Рабочая программа по Русскому языку и по татарскому языку в татарской школе
рабочая программа по русскому языку (1 класс) на тему

        Р У С С К И Й    Я З Ы К

Пояснительная записка

Рабочая программа по русскому языку для 1 класса разработана на основе  Федерального государственного образовательного стандарта начального общего образования  , примерной программы по  «Русскому языку» и «Литературному чтению» на основе авторской   программы  Р.Х.Ягафаровой  «Русский язык».

Целью курса «Русского языка» является формирование у младших школьников первоначальных умений и навыков владения русским языком как средством общения в устной и письменной форме и развитие их интеллектуальных способностей, создание предпосылок для дальнейшего  использования русского языка как языка обучения, а также воспитание и развитие качеств личности. Отвечающих требованиям школьного образования, задачам построения демократического гражданского общества на основе толерантности. Диалога культур уважения многонационального, поликультурного состава России.

В основе программы лежат следующие принципы:

Принцип коммуникативности, принцип сознательности.

Цели обучения русскому языку в 1 классе:

-закрепление и развитие умений и навыков устной речи, приобретенных в дошкольный период; выработка первоначальных умений аудирования, говорения у детей,не прошедших подготовку в детском саду; обогащение лексического запаса слов, необходимого для общения учащихся, а также для обучения грамоте; активизация в речи учащихся наиболее употребительных грамматических форм слов; формирование у школьников навыков построения и употребления в устной речи предложений на основе речевых образцов и умения выражать свои мысли в связной форме.

-последовательное обучение грамоте , навыкам беглого и осмысленного чтения и письма на русском языке.

-развитие речевых способностей, умение общаться на русском языке;

-освоение элементарных сведений о фонетике, грамматике, лексике русского языка;

-овладение умениями слушания, говорения, чтения и письма на русском языке;

-развитие интереса к русскому языку как государственному  языку Российской Федерации и чувства сопричастности к культуре и литературе русского народа и народов мира.

«Русский язык» и «Литературное чтение » в 1 классе как единый курс. Курс разделен на:

Предварительный устный курс, обучение  русской грамоте  ,после букварный курс. 

Содержание тем учебного  курса

Русский язык

(33 х 5 = 165 часов)

    Коммуникативная   компетенция основывается на разграничении языка и речи. Язык вообще есть естественно возникшая и закономерно развивающаяся знаковая система, обладающая свойством социальной предназначенности, это система, существующая не для отдельного индивида. А для определенного социума. Язык является формой хранения знаний, средством получения нового знания о действительности. В то же время язык является основным средством человеческого общения, средством передачи информации от говорящего к слушающему.

    Р е ч ь – конкретное говорение, протекающее во времени и облеченное в звуковую или письменную форму. Речь есть воплощение, реализация языка, который обнаруживает себя в речи и только через нее выполняет свое коммуникативное назначение. Пониманию речи надо учить специально, т.е. формировать у ученика навыки аудирования.

    Аудирование – это вид речевой деятельности, заключающийся в восприятии и понимании речи на слух. Оно  является и целью, и средством обучения.

    Говорение -   это вид человеческой  деятельности, продуктом которой является высказывание.

     это речевая деятельность, которая заключается в произнесении членораздельных звуков, принадлежащих общепонятному языковому коду.

    Чтение – как речевое умение на разных языках имеет одинаковую структуру. Уметь читать – это прежде всего владеть техникой чтения, т.е. мгновенно узнавать зрительные образы речевых единиц и озвучивать их во внутренней или внешней речи.

    Основные единицы чтения:

    -слог;

    -слово;

    -словосочетание из двух или нескольких слов;

    -сложная фраза;

    -абзац (при скорочтении).

    Уметь читать – значит мгновенно соотносить лексические единицы и грамматическое оформление с их значением.

    Письмо как продуктивная речевая деятельность обеспечивает бощение людей при помощи графических навыков. Продуктом этой деятельности является речевое высказывание для передачи другим.

Основные  требования  к  знаниям  и  умениям  учащихся

Русский язык 

Результаты изучения курса

Программа обеспечивает достижение выпускниками начальной школы определенных личностных, метапредметных и предметных результатов.

Личностные результаты

1. Формирование чувства гордости за свою Родину, российский народ и историю России; осознание своей этнической и национальной принадлежности, формирование ценностей многонационального российского общества; становление гуманистических и демократических ценностных ориентаций.

2. Формирование целостного, социально ориентированного взгляда на мир в его органичном единстве и разнообразии природы, народов, культур и религий.

3. Формирование уважительного отношения к иному мнению, истории и культуре других народов.

4. Овладение начальными навыками адаптации в динамично изменяющемся и развивающемся мире.

5. Принятие и освоение социальной роли обучающегося, развитие мотивов учебной деятельности и формирование личностного смысла учения.

6. Развитие самостоятельности и личной ответственности за свои поступки, в том числе в информационной деятельности, на основе представлений о нравственных нормах, социальной справедливости и свободе.

7. Формирование эстетических потребностей, ценностей и чувств.

8. Развитие этических чувств, доброжелательности и эмоционально-нравственной отзывчивости, понимания и сопереживания чувствам других людей.

9. Развитие навыков сотрудничества со взрослыми и сверстниками в различных социальных ситуациях, умения не создавать конфликтов и находить выходы из спорных ситуаций.

10. Формирование установки на безопасный, здоровый образ жизни, мотивации к творческому труду, к работе на результат, бережному отношению к материальным и духовным ценностям.

Планируемые результаты (предметные и метапредметные)

                  Календарно-тематическое планирование

Р У С С К И Й    Я З Ы К  (165 часов)

                                        Список внеклассного чтения

Произведения устного народного творчества

Потешки.

Частушки

Заклички.

Приговорки

Русская литература XIX в. для детей

Крылов И.А. «Стрекоза и муравей»

Толстой Л.Н. «Филипок»

Толстой А.К. «Стихотворения»

Русская литература XX в. для детей

Барто А.А. «Стихи для детей»

Бианки В.В. «Кто что поет», «Лесная газета»

Әдәби уку

Аңлатма язуы

Татарстан  Республикасының министрлыгы тарафыннан  расланган һәм тәкъдим ителгән             I сыйныф өчен  Әлифба 2009 ел (авторлары: Р.Г.Вәлитова, С.Г.Вагыйзов) дәреслегенә, “Туган тел”,Казан, Татарстан китап нәшрияты, 2011ел ( авторлары С.Г.Вагыйзов, Р.Г.Вәлитова, М.Ш Галләмова) татар  мәктәпләре өчен башлангыч сыйныфларның урта мәктәп программаларына нигезләнеп язылган тематик план буенча  һәм федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелде. Календарь –тематик планның эчтәлеген мәктәптә үзләштерергә, камилләштерергә тиешле гомуми күнекмәләр, Әлифба курсы буенча ,”Әдәби уку”(тат.) махсус белем һәм күнекмәләр тәшкил итә.

Уку планы буенча( “Об учебных планах для 1-2 классов школ РТ в 2012-2013 учебном году основные образовательные программы начального общего образования в соответствии с ФГОС НОО” (Модель 4)) “Әдәби уку”(тат.) атнага 1 сәгать каралган.

Уку – сөйләм эшчәнлегенең бер төре. Процесс буларак ул барлык телләрдә дә бертөрле: сүзнең график формасын аваз формасына күчерү. Уку – шул ук вакытта танып белү эшчәнлегенең нигезе, аның төп ысулы. Шуңа күрә уку дәресләренең төп бурычы – укучыларда йөгерек, аңлы, сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру, текст һәм китап белән эшләү осталыгы тәрбияләү. Уку тизлеге – укучыларның яхшы укуына шарт булып торган иң мөхим фактор. Уку процессында оператив хәтер һәм тотрыклы игътибар үсеш ала, баланың акыл хезмәтенә сәләте исә шушы ике күрсәткечкә бәйле.  

    Күп укыган бала тиз укый. Шуңа күрә башлангыч сыйныфларда китап укуга һәвәслек тәрбияләү, әдәбиятны сүз сәнгате буларак кабул итәргә өйрәтү мөһим мәсьәлә булып тора. Уку күнекмәләре укуга һәвәслек белән бергә үсеш алырга мөмкин.

      Дәресләрдә балалар күңел үсү һәм кәеф китү, ярсу һәм өметсезлек, кәнагәтьлек хисе һәм кызыклы фикер яки әсәр героеның эшләгән эшеннән күңел булу тойгыларын кичерергә тиеш.

    Шуңа күрә укытучыларның да, ата-аналарның да балаларны карарга һәм күрергә, тыңларга һәм ишетергә - тирә-юньнән тәэсир һәм күзаллау тупларга өйрәтүе мөһим. Хисләр һәм фикер белән бергә сөйләм үсә, балалар тирән фикерле, көчле образлы әдәби әсәрләрне тормышның үзенчәлекле гәүдәләнеше итеп кабул итәргә өйрәнәләр.

                                     Т А Т А Р    Т Е Л Е 

                                                     Аңлатма язуы

Татарстан  Республикасының министрлыгы тарафыннан  расланган һәм тәкъдим ителгән             I сыйныф өчен  Әлифба 2009 ел (авторлары: Р.Г.Вәлитова, С.Г.Вагыйзов) дәреслегенә, “Татар  теле”,Казан, Татарстан китап нәшрияты. 2011ел ( авторлары С.Г.Вагыйзов, Р.Г.Вәлитова)  Татар  мәктәпләре өчен башлангыч сыйныфларның урта мәктәп программаларына нигезләнеп язылган тематик план буенча һәм федераль дәүләт стандартларына  нигезләнеп  төзелде. Календарь –тематик планның эчтәлеген мәктәптә үзләштерергә, камилләштерергә тиешле гомуми күнекмәләр, Әлифба курсы, “Татар теле” курсы  буенча махсус белем һәм күнекмәләр тәшкил итә.

Уку планы буенча( “Об учебных планах для 1-2 классов школ РТ в 2012-2013 учебном году основные образовательные программы начального общего образования в соответствии с ФГОС НОО” (Модель 4)) “Татар теле ” атнага 3 сәгать каралган.

 Мәктәпкә кергәнче үк, бала ана телендә сөйләшә белә, ләкин ул телне әле аңлы рәвештә кулланмый, татарча сөйләшү - аның өчен табигый хәл. Башлангыч мәктәпнең бурычы – укучыларны ана телен төшенеп, аңлап, закончалыкларына таянып һәм сөйләм ситуацияләренә туры китереп кулланырга өйрәтү. Моның өчен сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре дә ( тыңлап аңлау, сөйләшү һәм сөйләү, уку һәм язу) үстерергә кирәк. Дәреслекләрдә материал коммуникатив юнәлешле итеп, ә укучыларның танып белү эшчәнлеге аралашу формасында оештырыла.

    Укытуның эчтәлеге һәм методикасы түбәндәге бурычларны хәл итүгә юнәлтелә:

    -укучыларда  сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрен үстерү һәм телне аралашу чарасы буларак барлык ситуацияләрдә кулланырга өйрәтү;

    -аралашу һәм танып белү чарасы булган телне аңлы үзләштерүгә ирешү;

    -балаларны текст, китап белән эш итү алымнарына өйрәтү;

    -коммуникатив сөйләм осталыгы һәм иҗади сәләт арасында бәйләнеш булдыру;

    -укучыларның образлы, логик фикерләвен үстерү, аларда аралашу культурасы күнекмәләре тәрбияләү.

    Тел  дәресләрен танып белүгә юнәлешле итеп, балаларның актив эшчәнлегенә таянып оештырыла. Һәр тема түбәндәге эзлеклелектә өйрәтелә:

    -сөйләмне, текстны тикшереп, өйрәнеләчәк теманың әһәмияте күрсәтелә, проблема куела;

    -укучылар үзләре “ачкан” кагыйдәне, төшенчәне, эш алымын мөстәкыйль рәвештә әйтәләр;

    -дәреслекләргә таянып, укучылар тарафыннан ясалган ачышларга төгәллек һәм тулылык кертелә;

    -тема буенча алган белемнәрне куллануга күнегүләр үткәрелә.

                                                   Эчтәлек

Язу һәм сөйләм үстерү (33х3=99 сәг.)

    Укырга-язарга өйрәтү барышында гамәли алынган белемнәрне, эш осталыгын һәм күнекмәләрне гомумиләштерү, системалаштыру һәм ныгыту. Сүзләрне иҗекләргә бүлү, язганда, иҗекләп, юлдан

 юлга күчерү.

    Язу күнекмәләрен шомарту. Язуга карата төп гигиена кагыйдәләрен үтәү. Хәрефләрнең график яктан дөрес язылышын, сүздә аларны тоташтыру ысулларын ныгыту. Хәрефләрне дөрес тоташтырып, ритмлап иҗекләр, сүзләр һәм кечкенә җөмләләр язу.

    Кечкенә текстларны тактадан, дәреслектән дөрес итеп (иҗек һәм хәрефләрне төшереп калдырмый, урыннарын алыштырмый, хәреф формаларын бозмый), сүзләп күчереп язу. әйтелеше белән язылышы туры килгән сүзләрдән төзелгән җөмләләрне ишетеп язу.

    Э, о, ө, й, е, ю, я  хәрефләрен йо, йө кушылмаларын, кеше исем-фамилияләрен, хайван кушаматларын, җөмлә башындагы сүзләрне баш хәреф белән язу. Җөмлә ахырында нокта кую.

    Билгеле бер темага (әнигә булышу, су коену, җиләккә бару, чана шуу, бакчада эшләү) һәм рәсемнәргә карата җөмләләр уйлау; сюжетлы рәсемнәр, балаларның күзәтүләре буенча укытучы куйган сораулар ярдәмендә телдән кечкенә хикәяләр төзү.

.

УКЫРГА  ӨЙРӘТҮ ( 33х2= 66сәг)

    Грамотага өйрәтү ике чорга бүленә: укый-яза белергә әзерләү чоры һәм укый-яза белергә өйрәтү чоры (төп чор).

     Грамотага өйрәтү үзара тыгыз бәйләнгән укый һәм яза белергә өйрәтүнең башлангыч процессынан гыйбарәт аналитик-синтетик аваз-хәреф методы белән тормышка ашырыла;  авазлар һәм хәрефләр, иҗекләр һәм сүзләр, җөмләләр  һәм бәйләнешле сөйләм өстендә эшләү күнегүләре аша ныгытыла.

    Шул ук вакытта нәниләр өчен басылган китаплар белән кызыксыну да уятыла, мөстәкыйль укырга омтылыш тудырыла. Тора-бара кечкенәләр өчен чыгарылган журналлар белән дә таныштырырга мөмкин. Бу эштә укытучы дәрестән тыш укыганны тыңларга гадәтләндерү, рәсемнәргә карап, әсәр эчтәлеген сөйләп күрсәтү, китап, журнал, әсәр исемнәрен уку кебек гамәлләр төп ысул булып тора.

    Аваз, хәреф – тану берәмлеге, иҗек – уку берәмлеге, сүз - аңлау берәмлеге, җөмлә - мәгълүмат-хәбәрлек берәмлеге (Кош оча. Балык йөзә.) икәнен гамәли аңлап, “чын уку һәм чын язу”ның җөмлә укудан һәм җөмлә язудан башланганын белеп эшләүләренә ирешелә.      

Әзерлек   чоры  (12 сәгать)

Сөйләм. Кешеләрнең  әйтеп  һәм  язып сөйләшүләрен гомуми күзаллау.Матуритеп сөйләшә,

укый һәм яза белү кирәклеген аңлау .

    Җөмлә һәм сүз. График схемалар ярдәмендә сөйләмне - җөмләләргә, җөмләне сүзләргә аеру, сүзләрне иҗек һәм авазларга таркату.

    Иҗекләр. Сузык аваздан торган һәм сузык аваздан башланган  иҗекләр (у-а, ил, ант), кушылмадан торган һәм кушылма авазлардан башланган иҗекләр (ча-бу, күл-мәк, сирт- мә, шо-мырт). Сузык авазларга басым ясап (у-мар-та) яки суза төшеп (әә-реек-мәән), сүзләрне иҗекләргә бүлеп әйтү һәм сүздәге иҗекләр санын сузык авазларга карап билгеләү.

    Авазлар һәм хәрефләр. Аваз турында күзаллау тудыру. Сузык һәм тартык авазларны, калын һәм нечкә сузыкларны, яңгырау һәм саңгырау тартык авазларны әйтеп һәм ишетеп, ягъни конкрет авазны әйткәндә авыз эчендә сулышның тоткарлануы яки тоткарланмавына (т-а), калын  яки нечкә әйтелүенә (а-ә), яңгырап яки пышылдап ишетелүенә(з-с) карап аера белү. Авазларны әдәби дөрес әйтү.

    Аерым (сузык  яки тартык)  авазны сүздән аерып алу, сүзләргә иҗек-аваз анализы ясау (сүзләрдәге авазлар санын, аларның характерлы билгеләрен, сүздәге тәртибен күрсәтү), әйтелгән һәм ишетелгән сүзләрне аларның  иҗек-аваз төзелешен күрсәткән схема-модельләр белән бәйләү, ягъни конкрет  сүзнең иҗек һәм авазларын сүздәге тәртиптә схемада күрә белү.

    Укытучы тәкъдим иткән аваз кергән сүзләрне мөстәкыйль уйлап табу (ш: таш, шар, шешә...);сүзләрнең әзер иҗек-аваз  схемаларын эзләп табу.

    Калын  сузык авазларны белдергән, а, у,ы һәм  нечкә сузык авазларны белдергән ә, ү, и хәрефләре белән таныштыру; сузык аваз хәрефләрен, шул хәрефләрдән төзелгән сүзләрне укырга өйрәтү (ә, әү, у, и, иа! ау!)          

Әлифба  чоры, яки  төп чор (93 сәгать)

Укырга  өйрәтү.

Сузык һәм тартык авазлар һәм аларның хәрефләре белән, сүзләрнең калын һәм нечкә әйтелешен билгеләүче калын һәм нечкә сузык авазлар белән танышу. Сузык аваз хәрефләренә карап, сүзләрнең калын һәм нечкә әйтеп укылуын күзәтү(урыла-үрелә).

     Сузык аваз хәрефләренә карап, кушылмадан торган (ике хәрефле ачык) иҗекләрне, өйрәнелгән хәрефләрдән төзелгән иҗекләрне телдән аваз анализы һәм синтезы ясалганнан соң уку.

    Башта -  аваз анализы ясап, алга таба анализ ясамыйча гына күңелдән әйтеп, кисмә хәрефләрдән һәм кисмә кушылмалардан (та, ла, тә, ти) сүзләр төзү һәм төзелгән сүзләрне кычкырып уку.

     Хәрефләрне дөрес һәм чагыштырмача тиз танып, җанлы сүздәге авазлар мәгънәсендә уку (эре-[эрэ], тиен-[тийэн]  һ.б.). Сузыктан башланган ике хәрефле (ал, ит, үт), сузыктан һәм кушылмалардан торган ике иҗекле (а/ла, тә/ти, ә/ти) сүзләрне уку;  аннары артикуляцион берәмлекләр буенча  кушылмалардан башланган иҗекләрдән төзелгән сүзләрне уку (мә, мә:к тә:п, кө:р:т  ле:к, ба:л  ты:р  га:н); ахырдан сүзләрне турыдан-туры иҗекләп, кыска һәм гади сүзләрне бөтен килеш әйтеп уку. Сүзләрне, кыска гади җөмләләрне, балаларга аңлаешлы кечкенә текстларны аңлап, әдәби дөрес һәм салмак итеп, сүзләп кычкырып укырга эзлекле күнектерү.

     Гади  җөмлә ахырындагы тыныш билгеләренә(нокта, сорау, өндәү), җөмлә эчендәге тиңдәш кисәкләргә, эндәш сүзләргә туры килгән  интонация һәм паузаларга игътибар итеп, укытучы үрнәгендә укырга өйрәнү.

    Уку гигиенасы кагыйдәләре белән балаларны таныштыру, кагыйдәләрне даими үтәү гадәте тәрбияләү.

Кычкырып укырга тәкъдим ителгән

балалар әдәбияты тематикасы

    Туган илем, туган телем, Ватаным Татарстан, гомумкешелек әдәп-әхлагы, гаилә тормышы, уку һәм хезмәт сөю, халкыбыз тарихында милли азатлык өчен көрәш сәхифәләре, халыклар дуслыгы, тереклек һәм үсемлекләр дөньясында кеше, ел фасыллары, маҗаралар, тылсымнар турында язучылар һәм халык иҗат иткән, хис һәм кичерешләргә бай әсәрләр (хикәя, әкият, җыр, шигырь, мәзәк, табышмак, мәкаль).

Балалар  китабы  белән  эшләү

    Балалар өчен басылган китаплар белән кызыксындыру, китапларны эчтәлегенә карап аера белергә өйрәтү,китап, әсәр исемнәрен дөрес әйтү, автор исемен укып күрсәтү. Сөйләгәндә әдәби сөйләм үрнәкләреннән файдалану (сүзләр, сүзтезмәләр, әйтемнәр, мәкальләр,җор җөмләләр һ.б.)

    Уку гигиенасы һәм китапны саклап тоту кагыйдәләрен үтәү.

Әйтмә сөйләмне үстерү

    Сөйләмнең аваз культурасы. Балаларда үз сөйләменең,  шулай ук башка кешеләр сөйләмнең авазларына  игътибарны көчәйтү; ишетү сизгерлеген һәм хәтерен, сөйләм органнары хәрәкәтен үстерү, шомарту. Сөйләмнең гомуми күнекмәләрен камилләштерү,  сөйләмнең салмак темпы һәм ритмына, сөйләм сулышына һәм агышына, уртача тавышка һәм дөрес интонациягә өйрәтү. Туган телдәге парлы авазларны әдәби дөрес әйтә белергә өйрәтү.

    Сүз өстендә эшләү. Балаларның сүзлеген баету. Сүзләрне грамматик дөрес формада куллану, сөйләмне әдәби дөрес булмаган сүзләрдән арындыру.

    Җөмлә төзү һәм бәйләнешле сөйләм өстендә эшләү.

    Балаларның мәктәпкәчә яшьтә ирешкән сөйләү осталыгын камилләштерү. Укытучы соравына  биреләчәк җавапны яхшылап уйлап җиткерү, анык, төзек һәм кыска гына төгәл итеп әйтү.җавапта төрле тип җөмләләр куллану.

    Текст кисәкләрен төшереп калдырмыйча, урыннарын алыштырмыйча, таныш әкият яки хикәя эчтәлеген укытучы сораулары буенча сөйләү.

    Рәсем яки рәсемнәр сериясе буенча кечкенә хикәяләр төзеп сөйләү.

    Сорауларга телдән җавап бирү.

    Укыган хикәядәге вакыйгаларга охшашлык буенча балаларның үз тормышында булгын хәлләр турында телдән кечкенә хикәяләр төзеп сөйләтү.

    Табышмакларны җентекләп аңлату; җыр, шигырь, мәзәк, такмак, такмаза, сынамыш, тизәйткечләрне ятлау, эчтәлек таләп иткән дәрәҗәдә аларны төрле интонациядә сөйләү.

    Башка укучыларның җавапларына һәм сөйләмнәренә игътибарлы булу сыйфатын һәр укучыда тәрбияләү.

Әлифбадан   соңгы   чор

Татар теле.Туган тел.  (25 сәгать)

                                                 Татар теле.

Сөйләм, җөмлә, сүз.

Җөмлә нәрсәне белдерә. Җөмлә ахырында тыныш билгеләре. Предмет һәм сүз. Билге һәм сүз. Аваз һәм сүз.

                                            Авазлар һәм хәрефләр.

Алфавит. Баш хәреф белән язылучы сүзләр.Кеше исемнәре, фамилияләре.Хайван кушаматлары, Шәһәр , елга , авыл исемнәре.

Аваз төркемнәре.

Сузык һәм тартык авазлар. Калын һәм нечкә авазлар.

                                                       Иҗек.

Сүзләрне юлдан-юлга күчерү.

Сөйләм авазларын язуда күрсәтү. Сүздәге хәрефләрне дөрес уку.

Э-е хәрефләре.Ө-е хәрефләре.о-ы хәрефләре. Ю хәрефе.Е хәрефе. Й хәрефе.В хәрефе. К. Г хәрефләре.

                                                        Сүз төркемнәре.

Кем? Нәрсә? Соравына җавап бирүче сүзләр.

Нишли? Нишләде?нишләр ? соравына җавап бирүче сүзләр.

Нинди? Кайсы? Сорауларына җавап биргән сүзләр.

Җөмлә. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше.

                                                 Дәрестә уку

    Уку тематикасы.  Туган ил, уку һәм хезмәт, әдәп-әхлак, табигать һәм җәмгыять тормыәында кеше; Г.Тукай Г.Ибраһимов, М.Җәлил һәм аларның әсәрләре.

    Ятлау өчен әсәрләр. уку елы дәвамында 5-6 шигырьне яттан сөйләргә өйрәнү.

    Уку күнекмәләре. Беренче ярты елда өйрәнелгән хәрефләрдән торган сүзләр, җөмләләр һәм кыска текстларныиҗекләп салмак уку.

    Икенче ярты елда алфавитның барлык хәрефләре булган кечкенә текстларны дөрес һәм салмак итеп иҗекләп, кыска сүзләрне бөтен килеш уку. Таныш булмаган текстны уку темпы – минутына 30 сүз. Җөмләләр арасында пауза ясау.

    Текст өстендә эшләү, бәйләнешле итеп сөйләү. Укыган текстларга карата куелган соруларга җавап бирү; рәсемгә карап, текст эчтәлеген сөйләү, укыган әсәрнең исемен аңлату, дәлилләү, әсәрне гади генә итеп бәяли белү, мисаллар китерү, рәсемнәргә карап, телдән хикәя төзеп сөйләү.

    Балалар китабы белән эшләү. Таныш китапларны аера-таный белү, аларның исемнәрен әйтә белү, китап исемен, авторын укып күрсәтү. Китапханәдән китаплар алып уку, китап кибетләреннән нәниләр өчен чыгарылган китаплар сатып алу.

Уку һәм әдәбият

    Укучылар башкара алырга тиешле эшләр:

-Кыска җөмләләрне, кечкенә текстларны аңлап, дөрес һәм салмак итеп, кычкырып уку;

-гади җөмлә ахырындагы тыныш билгеләренә, паузаларга игътибар итеп уку;

-сүзләрне авазларга таркату, авазларны сүздәге тәртиптә әйтү;

-сузык һәм тартык авазларны һәм аларның хәрефләрен аерып таный белү;

-сүздән тыш та калын һәм нечкә сузыкларны дөрес әйтү;

-сузык аваз һәм аларның хәрефләренә карап, калын һәм нечкә әйтелгән сүзләрне тану;

-сүзләрне иҗекләргә бүлү;

-җөмләләрне сүзләргә таркату.

        Язу, сөйләм үстерү

    Укучылар түбәндәгене белергә тиеш:

    -сөйләмдәге авазлар;

    -өйрәнелгән сүз төркемнәренең лексик һәм грамматик билгеләре;

    -сүзнең мәгънәле кисәкләре;

    -гади һәм кушма җөмлә, җөмләдә баш һәм иярчен кисәкләрнең ( терминнарын әйтмичә) билгеләре;

    -сүзтезмә билгеләре;

  Укучылар чагыштыра  һәм аера белергә тиешләр:

    -аваз һәм хәреф;

    -сузык һәм тартык авазлар;

    -калын һәм нечкә сузыклар;

    -яңгырау һәм саңгырау тартыклар, парлы һәм парсыз яңгырау һәм саңгырау тартыклар;

    Укучыларда түбәндәге эш осталыгы булырга тиеш:

    -сүзләрне иҗеккә бүлү;

    -сүздә аваз һәм хәреф санын чагыштыру;

    -еш кулланышлы сүзләрне орфоэпия нормаларына туры китереп әйтү;

    -алфавитны куллана белү (сүзлек, каталог белән эш);

    -сүзләрне юлдан юлга күчерү;

    -өйрәнелгән сүз төркемнәренең җөмләдәге ролен күрсәтү;

    -сүзнең мәгънәле кисәкләрен һәм ясалышын билгеләү;

    -75-80 сүзле текстны ачык һәм төгәл итеп күчереп һәм ишетеп язу.

 Түбәндәге орфограмма һәм пунктограммалар кертелә:

    -җөмлә башында һәм ялгызлык исемнәрдә баш хәреф;

    -сүзләрдә о-ы, ө-е сузыклары;

    -ъ һәм ь хәрефләре кергән сүзләр;

    -кушма һәм парлы сүзләр;

    -саңгырау яки б, в, г, д тартыкларына беткән исемнәрдә килеш кушымчалары;

    -борын авазларына беткән исемнәрдә килеш кушымчалары;

    -сыйфатларда чагыштыру, артыклык һәм кимлек дәрәҗәсе формаларының язылышы;

    -җөмлә ахырында тыныш билгеләре (нокта, сорау һәм өндәү билгеләре);

    -тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре.

Контроль диктант өчен нормалар

Календарь- тематик план

Әлифба курсы  106 сәгать