Нурлат шәһәре 1нче урта мәктәбе

 Татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Рәхмәтуллина Гүзәл Талип кызы

тәҗрибәсеннән

Тема: Тәмле тел-җан азыгы

Максат:

1.Әдәплелек,инсафлылык,кешелеклелек сыйфатлары тәрбияләү.

2.Тел байлыгын үстерү.

3.Монологик сөйләмне үзләштерү.

4.Әдәплелек мәсьәләләрен чишә белү.

5.Этикет кагыйдәләрен өйрәнү.

Җиһаз:

“Әссәламегаләйкем”көе(фонограмма)

“Көч һәм рух тамырлары”-5-11нче сыйныфлар өченхрестоматия.-Казан:Мәгариф 2000ел(Р.З.Биктиме-

Рова. З.З.Сафиуллина.)

“Көч һәм рух тамырлары”-Әдәплелек дәресләре:1-3 нче сыйныфлар өчен хрестоматия.-Казан:

Мәгариф,2000ел.

Плакатлар.Татар әбисе костюмы.”Күчтәнәч” тапшыруы декорациясе.

Мультимедия проекторы.Компьютер.Презентация.

Оештыру моменты

(Класс “Күчтәнәч” тапшыруындагы кебек бизәлгән.

Плакатлар эленгән.Укытучы татар әбисе булып киенеп керә.)

Әби:

-Исәнмесез,кадерле балакайларым!Мине таныйсызмы?Мин “Күчтәнәч”

тапшыруыннан сезгә кунак булып килдем.

(Укучылар басып исәнләшәләр.)

Әби:

-Ә зур.олы кешеләр белән ничек исәнләшәләр икән,бәбкәчләрем?

(Җаваплар.Әссәламегаләйкем)

-Әйдәгез,әле шуның турында җыр да беләбез бит без.Җырлап үтик әле

Бергәләп.

Җыр.Госман Садә сүзл-ре.” Әссәламегаләйкем”.Хор белән.

Төп өлеш

Әби:

-Бик рәхмәт,балакайларым,нык әйбәт булды. Матур иттереп җырлый да беләсез икән. Матур иттереп җырлый,тәмле итеп сөйли белсәң,

Бигрәк рәхәт инде ул.Ә нәрсә соң ул “тәмле сүз”? Әйдә әле,Фирүзә,            

Сөйләп китсен моның турында.

(Ә.Бикчәнтаева.”Тәмле сүз”.Эчтәлеген укучы сөйли.)

Әби:

-Менә аңладык инде“тәмле сүз” нәрсә икәнен.Ә сез нинди тәмле сүзләр

Беләсез?

(Укучыларның  җаваплары.) Укытучы презентациядән  матур сүзләр күрсәтә.

Әби:

-Иртә белән торабыз да әти-әниләребезгә шул матур сүзләрне әйтергә онытабыз.

Ә менә Раиф әти-әнисенә беркайчан да тәмле сүзен кызганмый.

(Р.Миңнуллин.”Хәерле иртә” шигырен укучы сөйли.)

Әби:

-Укучылар,язылган мәкальләргә карагыз әле.Укып чык,зинһар,Адилә.

“Әдәп башы-тел”.-дигән.Бу нәрсәне аңлата?(Тәмле телле кеше әдәпле була.)

_Ә нинди кеше соң ул әдәпле кеше?Яле ,Камилә,сөйләп күрсәт әле безгә.

(“Әдәпле кеше нинди була?”Укучы сөйләме.)

Әби:

-Менә сез күп мәртәбә циркларга,театрларга,концертларга йөрисез.Ә анда үзегезне матур тотасызмы? Рузиләгә сүз бирик әле.

(Театрда үз-үзеңне тоту кагыйдәләре. Укучы сөйләме.)

Әби:

-Әдәпле кеше әти-әнисенә  дә ихтирамлы.Андый гаиләләргә баргач,без сокланып  

туя алмыйбыз.Раил, шуның турында сөйләп кит әле.

(Әти-әни,туганнар,олыларга хөрмәт.Хрестоматия.  Укучы сөйләме.)

Әби:

-И,балакайларым,талчыгып та киттегез бугай.Әйдәгез әле,әзрәк быннарны селкетеп алыйк.

Физкультминутка   

(Балалар татар бию көенә татарча бииләр.)

Әби:

-Укучылар, сез әле яшьләр.Укыйсыз,башыгыз да яхшы эшли.Математикадан да мәсьәләләр чишә беләсез.Ә бит әдәплелек мәсьәләләре дә була.Аларны чишә  алырсызмы икән?

(Хрестоматия.13нче бит. Әдәплелек турында  мәсьәләләр.Әби укый.Балалар фикер алышалар.Укытучы булышлык итә.)

Әби:

-Бик әйбәт,бик яхшы,рәхмәт төшкереләрем! Димәк сез әдәплелек мәсьәләләре дә чишәргә өйрәндегез.Ә өйгә бирелгән эшне үтәдегезме?

(Өй эше төрле ситуацияләрдә диалоглар куллану.Күбрәк әдәпле ,матур сүзләр кертеп төзергә.)

Өй эшен тикшерү.

(Балалар диалогларын сөйлиләр.Укытучы төзәтә,бәяли.)

Йомгаклау.

Әби:

-Менә әйбәт булды,бәбкәчләрем!Сез бик тәмле телле икәнсез.Миңа бик ошады-

гыз.Шуның өчен сезгә үземнең күчтәнәчләремне бирәм.Зур үсегез!Ә хәзергә хушыгыз! Минем башка мәктәптәге балаларны да тәмле телле булырга өйрәтә-

 сем бар.Сау булыгыз!

(Презентация кирәкле урыннарда күрсәтелеп барыла.)