Технологон картæ ирон æвзаджы урокмæ 5-æм къласы (дифф.къорды)
план-конспект урока (5 класс)

Урочы  нысантæ

Цыбыр тексты  руаджы сфæлхат кæнын  зонындзинӕдтӕ;   зæрдыл æрлæууын кæнын æмæ  бæстон бакусын рацыд ӕрмӕгыл.

Урочы хуыз

Рацыл æрмæг фæлхат кæнын æмæ ног зонындзинæдтæ гом кæныны урок.

Урочы ахуырадон фæстиуджытæ

Предметон: фæарфдæр кæнын ирон ӕвзаджы  тыххæй зонындзинæдтæ; фæцалх кæын скъоладзауты хъуыдыйадтӕ аразыныл .

Метапредметон: логикон хъуыдыкæнынад рæзын кæнын.

Удгоймагон: мадæлон æвзагмæ цымыдис æвзæрын кæнын.

Ахуыры методтæ æмæ формæтæ

Иртасæн-абарсты метод, индивидуалон, къордты куыст, къæйтты куыст.

Æххуысгæнæг фæрæзтæ

компьютер, интерактивон фæйнæг, презентаци, чингуытæ, карточкатæ.

Урочы сæйраг этаптæ æмæ структурæ

Ахуыргæнæджы архайды мидис

Скъоладзауы архайды мидис

Универсалон ахуырадон архайд (УАА)

Организацион хай

- Уæ бонтæ хорз, сывæллæттæ.

- Уæ бонтæ хорз, нæ зынаргъ уазджытæ, æмæ фарнӕйдзаг ут!

--- Мæ хæлæрттæ, цæттæ стут урокмæ?

Cалам дæттынц

Сигналон карточкатæй æвдисынц сæ цæттæдзинад

Удгоймагон:

(æгъдау; эмоционалон цæттæдзинад урокмæ)

Мотиваци.

(ахуыргæнæг дæтты ног темæ бамбарынæн æххуыс чи у ахæм æрмæг.)

Фонетикон зǽрядкǽ.Фæйнæгыл ǽвдыст цǽуынц  нывтǽ,кǽцыты ис кавказаг мыртǽ.

Кавказаг мыртæ раст дзурын. Нывтæм гæсгæ  дзырдтǽ дзурын.

ГЪ,ХЪ,КЪ,ЧЪ,ЦЪ,ТЪ,ПЪ,ДЖ,ДЗ.(булкъ,цъиу,хъæд,хъæдындз,хъаз,мæргътæ,хъуг,чъири,джитъри,къабуска,кърандас, тæбæгъ, хъæндил,хърихъупп,денджыз). Слайд-

 Ныхасы  зарядкæ.

Дзырдбыд райхалын сбæрæг кæнын ныхасы темæ.

Дзырдбыд файнæгыл, сывæллæттæ тæлмац кæнынц лæвæрд дзырдтæ æмæ халынц дзырдбыд. Сæйраг дзырд-бæллиц. (стремиться-бæллын, убирать-æфснайын,галерея-галерей, тоннель-тъунел,добро-хорздзинад, станция-станцæ).

Ахуыргæнæг: - Сывæллæттæ, зæгъут-ма цывæр дзырд райхæлдтам, цы нысан кæны?

-дзуапп.Цы у бæллиц? Бæллиц у нæ сусæг фæндон, кæцы нын дæтты амонд.( это наши сокровенные желания)

-Уæда абон нæ урочы мах æрныхас кæндзыстæм нæ бæллицты тыххæй. «Æнусон у æрмæстдæр бæллицты дуне.» Уырыссагау дæр æй зæгъдзынæн: «Вечен мир только мечты.» Нысан кæнынц ацы ныхæстæ уый, ома æнæ бæллицæй цæрæн нæй. Алкæмæ дæр хъуамæ уа бæллиц, уымæн æмæ адæймаг царды хорздзинæдтæм бæллы.

Ама уадæ, зæгъут , кæмæ цавæр  бæллицтæ ис? Чи уæ цæмæ бæллы?

-

сæйраг дзырд баст у бǽллицимǽ .

- Абон дзурдзыстӕм нǽ бǽллицты тыххǽй.

Регулятивон

(ахуырадон нысан æвæрын)

Актуализаци

(зæрдыл æрлæууын кæнын рацыд æрмæгæй дарддæры куыстæн цы хъæуы, уыцы зонындзинæдтæ)

---Байгом кӕнут  уæ тетрæдтæ, афыссут абоны нымæц  ӕмӕ къуырийы бон.

Ама уадæ, зæгъут , кæмæ цавæр  бæллицтæ ис? Чи уæ цæмæ бæллы?

-дзуапп.

- дзуапп.(мечта повидать Москву)

-Зæлинæмæ дæр ис æхæм бæллиц Хъуыды ма кæнут Зæлинæ та у нæ чиныджы сæйраг хъайтар.(Мæскуы фæнын).

Байхъусæм ма Зæлинæ æмæ йе’мабал Светланæйы ныхасмæ.

(Ахуыргæнæг баиу кодта аудио рацыд тǽкстмǽ гǽсгǽ)

Диалогическая речь. (Диалогон куыст)

А.-Сывæллæттæ, сымахæй Мæскуыйы чи уыдис?

-дзуæппытæ.

-Ама уæдæ байхъусæм Светланæ Зæлинæйы куыд базонгæ кодта Мæскуыимæ,цы йын фенын кодта?

Аудировани. (дорожка- 025+ слайды.) 

Скъоладзаутæ дзуапп дǽттынц.

Скъоладзаутæ кусынц къæйттæй:

Кæрæдзийы куыстытæ раст кæнынц æмæ æвæрынц нысæнттæ

Зонадон:

(рацыд æрмæг зæрдыл æрлæууын кæнын)

Коммуникативон:

(искæй архайдæн аргъ кæнын)

Ног æрмæгыл куыст.

Цæлхдуртæ аиуварс кæныныл куыст.

Фæрстытæн дзуапп радтын.Дзуæппытæ æвдыст цæудзысты интерактивон фæйнæгыл дзырдты кæрæттæ бæрæггондæй.(хауæнты кæрæттæ)

- Кæимæ ацыдис Зæлинæ Мæскуымæ?

-йæ мадимæ, Аминæтимæ

- Кæм сымбæлдысты Зæлинæ æмæ Светæ?

- аэропорты

-Кæдæм ацыдысты?

-метромæ

-Цæуыл ныццыдысты зæххы бынмæ?

-эсколаторыл

-Кæмæй разы у Светланæ?

-йæхицæй

-Кæмæн радзырдта йæ горæты тыххæй С.?

-йæ уазджытæн.

- Сыв-тæ сымах æвæццæгæн раиртæстат дзырдтæн сæ кæрæттæ бæрæггонд кæй сты уый. ( Дети , вы наверное ,заметили , что в наших словах(ответах) окончания выделены. Давайте еще раз обратим внимание на них.) Иухатт ма цæм æркæсæм. (ахуыргæнæг дзыртæ кæсы)

- Цы сты ацы кæрæттæ?

-дзуапп(хауæнтæ)

-Раст стут. Цал хауæны ис ирон æвзаджы, уырыссаг?

-Цавæртæ сты, æмæ цавæр фæрстытæн дзуапп дæттынц?

( презентация)

Н.х- чи ? цы?

Г.х. –кæй? Цæй?

…..

Скъоладзаутæ дзурынц сæ хъуыдытæ.

Скъоладзаутæ дзуапп дæттынц.

Къордтӕ кӕрӕдзийы дзаппытӕм хъусынц

Къордтӕ аргъ кӕнынц сӕ куыстӕн ӕмӕ иннӕ къордӕн дӕр.

Скъоладзаутӕ дзуапп дӕттынц

Зонадон:

(рацыд æрмæг бафидар кæнын, ног зонындзинæдтæ райсын)

Коммуникативон:

(хи хъуыдытæ æргом кæнын)

Удгоймагон:

(æнкъарын ирон æвзаджы

ахадындзинад нæ адæмы царды)

Текстимǽ куыст

-Хорз . Хъуыды кæнут номдарты тасындзǽг. Уæдæ уæ разы æвæрд ис тексттæ, æмæ сæ баххæст кæнут. Цымæ кæцы къорд фæуæлахиз цыдзæн. (работа с текстом

Ме ’мбал сæхимæ никæцы куыстмæ зивæг кæны. Арæх йæ мад____(кæимæ?) вæййы базар___(кæм?) æмæ дуканиты, феххуыс ын кæны хæдзар æфснайынмæ. Изæры та 5 сахат___(цæуыл?) фæкæны йæ хæдзармæ куыстытæ. Уый фæстæ ацæуы йæ мад____(кæимæ?)  нывты галерей___ (кæдæм?)кæнæ театр___ (кæдæм?). Ме ’мбалы бинонтæ сты хæлар æмæ æнгом.

Сæрды нæ республикæйы автовокзалты, аэропорты бирæ адæм вæййы.Чи тагъд кæны денджызы был___(кæдæм?), чи та æндæр сахарт___ (кæдæм?)æмæ хъæут___(кæдæм?). Бирæ сывæллæттæ сæ ныййарджыт_____(кæимæ?) фæсарæнт____(кæдæм?) дæр ацæуынц, фенынц æндæр бæстæтæ, базонгæ вæййынц æндæр культурæ____(цæимæ?),æгъдæутт____(цæимæ?).)

. Къордтӕ кусынц ǽмǽ аргъ кӕнынц сӕ куыстӕн ӕмӕ иннӕ къордӕн дӕр.

Регулятивон :

(чиныджы хъæугæ информаци ссарын)

Зонадон:

(ног зонындзинæдтæ фидар кæнын)

Физкультинутка

---Гыццыл баулæфæм мæм нæ куыст адарддæр кæнæм.

Кæнынц физминуткæ

Удгоймагон:

(баулæфын)

Ног зонындзинæдтæ  фидар кæнын.

---Ныр та аргъ скӕнӕм   нӕ къордты куыстӕн.

---Хорз бакуыстат, фæлæ-ма зæгъут, кæцæй ист сты ацы хъуыдыйæдтæ?

Физминуткǽйы ǽвдыст уыдис Ирыстон

_( слайд-шоу Ирыстоны нывтимæ)

Нывимæ куыст. – Сыв-тæ, ацы видеоæрмæгыл федтам нæ уарзон Ирыстоны рæсугъд бынæттæ. Ирыстон у зындгонд йæ хæхтæй. Фæлæ нын Светæ куыд радзырдта, афтæ Мæскуыйы дæр ис бирæ зæрдылдарæн бынæттæ. Уыцы бынæтты тыххæй нын бацæттæ кодтой чысыл æрмæг ________________________________, æмæ сæм байхъусæм. (Мæскуыйаг къупец Павел Михайлович Третьяков балæвар кодта Мæскуыйæн йæ зындгонд галерей.Уым æмбырдгонд æрцыдысты уырыссаг нывгæнджыты куыстытæ.

Абон Третьяковы галерейы ис 6 мин уацмысæй фылдæр. Ацы галерей лæууы дунейы стырдæр музейты æмрæнхъ.

Мæскуыйы кремль – диссаджы историон æмæ архитектурон цыртдзæвæн,æрбынат кодта Мæскуыйы астæу.

Кремль фыццаг уыдис фидар. Царджыты хъахъхъæдта знæгты ныббырстытæй. Бирæ туристтæ бæллынц кремль фенын.

Кремлы алыварс ис бирæ æндæр рæсугъд бынæттæ)

Къордтæ кусынц цалдæр минуты, стæй сæ хъуыдытӕ зӕгъынц

Зонадон:

(зонын, цы æрмæгыл бакуыстой, уымæй зонындзинæдтæ равдисын)

Коммуникативон: (хи хъуыдытæ æргом кæнын, къордты архайын арæхсын ,иумæйаг уынаффæмæ æрцæуын иумæйаг хъуыддаг аразгæйæ)

Рефлекси.

Æрмæг бафидар кæныныл куыст.

---- Бузныг. Тынг цымыдисагæй уæм хъуыстам.

-Сыв-тæ, куыд æй базыдтам , афтæ Зæлинæйы бæллиц сæххæст ис, федта Мæскуы. Махæн дæр ис бæллицтæ.Æмæ мæ фæнды цæмæй нæ бæллицтæй самайæм мæсыг.  Цымæ нын рауайдзæн?

(дети выходят и на доске строят башню желаний, проговаривая вслух свою мечту)  (Артем, Марат, Фатима, Саида, Даша,  Альберт)

Скъоладзаутæ дарддæр раст дзурыныл архайынц, сæ зонындзинæдтыл æнцойгæнгæйæ.

Зонадон:

(ног зонындзинæдтæ сфæлхат кæнын)

Коммуникативон: (хи хъуыдытæ æргом кæнын)

Хатдзæгтæ скæнын.

- Бакæсут ма , цы рæсугъд у нæ масыг. Абон мах тыг хорз бакуыстам, æмæ ма на зардыл æрлæууын кæнæм цæй кæй кодтам нæ урочы?

-дзуæппытæ.

-хорз. Сыв-тæ,мæ зæрдæ  уын зæгъы ,цæмæй уæ бæллицтæ аххæст кæной. Арфæгонд ут.

--Цы базыдтат ногæй?

---Цы уæм фæкаст зындæр? Æнцондæр?

- Цǽмǽн нǽ хъǽуынц хауǽнтǽ?

Смайликтæй сывæллæттæ сæхицæм бæрæггæнæнтæ авæрынц.

Сæ хъуыдытæ дзурынц

Регулятивон:

(æнтыстытæн, фæстиуджытæн аргъ кæнын)

Коммуникативон: (хи хъуыдытæ бæлвырд кæнын )

Хæдзармæ куыст

Светланæ загъта, алчи хъуамæ зона цы ран райгуырдис æмæ цæры, уый хорз зона æмæ æнæкæрон бирæ уарза. Уæдæ сымах дæр иннæ урокмæ гыццыл хъусынгæнинаг бацæттæ кæнут уæ райгуырæн бæстæйы тыххæй.

Бæрæг кæнынц сæхимæ хæслæвæрд.