Эксперимент эше: «Кызыклы грамматика» Татар теленнән түгәрәк эше ПРОГРАММАСЫ_
рабочая программа (1 класс) на тему

Татарстан  Республикасы  Кукмара муниципаль районы   «Г.Г.Гарифуллин исемендәге Сәрдек-Баш авылы урта гомуми белем бирү мәктәбе» муниципаль бюджет мәгариф учреждениесенең Тырыш авылы филиалы

                                                                              Педсовет утырышында каралды:

                                                                                                                   Приказ № 95

                                                                                                                     26.08.2014.

Э К С П Е Р И М Е Н Т           Э Ш Е

ТЕМА: «Кызыклы грамматика»

Татар теленнән түгәрәк эше

ПРОГРАММАСЫ_

                                                      Җитәкче:«Г.Г.Гарифуллин исемендәге Сәрдек-Баш авылы урта гомуми белем бирү мәктәбе» муниципаль бюджет мәгариф учреждениесенең укыту эшләре буенча директор урынбасары  Галиев Ильяс Расим улы

                                                      Автор: «Г.Г.Гарифуллин исемендәге Сәрдек-Баш авылы урта гомуми белем бирү мәктәбе» муниципаль бюджет мәгариф учреждениесенең Тырыш авылы филиалының башлангыч класслар укытучысы Шагабиева Нурия Миннәхмәт кызы 

2014 ел.

Проблема: Татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты таләпләрен 1 нче сыйныфта ничек үтәргә?

    Татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты - барлык төр белем бирү оешмалары өчен мәҗбүри саналган кагыйдә һәм таләпләрне үз эченә алган һәм укыту программаларыньщ нигезен тәшкил иткән төп норматив-хокукый акт. Әлеге стандарт белем бирү процессының эчтәлеген яңарту, аның  нәтиҗәләрен югары сыйфатлы итү максатын күздә тотып төзелгән. Стандарт кысаларыңда татар теленнән гомуми белем бирү программаларының структурасына куелган таләпләр укыту процесссында исәпкә алынырга тиешле төп моментларны берләштерә. Стандарт проекты белем бирү күләмен һәм дәрәҗәсен, татар теле буенча төзелгән программаларда татар теленең фундаменталь нигезен тәшкил иткән мәҗбүри белем бирү минимумында системалылыкка һәм бертөрлелеккә ирешү юлларын билгели. Татар теленнән белем бирүнең дәүләт стандарты
Татарстан Республикасындагы  дәүләт аккредитациясенә ия булган барлык дәүләти, муниципаль һәм дәүләти булмаган гомуми белем бирү учреждениеләре өчен мәҗбүри. Ул төзеләчәк программалар өчен җирлек  булып тора.        

Максат: кече яшьтәге мәктәп укучыларының татар теле фәне буенча белемнәрен киңәйтү, тирәнәйтү һәм ныгыту; укучыларны татар теленең кызыклы фән булуына төшендерү.

Бурычлар:

Дидактик:

• татар теленә уку фәне буларак кызыксыну  үстерү;  
• татар теле грамматикасы буенча белем, күнекмәләр булдыру;
• укучыларның сүзлек запасларын үстерү;
• укучыларда татар теленә хөрмәт һәм ихтирам тәрбияләү, телнең чисталыгын, дөреслеген саклау, телне, халыкның рухи мирасын өйрәнүгә кызыксыну уяту;

Тәрбияви:

                      Китап белән эшли белү культурасы тәрбияләү;

                     .укучыларда фикерләү культурасы, кызыксыну формалаштыру һәм үстерү;

Үстерелешле:

• укучыларның фикер йөртүен һәм тапкырлыкларын үстерү;  
• төрле сүзлекләр белән эшли белүләрен үстерү;
• балаларны текст, китап белән эш итү алымнарына өйрәтү;

Эксперимент этаплары:

1 этап: Әзерлек чоры  (2013-2014 уку елы)

•              Тема буенча әдәбият сайлау, өйрәнү, программа төзү.
•              Диагностик тестлар, китаплар әзерләү, әти-әниләр белән берлектә балаларның яшь үзенчәлекләрен өйрәнү.

Максат:  Тема буенча  экспериментның актуальлеген ачыклау.

2 этап:  Практик эщ  (2014-2015 уку елы)

•             Укучылар белән тест үткәрү, әти-әниләр белән эш.  

Максат: Балаларны татар теле фәнен өйрәнүгә кызыксынуларын үстерү, әти-әниләргә балаларга һәрьяклап ярдәм итәргә юнәлеш бирү.

3 этап:  Йомгаклау- тикшерү этапы. ( май  2015 ел)

•               Укучылар белән тестлар  үткәрү, тестларга анализ , нәтиҗәләр

Максат: Эксперимент эшенең  нәтиҗәлелеген тикшерү

1-класс.Тема: «Сүзләр Иленә сәяхәт»

Аңлатма язуы

      Балаларны башлангыч мәктәптә элеккечә үк укырга, язарга, санарга өйрәтәләр. Ләкин, башлангыч гомуми белем бирүдә яңа федераль дәүләт стандартларының төп максаты һәм бурычы булып балаларда белем алырга кызыксыну һәм теләк уяту, мөстәкыйль уйларга, алган белемнәрен практикада куллана белергә өйрәтү тора. Яңа буын федераль дәүләт стандартларының принципиаль аермалыгы булып белем алуның күрсәткеченә, нәтиҗәсенә ориентлашу тора.

Укучыларның белем, күнекмәләренә төп таләпләр

Укучылар белергә тиеш: 

- татар теленең авазларын һәм хәрефләрен, аларның әйтелеш һәм язылыш үзенчәлекләрен аңлау;

- сузык һәм тартык авазларны;

        - кеше исемнәрен, фамилияләрне, шәһәр, авыл, елга исемнәрен, хайван кушаматларын баш хәреф белән яза белү;

         - э, е, о, ө, я, ю, в, к, г, й, н, ң, х, һ хәрефләре, ый, йо, йө кушылмалары булган сүзләрне дөрес язу;

- сүзләрне иҗекләргә бүлү;

- сүзлекләр белән эшли белү;

- табышмаклар,ребуслар,башваткычлар чишә белү.

Предметны укыту программасына нигезләнеп үзләштерү нәтиҗәләре

Шәхескә юнәлтелгән  УУГ (универсаль уку гамәлләре)

- үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру;

- үз мөмкинлекләреңне бәяләү, тормыш тәҗрибәсен куллану;

- түгәрәктә үзенең белем һәм күнекмәләрен куллану;

- үз фикереңне әйтә белү;

- иҗади эшчәнлеккә омтылыш булдыру;

Танып белү  универсаль уку гамәлләре

• үзенә кирәкле информацияне таба белү; анализлый һәм  информацияне бәяли белү;
• логик фикерләү чылбырын төзү;
• тәкъдим ителгән план ярдәмендә предмет, күренешләрне сурәтләү;
• тәҗрибә куллану аша нәтиҗә чыгару;

Регулятив (көйләгеч)  универсаль уку гамәлләре

• -белгәнне һәм белмәгәнне аера белү;
• -үз эшчәнлегеңне контрольгә алу, рәсемнәр ярдәмендә биремне үтәүнең дөреслеген тикшерү;
• -эшләнәчәк эшкә мөстәкыйль максат куя белү;
• -үз-үзеңне ихтыяр буенча көйләү;
• -бәяләү нәтиҗәсен шартлы символик формада чагылдыру;
• түгәрәктә өйрәнелгән материалның фәнне өйрәнүдәге, тормыштагы әһәмиятен ачыклау;

• -үтәлгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү, уңышлылыгына бәя бирү;. уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый һәм ул ситуациядән чыгу юлларын таба белү.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре

• тыңлаучыларга аңлаешлы сөйләм төзү;
• күзаллау, фаразлау;  логик фикер йөртү осталыгы;    күршең белән
• хезмәттәшлек итү;   фикерләү сәләтен үстерү, карарлар кабул итү һәм аны тормышка ашыру; үз фикереңне тулы, төгәл һәм ачык, аңлаешлы итеп әйтү, аны яклау;
• җитмәгән мәгълүматны башкалардан сорашып белү;  иптәшеңнең үз-үзен тотышы белән идарә итү.

Эчтәлек

Фонетика һәм орфоэпия

Авазлар һәм хәрефләр. Сузык һәм тартык авазлар. Авазларның калынлыкта-нечкәлектә ярашуы. Язуда сузык авазларны белдерә торган хәрефләр. Кеше исемнәрен, фамилияләрен, шәһәр, авыл, елга исемнәрен, хайван кушаматларын баш хәреф белән язу. Яңгырау һәм саңгырау тартыклар. Парлы һәм парсыз яңгырау-саңгырау тартыклар. Язуда тартык авазларны белдерә торган хәрефләр. Татар теленә хас үзенчәлекле авазлар. Е, ю, я

хәрефләренең сүз башында һәм сузык авазлардан соң ике аваз белдергән очракларын

танып белү һәм шул хәрефләр кергән сүзләрне дөрес уку, язу.

Иҗек.( Иҗекләр Илендә)  Сүзләрне иҗекләргә бүлү, аларны юлдан-юлга күчерү.

Сүзнең язылышы.( Төрле-төрле сүзләр)

Бәйләнешле сөйләм.Сюжетлы рәсемнәр буенча бер темага берләштерелгән җөмләләр төзү һәм язу.

Шигырь, мәкаль, әйтем һәм табышмаклар ятлау. Синоним, антоним, омоним, тамырдаш сүзләр.

Календарь-тематик план

Эксперимент эшенең көтелгән нәтиҗәләре

1. Балаларның танып-белү активлыгын үстерү .

2. Белем алу сыйфатын яхшырту.

3. Мәктәп, район, республика, Россия күләмендә оештырыла торган интелектуаль уен

конкурсларда актив катнашу.

4. Балалар арасында дуслык, бердәмлек, коллективта үз – үзеңне дөрес тоту сыйфатлары булдыру

Алдагы еллар өчен темалар:

2кл.  « Орфография серләре»

3кл.  «Кызыклы сүз төзүләр»

4кл.  «Кызыклы лингвистика»

   Кулланылган әдәбият:

1. Татарстан Республикасының татар теленнән башлангыч гомуми белем бирү дәүләт стандартлары, 2009 ел

2. Татарстан Республикасы Мәгариф министрлыгы тарафыннан расланган «Башлангыч гомуми белем бирү программалары. Татар һәм рус телләре» - Казан: Мәгариф, 2010.

 3.  А.Х.Нуриева. Татар теленнән дидактик материаллар. Казан. 1989 ел.

  4.“Мәгариф” журналлары

  5.1-4 сыйныфлар өчен татар теленнән язма эшләр җыентыгы. Казан. 1997 ел.

  6. С.Г.Вагыйзов “Кызыклы грамматика”. Казан-2002ел.

                                                                                                                                                     Кушымта 1

1 класс укучылары  өчен анкета

Максат:  Балаларның татар теле фәнен өйрәнүгә кызыксынуларын ачыклау

1. Синең өчен китап укысалар, тыңларга яратасыңмы?

-әйе-

-юк-

2. Уку ни өчен кирәк?

 -күп белү өчен

-кызыклы

3.Туган телдә матур сөйләшәсеңме?

-әйе-

-юк-

4. Туган телдә шигырьләр беләсеңме?

-әйе-

-юк-

5.Татарча мультиклар карарга яратасыңмы?

-әйе-

-юк-

6. Син әти-әниеңә  укырга кушсаң, алар нишлиләр?

- бик теләп укыйлар

-укымаска сәбәп табалар

7. Синең өчен яңа гына укылган китапны әйтә аласыңмы?

-әйе-

-юк-

8.Үзең укырга телисеңме?  ?

-әйе-

-юк-

Әти-әниләр өчен анкета

Исем, Фамилия, отчество  ________________________________________

Яшь                            _________________________________________

Белем                   __________________________________________

Профессия                       __________________________________________

Эш урыны                 ___________________________________________

                                         ___________________________________________

Гаилә составы             ___________________________________________

Балагыз буш вакытта нәрсә белән шөгыльләнә ? ________________

________________________________________________________________

Татар телен яхшы беләсезме?   ___________________________________________

______________

Өегездә балалар өчен китаплар бармы?                ________________________________

Балагызның яраткан герое?________________

_________________________________________________________________

Балагыз туган телдә иркен сөйләшәме ?________________________________

Татар телен белү мөһимме?                                                                  

Эксперимент эше балагыз өчен файдалы булыр дип уйлыйсызмы? _____________________________________