Узэглэл. Буряад хэлэн. КТП
календарно-тематическое планирование (1 класс)

Надежда Борисовна Дамбаева

Эхин hургуулиин шухалын шухала зорилго хадаа үхибуудые hайнаар уншуулжа, зубөөр хэлүүлжэ ба бэшүүлжэ hургаха; арадайнгаа аман уран зохёолдо, Эхэ орондоо, турэhэн тоонто нютагтаа, түрэлхи хэлэндээ, түрэл арад зондоо, бэшэшье яhатанда дуратайгаар хүмүүжүүлхэ; арад зонойнгоо hайн hайхан ёhо заншалнууд ба сэсэн мэргэн hургаалнуудые ойлгуулха г.м.

Дээрэ хэлэгдэhэн зорилгонуудые бэелүүлхэ хэрэгтэ түрэлхи хэлэнэй үүргэ сэгнэшэгүй ехэ гээшэ.

Эхин шатын болон дунда hургуулиин эхин классуудта үзэгдэхэ буряад хэлэнэй программа гол шухала гурбан булэгhөө бүридэнэ:

Грамотада hургалга ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

Фонетикэ, лексикэ, грамматика ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

Литературна уншалга ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

Дээрэ хэлэгдэгшэ гурбан бүлэгүүд үзэгдэхэдөө, хэлэлгэ хүгжөөлгэтэй тон нягта холбоотойгоор, тэрэнэй үндэhэ hуури дээрэ бэелүүлэгдэхэ болоно.

Эхин классуудта буряад хэлэ зааха гол зорилгонууд гэхэдэ:

  • hурагша бүхэниие зүбөөр, hайнаар, уран гоёор, удхыень ойлгуулан уншуулжа hургаха;
  • эли тодоор, ойлгосотойгоор хэлүүлжэ, алдуугүйгөөр, сэбэр гоёор бэшүүлжэ hургаха;
  • үхибүүн бүхэниие ном уншаха дуратайгаар хүмүүжүүлхэ;
  • үхибүүдэй аман хэлэлгые баяжуулха, ухаан бодолыень хүгжөөхэ методическа аргануудые хэрэглэхэ;
  • оршон тойронхи юумэнууд тухай hурагшадай мэдэсые улам саашань үргэдхэхэ (хүнүүдэй ажал хүдэлмэри, олониитын ажабайдал г.м.)

Скачать:


Предварительный просмотр:

 ьМИНИСТЕРСТВО ПРОСВЕЩЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

‌Министерство образования и науки Республики Бурятия‌‌

‌Муниципальное образование "Окинский район"‌

МАОУ " Орликская СОШ"

РАССМОТРЕНО

Методическим объедитением

учителей начальных классов

_______________ /_Унжуева Б.Б._/

СОГЛАСОВАНО

Заместитель директора по

УВР

 _________________ /Молорова Л.Я. /

УТВЕРЖДЕНО          

Директор

____________________/ Шарастепанов Б.Д./

Приказ № 70/5

от «02» 09. 2024г.

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

учебного предмета «Yзэглэл. Буряад хэлэн.

 Түрэлхи хэлэн.»

 для 1 класса начального общего образования

на2024-2025учебный год

                                                                                                                                                                                                  Составитель: Дамбаева Н.Б.,

                                                                                                                                                                                                  учитель начальных классов                


с.Орлик ‌ 2024

ТАЙЛБАРИ БЭШЭГ

Эхин hургуулиин шухалын шухала зорилго хадаа үхибуудые hайнаар уншуулжа, зубөөр хэлүүлжэ ба бэшүүлжэ hургаха; арадайнгаа аман уран зохёолдо, Эхэ орондоо, турэhэн тоонто нютагтаа, түрэлхи хэлэндээ, түрэл арад зондоо, бэшэшье яhатанда дуратайгаар хүмүүжүүлхэ; арад зонойнгоо hайн hайхан ёhо заншалнууд ба сэсэн мэргэн hургаалнуудые ойлгуулха г.м.

Дээрэ хэлэгдэhэн зорилгонуудые бэелүүлхэ хэрэгтэ түрэлхи хэлэнэй үүргэ сэгнэшэгүй ехэ гээшэ.

Эхин шатын болон дунда hургуулиин эхин классуудта үзэгдэхэ буряад хэлэнэй программа гол шухала гурбан булэгhөө бүридэнэ:

Грамотада hургалга ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

Фонетикэ, лексикэ, грамматика ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

Литературна уншалга ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

Дээрэ хэлэгдэгшэ гурбан бүлэгүүд үзэгдэхэдөө, хэлэлгэ хүгжөөлгэтэй тон нягта холбоотойгоор, тэрэнэй үндэhэ hуури дээрэ бэелүүлэгдэхэ болоно.

Эхин классуудта буряад хэлэ зааха гол зорилгонууд гэхэдэ:

  • hурагша бүхэниие зүбөөр, hайнаар, уран гоёор, удхыень ойлгуулан уншуулжа hургаха;
  • эли тодоор, ойлгосотойгоор хэлүүлжэ, алдуугүйгөөр, сэбэр гоёор бэшүүлжэ hургаха;
  • үхибүүн бүхэниие ном уншаха дуратайгаар хүмүүжүүлхэ;
  • үхибүүдэй аман хэлэлгые баяжуулха, ухаан бодолыень хүгжөөхэ методическа аргануудые хэрэглэхэ;
  • оршон тойронхи юумэнууд тухай hурагшадай мэдэсые улам саашань үргэдхэхэ (хүнүүдэй ажал хүдэлмэри, олониитын ажабайдал г.м.)

Буряад хэлэн (165 ч)

Һуралсалай түсэбэй ёhоор 1-дэхи класста буряад хэлэ шудалан үзэлгэдэ  4 час үгтэнэ.

 Жэл соо 132 час болоно:  тэрээн сооhоо  «Үзэглэл»  (Грамотада, бэшэлгэдэ һургалга)  – 64 час (16 нед.);

 «Буряад хэлэн» (Бэшэлгэ ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ) - 34 час (17 нед.);

Түрэлхи  хэлэн «Мүшэхэн» (Уншалга ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ)   –  34 час (17 нед.).

Грамотада hургалга ба хэлэлгэ хугжѳѳлгэ

Грамотада hургалгын бэлэдхэлэй хэшээлнүүдые хэжэ дүүргээд, саашадаа үзэглэлэй үедэ хэгдэхэ ёhотой грамотада hургалгын болон хэлэлгэ хүгжөөлгын хүдэлмэри ябуулагдажа эхилхэ болоно.

Одоол эндэhээ эхилжэ, үхибүүдые буряад хэлэнэй бүхы абяан ба үзэгүүдтэй танилсуулангаа, уншуулжа, хэлүүлжэ, бэшүүлжэ hургаха тон шухала. Энэ хадаа грамотада hургалгын тон харюусалгатай, эгээл шухала хүдэлмэринь болоно гээшэ.

Абяан ба үзэгүүдтэй hурагшадые танилсуулгын хүдэлмэри hайнаар эмхидхэхын тула багша абяанай анализ ба синтез хэхэ арга методые тон тодо hонороор мэдэхэ ёhотой. Абяан ба үзэгые анализай ямар арга хэрэглэжэ илгахаб? Тиихэдэ тэрэ танилсуулhан шэнэ абяан ба үзэгөө hөөргэнь холбожо, үенүүдые ба үгэнүүдые зохёоходоо, синтезэй ямар аргыень хэрэглэхэ тухайгаа багша hайнаар бодомжолжо үзөөд, шэнэ абяан ба үзэгүүдтэй танилсуулха болоно. Грамотада hургажа эхилхэдээ, методикын шухала эрилтые баримталха хэрэгтэй: таба-зургаан наhатай үхибүүдэй хэлэлгэдэ оло дахин хэрэглэгдэжэ байдаг абяанууд хамагай түрүүндэ үзэгдэжэ эхилхэ.

Шэнэ абяан ба үзэгтэй танилсажа, уншажа hурахатайгаа хамта үзэгүүдые, үгэнүүдые, мэдүүлэлнүүдые бэшүүлжэ hургаха хүдэлмэри хэшээл бүхэндэ ябуулагдаха болоно.

Бэшэлгэдэ hургалгын хүдэлмэриие бэлэдхэлэй үедэ эхилхэ хэрэгтэй. Түрүүшын хэшээлнүүдтэ бэшэлгын арюун сэбэрые сахиха эрилтэнүүдые зүбөөр дүүргүүлжэ hургаха: дэбтэрээ парта дээрээ зуб табиха, карандаш ба ручкаяа зүбөөр бариха, бэшэжэ байхадаа, гараа нэгэ жэгдэ хүдэлгэн бэшэжэ hураха заабари ходол үгтэжэ байха болоно.

Үзэглэлэй үедэ танилсаhан үзэгөө самбарта бэшэжэ харуулха, тиигээд тэрэнээ яагаад бэшэхыень харуулжа байгаад, дэбтэр дээрэнь бэшүүлхэ. Тиигээд үзэгүүдые, үенүүдые холбожо, үгэнүүдые бэшэдэг болохо, зүгөөр олон үетэй ута үгэнүүдые бэшүүлхэгүй, нэгэ-хоёр үеhөө, hүүлээрнь 3-4 үеhөө бүридэhэн үгэнүүдые бэшүүлхэ. Саашаа 3-4 үгэтэй мэдүүлэлнүүдые самбарhаа, прописьhоо хараад, буулгажа бэшэдэг болохо ёhотой.

Грамотада hургажа байхын үедэ бэшэлгын хүдэлмэринүүд илангаяа үзэглэлэй прописьто үгтэhэн материалнуудаар хэгдэхэ. Хэблэмэл, бэшэмэл текстhээ үзэгүүдые, үгэнүүдые алдуугүйгөөр, сэбэрээр бэшүүлжэ hургаха. Бэлэхэн, 2-3 үетэй үгэнүүдые, 3-4 үгэтэй мэдүүлэлнүүдые багшын уншалга доро бэшүүлдэг болгохо.

Бэшэлгэдэ hургалга уншалгада hургалгатайгаа тон нягта холбоотойгоор ябуулагдаха. Уншалга ба бэшэлгэдэ hурахадаа, hурагшад хэдэ хэдэн фонетическэ ба графическа ойлгосонуудтай болохо зэргэтэй: абяан, үзэг, аялган, хашалган, түргэн ба удаан аялганууд, хатуу ба зөөлэн хашалганууд, зөөлэн хашалганай хойно түргэн ба удаан я, е, ё, ю үзэгүүдые бэшэлгэ, зөөлэн тэмдэгээр хашалганай зөөлэниие тэмдэглэлгэ, үгэ соо дифтонгнуудые зүбөөр үгүүлжэ hуралга г.м.

Мүн үгэнүүдые алдуугүйгөөр, сэбэрээр бэшэлгэдэ hурахатайгаа хамта мэдүүлэлэй hүүлдэ точко табижа hураха. Һурагшад багшын табиhан асуудалда дүүрэн харюу үгэжэ, өөhэдөө асуудал табижа шадаха, hанал бодолоо найруулан хэлэжэ, классайнгаа урда үгэ хэлэжэ шададаг болохо.

Һурагшад нэгэдэхи класс дүүргэхэдээ, буряад хэлээр иимэ мэдэсэ, шадабари ба дадалтай болохо:

- Буряад хэлэнэй бүхы абяанууд ба үзэгүүд, тэдэнэй илгаае (абяануудые хэлэнэбди, дууланабди, үзэгүүдые харанабди, бэшэнэбди) хэлэжэ ба бэшэжэ шадаха;

- Аялган ба хашалган абяанууд, үзэгүүдые илгаха дадалтай болоһон байха;

- Түргэн ба удаан аялгануудые, дифтонгнуудые зүбөөр хэлэжэ, бэшэжэ шадаха;

- Хатуу ба зөөлэн хашалгануудые зүбөөр илгаха дадалтай болоһон байха;

- Зөөлэн хашалгануудые бэшэг дээрэ ё, ю, я, и аялгануудаар ба зөөлэн тэмдэгээр бэшэг дээрэ тэмдэглэдэг ёһо гуримые хэрэглэжэ шадаха;

- Ехэ ба бага үзэгүүдые, бүхэли үгэнүүдые нэгэ жэгдээр, алдуугүйгөөр бэшэжэ шадаха;

- Багшын уншалга доро (диктовко) 3-4 үгэтэй мэдүүлэлнүүдые зүбөөр, алдуугүйгөөр бэшэжэ шадаха;

- Мэдүүлэлэй эхин үгэдэ ехэ үзэг бэшэхэ, һүүлдэнь точко табиха дүршэлтэй болоһон байха.

          Жэлэй һүүлдэ һурагша юу шадаха ёһотойб:

- Багшанарай болон хамта  һураһан й хандалгада харюусаха;

-  Һургуулидаа болон класс соо үхибүүдээр, ехэ хүнүүдээр хөөрэлдэхэдөө, хэлэлгын журам баримталха;

-Үгүүлэлэй илгарал хоолойгоороо зүб харуулха;

- Һуралсалай ба һуралсалай бэшэ номуудые хэрэглэхэ;

- 90 хүрэтэр үгэнүүдтэй текст гүйсэд ойлгожо, уншалгын темп-30-40 үгэ нэгэ минута соо уншаха;

-Хэблэмэл ба бэшэмэл текстнүүдһээ үгэнүүд ба мэдүүлэлнүүдые буулгажа абаха, ехэ ба бага үгэнүүдэй холболто зүб

бэшэхэ;

- Багшын хэлэжэ үгэдэ зүб бэшэхэ (текст соо 20 үгэ);

- Үгэнүүдые хэлэхэдэ, тэдэнэй схемэнүүдые бэшэхэ. Хэлэжэ үгэхэдэ мэдүүлэлэй схемэ табиха. ӨөҺэдөө мэдүүлэл һанаха;

-Хэлэлгэн абяануудые шэхээрээ илгаха;

- Аялган ба хашалган абяануудые илгаха, зөөлэн ба хатуу, хонгёо ба бүдэхи абяануудые илгаха;

-Үгэнүүдые үенүүдтэ хубааха;

-Үгэнүүдые шэнэ мүртэ зүб таһалха;  Мэдүүлэл хаана эхилнэб, хаана дуһанаб гэжэ мэдэхэ. Мэдүүлэл ехэ үзэгөөр эхилхэ, мэдүүлэлэй хойно табиха тэмдэгүүдые (. ? !) зүбөөр хэрэглэхэ.

ҺУРАЛСАЛАЙ ЗҮЙЛЭЙ УДХА

Һалбаринууд ба сэдэб

Сагай тоо

Электронные (цифровые) образовательные ресурсы

Хамта дээрээ

Шалгалтын хүдэлмэринүүд

Практическа хүдэлмэринүүд

I БҮЛЭГ. Үзэглэл  (64ч)

Бэлэдхэлэй үе

Yхибүүдэйаманхэлэлгэ, ухаанбодолыехэшээлбүхэндэхүгжөөхэ. Шэнэүгэнүүдэйудхатайтанилсуулха, тэдэнииехэлэлгэдээхэрэглэхэдадалтайболгохо. Багшынасуудалдагүйсэдхарюуүгэхэшадабаритайболгохо.Оньһонбажорооүгэнүүдыеойлгуулжа, таабаринуудыетаалгажаһургаха.

 Yнгэтэсюжетнэзурагуудыехэрэглэжэ, үхибүүдэйаманхэлэлгэ, ухаанбодолыеньхүгжөөхэ. Хэлэлгэсооһоомэдүүлэл, мэдүүлэлсооһооүгэнүүдыеньилгахашадалтайболгохо. Yгэнүүдыеүеүеэрньхубааха, үеһөөабяаилгахададалтайболгохо. Аялганбахашалганабяануудайилгаасхемэнүүдээрхаруулжаһургаха. Хашалганбааялганхоёройниилэлдэхэдэгуримыебэлэнсхемэдээрэхаруулжашадахаболгохо.   Мэдүүлэлсхемээрхаруулха, зохёоходүршэлтэйболгохо. Прописьсоохиүзэгүүдэйхубинуудые, дүрсэнүүдые (үзэгнэрлэнгүй) бэшэхэ, мүнэлдэбюумэнүүдыезураха.

1.1

Буряадхан оромнай уужамхан даа…

1

1

1.2

Би hурагша болооб!

1

1

1.3

Аман ба бэшэгэй хэлэлгэ гэжэ юун бэ?

1

1

1.4

Yгэ юунhээ буридэнэб?

1

1

1.5

Yе гэжэ юун бэ?

1

1

1.6

Абяанууд ямар байдаг бэ?

1

1

1.7

Аялган абяанууд ямар байдаг бэ?

1

1

1.8

Хашалган абяанууд ямар байдаг бэ?

1

1

Yзэглэлэй үе

56ч

55 ч

Уншалгада һургалга. Грамотада һургалга частотно принципэй үндэһэн дээрэ бэелүүлэгдэхэ болоно. Уншуулжа һургахадаа, фонетическэ принцип (аялганай тааралдал, һубарил) анхаралда абтаха ёһотой. Түрүүшээр аялган абяанууд болон үзэгүүд түргэн ба удаан, дифтонг (а, аа, о, оо, у, уу, ай, ой, уй) эрэ аялган абяанууд үзэгдэхэ. Тэдэнэй удаа эмэ (э, ээ, эй, ү, үү, үй, өө) аялганууд үзэгдэхэ. Йотирована (я, яа, ё, ёо, е, еэ, ю, юу) аялган үзэгүүдые эрэ ба эмэ абяануудаар хубаан үзүүлхэ хэрэгтэй. Хашалган абяануудтай болон үзэгүүдтэй танилсалга сонорно хашалгануудһаа (н, м, л) эхилхэ. Эдэ хашалган үзэгүүдтэй (абяануудтай) танилсуулжа эхилхэдээ, хашалган аялган хоёр ниилэлдэжэ, үе болодог тухай ойлгуулха тон шухала (на, наа, но, ноо, ну, нуу, ма, маа, мо, моо, му, муу, ла, лаа, ло, лоо, лу, луу), тэдэниие схемэ, модель дээрэ харуулха шадабаритай болгохо. Түрүүшын бүлэг хашалгануудай һүүлээр х, ш, р, г, д, т, з, ж, б, п, с, һ хашалганууд, һүүлэй һүүлдэ гансал абтаһан үгэнүүдтэ хэрэглэгдэдэг (к, в, ф, ч, щ, ц) хашалганууд үзэгдэхэ болоно. Грамотада һургалгын үедэ багша хадаа үхибүүдэй аман хэлэлгэ хүгжөөлгэдэ гол анхаралаа табиха тон шухала. Хэлэлгэ хүгжөөлгын хүдэлмэри хэшээл бүхэндэ ябуулагдабал, грамотада һургалга үрэ дүнтэйгөөр бэелүүлэгдэхэ болоно. Тус хүдэлмэри һайнаар ябуулхын тула элдэб янзын гоё зурагуудые, аман зохёолһоо таабаринуудые, оньһон ба жороо үгэнүүдые, богонихон шүлэгүүдые, онтохонуудые, диафильмнуудые, элдэб техническэ хэрэгсэлнүүдые хэрэглэхэ

2.1

2.2

Аялган [а][аа][ай] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

2

2

2.3

2.4

Аялган [о][оо][ой] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

2

2

2.5

2.6

Аялган [у][уу][уй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

2

2

2.7

2.8

Хашалган  [н][м][л] абяанууд .ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

2

2

2.9

Хашалган  [р] абяан ба Р, р үзэгүүд

1

1

2.10

Аялган [и] абяан ба И,и үзэгүүд

1

1

2.11

Аялган [ии][ы] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

2.12

2.13

Хашалган  [ш] абяан ба Ш,ш үзэгүүд

2

2

2.14

2.15

Хашалган  [х] абяан ба Х,х үзэгүүд

2

2

2.16

2.17

Хашалган  [h] абяан ба h,h үзэгүүд

2

2

2.18

Хашалган  [г] абяан ба Г,г үзэгүүд

1

1

2.19

Хашалган  [т] абяан ба Т,т үзэгүүд

1

1

2.20

Хашалган  [д] абяан ба Д, д үзэгүүд

1

1

2.21

Хашалган [б] абяан ба Б,б үзэгүүд

1

1

2.22

Хашалган [с] абяан ба С,с үзэгүүд

1

1

2.23

2.24

Аялган [э][ээ][эй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

2

2

2.25

2.26

Аялган [ү][үү][үй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

2

2

2.27

2.28

Аялган [ѳѳ] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

2

2

2.29

Хашалган [з] абяан ба З,з үзэгүүд

1

1

2.30

Хашалган [ж] абяан ба Ж,ж үзэгүүд

1

1

2.31

Хашалган [ж] [з]

1

1

2.32

2.33

 Йотированна аялган үзэгүүд

2

2

2.34

2.35

Я я, Яа яа аялганууд

2

2

2.36

2.37

Ё ё, Ёо ёо аялганууд

2

2

2.38

2.39

Е е, Еэ еэ аялганууд

2

2

2.40

2.41

Ю ю, Юу юу аялганууд

2

2

2.42

Зѳѳлэн тэмдэг Ь.

1

1

2.43

2.44

Илгаhан Ь, Ъ

2

2

2.45

Хашалган [к] абяан ба К,к үзэгүүд

1

1

2.46

Хашалган [в] абяан ба В,в үзэгүүд

1

1

2.47

Хашалган [п] абяан ба П,п үзэгүүд

1

1

2.48

Хашалган [ф] абяан ба Ф,ф үзэгүүд

1

1

2.49

Хашалган [ч] абяан ба Ч,ч үзэгүүд

1

1

2.50

Хашалган [ц] абяан ба Ц,ц үзэгүүд

1

1

2.51

Хашалган [щ] абяан ба Щ,щ үзэгүүд

1

1

2.52

Yзэглэл.

1

1

2.53

Үбгэд хүгшэдэй hургаал

1

1

2.54

Эхэ эсэгын алтан hургаалһаа

1

1

2.55

 Һурагшадай уялга

1

1

2.56

Шалгалтын хэшээл

1

1

Хамта  дээрээ:

 64 час

1

63

II БҮЛЭГ. Буряад     хэлэн (34 ч)  

Буряад хэлэн

34ч

32 ч

Буряад хэлэнэй бүхы абяанууд ба үзэгүүд, тэдэнэй илгаае (абяануудые хэлэнэбди, дууланабди, үзэгүүдые харанабди, бэшэнэбди) хэлэжэ ба бэшэжэ шадаха.

Аялган ба хашалган абяанууд, үзэгүүдые илгаха дадалтай болоһон байха.

Түргэн ба удаан аялгануудые, дифтонгнуудые зүбөөр хэлэжэ, бэшэжэ шадаха.

Хатуу ба зөөлэн хашалгануудые зүбөөр илгаха дадалтай болоһон байха.

Зөөлэн хашалгануудые бэшэг дээрэ ё, ю, я, и аялгануудаар ба зөөлэн тэмдэгээр бэшэг дээрэ тэмдэглэдэг ёһо гуримые хэрэглэжэ шадаха.

Ехэ ба бага үзэгүүдые, бүхэли үгэнүүдые нэгэ жэгдээр, алдуугүйгөөр бэшэжэ шадаха.

Багшын уншалга доро (диктовко) 3-4 үгэтэй мэдүүлэлнүүдые зүбөөр, алдуугүйгөөр бэшэжэ шадаха.

Мэдүүлэлэй эхин үгэдэ ехэ үзэг бэшэхэ, һүүлдэнь точко табиха дүршэлтэй болоһон байха.

1.1

1.2

Абяанууд үзэгүүдһээ юугээрээ илгарнаб?

2

2

1.3

Ямар абяае аялган абяан гэнэб?

1

1

1.4

Ямар аялган абяае түргэн аялган абяан гэнэб?

1

2

1.5

Удаан аялган абяае яажа бэшэхэб?

1

3

1.6

1.7

Дифтонг абяануудай бэшэлгэ ямар бэ?

2

3

1.8

Аялган үзэгүүд яажа илгардаг бэ?

1

2

1.9

Үгэ соо аялган үзэгүүд яажа таарадаг бэ?

1

2

1.10

Аялган үзэгүүд үгэ соо яажа һубаридаг бэ?

1

2

1.11

Ямар абяае хашалган абяан гэнэб?

1

1

1.12

1.13

Хонгео ба бүдэхи хашалгануудые яажа илгаруулхаб?

2

4

1.14

1.15

Е, еэ, я, яа, ё, ёо, ю, юу, и, ии үзэгүүд ямар  «ажалтайб»?

2

2

1.16

1.17

Ямар ушарта йотированна үзэгүүд хоёр абяа тэмдэглэнэб?

2

2

1.18

1.19

Зѳѳлэн тэмдэг Ь ямар «ажалтайб»?

2

2

1.20

1.21

Үгэнүүдые яажа шэнэ мүртэ оруулхаб?

2

2

1.22

Буряад алфавит хэды үзэгтэйб?

1

2

1.23

1.24

.Хэн? Юун? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

2

2

1.25

1.26

.Юу хэнэб? Яанаб? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

2

2

1.27

Ямар? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

1

2

1.28

Ямар үгэнүүдые абтаһан үгэнүүд гэнэб?

1

2

1.29

Ямар үгэнүүд ехэ үзэгѳѳр бэшэгдэдэг бэ?

1

3

1.30

1.31

Мэдүүлэлэй һүүлдэ ямар сэглэлтын тэмдэг бэшэгдэхэб?

2

2

1.32

Хэлэлгэ бэшэг дээрэ яажа харуулагдахаб?

1

2

1.33

1.34

Интегрированнэ шалгалтын хэшээл

2

2

Хамта дээрээ:

34 час

2

32

III БҮЛЭГ.  Мүшэхэн (34 ч)  

Хүн болохо багаһаа

2 ч

Тоонто нютагаа мэдэжэ, нютагаараа омогорхожо ябаха мэдэрэл түрүүлхэ. Бүлэ соогоо аха дүү хоёрой харилсаа ойлгуулха. Гүймгэ, ойлгон болон зүб уншалгын шанар нарижуулха. Зохёолой гол удха элирүүлжэ hураха.

1.1

Д.Жалсараев. Та ба ши.

1

1.2

Д.Могоева. Сэсэгмаа

1

Саhата үбэл

2 ч

Үбэлдөө оршон тойронхи байгаалиин байдал ямар байдаг бэ гэжэ ойлгохо. Зохёолой  найруулгаhаа  уламжалан, өөрынгөө байдалай hэлгээ ойлгохо.

2.1

Д.Мижидон. Үбэл

1

2.2

«Баабгай» рассказ.

1

Сагаан һараар, Сагаалганаар!

2 ч

Үхибүүдэй Сагаалган тухай мэдэсэ гүнзэгырүүлхэ; уншалгын шанар нарижуулха, уран уншалга хүгжөөхэ, үндэhэн арадайнгаа ёhо заншалтай танилсуулха, арадай аман зохёолдо дуратайгаар хүмүүжүүлхэ.

Зүүн  зүгэй литэдэ ородог 12 жэлэй амитадтай танилсуулха, тэдээн тухай хөөрэлдөө эмхидхэхэ.

3.1

Б.Базарон. Сагаалган

1

3.2

Сагаалганай найр тухай

1

Эсэгэ ороноо хамгаалагшад

1 ч

Россиин Арми Эхэ оронойнгоо хилэнүүдые дайсадhаа хёрхоор сахижа байдаг гэжэ, мүн сэрэгшын албан тухай ойлгуулха

4.1

Э.Дугаров. Манай Арми.

1

Урихан хабар

2 ч

Зохёолнуудай онсо илгаануудые оложо шадаха байдал зохёохо; оршон тойронхи байгаалидаа дуратайгаар, гамтайгаар хандахые хүгжөөхэ. Зохёолой удха hайнаар ойлгохо байдал зохёохо; эжыдээ хүндэтэйгөөр, гамтайгаар хандаса хүмүүжүүлхэ.

5.1

Хабарай байгаали

1

5.2

Г.Дашабылов. Мартын найман

1

Эрхэ бэшэ, бэрхэ боло

Зохёолдо өөрынгөө хандалга харуулжа шадаха; өөрынгөө сэдьхэлэй байдал харуулха; хажуудахи хүнүүдэйнгээ байдал ойлгохо; тэдээндэ өөрынгөө хандаса, хүнүүдые дэмжэhэнээ харуулха

6.1

Б.санжин. Аягүй ушар

1

6.2

Д.Ошоров. Зураг

1

6.3

Элүүр энхын зам

1

6.4

Түрүүшын космонавт

1

Аажам сэдьхэл – ажалhаа

3 ч

Онтохонуудтай  танилсаха, эб хамта ажаллалга, үнэн сэхэ ябадал тухай хөөрэлдөөн. Һурагшадай хэлэлгэ, ухаан бодол, уранаар уншалгын дадал хүгжөөхэ, уншаhанаа ойлгожо, тобшолол хэжэ hургаха.

7.1

Аба эжын мэргэжэл

1

7.2

Д.Ошоров. Һургаалтай хубуун

1

7.3

А.Тороев. Табан хурган

1

Арадай аман зохёол  

5 ч

Оньhон үгэнүүдтэй,жороо  үгэнүүдтэй, буряад арадай таабаринуудтай танилсуулха. Зохёолдо өөрынгөө хандалга харуулжа шадаха; өөрынгөө сэдьхэлэй байдал харуулха; хажуудахи хүнүөдэйнгээ байдал ойлгохо; тэдээндэ өөрынгөө хандаса, хүнүүдые дэмжэhэнээ харуулха.

8.1

Оньhон угэнууд.    Таабари

1

8.2

Жороо  үгэнүүд

1

8.3

Онтохон. Баабгай жэрхи хоёр

1

8.4

Арадай аман зохёолнуудһаа

1

8.5

А.Тороев. Ажалша тоншуул

1

Эдир шэнжэлэгшэд

3 ч

«Эдир шэнжэлэгшэд» гэhэн hалбаритай танилсуулха. Байгаалида, шубуудта   дуратайгаар hураха, ямар туhа хүргэнэб гэжэ ойлгожо абаха.

9.1

 Д.Хилтухин  «Һархяаг».

1

9.2

Ямаанай һүн - эм

1

9.3

Д.Ошоров «Шубуудай аша туhа»

1

Буряад орон

4 ч

Түрэл орондоо дуратайгаар hурана; түрэл нютагаараа омогорхохо мэдэрэл түрүүлхэ. Байгал далай Буряад арадай шэмэг болоно гэжэ ойлгуулха. Байгал далаймнай жэлэй ямаршье сагта үзэсхэлэн hайхан гэжэ ойлгуулха.

10.1

Манай Буряад орон

1

10.2

Улаан-Үдэдэ.  

1

10.3

«Байгал далаймнай хэтэдээ мүнхэ байг!» рассказ

1

10.4

Түрэл орон нютагтаа

1

Зунай зулгы саг

2 ч

Зохёолдо өөрынгөө хандалга харуулжа шадаха; өөрынгөө сэдьхэлэй байдал харуулха; хажуудахи хүнүүдэйнгээ байдал ойлгохо; тэдээндэ өөрынгөө хандаса, хүнүүдые дэмжэhэнээ харуулха.

11.1

Д.Улзытуев. Сэсэг малгай

1

11.2

 «Зунай амаралта»

1

Би уншаха дуратайб

Гүймгэ, ойлгон болон зүб уншалгын шанар нарижуулха. Уран зохёолшын бодол зүб ойлгохо, мүн сэдьхэлэйнгээ байдал хүдэлгэжэ, уран гоёор, урма зоригтойгоор шүлэг уншаха; зохёолой гол удха элирүүлжэ hураха.

12.1

Д.Ошоров. Зундаа унтадаг амитан

1

12.2

Нохой

1

12.3

Жэмэсүүд

1

12.4

Шинии уялга

1

Хамта  дээрээ:

34 час

0

0

ҺУРАЛСАЛАЙ ТҮСЭБ

I.Үзэглэл

Сэдэб

Сагай  тоо

Түсэблэhэн

болзор

ЭЦОР

Хамта дээрээ

Шалгалтын хүдэлмэринүүд

Практическа хүдэлмэринүүд

Буряадхан оромнай уужамхан даа…

1

1

2.09

Би hурагша болооб!

1

1

3.09

Аман ба бэшэгэй хэлэлгэ гэжэ юун бэ?

1

1

5.09

Yгэ юунhээ буридэнэб?

1

1

6.09

Yе гэжэ юун бэ?

1

1

9.09

Абяанууд ямар байдаг бэ?

1

1

10.09

Аялган абяанууд ямар байдаг бэ?

1

1

12.09

Хашалган абяанууд ямар байдаг бэ?

1

1

13.09

Аялган [а][аа][ай] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

16.09

Аялган [а][аа][ай] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

17.09

Аялган [о][оо][ой] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

19.09

Аялган [о][оо][ой] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

20.09

Аялган [у][уу][уй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

23.09

Аялган [у][уу][уй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

24.09

Хашалган  [н][м][л] абяанууд .ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

26.09

Хашалган  [н][м][л] абяанууд .ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

27.09

Хашалган  [р] абяан ба Р, р үзэгүүд

1

1

30.09

Аялган [и] абяан ба И,и үзэгүүд

1

1

1.10

Аялган [ии][ы] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

3.10

Хашалган  [ш] абяан ба Ш,ш үзэгүүд

1

1

4.10

Хашалган  [ш] абяан ба Ш,ш үзэгүүд

1

1

7.10

Хашалган  [х] абяан ба Х,х үзэгүүд

1

1

8.10

Хашалган  [х] абяан ба Х,х үзэгүүд

1

1

10.10

Хашалган  [h] абяан ба h,h үзэгүүд

1

1

11.10

Хашалган  [h] абяан ба h,h үзэгүүд

1

1

14.10

Хашалган  [г] абяан ба Г,г үзэгүүд

1

1

15.10

Хашалган  [д] абяан ба Д, д үзэгүүд

1

1

17.10

Хашалган [б] абяан ба Б,б үзэгүүд

1

1

18.10

Хашалган [с] абяан ба С,с үзэгүүд

1

1

21.10

Аялган [э][ээ][эй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

22.10

Аялган [э][ээ][эй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

24.10

Аялган [ү][үү][үй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

25.10

Аялган [ү][үү][үй] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

4.11

Аялган [ѳѳ] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

5.11

Аялган [ѳѳ] абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд

1

1

7.11

Хашалган [з] абяан ба З,з үзэгүүд

1

1

8.11

Хашалган [ж] абяан ба Ж,ж үзэгүүд

1

1

11.11

Хашалган [ж] [з]

1

1

12.11

 Йотированна аялган үзэгүүд

1

1

14.11

Йотированна аялган үзэгүүд

1

1

15.11

Я я, Яа яа аялганууд

1

1

18.11

Я я, Яа яа аялганууд

1

1

19.11

Ё ё, Ёо ёо аялганууд

1

1

21.11

Ё ё, Ёо ёо аялганууд

1

1

22.11

Е е, Еэ еэ аялганууд

1

1

25.11

Е е, Еэ еэ аялганууд

1

1

26.11

Ю ю, Юу юу аялганууд

1

1

28.11

Ю ю, Юу юу аялганууд

1

1

29.11

Шалгалтын хүдэлмэри

1

1

2.12

Зѳѳлэн тэмдэг Ь.

1

1

3.12

Илгаhан Ь, Ъ

1

1

5.12

Илгаhан Ь, Ъ

1

1

6.12

Хашалган [к] абяан ба К,к үзэгүүд

1

1

9.12

Хашалган [в] абяан ба В,в үзэгүүд

1

1

10.12

Хашалган [п] абяан ба П,п үзэгүүд

1

1

12.12

Хашалган [ф] абяан ба Ф,ф үзэгүүд

1

1

13.12

Хашалган [ч] абяан ба Ч,ч үзэгүүд

1

1

16.12

Хашалган [ц] абяан ба Ц,ц үзэгүүд

1

1

17.12

Хашалган [щ] абяан ба Щ,щ үзэгүүд

1

1

19.12

Yзэглэл.

1

1

20.12

Үбгэд хүгшэдэй hургаал

1

1

23.12

Эхэ эсэгын алтан hургаалһаа

1

1

24.12

 Һурагшадай уялга

1

1

26.12

Шалгалтын хэшээл

1

1

27.12

Хамта дээрээ:

64

2

62

II. Буряад хэлэн

Сэдэб

Сагай  тоо

Түсэблэhэн

болзор

ЭЦОР

Хамта дээрээ

Шалгалтын хүдэлмэринүүд

Практическа хүдэлмэринүүд

Абяанууд үзэгүүдһээ юугээрээ илгарнаб?

1

1

13.01

Абяанууд үзэгүүдһээ юугээрээ илгарнаб?

1

1

16.01

Ямар абяае аялган абяан гэнэб?

1

1

20.01

Ямар аялган абяае түргэн аялган абяан гэнэб?

1

1

23.01

Удаан аялган абяае яажа бэшэхэб?

1

1

27.01

Дифтонг абяануудай бэшэлгэ ямар бэ?

1

1

30.01

Дифтонг абяануудай бэшэлгэ ямар бэ?

1

1

3.02

Аялган үзэгүүд яажа илгардаг бэ?

1

1

6.02

Үгэ соо аялган үзэгүүд яажа таарадаг бэ?

1

1

10.02

Аялган үзэгүүд үгэ соо яажа һубаридаг бэ?

1

1

13.02

Ямар абяае хашалган абяан гэнэб?

1

1

24.02

Хонгео ба бүдэхи хашалгануудые яажа илгаруулхаб?

1

1

27.02

Хонгео ба бүдэхи хашалгануудые яажа илгаруулхаб?

1

1

3.03

Е, еэ, я, яа, ё, ёо, ю, юу, и, ии үзэгүүд ямар  «ажалтайб»?

1

1

6.03

Е, еэ, я, яа, ё, ёо, ю, юу, и, ии үзэгүүд ямар  «ажалтайб»?

1

1

10.03

Ямар ушарта йотированна үзэгүүд хоёр абяа тэмдэглэнэб?

1

1

13.03

Ямар ушарта йотированна үзэгүүд хоёр абяа тэмдэглэнэб?

1

1

17.03

Зѳѳлэн тэмдэг Ь ямар «ажалтайб»?

1

1

20.03

Зѳѳлэн тэмдэг Ь ямар «ажалтайб»?

1

1

31.03

Үгэнүүдые яажа шэнэ мүртэ оруулхаб?

1

1

3.04

Үгэнүүдые яажа шэнэ мүртэ оруулхаб?

Шалгалтын худэлмэри

1

1

1

7.04

Буряад алфавит хэды үзэгтэйб?

1

1

10.04

.Хэн? Юун? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

1

1

14.04

Хэн? Юун? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

1

1

17.04

.Юу хэнэб? Яанаб? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

1

1

21.04

Юу хэнэб? Яанаб? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

1

1

24.04

Ямар? гэһэн асуудалнуудта ямар үгэнүүд харюусанаб?

1

1

28.04

Ямар үгэнүүдые абтаһан үгэнүүд гэнэб?

1

1

1.05

Ямар үгэнүүд ехэ үзэгѳѳр бэшэгдэдэг бэ?

1

1

5.05

Мэдүүлэлэй һүүлдэ ямар сэглэлтын тэмдэг бэшэгдэхэб?

1

1

8.05

Мэдүүлэлэй һүүлдэ ямар сэглэлтын тэмдэг бэшэгдэхэб?

1

1

12.05

Хэлэлгэ бэшэг дээрэ яажа харуулагдахаб?

1

1

15.05

Интегрированнэ шалгалтын хэшээл

1

1

19.05

Интегрированнэ шалгалтын хэшээл

1

1

22.05

Хамта дээрээ:

34

3

32

III. Мүшэхэн

Сэдэб

Сагай  тоо

Түсэблэhэн

болзор

ЭЦОР

Хамта дээрээ

Шалгалтын хүдэлмэринүүд

Практическа хүдэлмэринүүд

Д.Жалсараев «Та ба ши».

1

14.01

Д.Могоева «Сэсэгмаа»

1

17.01

Д.Мижидон «Үбэл»

1

21.01

«Баабгай» очерк.

1

24.01

Б.Санжин «Аягүй ушар».

1

28.01

Д.Ошоров «Зураг».

1

31.01

Элүүр энхын зам.

Ш Нимбуев «Һайнаар мүнөө һуража».

1

4.02

Мэргэжэл. Мэргэжэлтэд.  

1

7.02

Д.Ошоров «Һургаалтай хубуун»

1

11.02

А.Тороев «Табан хурган»

1

14.02

Б.Базаров  «Сагаалган»

1

25.02

Сагаалганай найр тухай

1

28.02

Э.Дугаров «Манай Арми».

1

4.03

Б. Мунгонов « Хабар»

1

7.03

Г.Дашабылов. Мартын найман»

1

11.03

Оньhон угэнууд.    Таабари

1

14.03

Жороо  үгэнүүд

1

18.03

Онтохон «Баабгай жэрхи хоёр»

1

21.03

Арадай аман зохёолнуудһаа

1

1.04

А.Тороев «Ажалша тоншуул»

1

4.04

 Д.Хилтухин  «Һархяаг».

1

8.04

«Ямаанай һүн – эм»

1

11.04

Д.Ошоров «Шубуудай аша туhа»

1

15.04

Түрүүшын космонавт

1

18.04

Манай Буряад орон

1

22.04

Улаан-Үдэдэ.  

1

25.04

«Байгал далаймнай хэтэдээ мүнхэ байг!» рассказ

1

29.04

Түрэл орон нютагтаа

1

2.05

Д.Улзытуев. Сэсэг малгай

1

6.05

 «Зунай амаралта»

1

9.05

Д.Ошоров «Зундаа унтадаг амитан»

1

13.05

«Нохой»

1

16.05

Жэмэсүүд

1

20.05

Шинии уялга

1

23.05

Хамта дээрээ:

34

0

0


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Внеклассное мероятие "Узэглэл һайндэрөөр!"

Внеклассное мероятие  "Узэглэл һайндэрөөр!"...

Сценарий праздника «Узэглэл».

Конспект праздника "Узэглэл"...

Тест по Буряад хэлэн 1 класс

Творческо даабаринууд буряад хэлээр 1-хи класста....

рабочая программа "Узэглэл"

рабочая программа по бурятскому языку...

Факультативный курс "Буряад хэлэн hайхан даа..."

  Жить достойно, пользуясь заслуженным уважением окружающих, хочет каждый человек и каждый народ. Это возможно только тогда, когда сам уважаешь себя и своих соседей, знаешь свою культуру, ...

буряад хэлэн 4 класс

родной язык в 4 классе. Открытый урок....