  пион, мәк, астра, ләлә, миләүшә, ҡәнәфер

 Бында,  пион, мәк, астра,  ләлә, миләүшә

 астра,  ләлә, миләүшә, ҡәнәфер сәскә

 Бында  пион, мәк, миләүшә

17. Антонимын тап: ҙур.  Найдите  антоним слова ҙур

 бәләкәй

 ҙур

 күп

 яҡшы

18. Синонимын тап: һәйбәт. Найдите синоним хороший

 усал

 гүзәл

 яҡшы

 ҙур

19. Түбәндәге ҡылымдарға  -а, -ә ялғауҙарын ҡушығыҙ,килеп сыҡҡан һүҙҙәрҙе тәржемә итегеҙ. Добавьте к данным глаголам аффиксы -а,-ә. Переведите слова. аш, йәш, яҙ.

кушай,живи, пишет

 кушаем, живем,пишет

 кушай, живи, пиши

 кушал, жил, писал

20.  Дарыу ,  ҡунаҡ  һүҙҙәренә ниндәй яңы бер һүҙ өҫтәһәң аптека, гостиница һүҙҙәре килеп сыға? К  данным словам какое новое  слово добавить, чтобы образовались  слова аптека, гостиница?

 хана

 һыу

 намә

 эш

Ключ к тесту

1 вариант

Ключ к тесту

1 вариант

                                                                     6-сы класс

Цель: выявление уровня знаний учащихся по уместному применению специфических башкирских букв, определить уровень усвоения правил присоединения окончаний множественного числа к существительным, проверить умение ставить правильный порядок слов в предложении.

1 вариант

1. Һуҙынҡы өндәр төркөмөн табығыҙ (Найдите группу, в которой только гласные звуки):

а) а, о, ә, ө, б, у;

б) о, в, ү, л, ң, ғ;

в) ы, у, ө, э, й, ҡ, а;

г) э, ә, ө, а, и, ы.

2. Башҡорт теленең специфик өн-хәрефтәрен билдәләгеҙ (Определите группу башкирских специфических букв-звуков):

а) ө, ү, о, ө, ҙ, м;

б) ә, ө, х, ҡ, ҙ, н;

в) ҙ, ғ, ҡ, с, ҫ, ш;

г) ө, ә, ҡ,  ҫ, ғ; ң, ҙ, ү, һ.

3. Нәҙек һуҙынҡылар төркөмөн табығыҙ (найдите группу мягких гласных звуков):

а) ы, а, у, ү, ө;

б) ә, ө, и, ү, э(е);

в) ү, и, ы, э, а;

г) п, и, ө, э, ә.

4. Ниндәй  һүҙҙә тик ҡалын һуҙынҡылар? (В каком слове  все гласные звуки твёрдые?)

а) батыр;

б) китап;

в) ҡеүәтле;

д) ғәйрәтле.

5. Һорау киҫәксәләре ҡушылған һүҙҙе билдәләгеҙ. (Отметьте слово с вопросительной частицей):

а) мөмкинме;

б) ярамай;

в) журнал;

г) эйе.

6. … һүҙенә -мы һорау киҫәксәһе ҡушыла (К какому слову … добавляется вопросительная частица -мы):

а)китә;

б) килә;

в) яуа;

г) көлә.

7. Күплек ялғауҙары төркөмөн табығыҙ (Найдите группу окончаний множественного числа):

а) -лар/-ләр, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙар/-ҙәр;

б) -нан/-нән, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙан/-ҙән;

в) -ның/-нең, -дың/-дең, -тың/-тең, -ҙың/-ҙең;

г) -лар/-ләр, -дар/-дәр, -тар/-тәр, -ҙар/-ҙәр.

8. -дар күплек ялғауы … һүҙенә ҡушыла (Окончание множественного числа -дар добавляется к слову …):

а) ҡәләм;

б) урман;

в) китап;

г) ҡаҙ.

9. Уҡыусылар һүҙенә баҫымды дөрөҫ билдәләгеҙ. К слову уҡыусылар правильно поставьте ударение.

а) уҡыусылар (на первый слог)

б) уҡыусылар ( на второй)

в) уҡыусылар (на последний слог)

г) уҡыусылар (на третий)

10. Берлектәге зат алмашын табығыҙ: (Найдите личное местоимение в единственном числе):

а) ул;

б) беҙ;

в) һеҙ;

г) улар.

11. Ҙур һүҙенә антоним табығыҙ (Найдите антоним к слову ҙур):

а) бәләкәй;

б) матур;

в) яҡты;

г) яңы.

12. Һөйләмдә ниндәй һүҙ төшөп ҡалған?  (В предложении какое слово пропущено?) Беҙ тырышып … . 

а) уҡыйһың;

б) уҡыйбыҙ;

в) уҡыйым;

г) уҡый.

13. -ым эйәлек ялғауы … һүҙенә ҡушыла (личное окончание –ым пишется со словом…):

а) олатай;

б) һеңле;

в)  әсәй;

г) өләсәй.

14. Был төркөмдә тик рәт һандары бирелгән (В этой группе только порядковые числительные):

а) егерме, алты;

б) ҡырҡ, һигеҙ;

в) икенсе, унынсы;

г) мең, егерме алты мең.

15. Һанды дөрөҫ яҙылышын тап (найди правильную запись) 1260:

а) бер мең ике йөҙ алтмыш;

б) йөҙ егерме ике мең;

в) ун ике мең алтмыш;

г) йөҙ ун ике мең ике йөҙ ике;

16. Был һөйләмдә сифат артыҡлыҡ дәрәжәһендә бирелгән (В этом предложении прилагательное дано в превосходной степени):

а) Олатайҙың сәсе ап-аҡ.

б) Минең ҡара ботинка бар.

в) Яҙ урман матур.

г) Һинең зәңгәр күлдәгең бармы?.

17. Бөгөн улар урманға бара… . Хәбәргә … күплек    ялғауы ҡушыла (к сказуемому добавляется окончание множественного числа...):

а) -быҙ;

б) -беҙ;

в) -лар;

г) -ләр.

18. Юҡлыҡ формаһындағы ҡылым - … (Глагол в отрицательной форме - …):

а) уҡыйҙар;

б) уҡымайҙар;

в) уҡый;

г) уҡыр.

19. Был һөйләмдә ниндәй эйәлек алмашы яҙыла? (какое притяжательное местоимение пропущено в предложении?)

 … ғаиләбеҙ бик татыу.

а) минең;

б) һинең;

в) беҙҙең;

г) уларҙың.

20. Һүҙҙәр тәртибе дөрөҫ бирелгән һөйләмде һайлап алығыҙ (Выберите предложение, в котором соблюдается правильный порядок слов):

а) Мин тыуған ҡаламды яратам!

б) Яратам мин ҡаламды тыуған!

в) Тыуған мин ҡаламды яратам!

г) Мин яратам ҡаламды тыуған!

6-сы класс

2 вариант

1. Тартынкы өндәр төркөмөн табығыҙ (Найдите группу, в которой только согласные звуки):

а) а, о, ә, ө, б, у;

б) о, в, ү, л, ң, ғ;

в) ҫ,ғ,ң,һ

г) э, ә, ө, а, и, ы.

2. Башҡорт теленең специфик өн-хәрефтәрен билдәләгеҙ (Определите группу башкирских специфических букв-звуков):

а) ө, ә, ҡ, ң, ҫ, ғ, һ, ҙ, ү;

б) ә, ө, х, ҡ, ҙ, н;

в) ҙ, ғ, ҡ, с, ҫ, ш;

г) ө, ү, о, ө, ҙ, м.

3. Ҡалын  һуҙынҡылар төркөмөн табығыҙ (найдите группу твердых гласных звуков):

а) ы, а, у, ү, ө;

б) а,о,у,ы

в) ү, и, ы, э, а;

г) п, и, ө, э, ә.

4. Ниндәй  һүҙҙә тик нәҙек һуҙынҡылар? (В слове только мягкие гласные?):

а) батыр;

б) баһадир;

в) ҡеүәтле;

д) ғаилә.

5. Һорау киҫәксәләре ҡушылған һүҙҙе билдәләгеҙ (Отметьте слово с вопросительной частицей):

а) уҡыймы;

б) ярамай;

в) эйе;

г) бар.

6. Ниндәй  һүҙгә -мы һорау киҫәксәһе ҡушыла (К какому слову добавляется вопросительная частица -мы):

а) көтә;

б) килә;

в) ҡарай;

г) белә.

7. Күплек ялғауҙары төркөмөн табығыҙ (Найдите группу окончаний множественного числа):

а) -лар/-ләр, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙар/-ҙәр;

б) -нан/-нән, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙан/-ҙән;

в) -ның/-нең, -дың/-дең, -тың/-тең, -ҙың/-ҙең;

г) -лар/-ләр, -дар/-дәр, -тар/-тәр, -ҙар/-ҙәр.

8. -Ҙар күплек ялғауы … һүҙҙәренә ҡушыла (Окончание множественного числа -ҙар пишется со словами …):

а)  китап;

б) күнегеү;

в) ауыл;

г) ҡыҙ.

9. Балалар  һүҙенә баҫымды дөрөҫ билдәләгеҙ. К слову Балалар  поставьте правильное ударение.

а) (на первый слог)

б) ( на второй слог)

в) (на последний слог)

10.   Ниндәй зат алмашы күплек һанда? (Какое личное местоимение во множественном числе?)

а) ул;

б) мин;

в) һин;

г) улар.

11. Бәләкәй  һүҙенә антоним табығыҙ (Найдите антоним к слову бәләкәй):

а) ҙур

б) матур;

в) яҡты;

г) яңы.

12. Һөйләмдә ниндәй  һүҙ төшөп ҡалған?  (В предложении какое слово пропущено?) Мин тырышып … . 

а) уҡыйһың;

б) уҡыйбыҙ;

в) уҡыйым;

г) уҡый.

13. -ем эйәлек ялғауы … һүҙҙәренә ҡушыла (личное окончание –ем пишется со словами…):

а)өләсәй;

б) апай;

в) ҡусты;

г) олатай.

14. Был төркөмдә тик рәт һандары бирелгән (В этой группе только порядковые числительные):

а) егерме, алты;

б) ҡырҡ, һигеҙ;

в) икенсе, унынсы;

г) мең, егерме алты мең.

15. Һанды дөрөҫ уҡы: 1420 (правильно прочитай число):

а) бер мең  дүрт йөҙ егерме.

б) йөҙ егерме ике мең өс;

в) ун ике мең ике йөҙ дүрт;

г) йөҙ ун дүрт мең ике йөҙ өс;

16. Был һөйләмдә сифат артыҡлыҡ дәрәжәһендә бирелгән (В этом предложении прилагательное дано в превосходной степени):

а) Көҙ ағастар һап-һары.

б) Әмир ҡара туфли эҙләй.

в)Минең күлдәк зәңгәр.

г) Беҙҙә ҙур күл юҡ.

17. Хәбәргә ниндәй ялғау ҡушыла? (Какое окончание добавляется к сказуемому?): Бөгөн мин урманға бара… . 

а) -быҙ;

б) -беҙ;

в) -лар;

г) -м

18.Ҡайһы ҡылым юҡлыҡ формаһында? (Какой глагол в отрицательной форме?):

а) ашайҙар;

б) ашамай;

в) ашар;

г) ашаны.

19. Был һөйләмдә ниндәй эйәлек алмашы яҙыла? (В этом предложении какое  притяжательное местоимение пропущено?)

… ғаиләм бик дуҫ.

а) минең;

б) һинең;

в) беҙҙең;

г) уларҙың.

20. Һүҙҙәр тәртибе дөрөҫ бирелгән һөйләмде һайлап алығыҙ (Выберите предложение, в котором соблюдается правильный порядок слов):

а) Мин тыуған ҡаламды яратам!

б) Яратам мин ҡаламды тыуған!

в) Тыуған мин ҡаламды яратам!

г) Мин яратам ҡаламды тыуған!

6 кл

Ключ к тесту

1 вариант

Ключ к тесту

2 вариант

Йомғаҡлау тесы

7 –се класс

Цель: проверить уровень усвоения темы “Башҡортостан”, грамматические навыки, умение составлять глаголы с отрицанием НЕ и с вопросительными частицами мы/ме

1 вариант

1. Башҡорт теленең алфавитында нисә хәреф? (В башкирском алфавите сколько букв?)

а) 32;

б) 33;

в) 42;

г) 43.

2. Башҡорт теленең специфик өн-хәрефтәрен билдәләгеҙ. (Определите группу башкирских специфических букв-звуков):

а) а, ә, о, ө, г, ғ, ү;

б) ә, ө, һ, ҡ, ҙ, ң,ү,ғ,ҫ;

в) з, ҙ, к, ҡ, с, ҫ;

г) о, ү, о, ө, л, м.

3. Ҡалын һуҙынҡылар төркөмөн табығыҙ (Найдите группу твёрдых гласных звуков):

а) а, у, о, ы;

б) ә, а, и, у, э;

в) й, е, р, о, ы;

г) у, а, ө, э, о.

4. Ниндәй һүҙҙә тик нәҙек һуҙынҡылар? (В каком слове все гласные звуки мягкие?)

а) башлы;

б) аҡыллы;

в) белемле;

д) уҡымышлы.

5. Һүҙҙә -мы, -ме һорау киҫәксәләренең урынын табығыҙ (Определите место вопросительных частиц -мы, -ме в слове):

а) һүҙҙең башында;(в начале слова )

б) һүҙҙең уртаһында;(в середине слова)

в) һүҙҙең аҙағында;(в конце слова)

г) һүҙҙең уртаһында һәм аҙағында. (в середине и в конце.)

6. Һорау киҫәксәләре табығыҙ (Найдите вопросительные частицы.)

а) -ма/-мә;

б) -ам/-әм;

в) -ым/-ем, -ом/-өм;

г) –мы/-ме, -мо/-мө.

7. Был төркөмдә күплек ялғауҙары бирелгән (В этой группе даны окончания множественного числа):

а) -лар/-ләр, -дар/-дәр, -тар/-тәр, -ҙар/-ҙәр;

б) -нан/-нән, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙан/-ҙән;

в) -ның/-нең, -дың/-дең, -тың/-тең, -ҙың/-ҙең;

г) -лар/-ләр, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙар/-ҙәр;

8. -лар күплек ялғауы … һүҙҙәренә ҡушыла (Окончание множественного числа -лар пишется со словами …):

а) малай;

б) үлән;

в) ҡала;

г) сәскә.

9. Тәржемә итегеҙ.(Переведите)

Я из Нефтекамска.

а)Мин Нефтекаманан.

б) Мин Нефтекамала.

в) Мин Нефтекаманы.

г) Мин Нефтекама.

10. Һөйләмдә төшөп ҡалған һүҙҙе табығыҙ:  (В предложении пропущено слово …)

 Мин мәктәптә  7 –се класта… . 

а) уҡыйһың;

б) уҡыйбыҙ;

в) уҡыйым;

г) уҡый.

11. Ниндәй һүҙгә -ем эйәлек ялғауы ҡушыла (личное окончание –ем пишется со словом)

а) ағай;

б) һеңле;

в) ҡусты;

г) әсәй.

12. Исем ниндәй һорауға яуап була (Имена существительные отвечают на вопросы …):

а) кем? нимә?

б) нисә? ҡасан?

в) ниндәй? ҡайһы?

г) нисек? ни эшләй?

13. Эйәлек зат алмашын табығыҙ: (Найдите предложение с личным местоимением):

а) Мин мәктәпкә барам.

б) Миңә ручка кәрәк.

в) Минең китабым бар.

14. Беҙ башҡорт телен өйрәнә… . Хәбәргә ниндәй ялғау ҡушыла (Сказуемое имеет окончание …):

а) -ем;

б) -ым;

в) -беҙ;

г) –һегеҙ

15. Юҡлыҡ формаһындағы ҡылымды  табығыҙ.(Найдите глагол в отрицательной форме)

а) эшләйҙәр;

б) эшләйем;

в) эшләмәй;

г) эшләй.

16. Һанды дөрөҫ уҡы: 453 (правильно прочитай число):

а) дүрт йөҙ илле өс;

б) бер мең ике йөҙ;

в) ун ике мең илле йөҙ өс;

г) ун ике мең биш.

17. найдите антоним  йәмһеҙ)

а) матур

б) бәләкәй

в) һылыу

г) шәп

18. Был һөйләмдә сифат артыҡлыҡ дәрәжәһендә бирелгән (В этом предложении прилагательное дано в превосходной степени)

а) Башҡортостанда иң бейек тау – Ямантау.

б) Нефтекамала бейек өйҙәр күп.

в) Урманда бейек ағастар үҫә.

г) Антон минән бейегерәк.

19. Был һөйләмдә һары сифаты төшөп ҡалған (В этом предложении пропущено прилагательное һары)

а) Ҡыш көнө … ҡар менән уйнауы бик күңелле!

б) Йәйен мин … болонда еләк йыйҙым.

в) Көҙ еткәс … япраҡтар ергә ҡойола.

г) Яҙ көнө көндәр ... була.

20. Һүҙҙәр тәртибе дөрөҫ бирелгән һөйләмде һайлап алығыҙ (Выберите предложение, в котором соблюдается правильный порядок слов):

а) Мин уйлайым Башҡортостан буйлап сәйәхәт итергә быйыл.

б) Мин быйыл Башҡортостан буйлап сәйәхәт итергә уйлайым.

в) Башҡортостан буйлап уйлайым быйыл сәйәхәт итергә мин.

г) Сәйәхәт итергә Башҡортостан буйлап уйлайым мин быйыл.

2 вариант

1. Башҡорт теленең алфавитында нисә специфик  өн- хәреф бар? (В башкирском алфавите сколько специфических букв?)

а) 32;

б) 33;

в) 9

г) 43.

2. Башҡорт теленең специфик өн-хәрефтәрен билдәләгеҙ (Определите группу башкирских специфических букв-звуков):

а) ә, ө, һ, ҡ, ҙ, ң, ҫ,ү,ғ;

б) а, ә, о, ө, г, ғ, ү;

в) з, ҙ, к, ҡ, с, ҫ;

г) о, ү, о, ө, л, м.

3. Нәҙек һуҙынҡылар төркөмөн табығыҙ (Найдите группу мягких гласных звуков):

а) а, у, о, ы;

б) ә, ү, и, э(е);

в) й, е, р, о, ы;

г) у, а, ө, э, о.

4. Ниндәй һүҙҙә тик ҡалын һуҙынҡылар?(В каком слове все гласные звуки твердые?)

а) бала;

б) китап;

в) билбау;

д) Илшат.

5. Һүҙҙә -мы, -ме һорау киҫәксәләренең урынын табығыҙ (Определите место вопросительных частиц -мы, -ме в слове):

а) һүҙҙең башында;(в начале слова )

б) һүҙҙең уртаһында;(в середине слова)

в) һүҙҙең аҙағында;(в конце слова)

г) һүҙҙең уртаһында һәм аҙағында. (в середине и в конце.)

6. Һорау киҫәксәләре - … . (Вопросительные частицы - ….)

а) -ма/-мә;

б) -ам/-әм;

в) -ым/-ем, -ом/-өм;

г) –мы/-ме, -мо/-мө.

7. Был төркөмдә күплек ялғауҙары бирелгән (В этой группе даны окончания множественного числа):

а) -лар/-ләр, -дар/-дәр, -тар/-тәр, -ҙар/-ҙәр;

б) -нан/-нән, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙан/-ҙән;

в) -ның/-нең, -дың/-дең, -тың/-тең, -ҙың/-ҙең;

г) -лар/-ләр, -дан/-дән, -тан/-тән, -ҙар/-ҙәр;

8. –дар,дәр  күплек ялғауы … һүҙҙәренә ҡушыла (Окончание множественного числа –дар/дәр  пишется со словами …):

а) малай, тау, өй;

б) үлән, урам, урман;

в) ҡала, бала, уҡытыусы;

г) сәскә, күбәләк, уҡыусы.

9. Тәржемә итегеҙ.(Переведите)

Я из Салавата.

а) Мин Салауат

б) Мин Салауатта.

в) Мин Салауатҡа.

г) Мин Салауаттан..

10. Һөйләмдә төшөп ҡалған һүҙҙе табығыҙ. (В предложении пропущено слово)

Беҙ мәктәптә  7 –се класта.....

а) уҡыйһың;

б) уҡыйбыҙ;

в) уҡыйым;

г) уҡый.

11. -ым эйәлек ялғауы … һүҙҙәренә ҡушыла (личное окончание –ым пишется со словами…)

а) атай;

б) һеңле;

в) ҡусты;

г) өләсәй.

12. Сифат ниндәй һорауҙарға яуап бирә? (Имя прилагательное на какие вопросы отвечает? )

а) кем? нимә?

б) нисә? ҡасан?

в) ниндәй? ҡайһы?

г) нисек? ни эшләй?

13. Эйәлек алмашын табығыҙ: (Найдите притяжательное местоимение):

а) мин;

б) миңә;

в) минең.

14.  Хәбәргә ниндәй ялғау ҡушыла?(Какое окончание принимает сказуемое?)

 Беҙ дәрестә әкиәт һөйләй.... 

а) -ем;

б) -ым;

в) -беҙ;

г) –һегеҙ

15. Юҡлыҡ формаһындағы ҡылым. (Глагол в отрицательной форме .)

а) һөйләйҙәр;

б) һөйләйем;

в) һөйләмәй;

г) һөйләй.

16. Һанды дөрөҫ уҡы: 564 (правильно прочитай число):

а) ун ике мең алтмыш дүрт;

б) бер мең ике йөҙ илле дүрт;

в) ун ике мең илле йөҙ алты дүрт;

г) биш йөҙ алтмыш дүрт.

17. найдите синоним Матур …).

а) ҙур

б) бәләкәй

в) һылыу

г) шәп

18. Был һөйләмдә сифат артыҡлыҡ дәрәжәһендә бирелгән (В этом предложении прилагательное дано в превосходной степени)

а) Минең әсәй бик матур.

б) Беҙҙең мәктәп матур.

в) Нефтекамала матур урман бар.

г) Минең күлдәк матурыраҡ.

19. Был һөйләмдә  йәшел сифаты төшөп ҡалған (В этом предложении пропущено прилагательное йәшел)

а) Ҡыш көнө … ҡар менән уйнауы бик күңелле!

б) Йәй ағастар ….

в) Көҙ еткәс … япраҡтар ергә ҡойола.

г) Яҙын күк йөҙө … төҫтә була.

20. Һүҙҙәр тәртибе дөрөҫ бирелгән һөйләмде һайлап алығыҙ (Выберите предложение, в котором соблюдается правильный порядок слов):

а) Мин уйлайым Башҡортостан буйлап сәйәхәт итергә быйыл.

б) Мин быйыл Башҡортостан буйлап сәйәхәт итергә уйлайым.

в) Башҡортостан буйлап уйлайым быйыл сәйәхәт итергә мин.

г) Сәйәхәт итергә Башҡортостан буйлап уйлайым мин быйыл.

Ключ к тесту

1-се вариант

2-се  вариант

8 –се класс

Цель: проверка уровня ЗУН по теме «Башҡортостан тарихы”, проверка осмысленного использования правила изменения глаголов настоячего времени по лицам и числам.

Выявление уровня знаний учащихся по уместному применению специфических башкирских букв, определить уровень усвоения правил присоединения окончаний множественного числа к существительным.

1 ВАРИАНТ

1. В каком ряду даны только  гласные звуки?

А) а, о, у, ы, ө, э, я, ә, е

Б) а, о, у, ы, е, ю, ү, ә, и

В) а, о, и, ы, я, ү, е, ө

Г) а, о, ә, ө, и, э, ы

 2. Какие по счету согласные звуки в слове һандуғас ?

А) 1,3,5,7

Б) 1,3,4,6,8

В) 2,5,7

Г) бөтә өндәр ҙә тартынҡы

3. Подберите вопросительную частицу к слову бөрө-

А) -мы

Б) -ме

В) -мо

Г) -мө

4. Укажите где все слова являются именами существительными?

А) кейем, етмеш, баш

Б) дәрес, дәфтәр, тәҙрә

В) һүҙ, бала, алтмыш

Г) кейәү, егет, аҡ

5. Какое окончание множественного числа добавляется к слову дәфтәр?

А) -ҙәр

Б) -ләр

В) -дәр

Г) -тәр

 6. Найдите синонимы.

А) ҡыйыу, батыр, оҙон

Б) арзан, осһоҙ, еңел

В) һыулы, дымлы, еүеш

Г) саң, туҙан, ҡара

7. На какие вопросы отвечает существительное ( исем))?

А) кайҙан? нимәнән?

Б) кемгә? нимәгә?

В) ниндәй? ҡайһы?

Г) кем? нимә?

8. Как переводится слово уҡыусы?

А) ученик

Б) учебник

В) учитель

Г) ученый

9. Укажите где все слова являются прилагательными?

А) ҡара,ултырғыс, ҡыш

Б) йәш, уҡыусы,бала

В) ҙур, аҡ, йомшаҡ

Г) ҡаланан, телефон, бәләкәй

10. Найдите антоним:

иртән

А) кисен

Б) төндә

В) көндөҙ

Г) ҡышын

11. Укажите личные местоимения

А) мин, нимә, әллә кем

Б) һинеке, бөтә, нисек

В) был, һәммә, улар

Г) һин, ул, беҙ.

12. Числительные (һан) отвечают на вопросы…

А) кем? нимә? ни?

Б) ни эшләй? ни эшләргә?

В) ниндәй? ҡайһы?

Г) нисә? нисәнсе?

13. Укажите количественные числительные (төп һан)

А) Бер, ун биш, йөҙ

Б) алтынсы, илленсе, ун өсөнсө

В) етешәр, туғыҙар, унар

Г) һигеҙәү, дүртәү, алтау

14. Укажите где все слова являются глаголами

А) бара, болот, ҡайта

Б) уҡый, килә, ҡарай

В) тиҙ, төҙөй, уҡый

Г) яҙа, етмеш, һөйләй

15. Определите время глаголов әйтте, ҡайтты

А) хәҙерге заман

Б) киләсәк заман

В) үткән заман

Г) дөрөҫ яуап юҡ

16. Вставьте пропущенный глагол в предложение:

 Айнур Башҡортостан тарихы тураһында китап ... .

А) түләй

Б) уҡый

В) ашай

Г) дауалай

17. Выберите подходящий послелог:

Миңә милли ризыҡтар ... китап кәрәк.

А) менән

Б) тураһында

В) өсөн

Г) табан

18. Иртәгәгә тиклем переводится как:

А) До завтра

Б) До вечера

В) Всего хорошего

Г) До встречи

19. Найдите правильный перевод:

Ул һеҙҙе һорай.

А) Он вам говорит

Б) Он вас слушает

В) Он вас спрашивает

Г) Он вас понимает

20. Найдите правильный перевод:

Сегодня тепло, но нет солнца.

А) Бөгөн һалҡын, ләкин ҡояш юҡ.

Б) Бөгөн йылы һәм ҡояш юҡ.

В) Бөгөн йылы, ҡояш юҡ.

Г) Бөгөн йылы, ләкин ҡояш юҡ.

8 –се класс

2 ВАРИАНТ

1. В каком ряду даны только специфические башкирские буквы?

А) а, о, у, ы, ө, э, я, ә, е

Б) а, о, у, ы, е, ю, ү, ә, и

В) ө,ҡ,ҙ,ғ,ү,ң,ҫ,ә

Г) а, о, ә, ө, и, э, ы

 2. Какие по счету согласные звуки в слове башҡорт ?

А) 1,3,5,7

Б) 1,3,4,6,7

В) 2,5,7

Г) бөтә өндәр ҙә тартынҡы

3. Подберите вопросительную частицу к слову китап-

А) -мы

Б) -ме

В) -мо

Г) -мө

4. Укажите где все слова являются глаголами?

А) кейем, етмеш, баш

Б) дәрес, дәфтәр, тәҙрә

В) һүҙ, бала, һин

Г) уҡый,яҙа, атлай.

5. Какое окончание множественного числа добавляется к слову китап?

А) -ҙар

Б) -лар

В) -дар

Г) -тар

 6. Найдите синонимы.

А) ҡыйыу, батыр, оҙон

Б) арзан, осһоҙ, еңел

В) һыулы, дымлы, еүеш

Г) саң, туҙан, ҡара

7. На какие вопросы отвечает существительное ( исем))?

А) кем? нимә?

Б) кемгә? нимәгә?

В) ниндәй? ҡайһы?

Г) кемдән? нимәнән?

8. Как переводится слово уҡытыусы?

А) ученик

Б) учебник

В) учитель

Г) ученый

9. Укажите где все слова являются прилагательными?

А) ҙур, аҡ, йомшаҡ

Б) йәш, уҡыусы,бала

В) ҡара,ултырғыс, ҡыш

Г) ҡаланан, телефон, бәләкәй

10. Найдите антоним:

кисен

А) йәйен

Б) төндә

В) иртән

Г) ҡышын

11. Укажите личные местоимения

А) мин, нимә, әллә кем

Б) һинеке, бөтә, нисек

В) был, һәммә, улар

Г) һин, ул, беҙ.

12. Числительные (һан) отвечают на вопросы…

А) кем? нимә? ни?

Б) ни эшләй? ни эшләргә?

В) ниндәй? ҡайһы?

Г) нисә? нисәнсе?

13. Укажите количественные числительные (төп һан)

А) Бер, ун биш, йөҙ

Б) алтынсы, илленсе, ун өсөнсө

В) етешәр, туғыҙар, унар

Г) һигеҙәү, дүртәү, алтау

14. Укажите где все слова являются существительными

А) бара, болот, ҡайта

Б) уҡый, килә, ҡарай

В) тиҙ, төҙөй, уҡый

Г)китап, көндәлек, дәфтәр

15. Определите время глаголов уҡыған, яҙған

А) хәҙерге заман

Б) киләсәк заман

В) үткән заман

Г) дөрөҫ яуап юҡ

16. Вставьте пропущенный глагол в предложение

Айгөл Башҡортостан тарихы тураһында инша

А) түләй

Б) яҙа

В) ашай

Г) дауалай

17. Выберите подходящий послелог:

Миңә инша яҙырға  дәфтәр... китап кәрәк.

А) менән

Б) тураһында

В) өсөн

Г) табан

18. Күрешкәнгә тиклем переводится как:

А) До завтра

Б) До вечера

В) Всего хорошего

Г) До встречи

19. Найдите правильный перевод:

Ул һеҙгә әйтә .

А) Он вам говорит

Б) Он вас слушает

В) Он вас спрашивает

Г) Он вас понимает

20. Найдите правильный перевод:

Сегодня холодно,нет солнца.

А) Бөгөн һалҡын, ҡояш юҡ.

Б) Бөгөн йылы һәм ҡояш юҡ.

В) Бөгөн йылы, ҡояш юҡ.

Г) Бөгөн йылы, ләкин ҡояш юҡ.

Ключ к тесту

1 вариант

Ключ к тесту

1 вариант

9 –сы класс

Цель:оценить уровень владения словарным запасом на пройденные темы, умения составлять предложения, умений применять грамматические знания на практике. Проверка орфографических, лексических, грамматических знаний, уровня самостоятельности.

1 ВАРИАНТ

 1. Как называется раздел, изучающий звуковой состав языка?

А) графика

Б) фонетика

В) лексика

Г) морфология

2. Какие буквы обозначают два звука?

А) ә, ө, ү, о

Б) я, е, ё, ю

В) у, ү, в, ы

Г) ҫ, ң, ь, ъ

3.  В каком слове количество букв совпадает с количеством звуков?

А) юлдаш

Б) таяҡ

В) янъялсы

Г) алъяпҡыс

4. Сколько букв в башкирском алфавите?

А) 33

Б) 42

В) 28

Г) 36

5. Какие слова отвечают на вопрос кем? (кто?)

А) эт, һыйыр

Б) күгәрсен, ат

В) студент, атай

Г) китап, өҫтәл

6. Как называются эти слова: бар- иди ,бар- есть.Ҡара-черный, ҡара-смотри.

А) синоним

Б) омоним

В) антоним

Г) дөрөҫ яуап юк

7. Найдите правильный перевод.

Я люблю читать книги.

А) Мин һөйләргә яратам

Б) Мин китап уҡырға яратам

В) Мин яратам яҙырға

Г) Мин кино ҡарарға яратам.

8. В каком ряду даны имена существительные

А) яҡшы,шәп, алама

Б) эштән, яҙам, өйҙә

В) уҡыйым, эшләйем, атлайым

Г) Эш, китап, мәктәп

9. Как называются эти слова: матур, һылыу, сибәр, гүзәл, ҡупшы?

А) синоним

Б) омоним

В) антоним

Г) дөрөҫ яуап юк

10. Найдите антоним: йылы

А) һалҡын

Б) тоҙло

В) эҫе

Г) тоҙһоҙ

11. Укажите слово во множественном числе:

А) таҙар

Б) ҡыҙҙар

В) баҙар

Г) ҡаҙар

12. Какое окончание множественного числа добавляется к слову баҡса?

А) -тар

Б) -дар

В) -лар

Г) -ҙар

13. Что обозначают прилагательные (сифат)?

А) предметтың атамаһын

Б) предметтың эшен

В) предметтың иҫәбен  

Г) предметтың билдәһен

14. Прилагательные (сифат) отвечают на вопросы:

А) Кем? Нимә? Ни?

Б) Ни эшләй? Ни эшләргә?

В) Ниндәй? Ҡайһы?

Г) Нисә? Нисәнсе?

15. Укажите где все слова являются прилагательными:

А) ҙур, китә, аҡ

Б) матур, тиҙ, оло

В) ул, һыуыҡ, матур

Г) ҡара, килә, буш

16. Где допущена ошибка?

А) 21- егерме бер

Б) 303- өс йөҙ өс

В) 64- ҡырҡ алты

Г) 604- алты йөҙ дүрт

17. Укажите простые числительные (ябай һандар).

А) Ун биш, алты

Б) ете, мең

В) һикһән ике, йөҙ

Г) өс йөҙ, миллион

18. Укажите время глаголов: уҡый, яҙа, килә.

А) үткән заман

Б) хәҙерге заман

В) киләсәк заман

Г) дөрөҫ яуап юҡ

19. Укажите глаголы в прошедшем времени (үткән заман)

А) килә

Б) киләсәк, килер

В) килде, килгән

Г) дөрөҫ яуап юҡ

20. Найдите ошибку в переводе.

А) Һеңле-сестренка, олатай-дедушка, ғайлә-семья

Б) ағай-брат, өләсәй-бабушка, ҡыҙ-девочка

В) атай-отец, малай-мальчик, бала-ребенок

Г) әсәй-папа, ҡусты-братишка, ҡыҙ-девочка

9 –сы класс

2 Вариант

 1. Какое окончание множественного числа добавляется к слову бала?

А) -тар

Б) -дар

В) -лар

Г) -ҙар

2. Какие буквы здесь специфические гласные?

А) ә, ө, ү

Б) я, е, ё, ю

В) у, ү, , ы

Г) ҫ, ң, ь, ъ

3Ҡайһы һүҙ ниндәй һорауына яуап бирә. Какое слово отвечает на вопрос какой?

А) Бала

Б) Биш

В) ҙур

Г) мәктәп

4. Сколько специфических букв в башкирском алфавите?

А) 33

Б) 42

В) 28

Г) 9

5. Какие слова отвечают на вопрос нимә? (что?)

А) Олатай, күрше

Б) бала, уҡыусы

В) студент, атай

Г) китап, өҫтәл.

6. Как называются эти слова: яҙ-(йыл миҙгеле)весна, яҙ- (ручка менән яҙ) пиши.

А) синоним

Б) омоним

В) антоним

Г) дөрөҫ яуап юк

7. Найдите правильный перевод.

Я люблю смотреть интересные фильмы.

А) Мин һөйләргә яратам

Б) Мин китап уҡырға яратам

В) Мин яратам яҙырға

Г) Мин ҡыҙыҡлы кинолар ҡарарға яратам.

8. В каком ряду даны глаголы

А) яҡшы,шәп, алама

Б) эштән, яҙам, өйҙә

В) уҡыйым, эшләйем, атлайым

Г) Эш, китап, мәктәп

9. Как называются эти слова:аҡ,ҡара, ҙур, бәләкәй?

А) синоним

Б) омоним

В) антоним

Г) дөрөҫ яуап юк

10. Найдите синоним; матур

А) һалҡын

Б) тоҙло

В) йәмһеҙ

Г) гүзәл

11. Укажите слово во множественном числе:

А) таҙар

Б) баҙар

В) уҡыусылар

Г) ҡаҙар

12. Какая буква пропущена во всех словах? Ағ...с, Һандуғ..с, урм..н

А) ә

Б) ө

В) у

Г) а

13. Что обозначают прилагательные (сифат)?

А) предметтың атамаһын

Б) предметтың эшен

В) предметтың иҫәбен  

Г) предметтың билдәһен

14. Прилагательные (сифат) отвечают на вопросы:

А) Кем? Нимә? Ни?

Б) Ни эшләй? Ни эшләргә?

В) Ниндәй? Ҡайһы?

Г) Нисә? Нисәнсе?

15. Укажите где все слова являются прилагательными:

А) ул, һыуыҡ, матур

Б) матур, китә, оло

В) ҙур, йәш, аҡ

Г) ҡара, килә, буш

16. Где допущена ошибка?

А) 25- егерме биш

Б) 303- өс йөҙ өс

В) 604- алты йөҙ дүрт

Г)55-йөҙ

17. Укажите сложные числительные (ҡушма һандар).

А) биш, алты

Б) ете, мең

В) һикһән ике,ун дүрт

Г) өс йөҙ, миллион

18. Укажите время глаголов: уҡыған, яҙған, килгән.

А) үткән заман

Б) хәҙерге заман

В) киләсәк заман

Г) дөрөҫ яуап юҡ

19. Найдите глаголы в прошедшем времени (үткән заман)

А) килә, бирә

Б) киләсәк, килер

Г) һөйлә, ал

В)баҫҡан, килгән

20. Найдите ошибку в переводе.

А) Һеңле-сестренка, олатай-дедушка, гаилә-семья

Б) ағай-брат, өләсәй-бабушка, ҡыҙ-девочка

В) атай-отец, малай-мальчик, балыҡ-ребенок

Г) әсәй-мать, ҡусты-братишка, ҡыҙ-девочка

Ключ к тесту

1 вариант

Ключ к тесту

2 вариант