Учебно-методический материал: внеклассное мероприятие "Афганистан в моей душе"
учебно-методический материал

                              Максатлар

1. Балаларга Әфганстан сугышында катнашкан үзебезнең якташыбыз белән таныштыру.

2.Андагы вакыйгаларны әфганчыдан сөйләттерү.

3.Укучыларда патриотик хис тәрбияләү, башка милләткә карата дуслык һәм татулык хисләре булдыру.

Беренче алып баручы:

        Күз явын алырлык кып-кызыл тюльпаннар. Сугыш һәм чәчәк. Әфган җирендә хезмәт иткәндә шушы күренешкә тап булган әфганчыларыбыз тирә-юнне тутырып чәчәк атучы кып-кызыл тюльпаннарны оныта алмыйлар. Ә бит алар йөзләре дә безнең тормышыбызда кып-кызыл тюльпаннар: тарих битләрендә трагик вакыйга шаһитлары буларак кереп калган үзенчәлекле язмышлары белән намусыбыз түрендә урын алган кешеләр.

2 нче алып баручы:

        Әфганчы. Бу сүздә - илебез, халкыбыз тарихы, сугыш афәте, анда катнашучының гомеренә җитәрлек психо-эмоциональ тетрәнеше, җәмгыятебездәге социаль каршылыклар. Соңгы чиктә, бу сүздә - кешеләр бердәмлеге, дуслык, теләктәшлек, патриотизм хисләре.Киләсе елның 15 нче феврален дә Әфган җиреннән безнең гаскәрләрне чыгаруга 20 ел була. Шул еллардан бирле күп сулар акты, күп вакыйгалар кичердек. Әмма әфганчыларыбыз кичергән язмышны сулар – еллар гына юа алмый. Алар безнең белән, алар – безнекеләр.

Укытучы:

        Хәерле көн хөрмәтле кунаклар, укучылар. Бүген без сезнең белән Әфганстан җирлегендә үзләренең Ватан каршындагы бурычларын үтәүдә катнашкан ир-егетләр белән очрашу кичәсенә җыелдык. Очрашу укучылар өчен дә, килгән укучылар өчен дә күңелле һәм мавыктыргыч булыр дип ышанып калам. Кичә укучыларның музыкаль-тарихи композиөияләре һәм килгән кунакларның уй-кичерешләре белән үрелеп барачак. Әйдәгез сүзне 11 нче Г сыйныф укучыларына бирик.

Беренче алып баручы:

Я не знаю, кому и зачем нужно

Кто послал их на смерть не дрожащей рукой,

Только так бесполезно, так зло и ненужно

Опускали их в вечный покой.

        15 февраля 2009 года 20-я годовщина вывода советских войск из Афганистана. А до февраля 1989 года было почти десять лет войны, десять лет боев, крови, страха, подвигов. На истерзанных пулями и осколками афганских высотах, при защите мирных кишлаков, охране грузов проявились лучшие черты наших молодых современников. Солдат и офицеров.

2 нче алып баручы:

         Потери личного состава ограниченного контингента советских войск в Республики Афганистан в период с 25 декабря 1979 года по 15 февраля 1989 года сотавило:

• убито, умерло от ран 13833 человека из состава 40-й армии.
• Ранено- 49985 человек, стали инвалидами 6759, находятся в розыске 330, из них пропали без вести 312 человек.

 Кроме этого военных советников 180 человек, переводчиков, специалистов из других министерств и ведомств 584 человека.

( Бер җыр яки бию кертергә)

1нче укучы:

         Сезнең язмыш сугыш уты белән үрелгән. Сугыш нинди авыр, каһәрле, сүз бу. Ул күпме кешенең гомерен өзгән, күпме баланы ятим иткән, аналарны тол калдырган.

Кичер, әнкәй, кичер,

Кайта алмавымны!

Чит ил туфрагында

Ятып калганымны.

Язмышымны белми

Озак көткәнсеңдер

Кайтмый калмас ул дип

Өмет иткәнсеңдер.

Барсын илгә бирдем

Ни бар көчем булды

Һәлак булуым да

Халкым өчен булды.

Кичер, әнкәй, кичер,

Кайта алмавымны!

Чит ил туфрагында

Ятып калганымны.

Беренче алып баручы:

        Кому же нужна была это война? Как все это начиналось? В результате апрельской революции 1978 года в Афганистане к власти пришла Народно-Демократическая Республика. К ноябрю 1979 года в Афганистане фактически началась гражданская война. 25 декабря 1979 года  в 15 часов по московскому времени начался ввод советских войск в Афганистан.

2 нче алып баручы:

        За годы войны награждены орденами  и медалями более 200 тысяч человек, звание “герой” Советского союза удостоен 71 афганец. 25 из них это звание присвоено посмертно.

( Бер җыр яки бию кертергә)

2 нче алып баручы:

        Сугышлар бүген дә дәвам итә. Күпме япь-яшь егет чечня җирендә ятып калды. Меңләгән ата-ана газиз улларын югалтты. Якты дөньяның Һәр таңына сөенеп яшәргә дә яшәргә тиеш булган күпме сөлектшй егетне сугыш алып китте.

2 нче укучы:

Мин зиратка керәм,

Анда каберлекләр...

1,2,3...20,...

Тукта кызыл йолдыз куелганы

Солдат каберлеге түгелме?

Яшь агачлар үсә өстендә,

Ак чәчәкле венок куелган.

Ә исеме җыелмаслык итеп

Мәрмәр ташка тирән уелган.

Якынрак килеп укыйм,

Дулкынлана минем йөрәгем.

Мондый тыныч көндә ник үлде икән?

Мин ни уйларгр да белмәдем.

Беренче алып баручы:

        Солдат сугышны сайламый. Ул сугышны игълан да итми. Ул бары тик биргән антына һәм хәрби бурычына тугрылыклы булып, халык һәм ватан исеменнән бирелгән боерыкны гына үти. Аның каһарманлыгы, батырлыгы, Ватанга ихтирамы һәм мәхәббәтек нәкъ менә шунда күренә.Апас районыннан да Әфганстан җиренә 74 кеше китә. Апаста бүгенге көндә 20 әфганчы яши. Менә алар:

2 нче алып баручы:

Баязов Алмаз Самат улы

Беренче алып баручы:

Вәлиев Рим Хәлил улы

2 нче алып баручы:

Вәлиуллин Рамил Нурулла улы

Беренче алып баручы:

Вахитов Ранис Гыйсмат улы

2 нче алып баручы:

Газизов Фидаил Вагиз улы

Беренче алып баручы:

Галимҗанов Илһам Илдар улы

2 нче алып баручы:

Гарифуллин Илсур Әсхәт улы

Беренче алып баручы:

Гыйззәтуллин Рушан Мөнир улы

2 нче алып баручы:

Гыйлметдинов Айрат Сәет улы

Беренче алып баручы:

Зәйнуллин Илфар Миннебай улы

2 нче алып баручы:

Зәйнуллин Фәнис Гадел улы

Беренче алып баручы:

Зиннәтҗанов Рамил Мансур улы

2 нче алып баручы:

Исмәгыйлев Сәйфулла Тимерхан улы

Беренче алып баручы:

Исмуллин Валерий Габделбари улы

2 нче алып баручы:

Насыйбуллин Ранис Асфарт улы

Беренче алып баручы:

Сафин Зөфәр Аюп улы

2 нче алып баручы:

Тимерханов Мәсгут Хафиз улы

Беренче алып баручы:

Фәхретдинов Фәргат Дамир улы

2 нче алып баручы:

Шәфигуллин Илгиз Вәгиз улы

Беренче алып баручы:

        Еллар уза, дөньяга яңа буыннар килә. Әмма, канкойгыч сугышлар турында онытырга беребезнең дә хакы юк! Изге җиребезне илбасарлардан саклап калган, аның иминлеге өчен гомерендә кызганмаган Ватан сугышы каһарманнары. Әфганистан, Чечня җирлегендә сугыш кырында һәлак булган, хәбәрсез югалган якташларыбыз, армия сафларында хезмәт иткәндә яшь гомерләре вакытсыз өзелгән Татарстан улларының якты истәлеге алдында баш иябез.

Икенче алып баручы:

       Безнең республика территориясеннән чакырылган 9 меңнән артык солдат һәм офицер Әфган җирендәге сугыш һәрәкәтләрендә катнашты. Батыр егетләребезнең 250 се орден,1415е медалләр белән бүләкләнде.

Беренче алып баручы:

          Татарстанның 300 дән артык каһарман егете Әфган җирендә ятып калды.Үзебезнең районнан алар икәү.

          1965 нче елгы Михеев Николай Васильевич 1984 нче елның 29 нчы декабрендә үлә. Югары Биябашта җирләнгән. Үлгәннән соң кызыл йолдыз ордены белән бүләкләнә.

Икенче алып баручы:

          Файзуллин Талгат Нариманович. 1962 нче елгы, 1980 нче елның 25нче октябрендә үлә.Югары Биябашта җирләнә.Үлгәннән соң кызыл йолдыз –ордены белән бүләкләнә.

3 нче укучы

Тын кал, иптәш!

Зур сынаулы еллар килгән чакта

Беленә икән кемнең кемлеге

Бер минутлык тынлык белән

Искә алыйк бүген без сезне (бер минутлык тынлык)

Беренче алып баручы:

        После подписанных женевских соглашений между Афганистаном и Пакистаном с 15 мая 1988 года начался вывод советских войскс территории Афганистана, кончен 15 февраля 1989 года.Советский союз и Афганистан выполнили взятые на себя в Женевн обязательства.

Икенче алып баручы:

        А закончилась ли это война для ребят из ограниченного континента войск? Какими они вернулись? Как их встретила Родина, ради которой они воевали?

3 нче укучы:

Когда мы на землю опустимся с гор

Когда замолчат автоматы,

Когда отпылает последний костер –

Какими мы станем, ребята?

Когда располенный остынет гранит,

Когда отгремят комнепады,Когда наши души любовь исцелит, -

Какими мы станем, ребята?

Когда мы вернемся в раздолье берез.

Где нервы стреможить не надо,

Где высохнет соль от непролитых слез,-

Какими мы станем ребята?

Какие тревоги еще впереди?

Какие нас ищут награды?

Когда отойдет, отомрет, отболит,-

Какими мы станем, ребята?

Когда к непогоде заноет плечо, пробитое возле Герата,

И память толкнется в висок горячо,-

Какими мы станем, ребята?

Беренче алып баручы:

        Пришёл 1990 год, пришли новые проблемы, стали потихоньку забывать о тех, кто вернулся. 1991 год – уход горбачева в отставку, распад Советского Союза, 1994 год – начало военных действий в Чечне. А где же были те, кто вернулся на родину? Они каждую ночь просыпались в холодном поту, вспоминая ужасы Афганистана. Война берет жертвы, колечит судьбы, ранит сердца и души. Зачем? Почему?

Икенче алып баручы:

Афганцы вернулись и оказались просто не нужны. Тогда и появилось общество воинов-афганцев. В 1992 году в Москве был созданроссийский Союз ветеранов Афганистана. Союз оказывает помощь семьям погибших, так как нет средств на оказание помощи всем членам союза. Моральную травму афганцам наносит то, что о них просто забыли.

Беренче алып баручы:

        В нашем районе председателем ветеранов Афганистана – Зайнуллин Фанис Гаделович. Давайте спросим какие же работы ведутся в нашем районе для афганцев. Слово предостовляется Фанису Гаделовичу.

Икенче алып баручы:

Говорят время лечит. Но эта боль вряд ли утихнет. Война – всегда война. Под ее черным покрывалом непременно окажется чей-то дом, чья-то семья из нашего района. Около 80 человек прошли дорогами афганской войны. Так давайте же не забывать об этих людях. Не будем равнодушны и неблагодарны.

( Бер җыр яки бию кертергә)

4 нче укучы:

Нам товарища спас,

Восемнадцати лет

Верный бронежилет,

Поклянемся, друзья,

Не забыть тех парней,

Тех кто жизни отдал

На афганской земле.

Память в сердце о них

Сохраним навсегда.

Если только самим

Жизнь подарит судьба.

(Песня с классом.)

Укытучы:

Каһарманнар даны мәңгелек! Сезнең һәркайсыгыз каһарман! Һәркайсыгыз гаиләдә ихтирамга лаек, балаларыгызның, ата-аналарыгызның таянычы, юанычы. Сез әле дә олы йөрәкле, саф күңелле затлар! Батырлар исеме үлемсез. Без аларга лаеклы булып үсик. Аларны кадерләп саклыйк. Тагын бер кат рәхмәт әйтеп, кичәбезне тәмамлыйбыз.