план-конспект Чуве аттарынын саннарга оскерлири
консультация (3 класс)

Эртеми:

Тыва дыл

Ажыглап турар ооредилге ному

Сат Ш.Ч., Дамба Н.Ч., Ондар Н.М. Тыва дыл 3 класс. Ниити ооредилге черлеринге ооредилге ному. Тываныӊ ном үндүрер чери, 2013

Класс

3

Кичээлдиң темазы

Чуве аттарынын саннарга оскерлири

Кичээлдиң хевири

Холушкак хевирниң чаа билиглерни шиңгээдип алырының кичээли.

Кичээлдиң өске кичээлдер-биле харылдаазы:

Экология, номчулга.

Сорулгалары:

Чангыстын болгаш хойнун санында турар состернин онзагай байдалдары биле таныжып ооренири, оларны состер иштинден ылгап билирин чанчыктырары.

Универсалдыг өөредилгениң ажыл-чорудулгазы

Предметтиг: Чуве аттарынын  чангыстын болгаш хойнун  саннарынга оскерлири.

Чангыстын болгаш хойнун санында чуве аттарын ылгап, домак иштинден тывары.  

Межпредметтиг:

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг:Чувени деннеп билири, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Эштери-биле шын харылзажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.  

Кичээлдиң тургузуу:

1. Организастыг кезек (Уругларның ажылчын байдалын шын организастаары, психологтуг көдүрлүүшкүнүн оттурары)
2. Онаалга хыналдазы (Мергежилге 174 арын 68)
3. Мотивация (Кичээнгейни хаара тудуп алыры, сорулга салыры, теманы тодарадыры)
4. Актуализация (Катаптаашкын)
5. Чаа билиглернин баштайгы шингээдип алыышкыны.
6. Билген чуулунун баштайгы хыналдазы.
7. Сула шимчээшкин.
8. Кыдыраашка ажыл.
9. Рефлексия  (Сайгарылга, туннелди ундурери)
10. Онаалгага (Ооренген чуулун бажынга улам быжыглаары): чогаадыг бижиир.

Кичээлдиӊ чадалары

Чаданың үези

Башкының болгаш өөреникчилерниң аразында харылзаа

Башкының ажыл-

чорудулгазы

Ѳѳреникчиниң ажыл-чорудулгазы

2. Организастыг кезек.

Сорулгазы: Уругларның ажылчын байдалын шын организастаары, психологтуг көдүрлүүшкүнүн оттурары

3 мин

Экии, уруглар!

Конга даажы дыңналды кичээнинер, уруглар!

Үүле херек бүдүрер

кичээливис эгелээл!

Богунгу бистин кичээливис онзагай байдалга эртер. Чуге дизе бистин клазывыста хой санныг башкылар аалдап чедип келген.

Кичээливис эгелээр мурнунда эки сеткил сеткип эшке-өөрге чедиишкинни күзээлиңер! Шупту адыштарынар менче көргүзүп, өрү сунгаш, чаңгыс-даа шак анаа турбас ажылгыр-ла холдарывыс адыштарны баштай часкааш, изиг-изиг дүрбүүлүнер. Адыштарывыс изий берди бе? Ол чүрээвистен үнген чылыывысты чанывыста эштеривис-биле үлежип, дамчыдыптаалынар аравыста найыралдың билчилгениң одаан кывысканывыс ол.

Эр хейлер!

Кичээлге белеткелин көргүзүп, шупту башкының берген даалгаларын саат чокка күүседирлер.

2. Онаалга хыналдазы (Мергежилге 174 арын 68)

2мин

1.Кайы айларда соок куштуг болурул?

2.Сен кайы чылдын кандыг айында торуттунген сен?

3.Буру кайы айда дужуп турарыл?

4.Май 9- та кандыг байырлал болур ийик?

Бир оореникчи онаалгазын номчуур.

2.Мотивация.

Сорулгазы: өөредилгеге медерелдиг сонуургалды оттурары; кичээнгейни хаара тудуп алыры; сорулга салыры; теманы тодарадыры

3 мин

Ам бо кичээливис чүзү-биле кайгамчык болурул? Чүү чүвеге өөренип алыр бис деп бодап олурар боор силер, уруглар. Мен силерге чуруктар көргүзер мен. Ынчан силер дораан кичээлдиң темазын билип каар боор силер деп идегеп тур мен.

Чуруктарны көргүзер.

- Чүү деп тема-биле таныжар-дыр бис?

- Кичээлдиң темазын ыяк билип алыр дээш мурнувуска кандыг-кандыг сорулгалар салып алыр болзувусса экил?

Эр хейлер!

Башкының көргүскен чуруктарын кичээнгейлиг көөр. Кичээлдиң темазын болгаш сорулгаларын тодарадыр.

3.Актуализация.

Сорулгазы: өөренген темаларын катаптаары.

 3 мин

-Состун тургузуун (составын) адап корунерем уруглар?

- Кандыг состерни нарын состер дээрил?

- Чугаа кезектерин адап корунерем?

- Чуве ады дээрге чуу чувел?

Эр хейлер! өөренген темаларынарны утпаанынар эки-дир.

Күзелдиг өөреникчилер башкының айтырыгларынга тода харыыларны бээр.

Дазыл, кожумактар, чогаадылга кожумактары, оскертилге кожумактарындан тургустунар.

Ийи дазылдан тургустунган состерини нарын состер дээр. Нарын состерни дефистеп бижиир.

Чуве ады, демдек ады, сан аады, кылыг созу.

4.Чаа билиглернин баштайгы шингээдип алыышкыны.

Сорулгазы: Чангыстын болгаш хойнун санында турар состернин онзагай байдалдары биле таныжып ооренири, оларны состер иштинден ылгап билирин чанчыктырары.

8 мин

Ном-биле ажылды организастаар. Арын 69.

Чуве аттарынын саннарга оскерлирин уругларга таныштырар.

Презентацияга номдан аңгыда материалды тайылбырлаар.

Кыдыраашка кичээлдиң темазын болгаш ай хүнүн чараштыр бижип алыр.

Чуве аттарынын саннарга оскелирин номчуп таныжар.

5.Билген чуулунун баштайгы хыналдазы.

Сорулгазы: номчаан чүүлүн сайгарып билирин хынаары

5 мин

1. Чуве ады кандыг саннарга оскерлип турар-дыр?
2. Чангыстын санынын кожумаа бар-дыр бе?
3. Кандыг айтырыгларга харыылаттынып турар-дыр?
4. Хойнун санынын комуктары бар-дыр бе?

Айтырыгларга тода харыыларны бээр.

6.Сула шимчээшкин 

Сорулгазы: уругларның дурт-сынын шын хевирлээри

2 мин

Видеоролик ёзугаар сула шимчээшкинни организастаар.

Сула шимчээшкинни ырлап, самнап тургаш күүседир.

7.Практиктиг ажыл Карточкалар-биле эжи-биле ажылдаар.

Ребустар тывар.

10 мин

Чангыс чуве коргузуп турар состерни хой чуве коргузер кылдыр бижинер. Оларнын домактардан чогаадынар.

Кылыпкаш ээжи-биле чогааткан состерин номчуур.

8.Рефлексия 

Сорулгазы: бодунуң болгаш эш-өөрүнүң кичээлге ажылын үнелеп билири

4 мин

- Бо хүнгү кичээливисте чүнүң дугайында өөрендивис, уруглар?

- Чуве аттары кандыг саннарга оскерлир-дир?

- Чижектерден берип корунерем?

Эр хейлер!

- Кичээл солун болду бе?

Кичээлге ажылдаанын кижи бүрүзү боду үнелээр.

Кичээлге аажок эки «5» деп демдекке ажылдадым деп бодап олурар кижи часкаар, а арай сүрээдексеп олур мен дараазында кичээлде эки харыылаар мен деп бодап олурар кижи холун чаяр.

Эр хейлер, уруглар! Кичээлге идепкейлиг ажылдааныңар дээш четтирдим!

Кичээлге өөренген чүүлүн түңнеп чугаалажыр. Бодунуң болгаш эштериниң ажылын үнелеп, демдек салыр.

9.Онаалгага тайылбыр ажылы, инструктаж

Сорулгазы: бажыңга онаалга даалганы бээри; кылыр чурумун тайылбырлаары.

2 мин

Чогаадыг «Ынак номнарым»

Онаалганы баштай кыдыраажынга, оон дневнигинче киир бижиир.