сценарий
методическая разработка на тему

СЦЕНАРИЙ

на день родного языка

Зал празднично оформлен. Звучит осетинская музыка.

Ведущий 1. Уæ бон хорз, нæ зынаргъ æмбæлттæ!

Ведущий 2. Добрый день, дорогие друзья!   

Ведущий 1. Абон у нӕ ирон ӕвзаджы бӕрӕгбон. Махмӕ Ирыстоны фӕзӕгъынц, Уазӕг, Хуыцауы уазӕг у, ӕмӕ нӕм ӕгас цӕут уе ппӕт дӕр. Уе ппӕт дӕр стут Хуыцауы уазджытӕ ӕмӕ махӕн тынг ӕхсызгон у, абон кӕй ӕрбамбырд стӕм, уый.

 Ведущий 2.   

          Абон бӕрӕгбон у цины бӕрӕгбон,

          Курӕм Хуыцӕуттӕй мах Ирӕн цӕрӕнбон.

          Иры хъӕбултӕ амонды хуртӕ

          Хистӕрты фӕндӕй цӕрӕнт.

          Хуры дӕлбазыр базонӕд уарзын

          Амондджын алкӕд дӕр уӕд.

Музыкалон номыр. Зарӕг « Цины бӕрӕгбон»

Ведущий 1.   Мы  приветствуем вас на нашем литературно - музыкальном вечере, посвященном Дню родного языка. «Чтобы доброе слово сказать, нужен человек, умеющий говорить…».
«Самая большая ценность народа — это язык, — язык, на котором он пишет, говорит, думает. Думает!…Ведь это значит, что вся сознательная жизнь человека проходит через родной ему язык. 

Ведущий 2. А дунейыл адӕймаджы Хуыцау сфӕлдыста цӕрынӕн. Цӕрын зын у, фӕлӕ иу адӕймаг дӕр ахӕм нӕй, ӕмӕ цӕрын кӕй нӕ фӕнды. Цӕрынӕн та алкӕмӕн дӕр ис йӕхи Райгуырӕн бӕстӕ, йӕхи фыдӕлты уӕзӕг, йӕхи мадӕлон ӕвзаг, йӕхи цӕсгом.

 Ведущий 1.   Язык – это не просто средство общения, это средство передачи культурных ценностей. На земле существует около 6 тыс. языков. Наш родной язык – осетинский – язык, оставленный нашими предками- это язык Алан.

 Ведущий 2.   Мадæлон æвзаг! Дæуæй райдайы саби йæ балц царды гуылфæнтæм! Ды сæвзæрын кæныс алы адæймагмæ дæр царды диссаджы бæллицтæ, хъуыдытæ! Арвы айдæнау дзы зынынц нæ фыдæлты цин æмæ маст! Ды дæ ирон адæмæн фарн æмæ намысы тырыса!                                            

«Ме взаг»

У иу ӕвзаг дӕр а дунейӕн фаг,

Фӕлӕ нӕ ивынц мады риу ӕндӕрыл!..

Мӕлӕн дын нӕй, мӕ фыдӕлты ӕвзаг,

Кӕд ма ӕрбайсӕфт хоры нӕмыг мӕры?!

Ды незаманӕй ацы боны онг

Нӕ фесӕфтай дӕ уаз хъӕлӕс, дӕ намыс.

Ӕнус-ӕнус дӕ сыгъдӕг уды конд

Цырен арт ӕмӕ карды комыл бахсыст.

Фӕлӕ дӕ рӕстӕг а фарнӕй хызта,

Дӕ сыгъзӕрин ӕй ракалын нӕ фӕндыд…

Ныззарыд уӕд ирон лӕппу – Къоста –

Ӕмӕ дӕ тулдз йӕ уидӕгтӕм нызмӕлыд.

Мӕлӕн дын нӕй, мӕ фыдӕлты ӕвзаг, –

Дӕ зӕронд мад у ацы зӕххы къори,

Ӕмӕ куы сӕфай (ма зӕгъӕд ызнаг), –

Дӕуимӕ сӕфы дунейы истори!

Музыкалон номыр.

Ведущий 1.   Дунейы фарн зӕгъӕд , ӕмӕ алы ирон дӕр куыд уа цӕсгомджын ирон фарнӕй, алы ирон дӕр куыд уа хайджын Къостайы взагӕй! Байхъусӕм ма уӕдӕ нӕ кӕстӕр фӕсивӕдмӕ «Мадӕлон ӕвзаг» куыд зынаргъ у, уымӕ.

1аг сывӕллон:

                   Ирон ӕвзаг! Мӕ зынджы хай, мӕ арт!

                   Ӕрттив, ӕхсид ӕнусбонтӕм ӕдасӕй.

                   Дӕ цӕрайӕ, дӕ рухс ӕмӕ дӕ тавсӕй

                   Цӕрдзынӕн ӕз ӕмӕ хӕрдзынӕн ард,

2аг сывӕллон:

                    Ирон ӕвзагӕн иунӕг бон куыд дӕттут?

                    Куы нӕ йын ысты мин азтӕ дӕр фаг!

                    Цӕры ма уым нӕ фыдӕлты нӕргӕ дуг,

                    Нӕ фидӕнмӕ дӕр уый кӕны фӕндаг

3аг сывӕллон

                     Ирон ӕвзаг, мӕ рухс бӕллиц, мӕ цин дӕ,

                     Ирон ӕвзаг – мӕ судзгӕ уарзт, мӕ мӕт!

                     Мӕнӕн ды амонд цардхӕссӕг ӕхсин дӕ,

                     Цъӕх арвы бын дын макуы уӕд мӕлӕт!

4ӕм сывӕллон:

                      Мӕ зӕрдӕ къултыл бахойы йӕхи –

                      Ирон лӕг нал дзуры иронау.

                      Ӕндӕр ӕвзӕгтӕй буц кӕнӕм нӕхи,

                      Ирон та – абухгӕ у, донау…

5ӕм сывӕллон:

                       Не 'взаг – ирон лӕджы царды бындур.

                       Не 'взагимӕ ныл скӕсы нӕ хур.

                       Не 'взаг нӕ цардӕн у фидар гӕнах!

                       Не 'взаг нӕ къонайы судзгӕ цырагъ.

                       Не 'взаг хӕзнадон, бӕркадджын къӕбиц.

                       Не 'взаг – нӕртон лӕджы рагон бӕллиц

                       Не 'взаг – нӕ фыдӕлты фарн ӕмӕ кад.

                       Не 'взаг – нӕ намыс нӕ уыдзӕн ӕгад.

6ӕм сывӕллон:

                       Ирон ӕвзаг – нӕ хӕзнаты хӕзна дӕр,

                       Ӕвидигӕ, ӕлутонау йӕ тых.

                       Нӕй махӕн уымӕй а зӕххыл зынаргъдӕр,

                       Ӕнустӕм у ӕнӕмӕлгӕ хъӕддых.

7ӕм сывӕллон:

                       Ныууагътой нын нӕ фыдӕлтӕ сӕ фӕстӕ

                       Ирон ӕвзаг – нӕ ныфс, нӕ кад, нӕ намыс.

                       Цӕуы ӕнустӕй мингай азтӕй рӕстӕг,

                       Уӕддӕр зӕронд нӕ дӕ ӕмӕ нӕ хъавыс!

Музыкалон номыр. Зарӕг « Мӕ Ирыстон»

Ведущий 2:

Ныууагътой мын мæ фыдæлтæ æвзаг –

Мæ ис, мæ бон, мæ царды рухс хæзна,

Æмæ йыл никуы сивдзынæн мæ зæрдæ,

Мæ зæрдæйæн йæ уадындзтæ – йæ зæлтæ.

Цы уыдзæн сом, тъымы-тъыматы фæстæ,

Мæнæн мæ сагъæс абон ууыл, нæу,

Æз цин кæнын, мæ мæйрухдзаст уæлвæзтæ,

Нæ цъитиджын къæдзæхтæ мæ нæ хъæу

Ирон зæлтæй зæрæхсидыл узæлынц.

Мæ авдæн уыд мæ мадæлон æвзаг –

Мæ ис, мæ бон, мæ дард балцы фæндаг.

Ведущий 1.

Любовней всех святынь храним он –
Язык, которым наделен народ.
Любой народ на языке родном
И разговаривает, и поет.
Он к нам приходит с радостями детства –
Мать колыбельную поет на нем.
Родной язык! Он входит в ум и сердце;
Наш первый лепет с жизнью – на родном.

Ведущий 2

Ирон зæлланг ныхас, дæу айс мæнæй,

Уæд баззаин къуырма æмæ куырмæй,

Нæ арв , нæ зæххæн нал уынин сæ хуызтæ,

Æнæ дæу мын мæ къæхтыл ацæуæн дæр нæй.

Ведущий 1.

Родной язык – святой язык, отца и матери язык,

Как ты прекрасен! Целый мир в твоем богатстве я постиг!

Качая колыбель, тебя мне в песне открывала мать,

А сказки бабушки потом я научился понимать!

Родной язык, родной язык, с тобою смело шел я вдаль,

Ты радость возвышал мою, ты прославлял мою печаль.

Ведущий 2

Нæртон фæткъуы – нæ мадæлон æвзаг!

Йæ къалиутыл та мин-мин  дыргъы хуртау,

Уæрхæджы фырттау хъахъхъæнджытæ -  мах,

Фырхъалæй уæд фынæй куыд  кæнæм дуртау?!

Хуыцауы лæвар – диссаг дзырдты хуртуан,

Фæлтæрты бурæмæдз сæ зæрин таг,

Кæд ма нын исты баззади æлутон,

Уæд иунæг уый – нæ мадæлон æвзаг.

Музыкалон номыр.

Ведущий 1.

Ирон ӕвзаг нын баззади Алантӕй

Кӕнӕм йӕ кадыл хъуамӕ тох

Цӕмӕй нӕ сомбоны кӕстӕртӕй

Ирон дзырд макуы 'рцӕуа рох.

Ведущий 2

Дунейы тӕккӕ стырдӕр хӕрзтӕн

У сӕ хуыздӕр мадӕлон ӕвзаг.

Чи йӕм кӕсы иунӕг боны цӕстӕй

 Гъе уый у нӕ адӕмы ызнаг.

Ведущий 1.

Ис ӕвзагӕй нал дзурӕм иронау

Ис хъӕбулӕй не 'взаг у ӕвӕд

Стыр уырысӕн нал хизӕм йӕ ронӕй

Удӕй ма куыд уӕм ирӕттӕ уӕд?

Ведущий 2

Сӕрыстырӕй нӕхи ирон куы хонӕм

Уӕд не 'взагыл куыд ауыгътам нӕ къух?

Ӕви, мыййаг ӕй нал хӕссӕм нӕ сӕрмӕ

Уырыссагау цӕмӕ дзурӕм ӕдзух?

Сценкӕ «Ирон нæ зони»

(Зæронд ус - зæронд усы дзаумæттæ, сумкæ, кæсæнцæстытæ.

Лæппу - телефон, наушниктæ. Мад - хæрзконд).

Зæронд ус: - ( Рацæуы йæ къухы гæххæтты гæбаз, кæсы йæм æмæ цыдæр агуры). Мæ хæдзарыл! Кæм æй агурон! Стæй цы æлхæнын, уый дæр куы нæ зонын. Уæдæ æнæ ахуырæй æвзæрдæр исты ис? Цы зæгъон мæ рæстæгæн, скъолайы дуарæй никуы бакастæн, стæй уæд мæ кæстæр хомæ та чи кастаид. Мæ мад куынæ бакуыстаид, уæд та æххормагæй мардаиккам. О, о! Уæртæ уыцы лæппуйы куы афæрсин. Хорз лæппу! Дæ бон хорз!

Лæппу: (нæ хъусы, йæ хъусты наушниктæ, йæ къухы та телефон, афтæмæй йæхинымæр кафы йе уæхсджытæй).

Зæронд ус: Дæумæ дзурын, лæппу! ( æвналы йæм) - Нæ мæ хъусыс? Æви ирон нæ дæ?

Лæппу: (исы йæ наушниктæ) – Что, бабуля! Я ирон на жонис. (фæстæмæ та бакодта йæ наушниктæ.)

Зæронд ус: ( гæххæтт æм дары). Мæ фырты фырт рынчын у, æмæ хостæм рацыдтæн горæтмæ. Æркæс ма ацы гæххæтмæ æмæ мын афтек дæр ацамон.

Лæппу: Бабуля! Я же сказал: Нæ жони ирон.

Зæронд ус: Афтек мын уæддæр ацамон.

Лæппу: Афтек - мафтек, я не понимаю. ( иннæрдæм азылд æмæ та йæхицæн кафы)

Зæронд ус: Ай цавæр лæппу дæ? Зæронд адæймаг дæ сæрмæ нæ хæссыс æви?

( Сæ ныхасмæ лæппуйы мад рауад)

Мад: Цы дæ хъæуы, мæнæ ус? Кæй агурыс?

Зæронд ус: О,о! Кæдæй, уæдæй ма, ирон горæты, ирон ныхас фехъуыстон. Мæнæ ацы лæппу дæ лæппу у?

Мад: Мæн у, мæн, а что из этого?

Зæронд ус: Иу ныхасæн мын дзуапп нæ радта, æвæццæгæн, иронау æцæг не 'мбары, æви мæ хынджылæг кæны?

Мад: Махæн Вовочкæ по- осетински не понимать кæны. Притом хæдзары все дзурæм по- русски.

Зæронд ус: Ау! Æмæ уæм æппындæр худинаг нæ кæсы? Ахæм хæрзконд ирон лæппу, æмæ йæ сæрмæ иронау дзурын нæ хæссы.

Мад: Æмæ ирон та кæм хъæуы? Где это надо? Мæнæн Вовчик Мæскуыйы ахуыр кæндзæн.

Зæронд ус: Мæскуы бæргæ хорз у, фæлæ йæхи æвзаг та? Йæ мадæлон æвзаг ма хъуамæ зона?

Мад: Оф! Цы кадджын дæм кæсы ирон æвзаг. Цы нын ныууагътой хорзæй, нæ предкæтæ?

Зæронд ус: (зæхх æрхоста лæдзæгæй) - Цы, æмæ кадджын æгъдæуттæ, æмæ рæсугъд æвзаг! Кæцыйы хъахъхъæнын нæ зонынц, мæнæ дæу хуызæттæ! Дæ фыртæн дæр ды сæнад кодтай йæ мадæлон æвзаг! Æмæ чи у дæ фырт, уый бæрæг дзы нал ис.

Мад: Ацы хорз ус, цы дæ хъæуы махæй? Нал нæ ныууадздзынæ абон. Надоела уже! Цы æххуыс дæ хъæуы? Кæннод мне уже домой пора.

Зæронд ус: Ницы мæ хъæуы дæуæй. Ирон адæмы низтæ бахæр!

Мад: - Ни поняла! Пошли, Вовчик! Ацы деревенщина нæ цалынмæ нæ фæнадта уæдмæ. (ацыдысты)

Ведущий 1.

Ис æвзагæй нал дзурæм иронау

Ис хъæбулæй не 'взаг у æвæд

Стыр уырысæн нал хизæм йæ ронæй,

Удæй ма куыд уæм ирæттæ уæд!

Ведущий 2.

Макæй уарзæм афтæ æз нæ зæгъын

Фæлæ уарзтæй ма хъуамæ уæм куырм

Зæрдæ дæр цы риуæн равзæрд хурау

Рухс кæнæт æппæты фыццаг уым!

Презентаци «Дзурут иронау»

Ведущий 1.

     Ирон фӕндыр нын баззади фыдӕлтӕй,

    У махӕн та нӕ хӕзнаты хуыздӕр.

    Ирон фӕндыр… Рӕсугъд зӕрдӕйы фӕндтӕй

    Уый равзӕрди, уый райгуырди кӕддӕр.

 Ведущий 2.

      Ӕнӕ фӕндыр нӕ фидауы Ирыстон,

     Ӕнӕ фӕндыр мӕгуырдӕр кӕны зӕхх.

     Фӕндырдзӕгъдӕг, дӕ цагъдмӕ дын ныхъхъуыстон,

     О, исты мын йӕ цины зӕлтӕй зӕгъ!

Музыкалон номыр. Фӕндыр.

Ведущий 1. Абон нӕ равдыст кӕронмӕ ӕрхӕццӕ. Нӕ зӕрдӕ уын зӕгъы ӕппӕты фыццаг ӕнӕниздзинад. Стыр Хуыцаумӕ ис бирӕ хорздзинӕдтӕ ӕмӕ уыцы хорздзинӕдтӕй хайджын ут. Рӕсугъд фӕндӕгтыл цӕут. Иннӕ аз дӕр та ахӕм рӕсугъд уалдзыгон боны куыд фембӕлӕм.

Ведущий 2. Нӕ рӕсугъд, кадджын ирон ӕвзаг цӕрӕд ӕнустӕм, тыхджынӕй – тыхджындӕр кӕнӕд ӕмӕ йын фесӕфӕн  макуы уӕд.

«О ,мæ ахсджиаг,о,ме ´взаг,

О, мæ фыдæлты хъæлæс!»

Хъуысы уæздан ирон цагъд. Сценæмæ рацæуынц скъоладзаутæ ӕмӕ зарынц «Зарӕг Ирыстоныл».