рабочая программа по алтайской литературе 3 класс ФГОС Школа России
рабочая программа (3 класс)

        МУНИЦИПАЛЬНОЕ БЮДЖЕТНОЕ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ

                      «ЧЕЛУШМАНСКАЯ СРЕДНЯЯ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА»

                                                             РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

                                      По  литературному чтению (литературалык кычырыш)

Класс:2

                                                                                                                                                                                                                                            На 2018-2019 уч.год

                                                                                                                                                                                                                                            Разработала:  Ерчишева Е.К.

                                                                                                                                                                                                                                            Должность: учитель нач.кл.

                                                                        с. Балыкча

                                                                             2018г

               I.Jартамал бичик.

             Берилген уредулик программа  ООП НОО МБОУ « Челушманнын орто уредулик школы»  аайынча тургузылган.

    Программа баштамы класстардын федерал эл – тергеелик уреду стандартына ла Россиянын гражданининин когус – корумин тыныдып оскурери ле таскамал береринин Концепциязына тайанып тургызылган. Литературалык кычырыш баштамы класстарда тос предметтердин тоозына кирет. Баштамы класстарда литературалык кычырыштын тос

амадулары:

- текстти кону , чокым – jарт кычырып, кычырганын когуске аларга уренери;

- эрмек – куучыннын бастыра бьудумдерин онон ары теренжидип, ло аайынча билгирлерин элбедип, башка – башка будумду текстерле иштерге уренери; бичиктерле jилбиркеп, кычырарын суурине таскамал алары.

- кееркедим jайандык jайалтазын ачарына, кандый ла немени jилбиркеп короине уредери; кееркедим произведениелерди кычырганда, ондо айдылган керектерди jуреги ажыра откурип, килегенин, jаратпай турганын чыгара айдарга уренери; соско сескир ле кееркедим произведениеде не керегинде айдылганын ондооры;

- кееркедим  литература ажыра jакшы кылык jанду кижи болорго таскап, килемjи , наjылык, чындык ла немени учына jетире эдип турарына тазыктырары; торол калыгынын туукизиле, чум – jандарыла, кеендигиле jилбиркеерге, анайда ок Россиянын ла оско до ороондордын калыктарынын jурумиле, кеендигиле jилбиркеерге тазыктырары:

- торол ло орус, анайда ок оско до калыктардын балдарга учурлаган литературазыла таныштырып, уренчиктерди кееркедим литератураны куунзеп кычырарына jилбиркедериле коштой, Торолине, калыгына тузазын jетирерге амадаар куун – санаа таскадары.

Баштамы класстарда уренчиктердин jажына келижип турган чумдемелдерди кычырганы олорго ак – чек санаалу, турумкай, jакшынак кылык – jанду кижи болуп озорине.

«Литературалык кычырыш» деген курска 3 класста  бир неделеде 2 час бастыразы 68  час  (34 неделенин туркунына) берилген

  V. Уренгенинин турулталары.

                   Ÿренчиктин бойынын турултазы

1. Тöрöл калыгынын, Тöрöлинин тÿÿкизиле оморкоп, башка – башка эл jуртаган теергеде öскö укту албатыны тооп, олорло нак болоры;
2. Кееркедим чÿмдемелдер ажыра ак jарыктын ÿстинде башка – башка ар – бÿткендÿjерлер бар, ондо jÿзÿн башка калын jуртайт, олордын чÿм – jандары, тилдери, тыш бÿдÿмдери башка да болзо, jе ончо калыктардын амадулары, сана кÿндери тÿней деп, билгирле jеткилдеери;
3. Кычырган литературалык чÿмдемелдерди угуп, ÿлгерди эска ÿренип. Ондо берилген тил кееркедер эп аргалар ажыра тилдин jаражын, ээлгирин сезери.
4. Ачык jарык, öскö улуска киленкей кÿÿн -тапту,улустын ачу коронын ондоор кижи болуп öзöри;
5. Кандыйла кижинин шÿÿлтезин тооп угарына, башка укту элдин тÿÿкизиле, кеендигиле jилбиркеп, олорло нак jÿрÿп, ондоорго чырмайар улустар болуп öзöри;
6. öмöликте jÿреринин баштапкы ченемелин алып, школдо ло öскö дöjерлерде боыйн канайда тудунарын билери;
7. Jÿрÿмде ÿренчик кижинин тöс амадузын чике ондоорго, ÿредÿде jакшынак jедимдерге jедер кÿÿн -тапту болоры;
8. Jÿрÿмде эткен кажы ла кереги учун бойы каруулу болгоны, эл ортодо jарабас кылык этпеске тазыктырары;
9. Jÿрÿмде кандый ла учуралдарда бойыла кубарда, jаан да улусла текши тил табарга, jаантайын бойын колго тудуп, улусла нак jÿрерине тазыктырарыла коштой, литературалык геройлордын эткен керектерин бойынын кылык - jаныла тÿнейлештирип, jакшы ла jаманды ондоп турар кижи болуп öзöри;

10.Калыгынын ар –jööжöзин, кöгÿс- кöрÿм шÿÿлтезин,    тöрöлинин ар – бÿткенин корулаары,

11.Jÿрÿм кижиге jаныс катап берилген, кандый ла кÿч учуралда  jÿрÿмди чеберлеп, уур- кÿчтерди бийик кÿÿн – тапту турумкай öдöри.

Метапредметный турулталар.

1. Уредунин тос сурактарын ла амадуларын ондоп, оны будурер аргаларды билгир тузаланары;
2. Тургузылган сурактарды кажы ла jанынан шиндеп коруп, чумдемелге jайаандыгын тузаланып будурери;
3. Берилген ишти тургускан амадуларга ла будургедий айалгаларга келиштире пландап, турултазын шиндеп коруп, бийик турулта аларынын jолын табары;
4. Jакшы эмезе комой уреду болуп турганынын шылтагын шиндеп коруп, уредунин кеми jабыс та учуралдарда чын шуулте чыгарып, керектин аайын тузедерге албаданары;
5. Кандый бир берилген бичик керегинде jетируни ол аайынча мынан озо откон текши темдек – символдор тузаланып билип  алары;
6. Jаны билгирлер аларга, коммуникатив амадуларга jедерге эрмек – куучын тудаларыны эп – аргаларын элбеде тузаланары;
7. Уреду аайынча билгирлерди башка – башка созликтерден, энциклопедиялардан ла узеери литературадан  бедреери;
8. Кычырган тексттин учурын ондоп, берилген коммуникатив амаду аайынча когуске алып, эрмек – куучыннын оос ло бичиир будумдерине келиштирер тексттер тургузары;
9. Тундештирип, ылгап, бириктире коруп, кандый темдектериле туней эмезе башка болгоны аайынча шуулте чыгарары;

10. .Эрмектежип турган кижинин айтканын успей, учына jетире угуп, кажы ла кижи бойы шуултелу болр аргалу, ол сенийинен бака да болзо, оны торы керегинде билери;
11.  Омолик иште кем кандый иш будурери jанынан бой – бойы ортодо jоптожип, будурген иштин турултазын коруп, иш будеринде омоликте онын ла осколоринин каный камааны эмезе салтары jеткенин тунейлештирип, бойына шуулте чыгарары.

Предмет аайынча турулталар

1. Кеендиктин оско будумине коро, литература телекейлик jурумди, кажы ла калыктын чум – jанын ла онын баалап, корып турган ондомолдорын состин болужыла коргузип турганын ондооры;
2. Бичик кычырганы – бойынын билгирин бийиктедери, Тороли ле ондо jуртаган улустар керегинде, олордын ижи – тожы, jуруми, jедимдери, айландыра ар – буткен, ак – jарык, килемjи, оштожу, наjылык, ак – чек ле чындык деген ондомолдорды билип алары; бичиктерди jаантайын куунзеп, кычырары;
3. Кычырарынын кемин онон ары бийиктеткени текши эрмек – куучыннын озумине камаанын jетирет, jартын айтса. Литературоведиенин ондомолдорын тузаланып, кееркедим, билим ле уредунин оско до тексттерин ун чыгарбай, бойында эмезе тыныда кычырып ылгаары;
4. Кычырарынын башка- башка будумдерин тузаланары (учурын ондоорго, талдап, бедреп «поисковое»); башка – башка тексттердин учурын когуске алып, олордын башказын ондооры, олор ааыйнча куучын откондо, туружып, тос геройлордын эткен керектери, кылык jаны ааыйнча бойынын шуултезин чыгара айдары;
5. Jилбиркеген тема аайынча чумдемелди бойы бедреп, ол аайынча керекту jетирулерди кыскачак аннотация тургузып, оско литературала рла иштеери;
6. Баштамы класстарда откон литературоведиенин баштапкы билгирлерин тузаланы, башка – башка будумду тексттерди ылгаары: керек кандый шылтактан улам болгонын, чумдемелдин тос учурын, текстти болуктерге болиири, олорго ат адары, план тургузары, тил кееркедер эп –аргаларды табары, чумдемелди куучындаары;
7. Башка – башка будумду тексттердин темдектерин табары (билим, кееркедим ле оско до уредулу). Бичиир эрмек – куучыннын кеберлерин билери (jетиру- берилгенине тунейлеп, текст тургузары, шуултелу-сурак аайынча кару берери, jурамал – геройлордын кылык –jанын коргузери). Кычырган произведение аайынча бойынын куун –санаазын бичиири;

Кееркедим чумдемелге эмезе бойынын ченемелине тайанып, чумдемелге учурлаган ла оско до тема аайынча берилген jурук аайынча бойы кандый бир чумдемел бичиири.

   3. Программанын содержаниези

Кус

Литература билимнин сурактары – эпитетле таныжар. Улгерлерде берилген кееркедим эп - аргаларды табар: эпитет,тундештиру, олицетворение. Б.К.Суркашев Алтын кус. Кункузуктар бышкылап…К.Э.Тепуков Эjелу сыйынду торт кызычак. Автор керегинде  jетиру. Э.М.Палкин Кус,кус… . Ш.П.Шатинов  Jаландардын устинде. Кус керегинде улгер эмезе куучын чумдеер.

«Калыктын оос чумделгези

Алтай албатынын кожондоры, алкыш состор, укаа ла кеп состор, чололор, тооломош табышкактар, модор состор,  том состоравторлордын бичиген модорлоры.

Албатынын ла автордын чорчоктори: чорчоктор: «Тарал», «Сумелу тулку», «Jараш муус», «Ачап чай»,Соjын: «Кадын ла Бий.», Оско калыктын фльклорынан: (орус албатынын чорчоги) «Jети  jашту кызычак», (ненец чорчок) «Куук» Кеп куучындар «Jадаган»  

Мен кем?

Болукте берилген чумдемелдерде не керегинде айдылары аайынча куучын откурери.С.М.Сартакова«Тилим», Б.К.Суркашев «Эне тил деп сананзам…», Ш.П.Шатинов «Алтай», Т.Б.Шинжин керегинде  jетируАлтай. Коночы. Алтайдын байы Кеп куучын «Аргымак», Г.П.Самаев «Чече», А.Ю.М.Кыдыев «Кыдрай- Боомы», Алмыс (алтай албатынын кеп куучыны). J.Б.Каинчин Карган Эне ле Бабыш.        К.Э.Тепуков «Нени иштерин чыдазан» К.Ч.Толосов Мишек ле Борбыйак. Б.У.Укачин «Jааннын созин  jанчыкка сал» (экчеликтер),А.Я.Ередеев «Ачыныш»

       Кышкыда

Литература билимнин сурактары: чумдемелдердин темазы. Б.К. Суркашев «Айлар», J.М. Кыдыев «Баштапкы кар», Ш.П.Шатинов «Кар айланып, айланып», С.М.Сартакова «Jаны  jылдын алдында», Б.Ч. Канарин «Быйанду кушкаш». А.Я Ередеев Сыгын. 

Ар – буткен ле кижи

 Алтай кижинин бичиги…Ю.М.Кыдыев Ан – кушту Алтайыс .Автор керегинде  jетиру.Кем неле бай.Кузукчы айу.К.Э.Тепуков «Боро кушкажыма»,А.Я.Ередеев «Ар – буткеннин тили» ( чорчок),Б.У.Укачин  «Туристтерге».Ю.М.Кыдыев Корук ,Сумелу тулку. С.М.Сартакова «Тандак»,.И.К. Сабашкин «Урчы корук» .С.К.Манитов :Эненин айтканы.К.Д.Кошев Армакчылу алабуга. Проекттердин презентациязы «Олор Кызыл бичикке кирген»

  Jакшы дегени не, jаман дегени не?

М.В.Мундус –Эдоков Аш кылгада,кижи баллада. Ю.В.Кыдыев Юрастын тужи. Б.Я.Бедюров Беленнин кастар шыбалаганы. Т.Б.Шинжин Табышту урок. И.П.Кочеев Мекеш. Ю.М.Кыдыев Баштак бала. С.Манитов Эненин айтканы.

Jаскы  jуруктар  

Б.Я.Бедюров «Jас келип  jат…». Б.Ч.Канарин  «Айучактын тужи»,К.Кулиев Ырыс. Б.К.Бурмалов  «Энейим»И.Б.Шинжин «Кууктин кожоны»,Л.В.Кокышев «Эненин кожоны», «Адалар тужелет ».А.О.Адаров «Олумле олум  jенип».Чумдемел иш. Сочинение  «Jас»

Телекей ле мен

Назым Хикмет  «Аспан ла чымалы».И.А.Крылов « Себиске ле Чымалы».  А.С. Пушкин «Талай  jаказында  jажыл дуб», Керога Сокор ак кийик.Китахара  Хакусю « Айдын тунде «.В.Беспальков Укучек .

Jайгы кожон  

 Т.Б.Шинжин «Тынду  jаландар  К.Э.Тепуков«Jайгы кожон »,  А.Я.Ередеев «Энезинин чыккан куни»,Н.Б.Бельчекова «Тайгыл».

4.Уреду – тематикалык  план.

Класс: 3

Учитель: Ерчишева Елена Константиновна

 ПЛАНИРОВАНИЕ СОСТАВЛЕНО НА ОСНОВЕ ПРОГРАММЫ «ШКОЛА РОССИИ»

УЧЕБНИК:

НАЗВАНИЕ : литературалык кычырыш ( литературное чтение на алтайском языке)

АВТОР: ____________________________________________________________________  

ИЗДАТЕЛЬСТВО:___________________________________________________  

ГОД

ИЗДАНИЯ: ____________________________________________________________________