Урок бурятского языка в 1 классе Тема: Аялган абяануудые дабталга. Э-ээ-эй.
план-конспект урока (1 класс)

Темэ: Аялган абяануудые дабталга. Э-ээ-эй.

Зорилго:

1. аялган абяанууд тухай мэдэсэ дабталга;
2. Аман хэлэлгэ ба ухаан бодол хүгжөөлгэ;

Хэшээлэй хэрэгсэл: самбар, ном, дэбтэр,  жэлэй зураг, ИКТ.

Урогой ябаса

1.Эмхидхэлгын үе.

Зорилго: үхибүүдые хэшээлдэ хүдэлхэ hанаатай болгохо;

-Сайн байна!

Хонхо шангаар жэнгирбэ,

Хүүгэд хэшээлдэ орогты!

Булта hайнаар hурагты,

Бүхы юумэ мэдэхэ бологты!

2.Урда гараhан темэ дабталга.

Зорилго: урда гараhан темэ дабтаха;

- Ямар hайндэр манай орондо мордожо ерээд байнаб?  (Сагаалган морилжо ерээд байна)

-Таанар сагаалган тухай юу мэдэхэбтэ?

- Хэн хэлэжэ үгэхэб: ямар жэл гарабаб?

-Зүб даа,  Арбан хоер жэлые ударидагша,

Ама саган хулгана жэл болоно. (хулгана жэлэй зураг харуулагдана)

- Бидэ мүнөө хэшээлдэ 12 жэлнүүдээр аяншалга хэхэмнэй. Миил аяншалха бэшэ,жэлнүдэй даабари дүргэхэбди.

-Ама саган хулгана иимэ даабари маанадта үгэнэ. (мультимедиа дээрэ асуудалнуу)

1.Абяанууд яажа илгардаг бэ? (абяанууд аялган ба хашалган гэжэ илгардаг)

2. Аялганууд ямар байдаг бэ? (түргэн ба удаан. Аялган эрэ, эмэ, эрсэ боложо илгардаг)

3. Аялган абяануудай үгэ соо  хайшан гэжэ бэшэдэгдэдэг бэ? (дүрим- Эмэ аялган эрэ аялгантай нэгэ үгэ соо бэшэгдэдэггүй. Эрсэ аялган эрэшье, эмэшье аялгантай бэшэгдэдэг )

-Бэрхэнүүд!Саашаа ябая!

3. Шэнэ темэ.

-Ябаhаар ябажа нүгөө жэлдэнь ерэбэбди. Энэ жэлнэй нюураа харуулнагүй. Таабари тааха хэрэгтэй (мультимедиа дээрэ)

Урдаа hэрээтэй,

Дундаа хүнэгтэй.

-Энэ юун бэ?(үхэр)                                                                

-Словарна ажал.

 hэрээ - вилка, хүнэг- ведро

-Таабари уншаад, аялган абяаень нэрлэгты.

1. 1.Хэшээлэй темэ ба зорилготой таналсалга.

-Эдэ аялганууд соо ямар аялганууд олон бэ?

-Зүб! Энэ хэшээлдэ э,ээ,эй аялгануудые дабтахабди. Үгэ соо бэшэжэ hурахабди.

-э ямар аялган бэ?

-ээ?

-эй?

- Саашаа ябажа, нүгөө жэлдэнь ерэбэбди.

Амитан бүхэниие айлгадаг алаг эреэн бар жэл

2.Сэбэр бэшэлгын минута

Бар жэлнэй даабари үгэнэ  Даабари:Дэбтэрэй нээгээд эдэ үзэүүдэй  сэбэрээр бэшэгты.

4.Физминутка

Бушуу hүрэн харайдаг,

Булшан ехэтэй туулай жэл.

Хэшээлдээ hайн хүдэлнэт, амарагты гэнэ.

- Эрхэ заахан Эржүүхэй

эрбээхэйе эрьюулээ,

эрбээхэй  эрьелдээд дээшээ ниидээ,

Эржүүхэй эрьелдээд эгсэ доошоо унашоо.

5. Түрүүшын дабталга

1.Агаар тэнгэреэр дүүлидэг, Абарга дуутай луу жэл.

2. Ута эреэн бэетэй, уран хэлэтэй могой жэл.

- эдэ хоерной сугтаа маанадта даабари үгэнэ.

Даабари: Эдэ үгэнүүдтэ таараха үзэг табигты.

Т.хэ, т..хэ, үн.г.н, үд.н, б..л..

-Бэрхэт!

6.Дабталга

1.- Алас газарта гүйдэлтэй,

Агуу хүсэтэй морин жэл.

Даабари: Үгтэhэн  үенүүдээр үгэнүүдые зохеогты (зөөхэй,үрмэн,ээзгэй,бээлэй)

 зөө          бээ        ээз    үр  

эй         гэй           мэн    лэй

-Юу тэмдэглэхэн үгэнүүд бэ? (эдеэн, хубсаhан)

-Ямар  үгэ үлүүб? (бээлэй)

-Зүб!   зөөхэй, үрмэн, ээзгэй –сагаан эдеэн. Сагаан   эдеэмнэй сагаалган соо элбэг байха еhотой.

-Таанад үшөө ямар сагаан эдеэ мэдэхэбтэ?

2.Дун саган бэетэй Доржогонотор маарадаг Хонин жэл.

Даабари: Эдэ үгэнүүдые зүб мэдүүлэл болгогты.

Сэсэг, hууна, дээрэ, эрбээхэй.(Сэсэг дээрэ эрбээхэй hууна)

3. Хүн шэнги аашатай  хөөрүү зантай бишэн жэл.

Саг сагтаа донгододог сагые мэдэдэг тахяа жэл.

Эдэ хоер жэл баhал даабари үгэнэ.

Даабари: Абяануудаар шүүлбэри хэгты.

Бишэн-2үе;

Б [б]- хаш.,хон.,зөөл..

И [и]- аялг., тург,эрсэ.,

ш[ш ]- хаш., буд,хат.,

э[э]аялг., тург., эмэ.,

н[н]хаш, хон,хату.,

5 узэг,5 абяан

7. Урогой дүн

Хото хорео hахигша хүл хурдан нохой жэл  таанадhаа асууна:

-Хэшээл соо ямар абяануудые дабтабабта?

-Юу мэдэхэ болобот?

-Гадар зузаан бэетэй, гайхал ехэтэй гахай жэл таанадые үреэгээд, бэлэг барина.  

(Мультимедиа дээрэhээ γреэл багша уншана, бултанда «Таба» сэгнэлтэ бэлэглэнэ)

-Зай , иигээд манай аяншалга дүрөө. Булта hайнаар hүдэлбэт. Бэрхэнүүд!