Тыва дыл кичээлинин технологтуг картазы (2класс)
план-конспект урока (2 класс) на тему

Класс

2г

Башкызы

Комбу Буяна Эресовна

Кичээлдиӊ темазы

Медээ, айтырыг болгаш кыйгырыг домактары

Кичээлдиӊ хевири

Чаа тема өөредир кичээл

Кичээлдиӊ планнатынган түӊнелдери

Эртемге хамаарыштыр билип алган турар ужурлуг билиглери: чаа материалды ханы билип алырынче угланган чугаа сайзырадылгазы, домактарныӊ хевирлериниӊ дугайында билигни шингээдири;

Метапредметтиг: өөренип турар эртеминин тема, бөлүк аайы-биле кол сорулгаларын, утказын угаап билири, башкыныӊ удуртулгазы-биле бердинген даалгаларны күүседип өөренири.

Бот хамаарылгалыг: сагыш-сеткилди, бодалдарны илередиринге дылдыӊ бай-байлаан, уран-чечен аргаларын чоптуг ажыглап билирин өөредир, бөлүкке ажылдап билирин өөредир.

Кичээлдиӊ дери-херекселдери

көргузуг херекселдери(аттыг чуруктар), техниктиг херекселдер (интерактивтиг самбыра, проектор)

Кичээлге ажыглаан аргалар, методтар

бот-тускайлаӊ ажыл, бөлүктерге (группаларга) ажыл, оюн

№

Кичээлдиӊ этаптары

Өөредилгенин бүгү талалыг кылдыныглары

Башкыныӊ ажыл-чорудуу

Өөреникчилерниӊ ажыл-чорудуу

1

Организастыг кезээ

Өөреникчилер кичээлге идепкейлиг ажылдаары-биле шулукчугештин номчулгазы

Уруглар-биле мендилежир.

- Экии, уруглар. Шупту туруп кээр. Башкы-биле эртеннин-не мынчаар мендилежир, уруглар. Оожум олуруп алынар!

Конга шагда эткен,

Коридорда шимээн читкен.

Кичээливис эгелеп,

Кичээнгейлиг оорениили.

Боттарынын олуттарын белеткепкеш, туруп кээр, мендилежир.

2

Кичээлдин темазын, сорулгаларын тодарадыры

Уруглар бот-тускайлан кичээлдин темазын тодараткаш, сорулгаларын салып турарлар.

- Богун бистин кичээливиске кайгамчыктыг аалчы келген. А ол аалчы кым-дыр, уруглар?

- Эр-хейлер! Богун бистин кичээливиске Билбеспей кээр. А Билбеспей чуге кээр деп бодап тур силер?

- Эр-хейлер! Билбеспейге бис дузалажып бээр бис бе? Анаа билиглеривис коргузуп бээр бис бе? Билбеспей бергедежип, кууседип чадаан даалгалыг. Дузалажыптаалынар бе?

Самбырада белеткеп каан созуглел-биле ажылды чорудар. Башкы созуглелди бижик демдектери чокка номчуур, уругларга номчудар.

- уруглар аргага селгуустеп чорааннар хенертен бир шимээн дыннап кааннар оларнын чанында ыяштын будуктары шимчеп турар ышкаш сагындырган уруглар корткаш алгырышкан кончуун кончуун дурген чанаалынар уруглар таптыг топтап коорге, будук кырында сыргалыг бичии анчыгаш олурган уруглар чуден корга берген-дир

- Чуну эскердинер?

- Чуге ынча деп бодап тур силер? Мону созуглел деп болур бе?

- Эр-хейлер! Домактарнын кызыгаарларын тыптынар. Мен ам оскерттир номчуп берейн.

Башкы бижик демдектерин сагывышаан, номчуур.

- Утказы бар-дыр бе?

- Бирги домакты канччар номчудум?

- 5-6 дугаар домактарны канчаар номчудум?

- А соолгу домакты канчаар номчудум?

- Домактарнын соолунге кандыг бижик демдектерин салыр-дыр? Ындыг домактарны чуу дээр, номдан номчуптаалынарам.

-Ынчаарга богун кичээлге бис чуну ооренип алыр-дыр бис?

- Билбеспей.

- Хой чуулду билип, шингээдип алыр дээш, билиглерин улгаттырар дээш.

- Ийе.

Созуглелди номчуурлар.

- Утказы чок, аразында харыылзаа чок состер.

- Чок, бижик демдектери салбаан, домактарнын кызыгаарлары чок.

- Ийе. Бижик демдектерин сагаан.

- Анаа ун-биле.

- Корткан, алгырган, кыйгырган ун-биле.

- Айтырган аялга-биле.

- Улуг сек, кыйгырыг демдээ, айтырыг демдээ.

- Медээ, айтырыг, кыйгырыг домактарын ылгап болгаш улуг сек, айтырыг демдээ, кыйгырыг демдээе шын салып ооренир бис.

3

Чаа билигни шингээдири

Уруглар билиглерин бедидип, бот-тускайлан ажылдаар, будун класс-биле ажылдаар. Эштерин дыннап билирин сайзырадыр.

- Бистин аалчывыс Билбеспейге тайылбырлавышаан, ар.135-те дурумну номчуптаалынар.

- Домактар кандыг-кандыг уткалыг боор-дур, уруглар? Кандыг домактарга улуг секти салыр бис? Кандыг домактарга кыйгырыг демдээ салыр бис? Кандыг домактарга айтырыг демдээ салыр бис? Ам слайдыда домактарывыска шын бижик демдектеринден салып корээлинерем, уруглар.

Мергежилге 329 (аас-биле)

- Чангыс кижи бооп, айтырар домактарны номчуур. А харыылаан домактарны шупту ден номчуур бис. Эр-хейлер! Бирги одуругнун номчуп турган домактарында кандыг демдек салдынган-дыр уруглар? А чуге?

- А ийиги одуругнун номчуп турган домактарында кандыг демдек салдынган-дыр? Чуге?

Мергежилге 328.

- Шупту мергежилге 328-ти ажыдып аар. Бердингенин номчуур. Канчаар кууседир-дир бис? Кыдырааштарын ажыткаш, ай-хунну бижээш, мергежилгени кылыр. Бижик демдектерин салбышаан, дужуруп бижинер.

Дурум-биле ажылдаарлыр.

Айтырыгларга харыылаарлар.

- Катя чечектер эккелен.(медээ домаа)

Бо чечектернин чаражын!(кыйгырыг домаа)

- Кайда мындыг чараш чечектер озуп турары ол? (айтырыг домаа)

Уруглар мергежилгени аас-биле кылыр.

- Кыйгырыг демдээ. Чуге дизээ кыйгырган утканы илередип турар.

- Айтырыг демдээ. Чуге дизе айтырган уткалыг домактар.

Кыдыраашка бот-тускайлан ажылдаарлар.

4

Сула-шимчээшкин

Уруглар кадыын камгалап, ажыл уезинде дыштанып алыр

- Шыла берген боор силер, уруглар. Дыштанып, сула-шимчээшкинден кылыптаалынар.

- Эр-хейлер! Уламчылаалынар!

- Оожум-топту олурар дээш,

Оорга-мойнум шылай берди.

Ол-бо чукче эглип, херлип,

Олуруп-туруп шимчениили.

5

Билип алганынын баштайгы хыналдазы

Бижимел ажыл кылган соонда, уругларны оюн дузазы-биле чазыктырары, билиглерин хыналдазы

- Билбеспей ам силернин кайы хире теманы шингээдип алганынарны коруксеп турар-дыр.

Оюн «Чарыш»

- Бичии ойнапталынар. Самбыраже одуруг бурузунден бир оореникчи унер. Домактарда бижик демдектери салдынмаан. Оларны салыр силер. Бирги тондурупкен одуруг тиилээр.

Оюн ойнаарлар

6

Билиглерни быжыглаары

Уруглар чугле бот-тускайлан эвес, а группага ажылдап билирин сайзырадыр ажылды чорудары

Группаларга (болуктерге) ажыл (уругларны баш удур группаларга чарып каан)

- Группаларга ажылдаптаалынар. Группа бурузунде корзина салып берген мен. Оон иштинде моогу чуруктары бар. Чуруктарнын артында домактар бар. Домактарнын соолунге чогуур бижик демдээн салгаш, соолунде домактарны чангыс созуглел болу бээр кылдыр салыр силер.

Группаларга чарып каан уруглар группалары-биле ажылдаар.

7

Туннел

Боттарынын кичээлге ажыл-чорудуун туннеп билирин ооредири

Айтырыглар салыр.

- Богун кичээлде чуну билип алдынар? (Каш уругну айтырыптар).

- Домактар кандыг болур-дур?

- Кандыг домакты медээ домаа, кыйгырыг домаа, айтырыг домаа дээр?

- Эр-хейлер, уруглар! Богун кичээлде силернин-биле Билбеспей дыка хойну билип алган, ол ам домактарнын соолунге бижик демдээн салып шыдаар апарган.

Демдектерни адаар

Кичээлди туннээр, аалчы-биле байырлажыр.

8

Бот-унелел (рефлексия)

Уругларнын кичээлге шингээдип алган бидиглерин боттарынын унелеп билирин тодарадыры

- Силернин парталарынарда кушкаштар чуруу салып каан мен, а самбырада ыяш чуруу бар. Теманы эки шингээдип алган кижи барып кушкажын ыяштын кырында бедик будуктарынга азып каар, шала билбээн кижи – ортузунче, а бергедээшкиннерге таварышкан кижи- адаанче.

Бот-унелелди кылырлар.

9

Онаалга

Бот-тускайлан ажылды кылып шыдаарын сайзырадыры

Онаалга кууседиринге инструктаж эрттирер.

- Бажынга онаалга кылдыр 327дугаар мергежилгени кылыр, дневниктеринерге бижинер. Айтырыгларны номчааш, адаанда бердинген состерни ажыглап тургаш, айтырыгларга харыылап, домактар чогаадыр.

Онаалганы бижиирлер.