Темæ:Къостайы сабийы бонтæ.Миногоны дзырдæрæзт.
план-конспект урока (7 класс)

Темæ:Къостайы сабийы бонтæ.Миногоны дзырдæрæзт.

Нысæнтæ: 1.ахуырдзаутимæ дарддæр æрдзурын Къостайы царды фæндæгтыл,сæрмагондæй йæ сабийы бонтыл;миногоны дзырдарæзтыл.

2.ныхасы рæзтыл куыст,аив кæсын.

3.Къостайы сфæлдыстадæн кад кæнын,гуырын кæнын цымыдис æмæ уарзондзинад ирон æвзагмæ,ирон культурæмæ.

Урочы хуыз:ног зонындзинæдтæ гом кæнын.

Урочы фæлгонц:чингуытæ,презентаци,карточкæтæ.

Эпигрæф: «Зондамонæгмæ хъус,

                     Цы зæгъа,уый-иу кæн,

                     Зæрдæхъæлдзæгæй кус,

                     Æмæ бæззай лæгæн!»    Къоста.

Урочы цыд: Бацæттæгæнæн рæстæг.

1.Мотивацион уавæр. «Уæ бон хорз!Уæ фенд мын æхсызгон у!

Зæгъут –ма уæ хорзæхæй,чи у радгæс?Абон кæцы нымæц у?»

Ах-ау: Æз дæн радгæс.Абон  у кæфты мæйы…

Ах-æг:Хорз.Дыууæ ныхасы абоны боныхъæды тыххæй.

Ах-у:Абон у хур бон,хъарм,арв у цъæх-цъæхид.

Ах-æг:Мæ зынаргъ амбæлттæ,цавæр хабæрттæ уæм ис?

Ах-ау:1.Не скъолайы бæрæг кæнæм Къостайы райгуырды 160-ам азы бæрæгбон.

2.Æз уыдтæн националон музейы.

3.Æз та архайдзынæн нывтæй конкурсы.

Ах-æг:Тынг æхсызгон мын у.Ныр та фонетикон зарядкæ скæнæм.

Мад-мæн.Къус-хъус.Дзырд-зæронд.

Рацыд æрмæгыл куыст.

Тынг хорз!Мæ чысыл хуртæ,цæуыл дзырдтам уый рæзмæ урочы?

(слайд Къостайы тыххæй)

Ах-тæ:1.Мах дзырдтам Къостайы сфæлдыстады тыххæй.

             2.Нæ зæрдыл æрлæууын кодтам Къостайы æмдзæвгæтæ.

             3.Йæ нывты тыххæй дæр дзырдтам.

             4.Бирæ æвзæгтæм ратæлмæц кодтой йе мдзæвгæтæ

Ах-æг:Æмæ уын хæдзæрмæ куыст та цы уыди?

Ах-тæ: 1.Æмдзæвгæ «Ныфс» аив кæсын.

             2.Миногон сфæлхат кæнын.

             3.Æмбисæндтæ ссарын æмæ ныффыссын.

              4. «Хъуыбады»-мæ гæсгæ нывæфтыд чиныг скæнын.

Ах-æг: Уæдæ ма сæм аркæсæм.

-Адæмы фарн бирæ у.Адæймаджы бон бирæ у.Æдылы хивæнд у

-Мæ зæрдæ уæм райы.Уыимæ дарддæр кæнæм нæ куыст.

Мæ хæлæрттæ,сымах ныр стут уæ рæзгæ бонты,æмæ уын исуарзгæ бинонтæ,хъомыл уæ кæнынц рæвдаугæ æмæ уарзгæйæ.Зæгъут-ма мын,сымахмæ гæсгæ, цæуыл дзурдзыстæм абоны урочы?

Ах-тæ:1.Мæнмæ гæсгæ,Къоста куыд рæзыди,ууыл.

             2.Къоста куыд ахуыр кодта,куыд æрвыста йæ бонтæ.

Ах-æг:Раст хъуыды кæнут.(слайд темæ) Мæнæ ма нæ урочы темæмæ дæр æркæсæм(слайд эпигрæф).Уый фæстæ йæм лæмбынæгдæр æркæсдзыстæм.(слайд Нар).

Ног æрмæгыл куыст.

Образ Коста привлекает внимание во всем мире.И,конечно же,в его родной Осетии.Я люблю осень.Это прекрасная,завораживающая пора.Осень создает особое настроение:торжественное и грустное.Вот в такой же яркий день 15 октября 1859 г. Родился великий сын осетинского народа Коста Леванович Хетагуров.Этот удивительно талантливый человек сумел вложить в слова свое сердце и душу.Он не мог не родиться и не внести россыпь мудрых слов в наш язык.(слайд «Осетинская лира»)

Ах-ау: -Коста рос как и все дети шалуном,бегал,игрался.

-Маленький Коста часто бегал на могилу матери.

-Потом он писал «Нет,мне тебя никто не заменит

                                  Дорогая,любимая мать..»

-Был любознательным,любил часами слушать истории,легенды соседа-старика.

-Учился в Нарской школе,во Владикавказе,Ставрополе,у него уже тогда сформировывались чувство справедливости,свободы и равенства.

-В своих  воспоминаниях известный осетинский художник Махарбек Туганов писал что «Коста славился как гимнаст, с крепким здоровьем,хорошо держался в седле.»

Ах-æг:Уæ хорзæхæй,ныр та текстимæ бакусæм.

Дзырдуат: тызмæг-строгий,злой,жестокий.

                     Дзыллæ-народ

                     Удыхъæд-характер

                Фæндиаг-пожелание.

                 Фæрныг-щедрый,обильный.

Ах-æг: 1.Цæмæн хуыйны ныфс?

              2.Цæуыл мæт кæны поэт?

              3.О чем мечтает поэт?

               4.Как вы можете охарактеризовать Коста?

И, как мы сказали ,возвращаемся снова к нашему эпиграфу.

Как вы понимаете его, чему  он учит нас?

Ах-тæ: 1.Цæмæй хистæртæм хъусæм.

              2.Æгъдауджын уæм

               3.Цæмæй зивæг ма кæнæм.

               4.Чтобы стали хорошими людьми.

Ах-æг: Раст дзурут.Амæ нæ æмбисæндтæ бакасæм.

Тынг хорз.Къостайы тыххай куы дзырдтат,уæд цавæр ныхæстæй срæсугъд кодтат уа дзуæппытæ.

Ах-тæ: Миногонтæй,æвдисы предметы æууæл,миниуæг.

Ах-æг: Чтобы образовались новые прилагательные мы используем суффиксы:он,аг,ын,джын,ыккон,гомау.Например:

Ирон,æнусон,нымæцон,хохаг,уырыссаг,кафаг,хъæдын,митын,дурын,12-азыккон,абоныккон,бæрзондгомау,бургомау,цыбыргомау.(фæйнæгыл æмæтетрæдты куыст)

Ацы куыст дæр уын бантæст.!Ныр та къордты куыст бакæнæм.

1-аг къорд.Придумайте предложения с выражениями. «Мæн  фæнды..,мæ зæрдæмæ цæуы...,мæн хъæуы…»

2-аг къорд.Ратæлмац кæнын уырыссаг æвзагæй иронмæ.4-æм фæлт,36-æм с.

3-аг къорд.Иугай дзырдтæ афтаугæйæ хъуыдыйад фæдаргъ кæнут.

-Индивидуалон куыст.3-æм фæлт.,34-æм с.

-Цас нын бантысти! Уæдæ ма нывимæ дæр бакусæм.(слайд Къостайы нывтимæ)

Рефлекси.

Мæ зынæргъ æмбæлттæ,нæ урок кæронмæ фæхæццæ кæны.Ахъуды кæнут æмæ зæгъут,чи у алкæмæндæр Къоста.

   фæлмæнзæрдæ, тæригъæдгæнаг, раст, зæрдæргъæвд, сæрæн, рæвдз, фыдуаг, хъæлдзæг, ныфсджын, æгъдауджын.

-Æз абоны урочы базыдтон…

-Нæхимæ радзурдзынæн

-Бахъыды кæндзынæн.

-Мæ зæрдæмæ фæцыди…

-Урочы куыстон…(слайд)

Хæдзармæ куыст:1.Аив кæсын,тæлмац кæнын «Хъуыбады».

2.Ног дзырдта сахуыр кæнын.3.Къоста-нывгæнæг презентаци.