урок татарского языка и литературы в 3 классе
план-конспект занятия (3 класс)

Эш этаплары

Укытучы эшчәнлеге

Укучылар эшчәнлеге

Универсаль уку гамәлләре (УУГ)

I.  Оештыру моменты.  Мотивлаштыру. Фонетик күнегү. (2мин)

Укытучы өчен максат: балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру.

Укучылар өчен максат:

дәрестә игътибарлы булу.

1. Укучыларның дәрескә әзерлеген тикшерү.

2. Оештыру моментының төп максаты – балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру. Моның өчен укучылар белән әңгәмә үткәрелә:

− Хәерле иртә, балалар!

− Кәефләрегез яхшымы? “Көнне яхшы сүз белән башласаң, бөтен көнең яхшы үтәр”, - диләр. Әйдәгез әле, бер-беребезне хәерле көн телик.

3.Артикуляцион зарядка. Сузык авазлар: [а],[о],[у],[ы]

[ә],[ө],[ү],[и],[э]

-1нче өстәл!

-2нче өстәл!

-3нче өстәл!

-Бергә! Ата- ана, әти-әни, бабай-әби, дәү әти-дәү әни, апа-абый, эне-сеңел

Дәрескә дәреслекне, дәфтәрләрне әзерләү.

-Хәерле иртә укытучы апа!

-яхшы.

1)- Хәерле көн миңа!

- Хәерле көн сиңа!

- Хәерле көн сезгә!

- Хәерле көн безгә!

Укытучы артыннан хор белән кабатлыйлар

КУУГ: классташлар  һәм укытучы белән  уку эшчәнлеген  оештыруда хезмәттәшлек итү

ШУУГ: үзмаксат кую

II. Өй эшен тикшерү. (5мин)

Укытучы өчен максат: өй эше дөреслеген тикшерү,

укучыларны актив эшкә оештыру.

Укучылар өчен максат: үтелгән материалны искә төшерү

III. Белемнәрне актуальләштерү. Уку мәсьәләсен кую. (4мин)

Укытучы өчен максат: яңа дәреснең темасын билгеләргә булышу

Укучылар өчен максат:  яңа дәреснең темасын билгеләү

Өй эшен тикшерү моментының төп максаты – укучыларның алдагы дәрестә алган белемнәрен тикшерү, хаталарын төзәтү.

-Укучылар, өй эшен тикшерик әле. Сезгә өйгә  шигырь ятларга бирелгән иде.

Яңа теманы үзләштерүгә әзерлек эше алып бару. Моның өчен әңгәмә кулланыла. Яңа темага мотивация тудырыла.

-Балалар, экранга игътибар белән карагыз (1 нче слайдта төрле һөнәр ияләре рәсемнәре). 
- Балалар, ничек уйлыйсыз, без бүген дәрестә нәрсә турында, кем турында сөйләшербез?. 
- Дөрес! Һөнәрләр турында. Рәсемнәрдә нинди һөнәр ияләрен күрәсез. Санап үтегез

Парлап шигырьне сөйлиләр.

- Кешеләр турында, һөнәрләр турында

Балалар санап китәләр.

ТБУУГ:һөнәр исемнәрен әйтү

КУУГ: тыңлый белү, диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу

IV. Яңа теманы өйрәнү. Уку мәсьәләсен чишү. (15 мин)

Укытучы өчен максат: яңа дәреснең темасын билгеләргә булышу, яңа исемнәрнең ничек ясалуын аңларга булышу.

Укучылар өчен максат:  яңа дәреснең темасын билгеләү, үтелгән материалны яңа белемнәр алуда куллану, исем ясагыч кушымчаларны аера, куллана белү күнекмәләре

Яңа теманы аңлату моментының төп максаты– сүз ясагыч – чы; - че кушымчаларын үзләре табуларына ирешерлек итеп уку эшчәнлеген оештыру.

1. -Нәрсә ул Һөнәр?

Һөнәр төшенчәсен аңлату. (2нче слайд). Дәреснең темасы, максатын балалардан сорау. Сез нинди   Һөнәрләр беләсез?

(Хотите узнать как названия профессий звучат на татарском языке?)

2 .Сүзлек эше.(3 слайд)

Сатучы-продавец

Балыкчы-рыбак

Эшче-рабочий

Очучы-летчик

Язучы-писатель

Тегүче-швея, портной

Пешекче-повар

Җырчы-певец

Рәссам-художник

Табиб –врач

Сыер савучы- доярка

3. Укучылар, карагыз Һәм уйлагыз әле Һөнәр атамалары ничек ясала?

Димәк. Безнең дәреснең темасы сүз ясагыч – чы; - че кушымчалары.( тема нашего урока окончания –чы, -чы которые образуют названия профессий. Значит о чем будем говорить?)

- Бүген дәрестә сез үз- үзегезгә билгелеләр куясыз. Мин хәзер сезгә үзбәя кую карточкаларын таратам.

4. Укучылар,үзегез кушымчалар ялгап кайбер Һөнәр исемнәре ясагыз әле. (4слайд)

Урман

Бакча

Китапханә

Трактор

нефть

Значит с помощью каких окончаний сделали слова?

5. – Балалар әйдәгез ребуслар  чишәбез. 

1нче рәсем

6. “Бу әйберләр кемнеке?”

2нче рәсем

7 .карточкалар белән эш. Ике баганада сүзләр язылган. Беренче баганада кем? дигән сорауга җавап бирә торган сүзләр, ә икенче баганада – нишли? Уйлап карагыз әле, укытучы нишли? (Укытучы укыта һ.б.). Группада эшләү.

Укытучы        яза

Сатучы        пешерә

Язучы        укыта

Җырчы        сата

пешекче        җырлый

Тегүче        дәвалый

Табиб        оча

Очучы        тегә

8- Укучылар, сезнең әти-әниләрегез кем булып эшли? Кем работают ваши родители?

  -Ә сез кем булырга телисез? Вы кем хотите стать?

  -Ничек уйлыйсыз, иң кирәкле профессия нинди? А какая профессия самая лучшая?

Мне бы хотелось вспомнить известные слова С. Михалкова «Все работы хороши, все профессии нужны»

Һөнәр төшенчәсе турында җаваплар бирелә.

Һөнәрләрне санап китәләр

-Әйе.

Укучылар укыйлар,

Һөнәр атамаларын дәфтәрләргә язалар

-чы, -че кушымчалары белән.

-Һөнәр турында

-Урманчы, бакчачы, китапханәче, тракторчы, нефтьче

- с помощью окончаний –чы,-че

Ребус чишәләр: табиб,тәрбияче,

сатучы,очучы

-рәсемдә  эш әйберләре, кораллары күрсәтелә, укучылар кемнеке икәнен әйтәләр

Укучылар бирелгән эшне группада башкаралар,

алмашынып тикшерәләр, хаталарны саныйлар.

Жаваплар бирәләр

җаваплар тыңланыла

ТБУУГ: танып белү мәсьәләсен мөстәкыйль ачыклау һәм максат кую

РУУГ: кагыйдә, инструкуцияләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу

КУУГ: коллектив фикер алышуда катнашу

V.Физкультминутка (4мин)

МИКС-ФРИЗ-ГРУПП

Музыка яңгырый. Музыка туктагач, сорауга җавап булган санга берләшеп басалар. Биремне үтиләр, тагын уйныйлар.

1.Ничә сүз ясагыч кушымча белдегез?

2.Укучылар сүзендә ничә иҗек бар?

3.Җырчы сүзендә ничә саф татар хәрефе бар?

4.Укытучы сүзендә ничә у хәрефе  бар?

5.В основе слова эшче сколько букв?

Укучылар сорауга җавапны төркемнәргә тупланып җавап бирәләр

РУУГ: кагыйдә, инструкуцияләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу

VI. Белемнәрне ныгыту. (7мин)

Укытучы өчен максат: алган белемне гамәли куллана белергә булышу, активлыкка, мөстәкыйльлеккә юнәлтү

Укучы өчен максат: алган белемне гамәли куллана белү күнекмәләре үстерү

Ныгыту өлешенең максаты – алган белемнәрне дөрес куллануга ирешү; матур язу, дөрес уку, фикер йөртү, мөстәкыйль эшләү күнекмәләрен үстерү;

-Значит, Вася, кто по профессии твой папа?

-Как ты получил это новое слово?

-А почему не –чы?

-Бик яхшы.

-Значит, как образовываются новые имена существительные?

-Поэтому они называется словообразовательными окончаниями.

1. аудирование.

Шигырьне үзем укыйм.

Безнең урам – зур урам,

Мин шул урамда торам.

Тирә –якта күршеләр –

Бар да уңган кешеләр.

Сара апа –сатучы, 

Бану  апа – бакчачы

Йосыф абый- йорт сала, 

Җамали түбә яба.

Сылу апа –укытучы

Батырҗан – балыкчы, 

Тәүфик абый –тимерче, 

Тимербикә – тегүче.

2.Нокталар урынына тиешле хәрефләрне куеп язу.(5,6слайдлар)

Сат…чы, эшч…, тег…че, р…ссам, ук..тучы, т..зүче, оч..чы, җ...рчы. (үзара тикшерү)

-Эшче.

-К основе эш добавил аффикс -че, эшче.

-Потому что эш мягкое слово

-Путем присоединения аффиксов -чы/-че к основе слова.

Шигырьдән профессия исемнәрен табып әйтү

-сатучы,

бакчачы

укытучы

балыкчы,  

тимерче,

тегүче.

Укучылар бирелгән эшне башкаралар, үзара  тикшерәләр,

хаталарны саныйлар.

РУУГ: үзконтроль, биремнәрне үтәүнең дөреслеген тикшерү

ШУУГ: күршеңә ярдәм итүдә танып белү инициативасы күрсәтү

ТБУУГ: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү;

КУУГ: мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек инициативасы күрсәтү, иптәшеңнең гамәлләрен бәяләү

VII.Рефлексия. (4мин)

Укытучы өчен максат:

-алынган белемнәрне билгеләү;

-җитешсезлекләрне билгеләү;

-чишелмәгән мәсьәләләрне билгеләү.

Укучылар өчен максат:

-алган белемнәрне куллана белү;

-белемнәрне системалаштыру.

.

- Дәрестә ниләр эшләдек?

-Кайсы эш аеруча ошады?

-Ни өчен ошады?

-Бүгенге дәресне “5” легә кемнәр үзләштерде? Кемнәр үз эшчәнлегенә “4” ле куя, кемнәр “3”ле куя? 

-Сегодня я на уроке:

- узнал, открыл для себя;

- научился смог;

- могу похвалить себя и своих одноклассников.

-Дәрестә -чы, -че кушымчаларын, һөнәр  атамаларын өйрәндек.

Үз фикерләрен әйтәләр, үзләренә бәя куялар (яшел түгәрәк-5ле, сары-4ле, кызыл-3ле билгесе),  

ШУУГ: үз уңышларың / уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү

РУУГ: үз эшчәнлегеңне контрольгә алу

VIII.Өй эше бирү.(2мин)

Укытучы өчен максат: дәрестәге эшчәнлекне анализлау, белемнәрне бәяләү һәм киләчәккә перспектива билгеләү

Укучылар өчен максат:

алган белемнәрне куллана белү, өй эшен аңлап эшләү

Өй эшен биргәндә укытучы ың иҗади күзаллау күнекмәләрен үстерне, сүзлек белән эшләү күнекмәләрен ныгытуны күз алдында тота.

1. 72нче бит, 15нче күнегү. Өй эше аңлатыла.(Балалар биремне укый, тәрҗемә итә).
2.  “Сүзләр иленә сәяхәт” биреме бирелә. (һөнәрләр исемнәрен табарга) 3нче рәсем.

“Сүзләр иленә сәяхәт” биремендә һөнәрләр исемнәрен табалар

ТБУУГ: фикерләүдә логик чылбыр төзү

РУУГ: эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү

IX. Билгеләр кую. (2мин)

Укытучы өчен максат:

яңа материалны аңлау дәрәҗәсен  тикшерү

Укучылар өчен максат:

мотивлаштыру, үзбәя бирергә өйрәнү

Үзбәя карточкаларындагы билгеләрне журналга кую

Үзбәя карточкаларындагы билгеләрне саныйлар