Конспект урока "Минии шэлэһэн мэргэжэл"
план-конспект урока на тему

Темэ: Минии мэргэжэл

Зорилгонууд:

1. hургалгын:  Мэргэжэлтэдэй үгэнүүдтэй танилсуулха, оёдолшодто хабаатай үгэнүүдые  бусад үгэнүүдhээ илгаруулжа, аман ба бэшэмэл хэлэлгэдэ хэрэглэжэ hургаха.

2. Хүгжэлгын:  hурагшадай хэлэнэй нөөсэ баяжуулха, мэргэжэлдэнь хэрэгтэй үгэнүүдые таниха, олохо болгохо,  анхаралыень хурсадхаха, ухаан бодолоо гүйлгэн хүдэлхэ ажал ябуулха.

3. Хүмүүжүүлгын: хүн бүхэн түрэл хэлэнэйнгээ баялигаар, шэлэhэн мэргэжэлээрээ омогорхон ябаха мэдэрэл түрүүлхэ, эбтэй эетэйгээр хүдэлхэ байдал тогтоохо.

Хэшээлэй янза: шэнэ юумэ үзэлгын хэшээл.

Хэшээлэй тγхэл: шэнжэлгын хэшээл.

Арга методынь: шэнжэлгын, эвристическэ,харуулгын, проектнэ.

Хэшээлэй хэрэгсэлнүүд: компьютер, номууд, мультимедийнэ презентаци «Минии мэргэжэл»,  кроссворд, даабаринуудтай карточканууд.

Хэшээлдэ хэрэглэхэ γгэнγγдэй толи:

- мэргэжэл

-хэрэгсэлнүүд

-урлалнууд,

-зэмсэгүүд

-шүүлбэри

 Хэшээлэй байгуулга.

1. Эмхидэхэлэй үе.
2. Гэрэй даабари шалгалга.

          А) Колледжын  реклама.

          Б) Кроссворд:

Урда хэшээлэй словарна хүдэлмэри хэрэ hайн хадуужа абаhыетнай шалган, кроссворд таагаад туршая!

8 асуудалда  зүб харюу үгөө  hаа -     «5»;

                   6-7  зүб харюу -    «4»;

                   4-5 зүб харюу -     «3».    

Хажуу тээшээ:

1. Халуун галай хажууда,

Амтан эдеэ бэлдэдэг хэн бэ? (Тогоошон).

2. Анхан сагта училище байhан,

Мүнθθ  үедэ ………болоhон юун бэ? ( колледж)

3. Алташа, мүнгэшэ, модошо

Алиндашье хабаатай үгэ. ( дархан)

4. Агта мориндо жолоо хэрэгтэй

Автомашинада ….. хэн хэрэгтэйб? ( жолоошон)

5. Модо hиилэжэ урлал хэдэг хүн. ( hиилүүршэн)
6. Традиция гэhэн үгын оршуулга.( заншал)
7. Манай колледжын уран басагад

Мориной дэлhээр юу  бүтээнэб? (гобелен)

8. Колледжын хаягай гудамжын нэрэ.( Ленинэй)

3. Шэнэ темэ:

Оёдолшон  

а) үгын бүридэлθθр.

б)  үгын удхаар  -  лексическэ- хубсаhа оёдог хγн.

  грамматическа -    Н.тоо; Н.п; юрын

в) фонетическэ шүүлбэри:  8 γзэг, 9 абяан; 4 γе.

г) орфографическа шүүлбэри: аялганай тааралдал баримтална.

                                             үгын эхиндэ о саашанхи үедэнь ё; о.

       Оёдолшон -минии шэлэhэн мэргэжэл.

1. Дэбтэрнүүдээ нээгээд, hара үдэрθθ  бэшэгты.

        Мγнθθдэр ................................;

  Ородоор  портной  юум. нэрэ; нэгэнэй тоо; Нэрын падеж - хэн?

       Падежнүүдээр  энэ үгэ түргθθр зохилдуулагты:

         Н.п.        оёдолшон            минии шэлэhэн мэргэжэл.

         Х.п.       оёдолшоной        хэрэглэхэ үгэнүүд.

         З.п.        оёдолшондо        хэрэгтэй зэмсэгүүд.

         Υ.п.        оёдолшониие      магтаhан зохёолнууд.

         Зб.п.      оёдолшоноор      хүдэлдэг газарнууд.

         Хм.п.     оёдолшонтой      нягта холбоотой hургаалнууд.

         Г.п.        оёдолшонhоо       оёдолшодhоо оршуулга hурая!

           Мүнθθдэр иимэ нэрэнүүдтэй шэнжэлгын даабари дүүргэхэт. Хоёр хоёроороо хүдэлхэ болонот, 20 минута саг үгтэхэ. Эндэ байhан ном, газетэ, журналнуудые шэлэн абаад, даабарияа дүүргэнэт. Саг бага, түргθθр хүдэлхэ ёhотойт. Даабари бүхэндэ 3 асуудал, тэрээндэ харюу дэлгэрэнгыгθθр үгэбэлтнай, ажал дүүргээ гэжэ тоологдохо. Урда гаража бултанда хэhэн шэнжэлгэ тухайгаа богонихоноор хθθрэжэ үгэхэт.

 Даабаринууд:

Даабари - карточка № 1

Оёдолшоной хэрэглэхэ γгэнγγд:

1. Буряад – ород словарь (толи) абагты.
2. Толи (словарь) сооhоо иимэ оедолшондо хабаатай

үгэнүүдые ологты:

         - хубсаhа тэмдэглэhэн;

         - бүдэй нэрэнүүд;

         - үйлэ үгэнүүд.

3. Оршуулгануудтай байха ёhотой үгэнүүдтнай.

Даабари- карточка № 2

Оёдолшондо хэрэгтэй зэмсэгүүд:

1. Словарь (толи) сооhоо зэмсэгүүдэй нэрэнүүдые олоод, буулгажа бэшэхэдээ оршуулгыень бэшэгты.    
2. «Лиза», «Швейная промышленность» журналнууд сооhоо хэрэгтэй зурагуудые ба үгэнүүдые ологты.
3. Хэрэгтэй юумэнүүдые бэдэржэ олоод, ханза (шкатулка) соо хэгты.

Даабари- карточка № 3

              Оёдолшониие магтаhан зохёолнууд:«Зэмхэ сэсэгэй зэрэлгээн», «Дуулахал дайдам    Захаамин»номуудые ба “Буряад үнэн”газетэнүүдые шэлэн абагты.

1. Шүлэг, дуу, үреэл, оньhон үгэнүүдые оложо бэшэгты.

2. Уран гоёор уншахат, урда гаража хθθрэхэт.

Даабари- карточка №4

Оёдолшоноор хγдэлхэ газарнууд:

1. Газетэ, журналнуудые шэлэн абагты: «Буряад -Υнэн», «Толон», «Бурда». Ажал хүдэлмэри бэдэрхэдэ хэрэгтэй сайтнуудта хандаха болоно.
2. Тэдээн сооhоо оёдолшод хаана хэрэгтэйб, хаана хүдэлдэг бэ? гэhэн асуудалда харюусагты.
3.  Улаан -Υдэ хотын ательенүүдые нэрлэгты, ямар бэрхэ, мэдээжэ оедолшод тухай мэдээсэл ологты.

Даабари – карточка № 5

Оёдолшонтой нягта холбоотой hургаалнууд:

1. «Хүмүүжүүлгын дүрбэн тулга», «Дэлхэй дээрэ үнэн болоhон үйлэ ушарнууд» гэhэн номуудые абагты.

2. Ямар hургаалнууд, заншалнууд бэшээтэйб ологты.

3. «Һүни hуулга» - гэhэн заншал тухай уншаад, хөөрэжэ, харуулжа туршагты.

Даабари – карточка №6

1. «Оюун тулхюур» - номой 51 нюур нээгты.

-  тэндэ байhан үгэнүүдhээ оёдолшондо хабаатай үгэнүүдые  буулгажа бэшэгты.

- абтаhан үгэнүүдтэ анхаралаа хандуулагты.

 - эдэ үгэнүүдые оршуулагты.

 4.  Физкультминутка:

Оёдолшон болохо зорилготой

Ивалгын колледжодо hуранаб.

Оролдолго ехээр гаргажа,

Оёдолой дүршэл олоноб

                      С целью стать портной

                     Я учусь в Иволгинском колледже.

                     Прикладывая большое старание

                     Приобретаю навыки шитья.

5. Даабарияа шалгая.

Урда гараад, бэлдэһэн шэнжэлгэ, проектоо хамгаалнат.Шангаар, гоёор, ойлгосотойгоор хөөрөө хэнэт. Зураг, презнетаци юмэеэ бултыень харуулнат. Шагнажа, хаража байһан оюутад нүхэдэйнгөө ажал сэгнэхэт, асуудалнуудые табихат. Шагнаябди.

Элидхэлнүүдыетнай (проектнуудыетнай) шагнаад байхадаа, би ехэ урматай байнаб.    

Булта даабарияа дүүргэбэт hайнаар. Хүн бүхэнэй ажал адли  бэшэ байна.

     6. Гэрэй даабари:

 “Оедолшон – минии омогорхол” багахан найруулга бэшээд ерэхэ

     7. Хэшээлэй дүн гаргалга.

           - Хэшээлэй темэ ямар байгааб?

     - Юу мэдэхэ болообта?

Би мүнөөдэр хэшээлдээ................................................................... энэ мэдүүлэл ямараар хүдэлөөбиб гэжэ хэлэгты.  

     Иимэ сэгнэлтэнүүдые абаабди.

                              Алтан хайша барижа,

                             Аятай зохид хубсаhа оёжо,

                             Арад зондоо туhатай

                             Ажаhуухатнай болтогой!

Болтогой!

Хэшээл дүүрээ. Баяртай!

Хэшээлдэ хэрэглэдэhэн  литература:

1. Будаев Ц.Б. Шэдитэ γгэнγγд. Бурятское книжное издательство. Улан – Удэ. 1992.

2. Маслыко Е.А., Бабинская П.К., Будько А.Ф. Настольная книга преподавателя иностранного языка   Справочное пособие. Минск Высшая школа. 1999.

3. Очирова Ц.Ц. Фольклорная поэзия улекчинских бурят. Закаменск. 2004.

4. Хамаганова Н.Г. Хγмγγжγγлгын дγрбэн тулга. Бэлиг. Улан- Удэ. 1996.

5. Черемисов К.М. Бурятско-русский словарь. Советская энциклопедия. Москва. 1973.