Открытый урок на конкурс К/ө: «Шин җилин нәәрт кен болхвч?»
план-конспект урока (3 класс)

МБОУ Элст балһсна  « Очра Номтын нертә нәәмдгч тойгта школ»

Кичәлин зура (сценарь)

Кичәлин төр:

3 класс

К/ө: «Шин җилин нәәрт кен болхвч?»

                                         Белдснь:

                                                          хальмг келнә багш

                                                                               Фирсован  С.Ю.

2018 - 2019 сурһулин җил

Кичәлин төр: «Шин җилин нәәрт кен болхвч?»

 Кичәлин күцл:

1. Сурһулин: Үвлин болн шин җилин нәәрин тускар медрл гүүдүлх, багшин өгсн даалһвр күцәх. «Шин җилин нәәрт кен болхвч?» гидг төрәр шин медрл зааҗ , сананднь батллһн.
2. Көгҗлтин: Зулын тускар күүндҗ, йөрәлмүд чееҗәр келүлһн. Йиртмҗ шинҗлх. Үвлин сармуд келүлх. Үвлин болн шин җилин туск хальмг урн үгин зөөрин үүдәврмүдәр: үлгүрмүдәр, тәәлвртә туульмудар, һурвнтсар болн бичәчнрин шүлгүдәр дамҗҗ сурһульчнрин келлһнь өргҗүлх.
3. Сурһмҗин:  Эврәннь бәәсн һазр усндан, йиртмҗд дурта боллһн,, төрскн келндән дурта болх, эргндкән харх, төрскнч седкл зүүлһх, ) үвлин болн шин җилин байрин туск зург һәәхәд, үзсн тоотан шинҗлдг сурһмҗ өгх;

Кичәлин дөңцлмүд:  Онц ахр тольмуд болн киискврмүд (күн болһнд),  компьютер (презентац), интерактивн самбр, магнитофон («Зул ирвә» гидг дун -герин даалһвр шүүлһнә цагт, «Һурвн Дәрк» гидг көгҗм, даалһвр күцәсн  цагт), зург икдүлдг үзүләч (визуализатор),«Үйнр» даслур, «Үйнр» көдлмшин девтр, күүкдин зурсн зургуд,  күн болһнд өггдх медүлврмүд (индивидуальные материалы), цаасн цасна умшд, һацурмуд, Киитн Аав болн Цасн күүкн-наадһас,кампадь-балта, зер-земш, тулм, керүлсн һацур, медаль.

Кичәлин йовуд.

1.Кичәлд белдлһнә агчм.

- Мендвт, күүкд!

 - Мендвт багш!

 -Түрүләд хойр багд хувадтн. Эврәннь багдан нер өгтн.  (Күүкдиг хойр багд хувалһн.)

 -Суутн. Эндр цугтан бәәнәт? (Багш кен угаһинь темдглҗәнә)

Мана кичәлд дала гиичнр ирв. Тегәд тадн эндр эврәннь медрлән үзүләд, эмәлго, ичлго хальмг келән сәәнәр медсинь үзүлхт гиҗ санҗанав. Мана кичәл сәәнәр давтха, авсн медрлтн туста болтха гиһәд кичәлән хальмг авъясар - йөрәләр эклхмн. Экран хәләһәд, цугтан цаһан седкләрн нег-негндән йөрәл тәвхмн. 

(Багш түрүләд эврән умшна, цааранднь сурһульчнр.)

(№1 –гч слайд -Йөрәл)

Кичәл сәәнәр давтха,

Цуһар сәәнәр көдлтхә,

Мана мөрн гүүтхә,

Аштнь цугтан медрлтә болтха!

Тиигтхә! Йөрәл бүттхә! 

-Кичәдл  кен хәрү өгсндтн иим цасна умшд авхт. Көк өңгтә-йилһән сән( отлично), цаһань- сән (хорошо).

2.Герин даалһвр сергәллһн. «Камб цецгәр» көдллһн. (ноһан самбрт нааһата)

- Не, ода герин даалһвран сергәхмн. Камб цецг секәд, сурврмудт хәрү өгтн.

(Күүкд герин даалһвран сергәҗәнә, арһул «Зул ирвә» гидг ду телефоһар дуулулх-музыкальный фон)

1. Зул өдр гисн ямаран өдр?         (Зул- хальмг улсин ончта өдр)
2. Зул өдриг кезә темдглнә?          (хальмг литәр үкр сарин хөрн тавнла)
3. Зул өдрин чинринь келт   (күн болһн насн деерән бас нег җил немҗ авна)
4. Насна оңһц кезә өргдмн?          (асхн, одн күцхлә)
5. Зулын йөрәл келтн  

(багш күүкдин хәрү болһнынь көк (йилһән сән), цаһан (сән) цасна умшдар ачлна (награждает)            

3.Актуализац. Не, сән. Ода эндрк йиртмҗин бәәдл шинҗлҗ үзхмн. 

Үвлин тускар күүндлһн.

Йиртмҗин бәәдл схемәр шинҗллһн. Күүкд самбрур одад, аһарин, салькна, теңгрин ямаранинь темдглнә, өдриг бүклднь ямаранинь заана. 

(№2 –гч слайд -йиртмҗин бәәдлин схем).

- Тегәд, иим теңгрин бәәдл кезә болна, ода ямаран җилин цаг?  

-Иим йиртмҗин бәәдл үвләр болна. (күүкдин зургудын һәәхүл) 

-Чик.

-Үвлин  сармуд келтн?

- Бар, туула, лу

(№3 –гч слайд –Үвлин сармуд)

Багш бичкдүдин зурсн үвлин зургуд олзлҗ, күүкдиг кичәлин төрт арһул өөрдүлнә. Күүкд ухалад, багшин сурврмудт хәрү өгцхәнә.

(ноһан самбрт күүкдин зургудын һәәхүл нааһата)

-Күүкд,  эн сәәхн зургуд кен зурв? Йосн зургудын һәәхүл болв!

- Эн зургудыг мадн зурвидн.

- Йир сәәхн! Не, сән. Ода мадн юуна тускар күүндҗәнәвидн?

 – Ода мадн үвлин  тускар күүндҗәнәвидн.

-Тегәд, үвлд мана ямаран дурта байрин өдр болна?

-Үвлд шин җилин байр болна.

- Чик.

-Эн нәәрт бидн ю белднәвидн?

-Белгүд

-чик. йир сән!

-Шүлгүд чееҗәр

-Эээ, тиим!

- Шин җилин ямаран болвчн дүрин хувц (разные новогодние костюмы)

-Күүкд, тадн цугтан меднәт, эн мана «Үйнр» гидг дегтрт төр болһн сургч зәңгәр өггднә. Тегәд энүнәс иштә тана хәләцәр болхла, эндрк мана кичәлин төр яһҗ нерәдгдх зөвтә?

-Мана хәләцәр эндрк кичәлин төр –«Шин җилд кен болхвч?» гиҗ нерәдгдх зөвтә

(№4 –гч слайд –Кичәлин төр, дуудвр)

- Йир сән! Эндрк мана кичәлин төр цугтан умший!:

                                                    «Шин җилин нәәрт кен болхвч?»                                         

Эн мана кичәлин дуудвр:                    «Шин җил ирнә,

Шикр, балта элвнә,

Көгшдүд йөрәл тәвнә,

                                 Күүкд биилҗ дуулна.»             Шугран Вера

4.Шин төр батллһн

(№5 –гч слайд –Толь)

-Тана ширә деер иим толь бәәнә. Шин үгмүд тодлҗ автн

Толь (цааснд бичәтә, күн болһна өмн) Күүкд шин үгмүд тодлна.

« Шин җилин нәәрт кен болхвч?» -гидг төрәр өггдҗәх күүнвр эртәснь бичүләд белдсн, хойр күүнә күүндвр магнитофоһар соңсулна.

Багш күүндврин туск сурвр өгчәнә:

-Күүкд юунд белдҗәнә?

-Күүкд Шин җилин нәәрт белдҗәнә. 

-Чик.

Багш күүкдәр күүндврин хөөн өггдсн зәңсин чик буруһинь йилһҗ темдглүлҗәнә.

 Күүкд неҗәдәр дегтрин 42-гч халхт бәәсн зәңгс умшад, чик буруһинь темдглнә.

 (Дегтрт 42-гч халхт бәәсн зәңгс.)

-Күүкд, Өлзәт болн Һәрә давсн Шин җилин нәәрт кен болснь, эн җилд кен болхнь тадн медҗ аввт. Тадн давсн  Шин җилин нәәрт кен болвт, эн җилд кен болхт?

(визуализаторар үзүллһн–фотозург)

-Би давсн җилд …………………….болув.

Эн җилд …………………….болхв. (шин җилин дүрмүдин ке хувцта), эн җилд кен болҗахан бас келнә. 

Физминутк давуллһн. 

(№6 –гч слайд – физминутк)

Багш келәд, үзүлнә

Күүкд багшан дураһад, келәд, көл-һаран көндәнә 

-Шар харһа домбриг

Шавдн бәәҗ цокитә!

Сәәхн бичкн иньгүд минь

Шаһаһарн мульҗитә!

Хәдрис авад од!

Эрвәкә кевтә эрвлзәд од!

Иг мет ээрәд од!

Элә мед эргә од!

Хү-ү мет хурлзад од!

Ээҗиннь өмн сөгдәд од!

 Хәдрис, авад од!

5.Кичәлин ашнь һарһлһн.

(№7 –гч слайд – цааранднь немр шин төрин медрл альдас авч болхин медүлврмүд)

-Үвлин, шин җилин нәәрин болн терүнә дүрмүдин тускар медрл цааранднь «Байр» гидг журналас, «Байрта» гидг газетәс, зурлһна, утх-зокъялын , йиртмҗин кичәлмүдәс авч болх. Дәкәд А.М. Амр-Санана, 1,8-гч микр-нд бәәсн бичкдүдин, Пушкинә нертә  дегтрин саңгудт.

Күүкд бийдән тодлҗ авцхана

(№8 –гч слайд-Шин җилин зург)

Багш Киитн Аав болн Цасн күүкн-наадһас һарарн йовулад наадна;   

-Күүкд, мана нәәрт гиичнр ирв. (Киитн Аав болн Цасн күүкн-наадһас үзүлҗәнә)

-Эн кемб?

-Эн Киитн Аав болн Цасн күүкн. 

-Э, чик.

-Ода хамдан һацур эргҗ ямаран ду дуулхвидн?

-«В лесу родилась ёлочка» 

-Э, тиим. Болв эн дун орс келәр дуулгдна, мана кичәл болхла – хальмг келнә кичәл.

Багш Киитн Аав келүлҗәнә:

-Бичә зовтн күүкд, ода би илв бүрдәнәв!

 (Илв бүрдәҗәнә-творит вошебство. Звук волшебства)

-Багш, ода мадн хальмгар дуулҗ чаднавидн! (байрлад, альхан ташлдна)

-Не, дуулый!

Хамдан кеерүлсн һацур эргҗ «В лесу родилась ёлочка» («Һацур») гидг дууг хальмг келәр дуулна

_йир сән! Ода кен Киитн Аавд болн Цасн күүкнд белдсн үвлин туск, шин җилин туск шүлг, үлгүрмүд, тәәлвртә туульс, һурвнт келҗ өгх?

Күүкд Киитн Аавд болн Цасн күүкнд белдсн үвлин  болн шин җилин туск шүлгүдән, болн амн -  урн үгин зөөрин үүдәврмүд келцхәнә.

Келсн күүнд кампадь-балта, зер-земш өгнә.

6. Рефлексий.

-Тадн кичәлин цуг тоот бийдән сәәнәр шиңгәҗ, тодлсн болхла, ке һацур авч болҗана. Невчкн дутад, дәкәд давтх юмн бәәхлә, кеерүл уга һацур авхт.

7.Темдг тәвлһн. 

(Сәәнәр көдлснднь ханлтан өргәд, темдгнь тәвҗ йөрәл келх).

-Ке һацур авсн күн тав авчана, кеерүл уга һацур-дөрв.

Ямаран баг ке һацур олар авсн болхла, тер баг диилвр бәрв медаляр ачлна.

- Кичәл сәәнәр давв,

Цуһар шунҗ көдлв,

Мана мөрн гүүв

Тадн цуһар медрлтә болвт!

Аштнь –4, 5 гидг темдг аввт!

8. Герин даалһвр.

Багш цәәлһҗ өгчәнә:

Герин даалһвр күн болһна өмн цааснд бичәтә 

Күнд даалһвр: Кичәлдән үвлин болн шин җилин тускар медсән, тодлҗ авсарн дөң авад,ахр келвр тогтах

Амр даалһвр: көдлмшин девтрт 38-гч халхт бәәсн 3-гч тойгта даалһвр күцәллһн

Дүр тааҗ медтн (отгадайте героя)

Кичәлин технологическ зура

Класс: 3а

Кичәлин төр: «Шин җилин нәәрт кен болхвч?» («Кем ты будешь на Новый год?»).

Кичәлин тип: Шин төр цәәлһлһнә кичәл

Кичәлин кев-янз: кичәл-нәр-наадн

Дасхлһна эв-арһс: хәрлцәни зөрүллһнә (коммуникативно-ориентированный), диглҗ-багллһна (системно-концентрический) эрк-медлтин (компетентностный), үзмр-дүрслгч (наглядно-образный) хәләц., олар нег- негнүрн зөрүллһнә зарчм (принцип коллективного взаимодействия).

Кичәлин үүлдврмүдин кев-янзс: неҗәдәр, хошадар, багар, цугтан көдллһн.

Өмнән тәвҗәх күслмүд:

1.Сурһулин күсл (обучающие):

келни дигләнә эрк-медл (компетенция) тогталлһн:

а) «Үйнр» гидг даслурт 42 –гч халхд бәәсн күүндвр соңсч, күүндврлә залһлдата зәңгс умшч, чик буруһинь темдглҗ чадлһн, үвлин йиртмҗиг шинҗллһнә чадврнь өргҗүлх;

б) шүлгүд, үлгүрмүд, тәәлвртә туульс, йөрәл, һурвнт олзлҗ күүкдин келлһнь ɵргҗүлх;

2. Сурһмҗин күсл (воспитательные):

сойл-бәәһүлин эрк-медл тогталлһн: 

а) үвлин болн шин җилин байрин туск зург һәәхәд, үзсн тоотан шинҗлдг сурһмҗ өгх;

б) «Үвл», «Шин җилин» гидг төрәр дассан давтад, үвлин болн шин җилин тускар күүндвр тогтадг дасхх.

3. Көгҗлтин: (развивающие)  

 хәрлцәни эрк-медл тогталлһн: а) күүкдин даран үгин болн ухаллһна тодлвр (словесно-логическая память), үүдәгч урн-седкмҗ (творческое воображение), һо сәәхни ухана серл-седкл (эстетическое чувство) өргҗүллһн;

б) үвлин сәәхн бәәдл күүнә нүд байсана гисн сурһмҗ өгх; шин җилин байрин туск медә тодлулҗ, цааранднь гүүдүлх.

в) үвлин болн шин җилин байрин туск зургуд зурулх.

Хамҗ негдүллһн (интеграция, межпредметность и метопредметные связи):

зурлһна, эсвин, утх-зокъялын, көгҗмин, бииһин, йиртмҗин кичәлмүд.

Үзмр дөңцл:

1. «Үйнр» даслур

2. «Үйнр» көдлмшин девтр

3. электронн презентац

4. күүкдин зурсн зургуд

5. күн болһнд өггдх медүлврмүд (индивидуальные материалы)

6. аудиомедүлвр ( «Зул ирвә» гидг Манҗин А. дун, илвин ә (звук волшебства )

ТСО:

компьютер, интерактивн самбр,  магнитофон,

 Кичәлин дуудвр:  

Шин җил ирнә,

Шикр, балта элвнә,

Көгшдүд йөрәл тәвнә,

Күүкд биилҗ дуулна.

             Шугран Вера.