Внеклассное мероприятие "Сагаан сараар!"
классный час по орксэ (1, 2, 3, 4 класс)

«Сагаан сара- 2019»

Ведущий:

Шэнэ жэлээр,

Сагаан hараар,

Сагаалганаар

Амар мэндэ-э!

Сагаан hараар айлшадаа

Сагаан хадагаар золгожо,

Сагаан эдеэгээр угтанабди!

Праздник Белого месяца,

В праздник Белого месяца,

Только доброе ценится,

Только в светлое верится!

Гостеприимна традиция наша,

Чтобы друзьями хорошими стать,

Гостю подносится полная чаша

С лучшим напитком, аршану под стать!

(Преподношение молока гостям)

Одоол энэ найртамнай

Айлшан боложо мундэлhоор,

Арбан хоер жэлэмнэй

Амитад булта уряалтайл.

Благословен восточный календарь,

12 разных он годов вмещает.

И каждый год каким-нибудь

Животным выступает.

(Дети входят, рассказывают о себе)

12 жэлнуудэйнгээ арюун сэбэр шарайнуудые айлшадтаа харуулая!

Сэргэлэн:

Булан доогуур бултас гээ,

Буруу хараад мэшэд гээ (Хулгана)

Радна:

Аргай, дэргэй эбэртэй

Аса дурбэн туруутэй (ухэр)

Аяна:

Арын модондо алаглаад байдаг

Алаг эреэн бар жэл (бар)

Очирма:

Саhан шэнги сагаан,

Саарhан шэнги нимгэн (Шандаган)

Алима:

Агаар тэнгэри нютагтай,

Аянгын уулэн хулэгтэй (Луу)

Аяна:

Эреэн торгон дэгэлээ

Эсэбэригуй умдэнхэйб (Могой)

Амина:

Гуйдэл дундаа торсоо hайхан,

Торгон залаагай зангяа hайхан (Морин)

Нимажап:

Хээрэ талаар бээлэй бэлшэбэ (Хонин)

Алима:

Хун шэнги аашатай,

Хубшэ тайгаар байратай (Бишэн)

Очирма:

Хаанай газаа хатарша,

Хамар дээрэ тугтай (Тахяа)

2 ведущий: Ухибууд, айлшад, харыт даа! Ямар ушоо амитад угы байнаб?

Унгэржэ байhан жэлэмнай ямар амитан бэ, даа?

Газаа гаража, гани галзуу болоод,

Гэртэ орожо, шорой худхашаба (Нохой)

Заворчал живой замок, лег у двери поперек (Собака)

Зуб даа! Нохой!

НОХОЙ:

Хон-хон дуутай,

Хондолой дээрээ дэгээтэй,

Хото. хорео hахигша

Хул хурдан Нохой жэл.

Зай, ушоо нэгэ таабари таанадтаа уншахам.

Гээгээ бэшэ аад, бэдэрдэг,

Убдоо бэшэ аад, гэмэрдэг (Гахай)

Спереди пятачок, сзади крючок,

Посредине спинка, а на ней щетинка (Свинья)

В.: Шагнагты, дуулагты, сайндарай айлшан ерэбэ!

ГАХАЙ:

Хөө хара бэетэй,

Хоршогонохо һонин дуутай,

Хүрьһэтэ газарые урбуулдаг 

Хүсэ ехэтэй Гахай жэл.

В.: Хул хурдан Нохой жэлэй удэшоод

Хусэ ехэтэй гахай жэлээ угтая!

НОХОЙ:

Амар сайн! Сагаан hараар!

Сагаан hарын hайндэр!

Сагаан hарын найрта

Булагнай эхитэй байг,

Булагнай оёортой байг,

Байдалнай сэлмэг байг!

ГАХАЙ:

Буряад hайхан заншалнай

Бугэдэ зоноо нэгэдуулжэ байг!

Буряяад аялга дунууднай

Бусад холуур зэдэлжэ байг!

В.:   дуулажа байһан  дуунууднай,

        Дурдан шэбшэһэн шүлэгүүднай

        Дууһан баринабди таанадтаа.                                            Шулэгууд

Манай ухибууд айлшадтаа бэлэг болгон дуугаа барихань - «hайхандаа», угэнь Нимбуевай, хугжэмынь Аюшеевай. Включить музыку -  подарки родителям…

В.: Мүнөөдэр бидэ хадаа Сагаа hарын найр нааданда суглараад байна гээшэбди. Тиихэдээ, Сагаа һарын нааданаймнай программа иимэ болоно.

1. Уреэлнуудэй мурысоон - бултадаа

2. Блиц-урилдаан - томошуул

3. Минии уг гарбал - ухибууд

4. Буряад эдеэн – Сагаан сарын шэмэг

5. Ёохор.

В1: Буряад зондо уреэл туурээхэ гэжэ гайхалтай заншал бии. Уреэлнууд хадаа филисофиин гунзэгы эрдэм, дээдэ захын уралиг, арад зоной сэдьхэл гээшэ. Тэдэнэр уеhоо уедэ дамжуулагдажа, ажабайдалай бухы талануудые дайран абадаг.

Уреэлнуудээ мурысоондэ уринабди

1. Сагаалган- манай hайндэр

Саг уедэ мандаха болтогой.

Гаража ерэhэн энэ жэлдэ

Газар дайдамнай урэжэлтэй байг. Алима

2. Үглоо бүри сэржэмээ үргэжэ,

Үдэр бүри бурхандаа зальбаржа,

Боди сагаан сэдьхэл сэдьхэжэ,

Буянтай, хэшэгтэй ябахатнай болтогой! Очирма

3. Шэнэ жэлдэ шэн зоригтой,

Жэбжэгэр задарюун бэетэй,

Жаргал дүүрэн шарайтай

Ябахатнай болтогой! Нимажап

4. . Ошоһон газартаа олон боложо,

Байһан газартаа баян боложо,

Хододоо һайн ябажа,

Энхэ амгалан жаргаарайт! Радна

5. Хүдөөгэй ганса модые

Хүндэнгүй ябаарайт.

Хүбүүхэн ганса нүхэрөө

Хүндэлжэ ябаарайт.

Долоон ханатай гэрээ

Добо дээрэ барижа

Долоо найман хүбүүдэй

Эхэ болон ябаарайт. Аяна

6. Үетэн нүхэдтөө илдамхан

Өөр дундаа инагхан ябагты,

Олзо ехэтэй,

Олон хүүгэдтэй бологты! Амина

7.  Бэетнай бэхи боложо,

Наhатнай ута болог!

Шадал, зоригтнай

Мүнгэн шэнги мүнхэ байг!

Ажабайдалтнай алтан шэнги арюун байг! Сэргэлэн

Вед.:  Буряад зон эртэ урда сагһаа хойшо өөрын баян түүхэтэй, уянгата һайхан түрэл хэлэтэй, һайн һайхан ёһо заншалаар элбэг, баян арад гээшэбди. Манай буряад арад үри бэеэ  хүмүүжүүлхэ талаар аргагүй сэсэн зон гээшэ. Тиимэһээ манай хүбүүд басагад хэр угһаа ёһо заншалнуудые мэдэдэг гээшэб гэжэ шалгая. Aсуудалнууд үгтэхэ, тэрээндэ түргэн харюу үгэхэт.

Блиц-урилдаанай мүрысѳѳн:

1. эртэ урда сагһаа хойшо буряад зон Шэнэ жэлые ямар һараһаа эхилжэ тоолодог байгааб? (сентябрь)

2.Гэрһээ гаража ябаһан хүн орожо ябаһан хүнтэй золгошоо һаа, алиниинь гэдэргээ сухарихаб? –    

   гаража ябаһаниинь

3. хубсалхадаа хаанаһаа эхилжэ хубсалдаг бэ? –дороһоо

4. хүндэтэй айлшанаа юугээр угтадаг бэ?-төөлэйгөөр

5.долоон хоногой ээлжээтэ үдэр? –гараг

6. ээдүүлһэн сагаан эдеэн – тараг.

7. һэмжээр орёогоод, сог дээрэ шараһан эдеэн – һугабша.

1.Хубсаһаа хаанаһаа эхилжэ тайладаг бэ? – дээрэһээ

2.Ямар амитанай яһаар һээр шаадаг бэ? –үхэрэй

3.Эрэ хүниие төөлэйгөөр хүндэлдэг, эхэнэр хүниие юугээр хүндэлдэг бэ? – уусаар

4.Үдэр, һүни, үдэшэ, үглөө – хамта дээрээ – хоног.

5.Һама сахюусан ямар сагта эрьедэг бэ? –шэнын нэгэндэ

6. Зуураһан талхан хабтайлгажа, хэбтэ сохёод, тоһондо бусалгажа болгоһон эдеэн – бообо

7.Хониной дотороор хэгдэһэн эдеэн – орёомог

В.: Манай буряад арад уг гарбалаа hайнаар мэдэхэ гэжэ оролдодог байгаа. Тиимэhээ ухибуун бухэнэй турэлхид уг гарбалаа хэлэжэ, заажа угэхэ еhотой. «Угаа уhанда хаяжа болохогүй» гэдэг ёhоор өөhэдынгөө гарбалые эсэгынгээ талаhаа мэдэхэhээ гадна, эхынгээ  талаhаа мэдэхэ гэжэ бидэ оролдохо ёhотойбди. Уг гарбалаа үхибүүд юундэ мэдэхэ ёhотойб гэхэдэ, ямар угай хүнбиб гэжэ ойлгохо, мэдэхэ болоно. Үшөө абынгаа нэрые, уг гарбалыень саашань үргэлжэлүүлжэ, хүнэй зэргэ хүн болохые оролдожо ябаха хэрэгтэй. Мүнөө сагта уг гарбалаа hайн мэдэхэ үхибүүд үсөөн болоо. Тиимэhээ бидэ өөрынгөө уг гарбал мэдэхын тула эжы абаhаан, хугшэн, хугшэн эжы абаhаан hуража абаха еhотойбди.

Уг гарбалай мурысоондэ таанадые уринабди

В.:

Сагаан һарамнайшье бултайба,

Сархаг эдеэгээ дэлгээд,

Сагаан үбгэн буубал даа,

Сан, хэнгэрэг нэергээд.

Амтан эдеэнэй мурысоондэ эжынэрээ, хүбүүдээ, басагадаа, уринабди.

В.: 

Ямар сэсэг һайхан бэ? (ягаан сэсэг һайхан даа)

Ямар наадан һайхан бэ? (ёохор наадан һайхан даа)

В.: Жюридэ үгэ үгтэнэ.

В.:

 Сагаан hараар, Сагаалганаар

Yргэн дайдын хурьhэн дээрэ

Yнэр ябаха болыт!

Мандаха наранай туяа доро

Мэндэ ябаха болыт!

Дахин уулзатараа баяртай.