Доклад "Башҡорт теле дәрестәрендә интеграцион метод ҡулланыу".
статья

  Башҡорт теле дәрестәрендә интеграцион метод ҡулланыу.

   Һуңғы ваҡытта уҡытыусылар дәрестәрен башҡа төрлө предметтар менән бергә бәйле үткәрә башланылар. Был форма интегрированный дәрестәр тип атала. Интеграция – ул предметтар араһындағы бәйләнеш, темаларҙың бер-береһе ярҙамында асылышы һәм системалаштырылыуы. Шуны иҫтә ҡалдырырға кәрәк: ҡатнаш дәрестәрҙә төрлө предметтар бер-береһен тулыландырып, дөйөмләштереп һәм берҙәм булып килергә тейеш. Түбәндәге дәрестәр менән ҡатнаш дәрестәр үткәрергә мөмкин:

• башҡорт теле һәм инглиз теле;
• башҡорт теле менән Башҡортостан тарихы һәм мәҙәниәте;
• башҡорт теле һәм рус теле;
• башҡорт теле һәм музыка;
• башҡорт теле һәм хеҙмәт дәресе;
• башҡорт теле һәм информатика.

   Ошондай дәрестәр уҡыусыларҙа активлыҡ, әүҙемлек,  берҙәмлек һәм дәрестәргә ҡарата һөйөү, ихтирам тәрбиәләй. Интегрированный дәрестәр уҡытыусы менән уҡыусының бер-береһенең фекерен тыңлау, анализлау һәм системаға һалыуҙы үҙ эсенә ала. Интегрированный дәрестәр түбәндәге дәрес формаларын отошло тип һанай:

• Төркөмләп эшләү дәресе: класс төркөмдәргә бүленеп билдәле тема буйынса эшләй;
• Үҙ-үҙеңде баһалау дәресе: уҡыусылар бер-береһенең эштәрен үҙҙәре тикшереп баһалайҙар;
• Ижади дәрестәр: уҡыусылар ҡуйылған проблеманы үҙ аллы хәл итергә тейеш;
• Проект дәресе; уҡыусылар дәрестә билдәле бер тема буйынса проект төҙөйҙәр, гәзит, китапсыҡтар һәм презентациялар яҡлайҙар;
• Дәрес-зачет, дәрес-консультация, дәрес-семинар, дәрес-интервью, дәрес-репортаж һәм тест формаһындағы дәрестәр;

  “Дәрес-аукцион”, “Пресс-конференция” “Дәрес- телемост”, “Дәрес-КВН”, “Мөғжизәләр яланы” кеүек дәрестәр, кластан тыш саралар үткәреү уҡыусыларҙың телмәр байлығын үҫтереүҙә бик отошло.

     Ошондай дәрестәр балаларҙың уҡыу процесын юғары кимәлгә күтәрә, насар уҡыған уҡыусылар яҡшы уҡый башлайҙар, яратмаған дәрестәрҙе һағынып көтөп алалар һәм дәрестәрҙә актив ҡатнаша башлайҙар.

     Ҡатнаш дәрестәрҙең төп маҡсаты: уҡыусыларҙың  донъяға ҡарашын, үҙ-ара мөнәсәбәттәрен үҫтереү, тәрбиәләү булып тора. Уҡыусылар дәрестә актив ҡатнашып ижади яҡтан ныҡ үҫешә, алған мәғлүмәттәрҙе тормошҡа ашыра; Тыуған илгә, тәбиғәткә, донъяға, кешеләргә ҡарата  мөнәсәбәттәре ыңғай яҡҡа үҙгәрә һәм яҡшы шәхес булып формалаша.

     Интеграцион дәрестәрҙе ике уҡытыусы ла, бер уҡытыусы ла яҡшы үткәрә ала. Уҡытыусы бер үҙе дәрес биргән саҡта, ул башҡа предметты яҡшы белергә тейеш йәки билдәле бер курстар үтергә тейеш. Бындай дәрестәр уҡытыусынан дәрескә ентекле әҙерлекте талап итә. Тик бөтә алымдарҙы дөрөҫ ҡулланғанда ғына дәрес башҡа предметтар менән бәйле, бай һәм отошло ойоштороласаҡ.

    Шулай итеп, үҙегеҙҙең эшегеҙҙә ҡатнаш дәрестәрҙе йышыраҡ ҡулланығыҙ, башҡорт теле дәрестәренә уҡыусыларҙың ыңғай ҡарашын, ихтирамын һәм һөйөүен  яулағыҙ.