Хэлэлэгын хубинууд
план-конспект

Хэшээл

Буряад хэлэн

класс

4-дэхи

Хэшээлэй янза

Дабталгын. Хэлэлгын хубинууд.

Хэшээлэй зорилго

hургалгын:хубинуудаар hурагшадай мэдэсэ, шадабари,дадал онсодхохо; шалгаха; тэдэнэй удха шанарыень, асуудалыень зарим морфологическэ шэнжэнуудые дабтаха;

хүгжэлтын:hурагшадые зэргэсγγлгэ, тобшолол хэжэ hургаха;

хүмүүжэлгын:энхэ ябахын талаар хүмүүжүүлхэ; буряад хэлэндээ дуратай байхын хүмүүжүүлхэ;

Хэшээлэй технологинууд:

КСО (коллективный способ обучения), ИКТ, проблемнэ

Хэшээлэй ойлгомжо, hанал

Юумэнэй нэрэ, Υйлэүгэ, Тоогой  нэрэ,  Тэмдэгэй нэрэ

Түсэблэhэн дүн

Предметный правописные умения: – грамотно записывать слова и предложения; учебно-языковые: – уметь работать с текстом, задавать к нему вопросы; – определять часть речи; речевые: – пользоваться научным стилем речи при ответе на вопросы

Личностные: – оценивать свои достижения; – осознавать границу знания/незнания, стремиться преодолеть этот разрыв. Метапредметный: – принимать и сохранять учебную задачу; работать по предложенному учителем плану; высказывать свои предположения на основе учебного материала; осуществлять контроль за выполнением деятельности; совместно с учителем и одноклассниками давать оценку своей деятельности на уроке (р.); – формулировать учебные задачи; осуществлять информационный поиск; моделировать открытые свойства объектов; преобразовывать информацию из одной знаковой системы в другую; – проводить анализ с выделением существенных признаков, делать умозаключения и выводы; классифицировать, указывая на основание классификации; подводить под понятие (п.); – сотрудничать с учителем и сверстниками при решении учебной задачи; уметь полно и точно выражать свои мысли; владеть диалогической формой речи (к.)

Эмхидхэлгын  оршом

Ажаябуулгын  түхэл

Ресурс

Фронтальна

Бүлэг бүлэгөөр  ажаябуулга

Индивидуальна

Номууд: Р.С.Дылыкова, Т.Б.Базаргуруева, Д.Б.Дугарова «Буряадхэлэн» 4-дэхи класс, : Р.С.Дылыкова, Т.Б.Базаргуруева, Д.Б.Дугарова « Ажалайдэбтэр», : Р.С.Дылыкова, Т.Б.Базаргуруева, Д.Б.Дугарова «Методическадурадхалнууд» ,Т.Б.Базаргуруева,Д.Д.Бальжинимаева, Д.Б.Дугарова «Ошохон»

доска, компьютер, учебник, презентаци, даабаритай карточканууд группа   бүхэндэ; 

№

Хэшээлэй  шатанууд

Багшын ажаябуулга

Һурагшадай ажаябуулга

1

Эмхидхэлгын үе

Зорилго: hурагшадые хэшээлдэ бэлэдхэл;

-Сайн байна! Мүнөөдэр  буряад  хэлэнэй  хэшээл  таанадтай  үнгэргэхэб.Ямар  гое  удэр бэ муноодэр! Бэе  бэе  руугаа  хаража   энеэебди. Бэрхээр  ажал хэхэбди  гэжэ  би  найданаб.

-Сайн   байна!

2.

Υзэhэнөө  дабталга

-Хэшээлэй   эхилхэмнайгү?

Самбар  дээрэ: дулаан,ерэбэ, хүхюун, саhан, хайлана,наран, тарилга, ургы, сэлмэг,hалбаржа, hайхан,шанга,шаранахабар

-Уншагты. – эдэ  үгэнүүд  юун  тухайб?

-Хэшээлдээ  хабар  тухай  хөөрэлдэхэбди

-Хэды  бүлэг  болохоор  байнаб?

- Эдэ  үгэнүүдые  бүлэгтэ   хубаагты.

Υшөө   ямар  хэлэлгын   хубинуудые   мэдэхэбта?

-Хэн манай хэшээлэй темэ хэлэхэб?

Манай  хэшээлэй   темэ: «Дабталга. Хэлэлгын   хубинууд»

-Хэшээлдээ  юу  дабтахабди?

-хуби гэжэ  юун бэ?

Бүхы юумэн  дэлхэй  дээрэ   хубитай.

-Υшөө бидэ хэшээлдээ синквейн бэшэхэбди? Таанад синквейн бэшэжэ  үзөө гүт?

Бидэ  паараар,бүлэг   бүлэгөөр   хүдэлмэриеэ  ябуулхабди.

-Эхилэе!

-гурбан  бүлэг

Юумэнэй  нэрэ,Υйлэ  үгэ, Тэмдэгэй  нэрэ

-Түлөөнэй  нэрэ,Наречи,Дахуул   үгэ.

-Хабар  тухай

-Хэлэлгын  хубинууд.

Мүнөө  бидэ  паарна  ажал  хэхэмнай.

-Хэлэлгын  хуби  тухай  булта  хэр  зэргэ  мэдэхэбта? ϴөрыгөө  сэгнэгты! Шалгая!

Энэ таблица дүүрэн   болгогты.(багша таблица хубаана)

Асуудалда  харюу  үгэгты:

-Ямар  асуудалда  харюусанаб?

-Юу  тэмдэглэнэб?

-Яажа  хубилнаб?

-Мэдүүлэл  соо  ямар  гэшүүн  болоноб?

Бэе  бэеэ  сэгнэгты. (парта дээрэхи«Минии  амжалта»дээрэ  харуулна)

-hайн  мэдэнэб-

Дунда  зэргэ   мэдэнэб-

Муу   мэдэнэб-

Υхибүүд  даабари  дүүргэнэ, өөрыгөө   сэгнэнэ.

Юумэнэй нэрэ дабталга.

Самбар дээрэ:Хабар гээшэмнай хадын үбэрhөө саhан дээгүүр шаргаар бэшэ,харьялма горхоноор  буужа  ерэдэг.

1.Багша уншана

2.Υхибүүд уншана.

-Юун тухай  хэлэгдэнэб?

- Ямар үгэ  таанар  мэдэнэгүйбта?

Словарна  ажал: үбэрhөө,харьялма.

-словарь соо  хайшан  гэжэ   үгэ   бэдэрхэбибди?

-нэгэнтнай   урагшаа гаража энэ  үгэ словарь соо  бэдэрэглэ.

Работа по парам

-Хэhэн  таблицаяа   хэрэглэн «Юумэнэй нэрэ»ологты. Асуудал  табижа, падеж,залгалтаба тоо  элирүүлэгты.

-слайдаар  шалгая, зүб  байбал-5, нэгэ-хоер алдуу-4,хахадынь зүб байбал-3 (минии амжалта)

-словарь соо  үгэнүүд алфавидай еhоор бэшэгдэнхэй.

Словарь:үбэр- южный склон горы;с.50

Харьялма-бурный, бурливый; с.58

Хабар-нэрын падеж, нэгэнэйтоо.

Хадын-юунэй? Хамаанай падеж, нэгэнэйтоо.

Υбэрhөө-юунhээ? Гаралай   падеж,нэгэнэйтоо.

Саhан-юун? Нэрын  падеж,нэгэнэйтоо.

Шаргаар-юугээр?Зэбсэгэй  падеж,нэгэнэйтоо

Горхоноор-юугээр? Зэбсэгэй  падеж,нэгэнэйтоо

-Эдэ  юумэнэй  нэрэнүүдые  олоной  тоодо  оруулагты, залгалта  тэмдэглэгты.

-Юумэнэй нэрэнүүд булта олоной тоодо ородоггү?

Хада-хаданууд,үбэр-үбэрнүүд,саhан- ?????, шарганууд,горхон-горхонууд

Падежаар  зохилдуулагты

Энэ  даабари  зүб  дүүргэхын  түлээ, юумэ мэдэхэ еhотойбди.

Задание по группам. Шалгая.

-падеж, асуудалнуудые, зохилдолой 1-дэхи ба хоердохи  аргануудые,залгалтануудые

Н.п.үбэр, шарга

Х.п.үбэрэй,шаргын

З.п.үбэртэ,шаргада

Υ.п.үбэрые,шаргые

Зб.п.үбэрөөр,шаргаар

Хм.п.үбэртэй,шаргатай

Г.п.үбэрhөө,шаргаhаа

3.

Физминутка

Нэгэн, хоер – бодоелдаа,

гурба, дурбэ, –эрьелдэелдаа

таба ,зургаа – альгааташая

долоо, найма – гарааургэе

юhэ, арба – hууридааhууя.

Υйлэ үгэ дабталга.

Таблица хэрэглэн

1.Хабар гээшэмнай хадын үбэрhөө саhан дээгүүр шаргаар бэшэ,харьялма горхоноор  буужа  ерэхэ.

-Уншажа,үйлэ  үгэ  олое. Сагыеньэлирүүлэгты.

-Ямар  сагай  үйлэ  үгэ  бэ?

-Энэ  үгые  бэшэ  сагуудта   оруулая.

Шалгая.

-буужа  ерэхэ

-мүнөө  саг

-Υнгэрhэн саг-ерээ

 ерээдүй саг-ерэхэ.

Тэмдэгэй нэрэ  дабталга.

Хабар гээшэмнай хадын үбэрhөө саhан дээгүүр шаргаар бэшэ,харьялма горхоноор  буужа  ерэхэ.

-Тэмдэгэй  нэрэ  ологты.

Харьялма-ямар?-шанар  тэмдэглэнэ

Синоним

(адлирхуу  удхатай), антоним (харша  удхатай)

-буряад  хэлэмнай баян. Мүнөө  адлирхуу ба харша удхатай үгэнүүдые оложо  туршая.

1.Дулаан-хүйтэн,

Хүхюун-уйдаха

Сэлмэг-бүрхэг

hайхан–муухай

2.Дулаан-

Хүхюун-баяртай

Сэлмэг-

hайхан–гоё

-Тэмдэгэй  нэрэ  манай  хэлэлгэ  ямар   болгоноб?

4.

Творческо  ажал

Работа в группах

-синквейн зохеое

Нэгэдэхи мүр- юумэнэй нэрэ

Хоердохи мүр-2 тэмдэгэй нэрэ

Гурбадахи мүр- 3үйлэ үгэ

Дүрбэдэхи мүр- hанамжа,бодол

Табадахи мүр- минии (личное отношение к теме)

5.

Хэшээлэй  дүн

-Хэшээлдээ  ямар  ажал   ябуулаабди?

Хэр  hонин  байгааб?

«Минии амжалта» соо сэгнэе!

Даабаринууд

Θөрыгөө  сэгнэнэб

Намайе  сэгнэнэ

1.

hайн  мэдэнэб-

Дунда  зэргэ  мэдэнэб-

Муу  мэдэнэб-

2.

hайн  мэдэнэб-

Дунда  зэргэ  мэдэнэб-

Муу  мэдэнэб-

3.

hайн  мэдэнэб-

Дунда  зэргэ  мэдэнэб-

Муу  мэдэнэб-