НУРИМАН ЯЗУЧЫЛАРЫ
презентация к уроку по краеведению

Слайд 2

1966нчы елдан алып БАССР һәм СССР язучылар Союзы әгзасы. БАССРның “Атказанган мәдәният хезмәткәре” исеменә лаек.

Слайд 3

Якташ язучыбыз Ярулла Носрат улы Валиев 1921 елның 10 мартында ярлы крест ь ян гаиләсендә туган. Үктәй җидееллык мәктәбен тәмамлый.1939-1941 елларда Чишмә районының Хәҗәт авыл мәктәбендә һәм Бөр ь ян районы Иске Собхангол мәктәбендә укыта. Сугыш елларында Бөрьян район газетасы “Җиңү юлында” эшли. Аннары райком партиясенең бүлек мөдире итеп куела.

Слайд 5

“ Үз кеше” повесте “ Бергенәм” повесте “ Гомер дәвам итә” повесте “ Хәерле иртә, Истәгыйл ь ” повесте “ Бөркетләр оя ташламый” романы Хикәяләр җыентыгы

Слайд 6

Тәлгәш: Шигырьләр.—Казан: Таткитнәшр., 1973.—136 б. 2000. Рец.: Гамбәров Н. Тәлгәшләрдә сусыл җимешләр.— Казан утла» ры, 1973, № 10, 181—183 б.; Рәшитов Ә. Шигъри тәлгәш.—Татарстан яшьләре, 1973, 26 июль; Хөсни Ф. Шулардай берсе.—Соң Татарстан, 1973, 22 июль. Аның турында Хөсни Ф. Зиннур Насыйбуллин.—Казан утлары, 1980, № 8, 170 б.

Слайд 7

Зиннур Насыйбуллин (1937 елның 12 ноябре — 1986 елның 8 гыйнвары) — татар шагыйре, СССР Язучылар берлеге әгъзасы. Ул 1937 елның 12 ноябрендә Башкортстанның Нуриман районы Кече Теңкәш авылында колхозчы гаиләсендә туган. Җиде сыйныф белем алганнан соң, колхозда төрле эшләрдә эшли, 1956—1958 елларда армиядә хезмәт итә. Армиядән кайткач, Бәләбәй киномеханиклар мәктәбен тәмамлап, 1964 елның көзенә кадәр Нуриман районында киномеханик хезмәтендә була, бер үк вакытта, төп эшеннән аерылмыйча укып, өлгергәнлек аттестатына имтихан тота. 1964—1966 елларда 3. Насыйбуллин — Башкорт дәүләт университеты студенты. 1967 елның январеннан университетның читтән торып уку бүлегенә күчеп, ул яңадан хезмәт эшчәнлеген дәвам иттерә. Башта Башкортстанның район газеталарында әдәби сотрудник, аннары Уфада Башкортстан радиокомитетында редактор булып эшли. 1969 елдан бирле Насыйбуллин — Казан радиокомитетында редактор хезмәтендә.Насыйбуллин 1986 елның 8 январенда вафат булды. Ул 1979 елдан. СССР Язучылар союзы члены иде.

Слайд 9

Родился в 1903 году в деревне Старокулево (ныне Нуримановский район Башкортостана ) в крестьянской семье. Обучался в башкирском педагогическом техникуме в Оренбурге . В 1924-26 секретарем Кулуевского волостного комитета комсомола в Аргаяшском кантоне БАССР [1] . С 1924 года работал журналистом и в комсомоле . В 1927 работал редактором газеты «Башkортостан йэштэре» («Молодежь Башкирии»). В 1928-33 ответственный секретарь журналов «Сэсэн» и «Трактор», одновременно учился на филологическом факультете Башкирского государственного педагогического института им. К.А.Тимирязева . В 1938 году репрессирован. Реабилитирован посмертно .

Слайд 10

Первые произведения Хайри были напечатаны в 1922 году. Его перу принадлежат сборники очерков «В башкирской деревне» («Башҡорт ауылында»), «Забытая сказка» («Онытылган әкият»), «Лапти» («Сабата»); повести «Кооператоры» («Кооператорҙар»), «Жена» («Катын»). Поэмы и стихи Хайри вошли в вышедший в 1927 году сборник «Наша весна» («Беҙнен яҙ»). Его роман «Поворот» («Боролош»), один из первых в башкирской литературе, рассказывает о жизни башкирского общества в 1910-1920-е годы. Этот роман был издан лишь в 1967 году. Осталась незавершенной повесть «История трех» («Эсэузен тарихы»), посвященная жизни студентов конца 20 - начала 30-х гг., впервые опубликована в 1990 году.

Слайд 11

Родился 10 января 1907 года в селе Красный Яр Уфимского уезда , Уфимской губернии (ныне Нуримановский район Башкортостана . В 1921 году закончил педагогические курсы в г. Уфе . В 1925 году становится членом КПСС. В 1927 году окончил Коммунистический университет трудящихся Востока в г.Москве [1] . Работал преподавателем общественных наук и завучем республиканской средней школы имени В.И.Ленина. В 1930-е гг. работал на различных руководящих должностях в сфере культуры, искусства, в партии и экономических органах Башкирской АССР . Участвовал в организации Башкирского государственного театра оперы и балета. С началом Великой Отечественной войны становится добровольцем и уходит на фронт. Погиб в феврале 1942 года.

Слайд 12

Сагит Мифтахов начал печататься с 1925 года. В 1929 году была поставлена первая пьеса драматурга «В стране панов» («Пандар илендә»), которая посвящена революционному движению в Польше. В годы первых пятилеток на сцене театров Башкирской АССР шли пьесы Сагита Мифтахова: «Кровь Урала» («Урал ҡаны», 1933) — из жизни металлургического завода, «Зимогоры» («Зимагорҙар», 1936) — о классовом расслоении башкирской общины и пробуждении революционного сознания трудящихся до революции, драма «Рейд Блюхера» («Блюхер рейды», 1935) — об установлении Советской власти на Урале, комедия «Небесная хурайра» («Күктән төшкән һөрәйрә», 1937), направленная против религиозных пережитков [2] . Также наиболее известными пьесами драматурга являются — «Сакмар» («Һаҡмар», 1934), «Великий шквал» («Бөйөк шквал»), «Дружба и любовь» («Дуҫлыҡ hәм мѳхәббәт», 1939), «Дочь степи» («Ялан ҡыҙы», 1940). Сагитом Мифтаховичем написаны либретто для опер «Сакмар» («Һаҡмар») и «Акбузат» («Аҡбуҙат»). Также он является автором ряда переводов драматических произведений на башкирский язык и многочисленных статей по вопросам литературы и театрального искусства.

Слайд 13

07 дек. 2011 г. Беренсе мөхәррирҙе хәтерләп Ниндәй генә баҫманың тарихына күҙ һалһаң да, иң элек уның тәүге мөхәррире телгә алына. Был йәһәттән Баймаҡ Матбуғат йортона ҡуйылған таҡтаташҡа күҙ һалыу ҙа етә: “Был йортта 1930-1932 йылдарҙа “Ҡыҙыл Баймаҡ” гәзитен ойоштороусы һәм уның тәүге мөхәррире, драматург Сәғит Мифтахов эшләгән”. Талантлы йәш яҙыусыны һәм мәҙәниәт фронтының арыу-талыуһыҙ көрәшсеһен, беҙҙең төбәктә гәзит эшен уңышлы башлап ебәреүселәрҙең береһен баймаҡтар онотмай, тәрән рәхмәт тойғоһо менән иҫкә ала. Юғарыла телгә алынған таҡтаташтан тыш, исеме ҡала урамдарының береһенә бирелгән. 1977 йыл башында район гәзите редакцияһы һәм журналистарҙың беренсел ойошмаһы Сәғит Мифтахов исемендәге журналистар премияһын булдырҙы. Рәшит ҮТӘЕВ, журналистика ветераны.