Открытый урок на тему: "Нульгә тәмамланган саннарга тапкырлау"
план-конспект урока по математике (4 класс)

 Класс: 4  1 Слайд

Фән өлкәсе: математика, «Россия мәктәбе»

Дәрес төре: ныгыту дәресе.

Тема « "Нульгә  тәмамланган саннарга  тапкырлау"»

Максат: укучыларда нуль белән тәмамланган саннарга тапкырлауның язма алымын үзләштерү сәләтен формалаштыру.

Шәхси уку нәтиҗәләренә юнәлтелгән уку биремнәре:

- укучыларның социаль ролен кабул итү һәм үзләштерү, уку эшчәнлеге мотивларын үстерү һәм өйрәнүнең шәхси мәгънәсен формалаштыру.

Метапредмет уку нәтиҗәләренә ирешүгә юнәлтелгән уку бурычлары:

 - уку эшчәнлегенең максатларын һәм бурычларын кабул итү һәм саклау сәләтен үзләштерү, аны тормышка ашыру чараларын эзләү;

 - иҗади һәм эзләнү характерындагы проблемаларны чишү юлларын үзләштерү;

- әңгәмәдәшне тыңларга һәм диалог алып барырга әзерлек; һәркемнең төрле карашлары һәм хокуклары булуын танырга әзерлек; үз фикерен әйтергә һәм вакыйгаларга бәя бирергә.

Предмет уку нәтиҗәләренә ирешүгә юнәлтелгән уку биремнәре:

- саннар һәм саннар белән телдән һәм язма арифметик гамәлләр башкару сәләтен формалаштыру; текст бурычларын хәл итү; алгоритмнарны һәм стратегияләрне үтәү һәм төзү; мәгълүматларны тапшыру, анализлау һәм аңлату.

 Дәрес җиһазлары: компьютер, проектор, дәрескә презентация, тарату материалы (тестлар, карточкалар). Дәреслек: М. и. Моро « Математика» 4 сыйныф, 2 нче кисәк.

                                                    Дәрес барышы

1. Оештыру өлеше.

Бүген бездә гадәти булмаган көн, сыйныф кунаклар белән тулы. Кунакларга нәрсә әйтергә кирәк?

 - Сезне күрүебезгә без бик шат!

- Бер яхшы минут бер яхшы эш эшләде, Ун яхшы минут ун яхшы эш эшләде. Бөтен дәрес буена  ничә яхшы эш эшләп була? (45)

- Афәрин! Бүген һәркемгә дә яхшы эшләр башкарырга,  үз нәтиҗәләрегездән, дәресегездән бары тик уңай эмоцияләр генә алуыгызны телим.

2. Телдән исәпләү. 

Диалог алып барыла.

  - Әйткәемчә бүгенге дәресебез гадәти түгел. Без әкияткә барабыз! (2 нче Слайд) (Экранда капка пәйда була.)

 Түбәндә саннар белән ачкычлар урнашкан 325, 450, 612, 714. Ә сез кайсысы белән бу ишекне ача алуыгызны белерсез.

 - Сез әзерме? Әйдәгез, дөрес ачкычны алыйк. Ә нинди ачкыч туры киләчәген без мисалларны  эшләп белербез. (Балалар җавапларны атыйлар һәм кирәкле ачкычны сайлыйлар).

360 : 6 = (6)

100 : 100 = (1)

200 : 100 = (2)

 - Йозак шифры - 612.

Капканы ачу.

-Без нинди әкияткә эләктек соң? (3нче Слайд) (Антуан де Сент-Экзупери "Кечкенә принц")

  "Яшәгән ди,  булган ди Кечкенә принц. Ул үзеннән бераз гына зуррак булган планетада яшәгән, һәм аңа дус җитмәгән. Ул астероид Б - 612 дип аталган планетада яшәгән. Кечкенә принц планетасына иң якын астероидлар бар иде… (Экранда 325, 326, 327, 328, 329, 330, 32 номерлы планеталар барлыкка килә) (4нче Слайд) Иң элек ул менә шуларга барып карарга булды: үзеңә нинди дә булса шөгыль табарга кирәк бит һәм берәр нәрсәгә өйрәнергә кирәк».

- Балалар, Кечкенә принц безне кунакка чакыра һәм күп кенә кызыклы нәрсәләр сөйләргә вәгъдә итә. Сәяхәтебезне башлау өчен, әйдәгез маршрутын ачыклыйк. Моның өчен сорауларга җавап бирегез.

- Нинди астероид артык? Сайлавыгызны аңлатыгыз. (32, чөнки бу ике санлы Сан)

- Әгәр бу астероид саннары суммасын 2гә тапкырласаң, 20 килеп чыгачак. (325)

 - Кайсы астероидның саннар суммасы 11гә тигез? (326)

- Әгәр бу астероидның саннары суммасын 2гә бүлсәң, ул 6га тигез була. (327)

 - Кайсы астероидның саннар суммасы 13кә тигез? (328)

- Әгәр бу астероидның саннары суммасыннан 4не алсаң, 10 була. (329)

 - Нинди астероид саннары суммасы бер санлы булачак? (330)

3. Дәрес темасын ачыклау һәм максатлар кую. 

- Димәк, без юлга чыгабыз. Юлда без нульләр белән тәмамланган саннарга тапкырлауның язма алымнарын кабатлаячакбыз, бурычларны хәл итәчәкбез. Без кечкенә принцка дус табарга булышырга тиеш.

 - Тик нәрсәдә сәяхәт итәчәкбез соң? Сез сорауга дөрес җавап биреп белерсез: тизлекне ничек табарга? (Балалар дөрес формуланы сайлыйлар).

- Сезнең өстәлдә ракета, шар һәм кош сурәтләре ята. Зинһар, безнең хәрәкәт чарасы рәсеме белән таблицаны күтәрегез. (Кош) (Слайд 5)

4. Күпурынлы саннарны нуль белән тәмамланган саннарга тапкырлау. - Кечкенә принц инде барлык астероидларда булган. Менә бәла, тик анда кемне очратканын оныткан. Сез аңа булышырга ризамы? Моның өчен мисалларны дөрес чишәргә кирәк.

 - Әйдәгез, ике тапкырлаучыда да нуль булса, без ничек исәпләүләр ясаячагыбызны искә төшерик. Күпурынлы саннарны тапкырлау  алгоритмын кабатлау:

- Тапкырлаучыларны нульләрен читтә калдырып язам.

- Нульгә игътибар итмичә, күпурынлы  санны санга тапкырлыйм.

 - Алынган нәтиҗәгә ике тапкырлаучыда булган нульләрне язам. (Слайд 6)

 (Экранда һәр астероидның язмалары барлыкка килә). (Слайд 7)

"Аның эшендә мәгънә бар. Ул фонарьны кабызганда-тагын бер йолдыз яки чәчәк туган кебек. Әгәр дә ул фонарьны сүндерсә-йолдыз яки чәчәк йоклаган кебек. Искиткеч эш. Бу чыннан да файдалы, чөнки ул бик матур.» (Слайд 8) (Йолдызлар тарату)

• 5. Физкультминутка (Слайд 9)

6. Мәсьәлә чишү. (Слайд 10)

- Астероид 330да  Кечкенә принц "калын китаплар язучы картны" очратты. Бу географ иде.

- Сез миңа кая барырга киңәш итәсез? -  дип сорады Кечкенә принц географтан.

  - Җир планетасына бар, - диде географ. - Аның яхшы абруе бар… Кечкенә принц юлга чыкты»

- Ләкин Җиргә кадәр юл җиңел түгел. Анда барып җитү өчен географ йөкләмәсен үтәргә кирәк. (  Слайд 17 )

- Ә карт безгә шундый бирем бирде:

- Астероидтан юлга чыккач, ракета 1200 км/сәг тизлек белән оча. 9 сәгатьтән соң ул җиргә барып җитә. Астероидтан Җиргә кадәр ераклык нинди?

"Шулай итеп, ул барган җиденче планета Җир иде. Җир гади планета  түгел! Анда 111 патша ,7000 географ, 900000 эшлекле  кеше, 7500000 пешекче, 311000000  пөхтә кеше   – барлыгы якынча ике миллиард олылар.»

Тик Кечкенә принц  нәкъ менә шушы планетада үзенә дус тапты. Бу Сахара чүлендә һәлакәткә дучар булган очучы иде. Очучы аңа бәрән һәм бу бәрәнне  утыртып йөртергә тартма бүләк итте. Ләкин Кечкенә принцның бу тартманың мәйданын беләсе килде. Аның киңлеге 20 см, озынлыгы 2 тапкыр күбрәк булуы билгеле.

1. 20 x 2 = 40; 2. 40 x 20 = 80 см2) (Слайд 18)

 Җир йөзендә принц Төлке белән танышты, ул аңа үзенең серен ачты. (Төлке рәсеме белән Слайд 19 )

 "Сау бул", диде Төлке.

- Менә Минем серем, ул бик гади: һәркемдә бер генә йөрәк. Иң мөһимен - күзләрең белән күрмисең.

- Иң мөһимен күзләрең белән күрмисең, - дип кабатлады Кечкенә приц.

- Синең роза бик кадерле, чөнки син аңа бөтен көннәреңне багышладың.

- Чөнки мин аңа бөтен көннәремне багышладым – дип Кечкенә принц кабатлады.

- Кешеләр бу хакыйкатьне оныттылар, - диде Төлке, - ләкин син онытма:  үзең ияләштергән бар кешеләр өчен мәңгегә җаваплы булуыңны. Син үз розаң өчен җаваплы.

 - Мин үз розам өчен җаваплы- дип яхшырак искә төшерү өчен Кечкенә принц кабатладым.» Слайд 20

- Беләсезме, минем роза... мин аның өчен җаваплы, - диде Кечкенә принц.

- Миңа өйгә кайтырга кирәк. Ләкин мин сезнең дәрес темасын ничек аңлаганыгызны белергә теләр идем. Моның өчен мин сезгә тест әзерләдем.

Тест.

1. Нинди мисал дөрес язылган?

а) 2430               б) 2430               в) 2430

   × 200                    × 200              × 200

2.  Нинди мисалның кыйммәтендә  нульләр җитми?

а) 5320               б) 5320               в) 5320

  × _ 30                    × 300                  × 30

  159600               1596000              15960

3. 150×30  мисалының кыйммәтен  табыгыз

 а) 4150              б) 4500                в) 3500

4. Бу тапкырчыгышта икенче тапкырлаучы нинди?

440 ×… = 8800

а) 2                     б) 20                      в) 200

*8. Рефлексия: Слайд 21

 Өй эше.        Дәреслек № 42, 46 (Слайд 22)

Дәрес ахырына якынлашты. Кечкенә принц белән саубуллашыйк.

 Дәрес өчен һәркемгә рәхмәт.

9. Чыганак: 1. Антуан де Сент-Экзупери кечкенә Кенәз: әкиятләр җыентыгы / рәссам В. урманчылар. – М: Эксмога басма, 2005.

2. http://nsportal.ru/nachalnaya-shkola/matematika/pismennoe-umnozhenie-na-chisla-okanchivayushchiesya-nulyami-1

3. http://festival.1september.ru/articles/615668/

4.http://images.yandex.ru/yandsearch?text=%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9%20%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%86%20%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B8&stype=image&lr=23&noreask=1&source=wiz

5. http://www.fullhdoboi.com/fantastika/kartinka-zverki-8002/

6. http://www.uroki.net/bp/adclick.php

7. http://arthome.kiev.ua/mitchenko.html

1."Яшәгән ди,  булган ди Кечкенә принц. Ул үзеннән бераз гына зуррак булган планетада яшәгән, һәм аңа дус җитмәгән. Ул астероид Б - 612 дип аталган планетада яшәгән. Кечкенә принц планетасына иң якын астероидлар бар иде. Иң элек ул менә шуларга барып карарга булды: үзеңә нинди дә булса шөгыль табарга кирәк бит һәм берәр нәрсәгә өйрәнергә кирәк».

2. "Аның эшендә мәгънә бар. Ул фонарьны кабызганда-тагын бер йолдыз яки чәчәк туган кебек. Әгәр дә ул фонарьны сүндерсә-йолдыз яки чәчәк йоклаган кебек. Искиткеч эш. Бу чыннан да файдалы, чөнки ул бик матур.»

3.  Астероид 330да  Кечкенә принц "калын китаплар язучы картны" очратты. Бу географ иде.

- Сез миңа кая барырга киңәш итәсез? -  дип сорады Кечкенә принц географтан.

  - Җир планетасына бар, - диде географ. - Аның яхшы абруе бар… Кечкенә принц юлга чыкты»

- Ләкин Җиргә кадәр юл җиңел түгел. Анда барып җитү өчен географ йөкләмәсен үтәргә кирәк.

Астероидтан юлга чыккач, ракета 1200 км/сәг тизлек белән оча. 9 сәгатьтән соң ул җиргә барып җитә. Астероидтан Җиргә кадәр ераклык нинди?

Астероидтан юлга чыккач, ракета 1200 км/сәг тизлек белән оча. 9 сәгатьтән соң ул җиргә барып җитә. Астероидтан Җиргә кадәр ераклык нинди?

Астероидтан юлга чыккач, ракета 1200 км/сәг тизлек белән оча. 9 сәгатьтән соң ул җиргә барып җитә. Астероидтан Җиргә кадәр ераклык нинди?

Астероидтан юлга чыккач, ракета 1200 км/сәг тизлек белән оча. 9 сәгатьтән соң ул җиргә барып җитә. Астероидтан Җиргә кадәр ераклык нинди?

4."Шулай итеп, ул барган җиденче планета Җир иде. Җир гади планета  түгел! Анда 111 патша ,7000 географ, 900000 эшлекле  кеше, 7500000 эчкече, 311000000  пөхтә кеше   – барлыгы якынча ике миллиард олылар.»

Тик Кечкенә принц  нәкъ менә шушы планетада үзенә дус тапты. Бу Сахара чүлендә һәлакәткә дучар булган очучы иде. Очучы аңа бәрән һәм бу бәрәнне  утыртып йөртергә тартма бүләк итте. Ләкин Кечкенә принцның бу тартманың мәйданын беләсе килде. Аның киңлеге 20 см, озынлыгы 2 тапкыр күбрәк булуы билгеле.

Ләкин Кечкенә принцның бу тартманың мәйданын беләсе килде. Аның киңлеге 20 см, озынлыгы 2 тапкыр күбрәк булуы билгеле.

Ләкин Кечкенә принцның бу тартманың мәйданын беләсе килде. Аның киңлеге 20 см, озынлыгы 2 тапкыр күбрәк булуы билгеле.

Ләкин Кечкенә принцның бу тартманың мәйданын беләсе килде. Аның киңлеге 20 см, озынлыгы 2 тапкыр күбрәк булуы билгеле.

5."Сау бул", диде Төлке.

- Менә Минем серем, ул бик гади: һәркемдә бер генә йөрәк. Иң мөһимен - күзләрең белән күрмисең.

- Иң мөһимен күзләрең белән күрмисең, - дип кабатлады Кечкенә приц.

- Синең роза бик кадерле, чөнки син аңа бөтен көннәреңне багышладың.

- Чөнки мин аңа бөтен көннәремне багышладым – дип Кечкенә принц кабатлады.

- Кешеләр бу хакыйкатьне оныттылар, - диде Төлке, - ләкин син онытма:  үзең ияләштергән бар кешеләр өчен мәңгегә җаваплы булуыңны. Син үз розаң өчен җаваплы.

 - Мин үз розам өчен җаваплы- дип яхшырак искә төшерү өчен Кечкенә принц кабатладым.»

- Беләсезме, минем роза... мин аның өчен җаваплы, - диде Кечкенә принц.

- Миңа өйгә кайтырга кирәк. Ләкин мин сезнең дәрес темасын ничек аңлаганыгызны белергә теләр идем. Моның өчен мин сезгә тест әзерләдем.

Тест.

1. Нинди мисал дөрес язылган?

а) 2430               б) 2430               в) 2430

   × 200                    × 200              × 200

2.  Нинди мисалның кыйммәтендә  нульләр җитми?

а) 5320               б) 5320               в) 5320

  × _ 30                    × 300                  × 30

  159600               1596000              15960

3. 150×30  мисалының кыйммәтен  табыгыз

 а) 4150              б) 4500                в) 3500

4. Бу тапкырчыгышта икенче тапкырлаучы нинди?

440 ×… = 8800

а) 2                     б) 20                      в) 200

Тест.

1. Нинди мисал дөрес язылган?

а) 2430               б) 2430               в) 2430

   × 200                    × 200              × 200

2.  Нинди мисалның кыйммәтендә  нульләр җитми?

а) 5320               б) 5320               в) 5320

  × _ 30                    × 300                  × 30

  159600               1596000              15960

3. 150×30  мисалының кыйммәтен  табыгыз

 а) 4150              б) 4500                в) 3500

4. Бу тапкырчыгышта икенче тапкырлаучы нинди?

440 ×… = 8800

а) 2                     б) 20                      в) 200

S=v  t                          

V=s:t

                                                                                            t=s:v

Патша                  Пөхтә кеше             Пешекче

650  500                 815   400                   1635   200

Эшлекле               Фонарь                   Географ

кеше                      яндыручы    

410   80                   470   70                    1100   30