Рабочая программа по родной литературе 3 класс в условиях ФГОС
рабочая программа (3 класс) на тему

Jартамал бичик

Программа ФГОС- тын некелтелерине келиштире, jанжыккан программага тайанып тургузылган, онойдо ок экинчи ÿйенин стандарттарынын Концепциязына тайанып, предметтер ичинде ле предметтер ортодо колбуларды , ÿредÿ процесстин логиказын аjаруга алып. Концепцияда айдылганыла болзо, тöрöл тилле кычырганы баланын jайалталарын ачар, öскÿрер, кÿÿн – санаазын оморкодор. Тöрöл тилинин литературазы ажыра балдар бойынын тÿÿкизи, алтай албатызынын jадыныла таныжып, бойы база ол албатыга кирип турганын билип, ого оморкоп, оны тооп jÿрерине темигер.

Иштеер программа  3  класста  кычырарынын бичигине ( авторлоры Тайборина Н. Б, Мегедекова Е. А)  ууландыра эдилген.

Литературный кычырышла иштеер прграмма мындый амадулар бÿдÿрет.

Амадулар:

 1. литературанын тöс амадузы – ÿренчиктерди тöрöл лö телекей

лик литературала таныштырып, кеендикти ондоор таскамал бер

гениле коштой, Тöрöлине, калыгына тузазын jетирерге амадаар

кÿн – тап таскадары

2. кычырган чÿмдемелди бойы танынан ондоорго темигери

3. jайаанын ойгозып, кеендикти ондоорына таскаар

4. эрмек – куучыны литературалык болорына тазыгар

5. балдарга учурлалган кеендик чумдемелдерди ÿренчик кажы

ла кÿн кÿÿнзеп кычырар

6. кычырганы аайынча бойынын кÿÿн – санаазын jартап,

чыгара айдары

7. кычырган чÿмдемелди ылгаганда, кееркедим литература

нын эп- аргаларын тузаланары

2.Литературный  кычырыш предметтин   текши кебери

Литература – ÿредÿнин учурлу бöлÿги. Jÿрÿмде сöстин ийдези сÿреен jаан. Сöстин ийдезин, онын jаражын  сезерге, jажыдын ачарга литературный кычырыштын урогы болужат. Баштамы класстарда литературалык таскамалды  кычырарынын урогында алат. Литература – кеендиктин бир jаан бöлуги. Ол кееркедим литература ажыра ÿренчиктерди эбиреде телекейле таныштырат. Геройлордын кылык – jаны, сур – кебери ажыра уренчиктерди jакшыны ла jаманды ондоорго,  jарашты сезерге уредет.

Кеендиктин оско будумдерине коро, литература jурумди, эбире телекейди сос ажыра коргузет. Литературанан уренчиктер торол тилинин jаражын сезерге, оныла оморкоорго таскамал алып, бойынын тилин байыдып, колболу эрмек – куучынын кенидет.

Кееркедим литература калыктын байлаган чум – jанын, корум – шуултезин чике коргузип, уренчиктердин куун – санаазы ого туней болорына тебу берет.

Предметтер ортодо колбузы

Алтай тилдин урогыла – кычырган чорчоктон, куучыннан талдап алган эрмектер эмезе буткул абзац кочурип бичиири

Jуранарынын урогыла – кычырган текст аайынча jурук jурап, выставкаларда туружары, бичиктеги jурукчылардын иллюстрацияларын корориле тундештирери

Кÿÿнин урогыла -  ойноп турган кууни угуп, кычырган чумдемелде геройдын кылык – jанына, тыш – будумине келиштирери( чырайыла, кыймыгыла коргузери)

Трудтын урогыла – огош бичигештер jазаары, урелген, jыртылган бичиктер jазаары, группала jайаан иштер будурери.

3.Предметтин jери ÿредÿлÿ  планда

Федерациянын текши уредулу школынын тос планы аайынча кычырары бойынын компоненти болуп чоттолот. Оны кажы ла алтай уренчик кыйалта jогынан уренер керек.

Национальный школдордын уреду планы аайынча баштамы класстарда кычырарына 68 час берилет. Бир неделеде 2 частан откурилет. 34 неделенин туркунына 3 класста 68 час бир неделеге 2 частан улелет.

4. Курстын баалу ууламjылары ( ценностные ориентиры)

Алтай литература ÿренчиктерди jÿрÿмнин учурын билип аларга, олорды  jакшыга jарашка jÿткиирине, ар – бÿткеннин, jÿрÿмнин айалгаларын ару, кеендик сезим ажыра ондорына уредер.  

Чумдемелдер балдарды  кайкадар, санандырар, ого jаны ачылталар эдер, оморкошко, Торолинин, албатызынынбайлыгыг ондоорына экелер. Уредучи урокто балдарына коксиле, jурегиле иштезин деп тебу берерине амадаар учурлу, кажы ла урокто бала нении де алып, алтай тилдин анылузыла, торол jеринин культуразыла, туукизиле таныжар. Мынан уулам, кажы ла бала «ончо меге керек, мен алтай тилимди уренерим»  деп айдар учурлу.  

5. Предметтин турулталары: личностный , метапредметный, предметный

Личностный турулталар- уренчик бойынын ич – когузин, корумин оскуреринде тен тай иштеп, jуткиири. Албатызы, калыгы, билези учун оорып, сананып турары. Бойынын ижин аайлу – башту эдип тургузып болоры. Кычырары – ол онын онон ары озори, оско до предметтерле jакшы уренеринин камааны деп ондоп турары.

Метапредметный турулталар- эмдиги ойдин уренчиги элден ле озо улусла куучындажып билер, бойы чын куучындажып, айтканын корып билери.

Уренчик керектин аайы – бажына чыгып, бедрениште jурерине уредери болот.

Литературный чумдемелди ондооры: автор нении айдарга сананганын, геройлордын кылык – jаны, эткен керектери керегинде бойынын куун – санаазын айдып билери ( текстти болуктерге болип, план тургузып ла онон до оско)

Уредучи ле уренчик бой – бойын jоможип, ортозында колбулары бек, наjылык боор учурлу.

Предметный турулталар – уренчиктерди алтай бичиичилердин чумдемелдериле коштой, оско до калыктардын чумдемелдерин куунзеп кычырарына jилбиркедер

Созликтерле, онон до оско керекту бичиктерле тузаланып билери

Керекту бичикти танынан бойы бедиреп табары.

Jаан эмес тексттерди ун чыгарбай бойында  кандый класста канча сос камаандузын аjаруга алып кычырары

6. Кычырарыла бÿдÿрер универсальный ÿредÿ эдилгелер ( УУД)

●Личностный универсальный уреду эдилгелердин телкеминде уренчиктин ич – когузи, коруми, шуултези, кууни, позициязы будурилер, уредуге кууни jарталар, jилбузи ачылар, моральный кемjулер ле олорды будурерине ууламjылаар

●Регулятивный универсальный уреду эдилгелердин телкеминде уренчиктер уредулу учреждениеде де, онон до оско айалгалу jерде бойынын ижин чын, аайлу – башту эдип эдерине ууландырылган уреду эдилгелердин (УД) ончо будумдерине уренип алары; онойдо ок мында кирет: уредулик амадуларды ондоп турары, оны будурери  аайынча план тургузып ийери; бойынын эдилгелерин баалап, ширтеп билери, будургенинде башкартулар эдери.

●Познавательный универсальный уреду эдилгелердин телкеминде уренчиктер jетирулерди ле олордын компонентттерин – тексттерди танып, ылгап, jартап уренер, темдек – символ эп – аргаларды тузаланарга еренет, моделировать эдетен эп – суме билип алар; онойдо ок коп логикалык эдилгелер ле амадулар будурер текши эп – аргалар билип алат.

●Коммуникативный универсальный уреду эдилгелердин телкеминде уренчиктер куучындажып турган кижинин (собеседник) позициязын аjаруга алыпбилерин били палат, уредучиле, кураа  балдарла  jаба иштеп, jетирулерди угуп билерине, айдарына уренет, иштин будумин куучындажарында jарт эдип коргузип, айдып берери

7 . Кычырарынын содержаниези 3  класста

Кычырар тексттер: Кычырар тексттердин жанрлары: куучындар, кеп куучындар, баснялар, улгерлер, чорчоктор, табышкактар, тооломоштор, кокыр куучындар. 3 класстын уренчиктери автордын чорчоги, калыктын чорчоги деген ондомолдорды ылгаштырар учурлу. Автордын чорчоги ле албатынын чорчокторинин тунейи эмезе башталганы: учы, такып – такып айдылганы, тили, геройлоры.

Литературоведческий ондомолдор: литература, фольклор (чорчок, каткырма, кокыр куучын, модор сос)  улгер, куучын, тос герой, диалог, эпитет, тундештиру,герой, угаштыру, пейзаж,  тыш кадар, ич кадар, титульный лист, бажалыктар, кире сос, адакы сос.

Литературный чумдемелди ондооры:Бир жанрла бичилген чумдемелдердин эмезе бир автордын чумдемелдерин откондо, олрдын анылу эмезе туней темдектерин билери. Бир автордын чумдемелдерин кычырганда, олрдын тилинин анылузы, композициязы, ар – буткенди канайда коргузип турганын билери.

Jайалтазын ачарга ууландырган иштер:  Текстле таныштырып, мындый иштер откурер:

- тексте айдылган керектердин ээчий – деечий болгонын буспай, куучындаарына ууландырылган

- кычырган тексттин тос учурын айдарына

- чумдемелде геройлор неден уламмындый керек эткени керегинде бойынын куун – санаазын айдарга

- бир чумдемелде айдылган геройлордын кылык – jанын тундештирип, ол керегинде бойынын шуултезин айдарга

Кычырарынын кеми: Кычырыжынын кеми 3  класста биринчи jарымjылдыкта 1 минутта 60 состон оро болор. Экинчи jарымjылдыкта 65- 75 сос кычырар керек

8. Календарно – тематикалык планирование

9. Предмет аайынча 3 класста ÿренчиктер неге уренип алар:

- jылдын учында текстти буткул состорло 1 минутта 60  состон  тушпей тыныда чокым ла jарт кычырып билери

- jаан эмес тексттерди ун чыгарбай бойында 1 минутта 80 состон тушпей кычырып билери

- кычырган чумдемелди  берилген план аайынча куучындап берер

- чумдемелде геройдын эткен керектери, кылык – jаны керегинде бойынын шуултезин айдып билери

- бойы кычырган эмезе уккан текстттин жанрын, темазын айдып билери

- 10 – 12 улгер, 2 – 3 прозанын узугин эске айдып билери

- танынан бичиктин эмезе чумдемелдин адын, авторын билип ле айдып

билери

- созликтерле, онон до оско керекту бичиктерле тузаланып

- керекту бичикти  танынан бойы бедреп табары

- jурттын эмезе школдын библиотеказынын бичиктеринен jараган бичикти бойы талдап кычырып билери

10. Материально – техникалык jепселдин jартамалы

Программаны будурери ле программала иштеер тушта керекту болор:

- уреду пособиелер

- хрестоматия – бичиктер

- jурукчылардын талдама jуруктары

- созликтер

- компьютер

- проектор

- доско

- ундердин ле куулердин дисктери

11. Тузаланган литература:

1. Асмолов А. Г «Как проектировать УУД в начальной школе» М., 2010

2. Пиянтинова К. К «Программалар кычырары ла алтай тил ( 1-4)», Г – Алтайск, 2007