Внекласснэ мероприятий "Жэнэ Къырымызэ ищы1эныгъэ ык1и итворческэ гъогу"
классный час на тему

Жэнэ Къырымызэ

ищы1эныгъэ ык1и

итворчествэ гъогу

                                                                         Пэнэжьыкъое муниципальнэ

                                                             гурыт еджап1эу № 1

                                                                          адыгабзэмрэ литературэмрэ

як1элэегъаджэу  Нэныжъ З.З.

1 вед. Гъэтхапэм и 7 1919-рэ илъэс. Къуаджэу Афыпсыпы мэкъумэщыш1э унагъоу Хьаджэмосэрэ Сурэтхъанэрэ шъао къафэгъугъ. Фаусыгъэр Къырымыз.

2 вед. Къырымызэ ц1ык1узэ 1офш1эным есагъ: жъонак1оми аде1эуи, пхъащэ к1оуи, нэмык1 мэкъумэщ ыш1эуи къыхэк1ыгъ.

1 вед. Дэгъоу еджэщтыгъ. 1935-рэ илъэсым педтехникумэу Краснодар дэтым ч1эхьагъ.

2 вед. 1937-рэ илъэсым иапэрэ усэхэр къыдэк1ы.

1 кед. К1элэц1ык1у усэхэр зи1э поэтхэм апэрэу ащыщыр Жэнэ Къырымыз ары. Иапэрэ тхылъхэр зыфэгъахьыгъэхэр к1элэц1ык1ухэр ары.

2 вед. Ублэп1э классхэм ахэм нэ1уасэ тащыфэхъугъ. Тыгу къэтэжъугъэк1ыжьых  ахэр.  (Усэхэу «Сятэ шофер», «Дэк1о-бзак1о зызгъэсэщт», «Хэти и1оф гъэнэфагъэ»  зыф. къяджэх.)

1 вед. Жэнэ Къырымызэ ныбджэгъубэ и1агъ. Иныбджэгъухэр ылъытэщтыгъэх, ш1у ылъэгъущтыгъэх ык1и ахэм афагъэхьыгъэуи бэ усэу ытхыгъэр.

2 вед. Поэтым ыушэтыгъ ныбджэгъуныгъэм к1ач1эу и1эр заом имаш1о 1утэуи, заор аухи мамыр щы1ак1эм къызфегъэзэжьыми. Ыпэ къифагъ ащ ныбджэгъу шъыпкъэхэри ныбджэгъуц1эхэр зи1э тхьагъэпц1ыхэри.

1 вед. Ау сыдигъок1и ежь ныбджэгъум фэшъыпкъагъ. «Ош1эжьа, синыбджэгъужъ?» - к1эупч1э поэтыр.

(Усэм къеджэ к1элэеджак1ор).

2 вед. Бзылъфыгъэхэм ятемэ, анахьэу ным ехьыл1агъэм, поэтым итворчествэ ч1ыпэшхо щеубыты. Ным иш1улъэгъу зэрэгъунэнчъэр, бзылъфыгъэм, ным зэрафыщытыр хъулъфыгъэмк1э л1ыгъэ ык1и ц1ыфыгъэ шапхъэу бэрэ зэрэхъурэр ащ иусэхэм къаще1о.

1 вед. Ежь Жэнэ Къырымызэ ы1ощтыгъ: «Сян мыхъугъагъэмэ егъаш1эми тхак1о сыхъущтгъагъэп. Еджэгъэшхоу щымытгъэми пшысэ гъэш1эгъонбэ къысфи1уатэщтыгъэ».

2 вед. Ным ехьыл1эгъэ усэм къытфеджэщт к1элэеджак1оу

(«Ныр» зыф. усэм къеджэ).

1 вед. Ц1ыф жъугъэмэ Жэнэ Къырымызэ анахьэу зэраш1эрэр ащ иусэхэмк1э орэдхэр композиторхэм зэратхрэр ары. Жанэм иусабэхэм Тхьабысымэм орэдышъо къафыхихыгъ.

2 вед. Ахэр адыгэ шъолъырым ис ц1ыфхэм зэлъаш1эх. Ахэм ащыщ джы шъузэдэ1ущт орэдэу «Синан» зыфи1орэр.

1 вед. Ным сыдигъуи дык1ыгъур Родинэр ары. Родинэр къызщежьэрэр уич1ыгу, уикъуадж.

2 вед. Усак1ом ш1у елъэгъу ахэр. Ныбжьык1эхэм иусэхэмк1э къагуригъа1о ш1оигъу ч1ыгум, уикъуаджэ, уихэку афэдэ зэрэщымы1эр.

1 вед. Ар дэгъоу щызэхэош1э усэу «Сикъоджэ к1ас» зыфи1орэм. (Орэдэу къа1о).

2 вед. Кавказым зэошхоу пачъыхьэм къыриш1ыл1эгъагъэм адыгабэ хымэ нэпкъым ридзыл1агъ. Ахэмэ ащыщ усэу «Ет1э 1эбжыб» зыфи1орэм къыщигъэлъэгъорэ л1ыжъыр.

1 вед. Ащ ш1у ылъэгъурэ чылэр фэмыхъоу ыбгынагъ, нэмык1 къэрал ифагъ. Зэхэфагъэми ышхыни зыщилъэни ащигъотыгъ, ау зы мафи зы сыхьати къек1угъэп къушъхьэхэр, иунэ ц1ык1оу псычъэр нэпкъым тетыгъэр, чъыгыхэу ежь ы1эк1э ыгъэт1ысхьагъэхэу къэнагъэхэр, пыим ыук1ыгъэ бзылъфыгъэхэр, сабыйхэр.

2 вед. Ахэр тэ щы1эми ынэгу к1этхэзэ игэаш1э къыхьыгъ. А1 анасын, ахэр зэ ылъэгъужьыгъэмэ!

(К1элэеджак1ор усэм къеджэ).

1 вед. Ц1ыфыныгъэм фэгъахьыгъэу бэ Къырымызэ Жанэ ытхыгъэр. Ц1ыфыр щэрэ1 – дэгъоу, баеу, зэрэфаеу.

2 вед. Ау зыщимгъэгъупшэ хъущтыр мы дунаим зыфытетыр ары.

(К1элэеджак1ор усэу «Ц1ыфыр зык1ыщы1эр» зыфи1орэм къеджэ).

1 вед. Ц1ыфым ыбгъэгу гукъаоу дэфэщтым фэдиз дэфэнэу, тхьэм къыгъэш1ыгъэу, щы1эп зыпари. Фронтым Къырымызэ 1утыгъ 1улъхьэр т1у зыфиш1ыщтыгъэу иныбджэгъу лъап1эу Андырхъое Хъусен зэуап1эм щыфэхыгъэу зызэхехым.

2 вед. Сыд фэдиз хьазаб ащ ыгу щыш1агъэр! Хъусенэ ынэгу к1эт зэпытэу, ыпсэ емыблэжьэу пый мэхъаджэм ебэныщтыгъэ.

1 вед. Ау Жанэр 1944-рэ илъэсым танкэу зэрысым топыщэр къытефи, ынэ лъэныкъо имытыжьэу чылэм къыгъэзэжьыгъ.

2 вед. Советскэ Союзым и Л1ыхъужъэу Андырхъое Хъусен фэгъэхьыгъэу Къырымызэ ытхыгъэр мак1эп.

(Повестым щыщ пычыгъо къеджэх).

1 вед. Адыгэхэм ахэлъ шэн дахэхэм къатегущы1эу усэ бэ дэд ыусыгъэр Жэнэ Къырымызэ.

2 вед. Ахэм зэу ащыщ усэу «Тидышъэ коных» зыфи1орэр.

(К1элэеджак1ор усэм къеджэ).

1 вед. Сэмэркъэум, сатирэм яхьыл1эгъэ усэхэм Жанэм итворчествэ ч1ып1эшхо щаубыты. Усак1ом исэмэркъэухэм ц1ыфыр аушъхьаук1урэп, агъэц1ык1урэп.

2 вед. Ц1ыфыр ащ фэдэ усэхэм агъэгупшысэ, нахьыш1у хъумэ шэн дэеу хэлъхэр зыхигъэзхэмэ ш1оигъоу аш1ы.

1 вед. Ет1ани зы шэн ахэлъ – ахэр къызэрык1о дэдэу щыт щысэхэм атехыгъэми, къаубыты ц1ыфым ищы1эныгъэ илъэныкъо инхэр, ц1ыфым ищы1эныгъэ лъапсэу и1эхэр, - ц1ыфым къыдэхъугъэу мафэ къэс зэол1эрэ хабзэхэр, гупшымак1эхэр.

2 вед. Шъыпкъэныгъэр – ар зыукъохэрэр; ш1улъэгъуныгъэр – ц1ыфыр плъэгъу мыхъуныр; 1офш1эным фэ1эзэгъэныр – шъхьахынэу щытхэр; иц1ыф лъэпкъ, икъуаджэ ш1у плъэгъунхэр – нэмык1хэри.

1 вед. А шэныр ахэлъ «Зыхамы1о сипэ1ошху», «Мы хъулъфыгъэхэри», «Пшъэшъэ гъэш1уагъ», «Шъэогъу ар шъумыш1ы» зыфи1орэ усэхэм ык1и нэмык1хэм.

2 вед. Тэ шъузэдгъэдэ1у тш1оигъор усэу «Пшъэшъэ гъэш1уагъ» зыфи1орэр ары.

1 вед. Тизэ1ук1э Жэнэ Къырымызэ игущы1эхэмк1э къэтыухы тш1оигъу

           Ц1ыфыбэмэ сэ ш1у сарэлъэгъуи

           1офэу сш1эрэр аш1орэдэгъуи,

           Мы дунэе мылъкум ыпэ къэсэштэ,

           Сщиз къысхэхъуагъэ фэдэу сэлъытэ.

2 вед. Къызэрэтш1ош1ырэмк1э Жэнэ Къырымызэ зыфаер къыдэхъугъ. Ар адыгэ шъолъырым имызакъоу, нэмык1 хэгъэгум исхэми щызэлъаш1э, ш1у алъэгъу.