Татар теленнән тестлар
тест (9 класс)

9нчы сыйныф өчен татар теленнән контроль үлчәү материаллары

Аңлатма язуы.

9 нчы сыйныф өчен контроль үлчәү материаллары укучыларының татар теленнән белем дәрәҗәләрен ачыклау, аларда телгә карата кызыксыну уяту, белемнәрен үстерү максатыннан әзерләнде. 

Материаллар 9 сыйныфта татар теле укыту программаларында каралган таләп һәм биремнәргә нигезләнеп төзелде.

Материалларның бирелеше һәм бүленеше 9 сыйныф өчен булган дәреслек үрнәгендә алып барылды. Текстлар һәм аларның биремнәре укучыларның яшь үзенчәлекләрен исәпкә алып бирелде. Контроль үлчәү материаллары “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр” дигән җыентыктан (авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. Яр Чаллы. 2014) һәм “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) дигән җыентыктан алынды.

Контроль эш №1– Кереш контроль эш.

Бурычлар: Ялгызак һәм уртаклык исемнәрне сөйләмдә куллана белү. 

Ия белән хәбәр арасында сызык куелу очракларын аера белү.

Сыйфат фигыль, исем фигыль формаларын сөйләмдә куллана белү. 

Хәл фигыль белән таныштыру.

Исем фигыльнең зат-сан белән төрләнеше.

Контроль эш №2– Тема: “Күп укыган-күп белер”. 

Бурычлар: Хикәя фигыльнең заман формаларын (хәзерге, үткән, киләчәк) сөйләмдә куллануны ныгыту.

Хәл фигыльне сөйләмдә куллану.

Алмашлык һәм сан төркемчәләрен аера һәм куллана белү.

Шарт фигыльне куллана белү.

Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен аера белү.

Алмашлыкларының сөйләмдә еш кулланыла торган очраклары 

Контроль эш №3 – Тема: “Һөнәр сайлау”.

Бурычлар: Шарт фигыль формалары.

Сыйфат дәрәҗәләрен кабатлау. 

Теләк фигыльне сөйләмдә куллану.

Исем фигылне сөйләмдә куллану.

Тартым белән төрләнгән исемнәрне сөйләмдә куллану.

Җыйнак һәм җәенке җөмләләрне сөйләмдә куллану.

Контроль эш №4– Тема: “Кеше һәм мохит”

Бурычлар: Фигыль төркемчәләрен ныгыту 

Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен билгеләргә өйрәтү 

Теләк фигыльне сөйләмдә куллану 

Контроль эш №5 

Бурычлар: Хикәя фигыльнең заман формаларын (хәзерге, үткән, киләчәк) сөйләмдә куллануны ныгыту.

Сыйфат фигыльнең барлыкта һәм юклыкта заман формаларын сөйләмдә куллану. 

Җөмләнең баш кисәкләре: ия һәм хәбәр, алар арасында сызык куелу очраклары белән таныштыру

Гади һәм кушма җөмлә төрләре. 

Сүзлек диктантын бәяләү.

“5” – хатасыз эш.

“4” – 1 хата, 1 төзәтү.

“3” – 2 хата, 1 төзәтү.

”2” – 3-4 хата.

Диктант түбәндәгечә бәяләнә:

“5” – хаталар һәм төзәтүләр юк, эш пөхтә, ачык язылган.

“4” – 2 орфографик, 1 пунктуацион хата яисә 1 орфографик хата, 2 пунктуацион хата.

“3” – 3 орфографик, 2 пунктуацион хата яисә 5 орфографик хата, 1 пунктуацион хата.

“2” – 6-7 орфографик хата.

Изложение һәм сочинениене бәяләү.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, 1 орфографик һәм 1 пунктуацион яки 1грамматик хатасы булган эшкә - “5”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган,ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән,2-3 орфографик һәм пунктуацион яки 2-3 грамматик хатасы булган эшкә -“4”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган, 4-6 орфографик һәм пунктуацион яки 4-6 грамматик хатасы булган эшкә -“3”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7дән артык орфографик һәм пунктуацион яки 7 грамматик хатасы булган эшкә -“2”ле куела.

9 нчы сыйныфның рус төркемнәре өчен кереш контроль эш 

Сәгать: 45 минут

Максат: : укучыларның белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү

Чыганак: “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) 

1 нче вариант

А1.Хәл фигыль кушымчалары.

а) -гач, -гәч, -ып, -еп;

б) -ганчы, -п, -гәннәр, -гәнче;

в) - ып, -еп,-а/-а, -ган.

А2. Кирәкле хәл фигыльне куегыз.

Ул бик нык ... укыды.

а) уйлагач; б) тырышып; в) сөйләгәнче.

АЗ .Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Аерылып тора.

а) выносит; б) отличается; в) прошел

А4. Билгесез үткән заман хикәя фигыль кушымчалары:

а) -ганчы, -гән, -кан;

б) -нар, -кән, -гәнче,-нан;

в) -ган, -гән, -кан, -кән.

А5.Билгеле киләчәк заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -әчәк, -ачак, -ячак, -ячәк;

б) -ачак, -ячак, -әчәр, -ачар;

в) -ячак,-ячәк, -ар, -әр.

А6. Билгесез киләчәк заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -ачак, -ар, -ыр, -әр;

б) -ар, -әр, -ыр, -ер;

в) -р, -ер, -әчәк, -яр.

А7. Шарт фигыль кушымчалары.

а) -сы, -се, -са;

б) -са, -сы, -се;

в) -са, -сә, -маса, -мәсә.

А8. Дөрес сүзне куегыз.

Озак телевизор ... , күзләрең авыртыр.

а) уйласам; б) буясагыз; в) карасан.

А9. Билгеле үткән заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -ды, -ты, -де, -те; 

б) -ды, -да, -тә, ты;

в) -дә, -де, -ты, -те.

А10.Исем фигыль кушымчалары.

а) -учы,-үче,-у;

б) -үче, -ыйсы, -ү;

в) -у, -ү.

А11 .Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Плаксивая.

а) елый; б) елак; в) елады.

А12.Рәвешнең сораулары.

а) ничек? кая? кайда? кайчан?

б) кемнән? кая? күпме?

в) кайдан? кайчан? нәрсәгә?

А13. Сыйфат фигыльнен кушымчалары.

а) -учы, -ган, -а торган;

б) -ү, -үче, -ә торган;

в) -гән, -учы,- дан.

А14. Алмашлыклар ничә төрле була?

а) 6 ; б) 5; в) 7; г) 8.

А15. Сүзләрнең антоним парларын табыгыз.

елый.

а) көлә; б) калка; в) әкрен.

В1 .Как скажете о том, что:

• 
  лед был гладким;
• 
  увидев друзей, вы удивились;
• 
  в семье деда он был седьмым ребенком;
• 
  хлебороб выращивает хлеб;
• 
  вы целый день дома.

В2. Посоветуйте другу:

• 
  не загрязнять природу;
• 
  уважать труд взрослых;
• 
  не прыгать в воду;
• 
  купить цветы классному руководителю;
• 
  быть внимательным на дороге.

ВЗ. Составте диалог по схеме:

• 
  Вопрос;
• 
  Встречной вопрос;
• 
  Объяснение;
• 
  Согласие.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

« Мин җәй көне ничек ял иттем.” 

9 нчы сыйныфның рус төркемнәре өчен кереш контроль эш

2 нче вариант

А1.Хәл фигыль кушымчалары.

а) -гач, -гәч, -ып, -еп;

б) -ганчы, -п, -гәннәр, -гәнче;

в) - ып, -еп,-а/-а, -ган.

А2. Кирәкле хәл фигыльне куегыз.

Ул бик нык ... укыды.

а) уйлагач; б) тырышып; в) сөйләгәнче.

АЗ .Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Күчереп ала.

а) списывает; б) падает; в) засыпает.

А4. Билгесез үткән заман хикәя фигыль кушымчалары:

а) -ганчы, -гән, -кан;

б) -нар, -кән, -гәнче,-нан;

в) -ган, -гән, -кан, -кән.

А5.Билгеле киләчәк заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -әчәк, -ачак, -ячак, -ячәк;

б) -ачак, -ячак, -әчәр, -ачар;

в) -ячак,-ячәк, -ар, -әр.

А6. Билгесез киләчәк заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -ачак, -ар, -ыр, -әр;

б) -ар, -әр, -ыр, -ер;

в) -р, -ер, -әчәк, -яр.

А7. Шарт фигыль кушымчалары.

а) -сы, -се, -са;

б) -са, -сы, -се;

в) -са, -сә, -маса, -мәсә.

А8. Дөрес сүзне куегыз.

Озак телевизор ... , күзләрең авыртыр.

а) уйласам;

б) буясагыз;

в) карасан.

А9. Билгеле үткән заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -ды, -ты, -де, -те;

б) -ды, -да, -тә, ты;

в) -дә, -де, -ты, -те.

А10.Исем фигыль кушымчалары.

а) -учы,-үче,-у; б) -үче, -ыйсы, -ү; в) -у, -ү.

А11 .Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Между собой.

а) үзләре; б) үзара; в) үзебез. 

А12.Рәвешнең сораулары.

а) ничек? кая? кайда? кайчан?

б) кемнән? кая? күпме?

в) кайдан? кайчан? нәрсәгә?

А13. Сыйфат фигыльнен кушымчалары.

а) -учы, -ган, -а торган;

б) -ү, -үче, -ә торган;

в) -гән, -учы,- дан.

А14. Алмашлыклар ничә төрле була?

а) 6 ; б) 5; в) 7; г) 8.

А15. Сүзләрнең антоним парларын табыгыз.

каты.

а) чиста; б) йомшак; в) кытыршы.

В1 .Как скажете о том, что:

• 
  лед был гладким;
• 
  увидев друзей, вы удивились;
• 
  в семье деда он был седьмым ребенком;
• 
  хлебороб выращивает хлеб;
• 
  вы целый день дома.

В2. Посоветуйте другу:

• 
  не загрязнять природу;
• 
  уважать труд взрослых;
• 
  не прыгать в воду;
• 
  купить цветы классному руководителю;
• 
  быть внимательным на дороге.

ВЗ. Составте диалог по схеме:

• 
  Вопрос;
• 
  Встречной вопрос;
• 
  Объяснение;
• 
  Согласие.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

« Мин җәй көне ничек ял иттем.”
Укучының эшен бәяләү критерийлары.

Һәр дөрес җавап 1балл белән бәяләнә. Укучы җырга мөмкин булган иң югары балл-38балл

90-100% - “5” ( 33-38б.) ; 75-90% - “4” (25-32б.); 50-75% - “3” (19-24б) ; 40 %тан түбән эшкә –“2” (0-17б)

9 нчы сыйныфның рус төркемнәре өчен контроль эш
Сәгать: 45 минут

Максат: : укучыларның белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү

Чыганак: “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) 
1 нче чирек 

1 нче вариант
А1. Алмашлыклар ничә төркемгә бүленә?

а) 6; б) 7; в) 8.

А2. Бу нинди алмашлык?

Шушы.

а) зат; б) күрсәтү; в) билгеләү.

АЗ. Сыйфатның дәрәҗәләре ничә?

а) 2; б) 5; в) 4; г) 6.

А4. Бирелгән сыйфат нинди дәрәҗәдә?

Зәңгәрсу

а) гади;

б) кимлек;

в) чагыштыру.

А5 .Саннар ничә төркемгә бүленәләр?

а) 3; б) 4; в) 5; г) 6.

Аб.Хатапы җөмләне табыгыз.

а) Мин сигезенче урынга утырдым;

б) Безнең сыйныфта утызынчы укучы укый;

в) Лена алты китап сатып алды.

А7.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Возле школы.

а) мәктәп аша;

б) мәктәп янында;

в) мәктәп буенча.

А8. үзләрнең синонимнарын табыгыз.

Борынгы.

а) әдип;

б) әйбәт;

в) элекке.

А9. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Беренче, Казанда, ачыла, елда, китапханә, 1731 нче.

а) 6,4,3,5,2, 1;

б) 3,5,6, 4, 2, 1;

в) 2, 1,5, 6,4,3.

А10. Сыйфат фигыль кушымчалары.

а) -учы, -үче,-ган, -асы;

б) -ынчы, -әсе, -усы;

в) - ачак,-гән, -гәнче, -әсе.

А11. Кушма җөмлә ул:

а) иядән генә тора;

б) бер гади җөмләдән тора;

в) ике яки икедән артык җөмләдән тора.

А12. Теркәгечләр (союзы) ничә төрле була?

а) 2; б) 3; в) 4.

А13. Тезүче теркәгечләр ничә төрле була?

а) 3; б) 2; в) 4.

А14. Хаталы җөмләне табыгыз.

а) Мин арыдым, шулай да дәресләремне әзерләдем;

б) Әни эш кушты, шуңа күрә урамга чыкмадым;

в) Мин зонтик алдым, ләкин урамда яңгыр ява.

А15. Кирәкле җөмләне табыгыз.

Урман бик хуш исле, 

а) әлбәттә аларга әкият сөйләделәр;

б) шуңа күрә укучылар мәктәпкә килделәр;

в) чөнки юкә чәчәк аткан.

В1.Как скажете о том, что:

- у вас дома есть книги, но приключенческих нет;

- он родился 1893 году;

-первая татарская книга была издана в 1722 году;

- он хотел заработать деньги;

- вы сильно устал.

В2. Спросите у друга:

- кто его спас от беды;

- кто избил этого мальчика;

- нужно ли разгружать фрукты;

- читал ли он произведения И. Гази;

- не надо ли ему помочь.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

«Минем яраткан китабым».
9 нчы сыйныфның рус төркемнәре өчен контроль эш

1 нче чирек

2 нче вариант
А1. Алмашлыклар ничә төркемгә бүленә?

а) 6; б) 7; в) 8.

А2. Бу нинди алмашлык?

Кайчандыр.

а) юклык; б) билгесезлек; в) сорау.

АЗ. Сыйфатның дәрәҗәләре ничә?

а) 2; б) 5; в) 4; г) 6.

А4. Бирелгән сыйфат нинди дәрәҗәдә?

2. Кып-кызыл.

а) артыклык;

б) гади;

в) кимлек.

А5 .Саннар ничә төркемгә бүленәләр?

а) 3; б) 4; в) 5; г) 6.

Аб.Хатапы җөмләне табыгыз.

а) Мин сигезенче урынга утырдым;

б) Безнең сыйныфта утызынчы укучы укый;

в) Лена алты китап сатып алды.

А7.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Среди цветов.

а) чәчәкләр янында;

б) чәчәкләр белән;

в) чәчәкләр арасында.

А8. үзләрнең синонимнарын табыгыз.

Тәмамлау.

а) гамәл;

б) төгәлләү;

в) эшләү.

А9. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Беренче, Казанда, ачыла, елда, китапханә, 1731 нче.

а) 6,4,3,5,2, 1;

б) 3,5,6, 4, 2, 1;

в) 2, 1,5, 6,4,3.

А10. Сыйфат фигыль кушымчалары.

а) -учы, -үче,-ган, -асы;

б) -ынчы, -әсе, -усы;

в) - ачак,-гән, -гәнче, -әсе.

А11. Кушма җөмлә ул:

а) иядән генә тора;

б) бер гади җөмләдән тора;

в) ике яки икедән артык җөмләдән тора.

А12. Теркәгечләр (союзы) ничә төрле була?

а) 2; б) 3; в) 4.

А13. Тезүче теркәгечләр ничә төрле була?

а) 3; б) 2; в) 4.

А14. Хаталы җөмләне табыгыз.

а) Мин арыдым, шулай да дәресләремне әзерләдем;

б) Әни эш кушты, шуңа күрә урамга чыкмадым;

в) Мин зонтик алдым, ләкин урамда яңгыр ява.

А15. Кирәкле җөмләне табыгыз.

Урман бик хуш исле, 

а) әлбәттә аларга әкият сөйләделәр;

б) шуңа күрә укучылар мәктәпкә килделәр;

в) чөнки юкә чәчәк аткан.

В1.Как скажете о том, что:

- у вас дома есть книги, но приключенческих нет;

- он родился 1893 году;

-первая татарская книга была издана в 1722 году;

- он хотел заработать деньги;

- вы сильно устал.
В2. Спросите у друга:

- кто его спас от беды;

- кто избил этого мальчика;

- нужно ли разгружать фрукты;

- читал ли он произведения И. Гази;

- не надо ли ему помочь.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

«Минем яраткан китабым».

Укучының эшен бәяләү критерийлары.

Һәр дөрес җавап 1балл белән бәяләнә. Укучы җырга мөмкин булган иң югары балл-33балл

90-100% - “5” ( 33-38б.) ; 75-90% - “4” (25-32б.); 50-75% - “3” (15-24б) ; 40 %тан түбән эшкә –“2” (0-14б)

9 нчы сыйныфның рус төркемнәре өчен контроль эш. 

Сәгать: 45 минут

Максат: : укучыларның белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү

Чыганак: “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) 
2 нче чирек өчен контроль эш
А1.Кушма җемлә ничә төрле була?

а) 2; 6)3; в) 4.

А2. Тезмә кушма җөмләләр ничә төрле була? а) 3; 6)4; в)2.

АЗ. Аналитик иярченле кушма жөмләдә иярчен җөмлә баш җөмләгә нәрсә ярдәмендә бәйләнә?

а) кушымчалар, интонация;

б) интонация, мөнәсәбәтле сүзләр;

в) өтер, мөнәсәбәтле сүзләр.

А4. Тиешле кушымчаны табыгыз.

Юлга чык..., юлдашың үзеңнән яхшы булсын.

а) - саң; 6) - масаң; в) - канчы.

А5. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Элдертә.

а) падает;

б) мчится;

в) садится.

Туйды.

а) насытился;

б) сподручный;

в) садится.

Аб.Иярчен җөмләләр ничә төрле була?

а) 4; 6)6; в) 5.

А7. Иярчен хәл җөмләләр ничә төрле була?

а) 8; 6)6; в) 9; г) 6.

А8. Кирәкле мөнәсәбәтле сүзне табыгыз.

Кемнең балалары күп,.... бәхетле.

а) шул;

б) шуңа;

в) шуның.

А9.Мөнәсәбәтле сүзләрне табыгыз.

Син ...., мин ....

а) кем, шулай;

б) ничек, шулай;

в) нәрсә, шул.

АЮ.Җөмләне дәвам итегез.

Килер шундый көн: 

а) без өлгергәнлек аттестаты алырбыз;

б) ул шатлыгын дусты белән уртаклашты;

в) ул белми торган серем бар.

А11. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Акъәбинең, китәләр, күрше, мәктәбен, еракка, балалары, авылның, бетереп.

а) 1, 4, 6, 8, 3, 7, 5, 2;

б) 1,6, 3, 7, 4, 8, 5, 2;

в) 7,5, 4,3, 8, 2, 1,6.

А12. Сүзләрнең антонимнарын табыгыз.

Яхшылык.

а) яманлык; б) дөреслек; в) акыллылык.

А13. Дөрес мөнәсәбәтле сүзне куегыз.

Ни кушсалар,... эшләдек.

а) шуңа; б) шуны; в) шуннан.

А14. Саннар ничә төркемгә бүленә?

а)4; 6)5; в)6.

А15. Күп нокталар урынына тиешле сүзне куегыз. һәр сыйныфта ... парта тора.

а)унлап; б) унынчы; в) унау.

В1. Как скажете о том, что:

- у вас не болит голова;

- эти люди вам не знакомы;

-Зуфар остался в деревне, потому что любит свою профессию;

- богатому было весело у бедного;

-от радости он запрыгал на месте.

В2.Схема буенча иярченле кушма җөмләләр төзегез.

а) И.җ. -гәндә, б.җ.;

б) Кем ...,шул...;

в) Кайсы ...,шул...;

г) ... ничек, ...шулай.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

«Минем әнием - дөньяда иң әйбәт әни”.

Укучының эшен бәяләү критерийлары.

Һәр дөрес җавап 1балл белән бәяләнә. Укучы җырга мөмкин булган иң югары балл-32балл

90-100% - “5” ( 28-32б.) ; 75-90% - “4” (25-27б.); 50-75% - “3” (16-24б) ; 50 %тан түбән эшкә –“2” (0-15б)

9 нчы сыйныфның рус төркемнәре өчен контроль эш 

Сәгать: 45 минут

Максат: : укучыларның белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү

Чыганак: “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) 
3 нче чирек
А1. Җөмләләрне дәвам итегез.

Чәчәкләр кайда була, 

а) бакча шунда була;

б) гаилә тату була;

в) шуңа бүләк бирәләр.

А2.Дөрес сүзләрне табыгыз.

/. Саф нава керсен,... тәрәзәләрне ачыгыз.

а) шунда;

б)кайсы;

в) шуның өчен.

2. Бакчачы кая бара, без дә ... бардык.

а) шундый;

б) шуның өчен;

в) шунда.

АЗ. Сүзләрдән җөмләләр төзегез.

Алмады, берничә, томан, көн, тоташ, булу аркасында, самолетлар, оча.

а) 5,4, 2, 8,6, 7, 1,3;

б) 3,6, 8, 7, 1,4, 5,2;

в) 2, 4, 5, 3, 6, 7, 8, 1.

А4. Тиешле бәйләүче чараларны табыгыз.

Укытучы ... әйтә, без ... эшлибез.

а) ничек, шулай;

б) кайчан, ничек;

в) нинди, шундый.

А5. Фигыль юнәлешләре ничә төрле була?

а) 3; б) 5; в) 6.

А6. Тиешле сүзләрне табыгыз.

Айнур бүген беренче тапкыр әнисенә савыт-саба ... .

а) юган;

б) юындырган;

в) юышкан.

А7. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Алдашу.

а) обман; б) вредность; в) уважение.

Поющие птицы.

а) җырлаган кошлар;

б) җырлаучы кошлар;

в) җырлаячак кошлар.

А8. Җөмләне дәвам итегез.

Буран шулкадәр көчле иде 

а) баланы беркем дә ярата алмый;

б) аңа хәл кереп китте;

в) чана юлы күренмәс булды.

А9. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

1. Если заблудится.

а) әгәр югалса;

б) әгәр адашса;

в) әгәр тапмаса.

2. Если меня не найдут.

а) әгәр мине тапмасалар;

б) әгәр мин югапсам;

в) әгәр мине югалтсалар.

А10. Җөмләне дәвам итегез. Солтангәрәй юлны югалта, чөнки 

а) буран туктый;

б) буран котыра;

в) буран басыла.

А11.Дөрес тәрҗемәләрне табыгыз.

Үрмәкүч.

а) паук;

б) гнездо;

в) тропинка.

Сындырырга.

а) пачкать;

б) срывать;

в) ломать.

А12. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

1. Сложный.

а) шикле;

б) почык;

в) катлаулы.

2. Аккуратный.

а) затлы;

б) пөхтә;

в) шакмаклы.

А13.Синоним парларын табыгыз.

Сүкте.

а) яхшы;

б) ачуланды;

в) булышты.

Ярдәм.

а) олы;

б) булышу;

в) ачулану.

А14. Антоним парларын табыгыз.

Кыю.

а) куркак; б) надан; в) якын.

Ерак.

а) арт; б) якын; в) алда.

А15. Җөмләнең дөрес ахырын табыгыз.

Тыйнакның кулы эшләр, 

а) байның теле эшләр;

б) ялкауның теле эшлэр;

в) эшченең теле эшлэр;

г) ялкауның кулы эшләми.

В1. Как скажете о том ,что:

- брови тонкие и черные;

- он говорит как взрослый человек;

- у ворот стояли девушки и парни;

- нужно бережно относиться к природе;

- нельзя срывать цветы. 

В2. Сообщите другу, что:

- вы заблудились;

- в вашей деревне есть красивый родник;

-вы видели , как улетали дикие гуси;

-долго сидите перед компьютером;

- вы все время думаете о них.

С1.Напишите небольшой рассказ на тему: «Туган ягым табигате».
+ Укучының эшен бәяләү критерийлары.

Һәр дөрес җавап 1балл белән бәяләнә. Укучы җырга мөмкин булган иң югары балл-32балл

90-100% - “5” ( 28-32б.) ; 75-90% - “4” (25-27б.); 50-75% - “3” (16-24б) ; 50 %тан түбән эшкә –“2” (0-15б)

9 нчы сыйныфның рус төркемнәре өчен еллык контроль эш 

Сәгать: 45 минут

Максат: : укучыларның белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү

Чыганак: “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) 
А1 .Хатасыз җөмләне табыгыз.

а) Дустым яшәүче торган яңа йорт биш катлы;

б) Дустым яши торган яңа йорт биш катлы;

в) Дустым яши торучы яңа йорт биш катлы.

А2. Сүзләрнең антонимнарын табыгыз.

Авыру.

а) тәртипле; б) сәламәт; в) сизгер.

Шелтә.

а) кайгырту; б) мактау; в) ачулану.

АЗ. Җөмләне дәвам итегез.

Сәламәтлеге яхшырмады, 

а) шуңа карамастан укуын ташламады;

б) шулай да ул көн саен килә;

в) шуның өчен ул тырышып укыды.

А4. Тиешле хәл фигыль кушымчаларын куегыз.

Сабан туйлары җит..., көннәр салкына... китте.

а) -кәч, -еп;

б) -кәнче, -п;

в) -еп, -ып.

Аларга кара..., аның да чәчәкләр җыясы кил ... китте.

а) -ганчы, -гәч;

б) -гач,-еп;

в) -п, -гәнче.

А5.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Кайтканчы.

а) после прихода; б) до прихода; в) с приходом.

А6. Сыйфатлар ясалышлары буенча ничә төрле булалар?

а) 3; б) 4; в)5.

А7. Сыйфат дәрәҗәләре ничә төрле була?

а) 4; б) 3; в) 5.

А8. Дөрес сүзне табыгыз.

1.... кеше бәхетне эшендә курер,... кеше бәхетне төшендә күрер.

а) дуссыз, бәхетле;

б) эшчән, ялкау;

в) белемле, надан.

2. ... кысканга,... кычкырмыйлар.

а) былтыр, быел;

б) кичә, бүген;

в) иртән, кичен.

А9. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Кәрҗингә, җиләк, җыялар, кызлар

а) 4, 1,2,3; 6)3,2,4,1; в)2,4,3,1.

АЮ. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Яшеренгән дошман.

а) враг, который сдался;

б) враг, который спрятался;

в) враг, с которым воевал.

А11. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Тибәргә, Газинурның, тагын да, йөрәге, тотынды, көчлерәк.

а) 5,6, 3,2,4, 1; б) 2, 4, 3, 6, 1, 5; в) 2, 6, 4, 5, 3, 1.

А12.Бу нинди алмашлык?

Беркая.

а) юклык;

б) күрсәтү;

в) сорау

А13. Бу нинди җөмлә?

Ничаклы теләп укысаң, әсәр шулчаклы җиңел үзләштерелә.

а) иярчен максат җөмләле кушма җөмлә;

б) иярчен сәбәп җөмләле кушма җөмлә;

в) иярчен күләм җөмләле кушма җөмлә.

А14. Саннар ничә төркемгә бүленә?

а) 5; б) 4; в) 6.

А15. Нокталар урынына дөрес санны куегыз.

Бу хастаханәдә якынча ... кеше ята.

а) йөзенче;

б) йөзәр;

в) йөзләп.

В1.Как скажете о том, что:

- сегодня очень много безработных;

- сестренка улыбнулась счастливо;

- старших надо уважать;

- ветер дует на встречу;

- нужно бережно относиться к природе;

- немец порвал рубашку мальчику.

В2. Спросите у друга:

-нужна ли ему качественная бумага;

- купил ли он тетради в клетку;

-знает ли он героев Великой Отечественной Войны;

- любит ли он смотреть на цветущий сад;

- всегда ли он признает свою ошибку.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

“Что значит для мня героизм?”
+ Укучының эшен бәяләү критерийлары.

Һәр дөрес җавап 1балл белән бәяләнә. Укучы җырга мөмкин булган иң югары балл-32балл

90-100% - “5” ( 28-32б.) ; 75-90% - “4” (25-27б.); 50-75% - “3” (16-24б) ; 50 %тан түбән эшкә –“2” (0-15б)
Контроль биремнәрнең җаваплары
1 нче чирек өчен биремнәр

А1-б;А2-1-б,2-б; АЗ-в; А4-1-б,2-а; А5- в; Аб-б; А7-1-б,2-в; А8-1-в,2-б; А9-в; А10-а; А11 -в; А12-а; А13-а; А14-в; А15-в.

2нче чирек өчен биремнәр

А1-б А2-в; АЗ-б; А4-а; А5-1-б,2-а; Аб-б; А7-а ; А8-а; А9-б; А10-а;А11-б;

А12-1 -в,2-а; А13-б; А14-б ; А15-а.

Знче чирек өчен биремнәр

А1-а; А2-1-в,2-в; АЗ-в; А4-а; А5-6 ;А6-в; А7-1-а,2-б; А8-в; А9-1-б,2-а; АЮ-б; А11-1-а,2-б; А12-1-в,2-б; А13-1-б,2-б; А14-1-а,2-б;А15-б.

4нче чирек һәм еллык биремнәр

А1-6; А2-1-б,2-б; АЗ-а; А4-1-а,2-б; А5-6; Аб-в ; А7-а; А8-Б; А9-а;

АЮ-б; А11-6; А12-а; А13-а; А14-а ; А15-в.

Сүзлек диктанты.

Тема: ”Без Татарстанда яшибез” 

Сәгать: 10 минут

Максат: укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү.

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Дәүләт, мөстәкыйль, милләт , вәкил, дуслык, иптәш, намуслы, килешү, куәтле, сокландыргыч, төбәк, икътисади, истәлекле урыннар, борынгы бабалар, киләчәк буыннар,сәүдә, тәхет, патша,бөек,зыялы. 

Сүзлек диктанты.

Тема: ”Һөнәр сайлау ” 

Сәгать: 10 минут

Максат: укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү.

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Игенче, тарихчы, телче, тәрҗемәче, галим, кирәкле һөнәр ияләре, тегүче, төзүче, эшче, бакчачы, сатучы, укытучы, табиб, дөрес сайлау, укуны тәмамлагач . эшмәкәр, эшкуар. 

Сүзлек диктанты.

Тема: ”Беренче хисләр” 

Сәгать: 10 минут

Максат: укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү.

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Саф сөю, беренче хисләр, ярату, чын сөю, , гашыйк, хыял, язмыш, хыялланам,ерактан күзәтәм , чәчәкләр бүләк итәм, озата бару. 
Сүзлек диктантларын бәяләү:

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә “5” ле куела.

Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1-3 төзәтүе яки 1-2 орфографик хатасы булган эшкә “4”ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-5 төзәтүе яки 3-5 орфографик хатасы булган эшкә “3”ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә “2”ле куела. 

Сочинение 

Тема: “Ата-анага хөрмәт мәңгелек” 

Сәгать: 45 минут

Максат: укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү.

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Сочинениеләрне бәяләү

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган һәм эчтәлеге тулы ачылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 2 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, ләкин 2—3 эчтәлек ялгышы, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуацион хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага өлешчә эзлекле язылган, эчтәлеге тулысынча ачылмаган, 4—5 орфографик, 4—5 пунктуацион һәм җөмлә төзелешендә хаталары булган эшкә «3»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 6 дан артык орфографик, 6 дан артык пунктуацион һәм грамматик хаталары булган эшкә «2»ле куела.
Изложение.

Тема: « Урман»

Сәгать: 45 минут

Максат: : укучыларның үзләштергән белемнәрен, фикерләү сәләтен, дөрес язу күнекмәләрен тикшерү һәм аны бәяләү

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Урман.

Урман-кешенең якын дусты. Урманны кем генә яратмый икән?! Ул үзенең матурлыгы, гүзәллеге белән табигатькә ямь бирә. Урманда һава чип-чиста, шуңа күрә аны планетабызның үпкәсе дип атыйлар. Урман ул – кислород чишмәсе, ягулык, төзү материаллары, дарулар дөньясы да. Урман кошларга, җәнлекләргә азык, яшәү урыны бирә, кырларыбыз өчен дым саклый, климатны яхшырта.

Урмандагы һәр үсемлек, җәнлек, кош табигатькә ямь бирә.

Изложениене бәяләү:

Тыңланган текстның эчтәлеге тулы, эзлекле һәм дөрес язылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 1 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге тулы, эзлекле һәм дөрес язылган , ләкин 1—2 эчтәлек ялгышы җибәрелгән, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуацион яки 2—3 грамматик хатасы булган эшкә«4»ле куела. 

Тыңланган текстның эчтәлеге өлешчә эзлекле язылган, 4—5 орфографик, 4 пунктуацион яки 4—5 грамматик хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге бөтенләй ачылмаган, эзлекле язылмаган, 6 дан артык орфографик, 5 тән артык пунктуацион яки 6 дан артык грамматик хатасы булган эшкә «2»ле куела.

5 нче сыйныф өчен контроль үлчәү материаллары укучыларының белем дәрәҗәләрен ачыклау, аларда телгә карата кызыксыну уяту, белемнәрен үстерү максатыннан әзерләнде. Материаллар 5 сыйныфта укыту программаларында каралган таләп һәм биремнәргә нигезләнеп төзелде. Контроль үлчәү материаллары укучыларның теоретик материалларны үзләштерү hәм ныгыту дәрәҗәсен, тәрҗемә итә белүләрен, сөйләм эшчәнлеге үсешен тикшерүне күздә тота.

Материалларның бирелеше һәм бүленеше 5 сыйныф өчен булган дәреслек үрнәгендә алып барылды. Текстлар һәм аларның биремнәре укучыларның яшь үзенчәлекләрен исәпкә алып бирелде. Контроль үлчәү материаллары “ Методик әсбаптан” ( (Авторлары: Ә.Р.Мотыйгуллина,Р.Г.Ханнанов,Л.К.Хисмәтова)-Казан,2014) һәм интернет челтәре материалларыннан алынды.

4. Татарская литература
5нче сыйныфның рус төркеме өчен татар әдәбиятыннан тест

1. Фольклор нәрсә ул?

1) ахыры көтелмәгән характерда булган, кыска, көлкеле хикәя;

2) халык авыз иҗаты;

3) халык иҗатының эпик жанрларыннан берсе.

2. Әкият ничә төргә бүленә?

1) 4 төркемгә бүленә:хайваннар турында әкиятләр, көнкүреш әкиятләре, тылсымлы әкиятләр, гаилә турында;

2) 2 төркемгә бүленә: хайваннар турында әкиятләр, тылсымлы әкиятләр;

3) 3 төркемгә бүленә: хайваннар турында әкиятләр, көнкүреш әкиятләре, тылсымлы әкиятләр;

3. Каюм Насыйри кем булган?

1) язучы, педагог, галим; 2) язучы, төзүче, сатучы; 3) язучы, тегүче, рәссам.

4. Әдәби геройлар нинди 2 төркемгә бүленә?

1) әйбәтләр һәм начарлар; 2) батырлар һәм куркаклар; 3) төп һәм ярдәмче.

5. Г. Тукай язган әсәр.

1) ”Су анасы”; 2) ”Чыбыркы”; 

3) ”Гафият турында әкият”

6. Байназар Әлменов кем ул?

1) картиналар ясаган; 2) әкияләр язган; 3) фәнни хезмәтләр язган

7. Адлер Тимергалин “Сәер планета” әсәре-

1) автор әкияте; 2) фантастика; 3) әкият

8. Туфан Миңнуллин язган әсәр.

1) ”Су анасы”; 2) ”Чыбыркы”; 3) ”Гафият турында әкият”

9. Габдулла Тукай “Исемдә калганнар” әсәрендә кем турында яза?

1) апасы турында; 2) үзе турында ; 3) әнисе турында.

10. Хаҗиморат Казаков кем ул?

1) язучы; 2) рәссам ; 3) галим.

11. “Рөстәм мажаралары” әсәрен кем язган?

1) Муса Җәлил; 2) Гадел Кутуй ; 3) Шәүкәт Галиев.

12. Нәби Дәүли язган әсәр.

1) ”Кояшлы ил- бәхет иле”; 2) ”Чыбыркы”; 3) ”Бәхет кайда була?” 

ТЕСТны бәяләү:

Һәр дөрес җавап 1 балл белән бәяләнә 

“5”- 12-10 балл 

“4”-9-8 бал

“3”-7- балл 

Калган эшкә”2”ле куела

5нче сыйныфның рус төркеме өчен тестның җаваплары:

1 Фольклор нәрсә ул?

2) халык авыз иҗаты;

2. Әкият ничә төргә бүленә?

3) 3 төркемгә бүленә: хайваннар турында әкиятләр, көнкүреш әкиятләре, тылсымлы әкиятләр;

3. Каюм Насыйри кем булган?

1)язучы, педагог, галим; .

4. Әдәби геройлар нинди 2 төркемгә бүленә?

3) төп һәм ярдәмче.

5. Г. Тукай язган әсәр.

2) ”Су анасы

6. Байназар Әлменов кем ул?

1)картиналар ясаган; 

7. Адлер Тимергалин “Сәер планета” әсәре-

2) фантастика; 

8. Туфан Миңнуллин язган әсәр.

3) ”Гафият турында әкият”

9. Габдулла Тукай “Исемдә калганнар” әсәрендә кем турында яза?
; 2) үзе турында ; 3) .

10. Хаҗиморат Казаков кем ул?

2) рәссам ; 

11. “Рөстәм мажаралары” әсәрен кем язган?

2) Гадел Кутуй ; 

12. Нәби Дәүли язган әсәр?

3) ”Бәхет кайда була?” 
Татарская литература

Татар әдәбиятыннан 5 сыйныфның рус төркеменә тест.

Эшне бәяләү:

ҺӘР ДӨРЕС ҖАВАП ӨЧЕН 1 БАЛЛ КУЕЛА Барлыгы-17 балл

“5”-17-16 балл

“4”-15-14 балл

“3”-13-10 балл

“2”-10 балдан түбән
Татар әдәбиятыннан 5 сыйныфның рус төркеменә тестның җаваплары.

3. Татарский язык
5 нче сыйныф өчен татар теленнән контроль- үлчәү материаллары

Аңлатма язуы.

5 нче сыйныф өчен контроль үлчәү материаллары укучыларының татар теленнән белем дәрәҗәләрен ачыклау, аларда телгә карата кызыксыну уяту, белемнәрен үстерү максатыннан әзерләнде. Материаллар 5 сыйныфта татар теле укыту программаларында каралган таләп һәм биремнәргә нигезләнеп төзелде. Контроль үлчәү материаллары укучыларның теоретик материалларны үзләштерү hәм ныгыту дәрәҗәсен, тәрҗемә итә белүләрен, сөйләм эшчәнлеге үсешен тикшерүне күздә тота.

Материалларның бирелеше һәм бүленеше 5 сыйныф өчен булган дәреслек үрнәгендә алып барылды. Текстлар һәм аларның биремнәре укучыларның яшь үзенчәлекләрен исәпкә алып бирелде. Контроль үлчәү материаллары “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр” дигән җыентыктан ( (Авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. Яр Чаллы.2014)һәм интернет челтәре материалларыннан алынды.

Изложение»КУНАК АПА»

Бүген безгә кунак апа килде. Ул миңа матур төсле карандашлар алып килде.Миңа бүләк бик ошады.

Безгә Оля керде.Оляга да бүләк ошады.

Без бергә рәсем ясадык.Безгә бик күңелле булды.

Изложение һәм сочинениене бәяләү.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, 1 орфографик һәм 1 пунктуацион яки 1грамматик хатасы булган эшкә - “5”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган,ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән,2-3 орфографик һәм пунктуацион яки 2-3 грамматик хатасы булган эшкә -“4”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган, 4-6 орфографик һәм пунктуацион яки 4-6 грамматик хатасы булган эшкә -“3”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7дән артык орфографик һәм пунктуацион яки 7 грамматик хатасы булган эшкә -“2”ле

Сүзлек диктантлары

1Без мәктәптә-с.д.

Рус теле,тарих,чирек азагы,мисал,,язма эш,әдәбият,тыңлый,чишә,,сыйныф җитәкчесе,сызыклы.

2Мин өйдә булышчы-С.Д

Урын җыя,юына,булышчы,тузан суырта,себерә,ашарга әзерли, әрчи, тыңлаучан, үтүкли,чүп чыгара

3Без спорт яратабыз-С.Д.

Авыр,сызлый,файдалы,,йөгерә,сикерә,кызына,,спорт төре,ошый,кызыксына,,ярыш,

Сүзлек диктантын бәяләү.

“5” – хатасыз эш.

“4” – 1 хата, 1 төзәтү.

“3” – 2 хата, 1 төзәтү.

”2” – 3-4 хата.
Контроль эшләр 

Рус төркеме

___________________________________________________________ мәктәбенең

5нче____сыйныфы укучысы____________________________________________________________

татар теленнән кереш контроль эше

1 вариант

1. Төрләнешне дәвам ит 

Минем дәфтәр_____________

Синең дәфтәр____________ 

Аның дәфтәр_____________

Безнең дәфтәр_____________

Сезнең дәфтәр_____________

Аларның дәфтәр_____________ 

2. Тиешле алмашлыкларны өстәп языгыз. 
_____________ утыра

___________ эшлисең

_____________ укыйм

_____________ җырлыйлар 

3. Бу сүзләрнең антонимнарын табыгыз.

Кечкенә - __________________

Чиста - ____________________

Бүген - ____________________

Ялкау - ____________________

4. Диалогка тиешле репликаларны өстәп языгыз.
- ____________________________________________________________? 

- Хәзер татар теле дәресе була.

- ____________________________________________________________?

- Минем сүзлегем юк.

__________________________________________________________? 

- Сүзлегем өйдә калган.

5. Как скажете:

Не бегай в классе __________________ . 

Не пишите на парте ____________________ .

Сходи, пожалуйста, в магазин ____________________ .

Бәяләү.

Һәр дөрес җавап өчен 1 балл. Барлыгы – 22 б.

1 бирем – 6 б. “5”- 22-21 балл 

2 бирем – 6 б. “4”-20-18 балл

3бирем – 4 б. “3”-17-15 балл

4бирем – 3 б. Калган эшкә”2”ле куела

5Бирем – 3 б.
Рус төркеме

___________________________________________________________ мәктәбенең 
5нче____сыйныфы укучысы____________________________________________________________

татар теленнән кереш контроль эше

2 вариант

1. Төрләнешне дәвам ит

Минем сыйныф ___________

Синең сыйныф ___________

Аның сыйныф ___________

Безнең сыйныф ___________

Сезнең сыйныф ___________

Аларның сыйныф ___________ 

2. Тиешле алмашлыкларны өстәп языгыз. 

_____________ утырабыз

___________ ашыйсың

_____________ сорыйсыз

_____________ килә 

3. Бу сүзләрнең антонимнарын табыгыз.

Салкын - __________________

Ямьсез - ____________________

Быел - ____________________

Күңелле - ____________________

4. Диалогка тиешле репликаларны өстәп языгыз.

- ____________________________________________________________? 

- Әйе, мин мәктәптә укыйм.

- ____________________________________________________________? 
- Бүген бездә алты дәрес була.

- ____________________________________________________________? 

- Юк, математика дәресе иртәгә була.

5. Как скажете:

На улице долго не играй __________________ 

Не садитесь на стол ____________________ .

Дай, пожалуйста, мне тетрадь ____________________ .

Бәяләү.

Һәр дөрес җавап өчен балл. Барлыгы – 22 б.

1 бирем – 6 б. “5”- 22-21 балл 

2 бирем – 6 б. “4”-20-18 балл

3бирем – 4 б. “3”-17-15 балл 

4бирем – 3 б. Калган эшкә”2”ле куела

5Бирем – 3 б.

Рус төркеме

___________________________________________________________ мәктәбенең 
5нче____сыйныфы укучысы____________________________________________________________

татар теленнән кереш контроль эшенең җаваплары:

1 вариант

1. Төрләнешне дәвам ит 

Минем дәфтәрем_____________

Синең дәфтәрең____________ 

Аның дәфтәре_____________

Безнең дәфтәребез_____________

Сезнең дәфтәрегез_____________

Аларның дәфтәре_____________ 

2. Тиешле алмашлыкларны өстәп языгыз. 
______ул_______ утыра

______син_____ эшлисең

______мин_______ укыйм

______алар_______ җырлыйлар 

3. Бу сүзләрнең антонимнарын табыгыз.

Кечкенә - __зур________________

Чиста - _____пычырак_______________

Бүген - _____кичә_______________

Ялкау - ______эшчән______________

4. Диалогка тиешле репликаларны өстәп языгыз.

- _Хәзер нинди дәрес бара? 

- Хәзер татар теле дәресе була.

- _Синең сүзлегең бармы___?

- Минем сүзлегем юк.

_____Сүзлегең кайда____? 

- Сүзлегем өйдә калган.

5. Как скажете:

Не бегай в классе ____сыйныф бүлмәсендә йөгермә______________ . 

Не пишите на парте ___партага язмагыз_________________ .

Сходи, пожалуйста, в магазин _Кибеткә барып кил әле___________________ .

Рус төркеме

___________________________________________________________ мәктәбенең 
5нче____сыйныфы укучысы____________________________________________________________

татар теленнән кереш контроль эшенең җаваплары

2 вариант

1. Төрләнешне дәвам ит

Минем сыйныфым ___________

Синең сыйныфың ___________

Аның сыйныфы ___________

Безнең сыйныфыбыз ___________

Сезнең сыйныфыгыз ___________

Аларның сыйныфлары ___________ 

2. Тиешле алмашлыкларны өстәп языгыз. 

без утырабыз

___син________ ашыйсың

____сез_________ сорыйсыз

_____ул________ килә 

3. Бу сүзләрнең антонимнарын табыгыз.

Салкын - ___җылы_______________

Ямьсез - ____матур________________

Быел - ______былтыр______________

Күңелле - _____күңелсез_______________

4. Диалогка тиешле репликаларны өстәп языгыз.

- __Син мәктәптә укыйсыңмы__________________________________________________________? 

- Әйе, мин мәктәптә укыйм.

- ___Бүген сездә ничә дәрес_була________________________________________________________? 
- Бүген бездә алты дәрес була.

- __Бүген математика дәресе буламы__________________________________________________________? 

- Юк, математика дәресе иртәгә була.

5. Как скажете:

На улице долго не играй ___урамда озак уйнама_______________ 

Не садитесь на стол ______өстәлгә утырмагыз______________ .

Дай, пожалуйста, мне тетрадь __миңа дәфтәр бир әле__________________ .

1”Без мәктәптә”-темасына контроль эш

1.Җөмләләрне язып бетер.

Каләм белән... . Чүпрәк белән... .

Линейка белән.... . Буяу белән... .

Акбур белән... . Бетергеч белән... .
2.Сүзләрнең антонмнарын тап.

Әдәпле-

Тәрбияле-

Тырыш-

Начар-

3.Җөмләләрне дәвам ит.

1) Олег-яхшы укучы,чөнки ул.... .

2)Петя өй эшен эшләми,шуңа күрә.... .

4.Определи все аффиксы в словах.

Күзләремне,открыткагыз,бүләгеңә,дусларны.

5.Попроси себе у друга:

-тетрадь в линейку;

-новую тетрадь;

Цветные карандаши.

Бәяләү: Дөрес сайланган җаваплар 1 балл белән бәяләнә. 

80-100 % эш өчен “5” билгесе 

60-80% эш өчен “4” билгесе 

40-60% - “3” билгесе 

0-40% - “2” билгесе куела
1Без мәктәптә-контроль эшнең җаваплары

1.Җөмләләрне язып бетер.

Каләм белән.яза.. . Чүпрәк белән..сөртә. .

Линейка белән.сыза... . Буяу белән..буйый. .

Акбур белән..яза. . Бетергеч белән..бетерә. 

2.Сүзләрнең антонимнарын тап.

Әдәпле- әдәпсез

Тәрбияле-тәрбиясез

Тырыш-ялкау

Начар- яхшы

3.Җөмләләрне дәвам ит.

1) Олег-яхшы укучы,чөнки ул.тырыш... .

2)Петя өй эшен эшләми,шуңа күрә..икеле ала.. .

4.Определи все аффиксы в словах.

Күзләремне,открыткагыз,бүләгеңә,дусларны.

5.Попроси себе у друга:

-тетрадь в линейку;-Дустым,сызыклы дәфтәр бир әле

-новую тетрадь;-дустым,яңа дәфтәр бир әле

Цветные карандаши.-Дустым,төсле карандашлар бир әле.

5 нче сыйныфның рус төркемнәре өчен татар теленнән “ Мин - өйдә булышчы ” бүлеге буенча мөстәкыйль эш.
1. Билгеле һәм билгесез үткән заман хикәя фигыль формасында куеп язарга.

Җый, үтүклә, сөрт, юын, пешер.

2. Кереш сүзләрне кулланып җөмләләр төзергә.

....... Илнур тәрбияле малай.

...... алар кайтып җиттеләр.

........ аңа ял итәргә кирәк.

( Минем фикеремчә, бәхеткә каршы, минемчә.)

3. Нокталар урынына тиешле инфинитиф формасын куеп язарга.

Өйдә әнигә булыш ..... кирәк.

Савыт –саваларны ю.... кирәк.

Эш беткәч, уйн ..... ярый.

Сыйныфта йөгер ... ярамый.

4. Сүзләрне килешләр белән төрләндергә.

Дәфтәр, мәктәп

Һәр дөрес җавап өчен балл. Барлыгы – 12 б.

1 бирем – 3 б. “5”- 12-11 балл 

2 бирем – 2 б. “4”-10-8 балл

3бирем – 2 б. “3”-7- балл 

4бирем – 5 б. Калган эшкә”2”ле куела

1

5 нче сыйныфның рус төркемнәре өчен татар теленнән “ Мин - өйдә булышчы ” бүлеге буенча мөстәкыйль эшнең җаваплары.

1. Билгеле һәм билгесез үткән заман хикәя фигыль формасында куеп язарга.

Җый-җыйды,җыйган; үтүклә-үтүкләде,үтүкәгән; сөрт-сөртте,сөрткән; юын-юынды,юынган, пешер-пешерде,пешергән.

2. Кереш сүзләрне кулланып җөмләләр төзергә.

Минем фикеремчә , Илнур тәрбияле малай.

.Бәхеткә каршы, алар кайтып җиттеләр.

.Минемчә, аңа ял итәргә кирәк.

( Минем фикеремчә, бәхеткә каршы, минемчә.)

3. Нокталар урынына тиешле инфинитиф формасын куеп язарга.

Өйдә әнигә булышырга кирәк.

Савыт –саваларны юарга кирәк.

Эш беткәч, уйнарга ярый.

Сыйныфта йөгерергә ярамый.

4. Сүзләрне килешләр белән төрләндергә.

Б.к Дәфтәр, мәктәп

И.к дәфтәрнең,мәктәпнең

Ю.к дәфтәргә,мәктәпкә

Т.к.дәфтәрне,мәктәпне

Ч.к.дәфтәрдән,мәктәптән

У.-В.к дәфтәрдә,мәктәптә
2” Мин өйдә булышчы”бүлеге буенча-Контроль эш.

1.Астына сызылган сүзләргә сорау куй.

Әнисе балаларны- мактады. Наил белән Галия кибеткә бармадылар. Гүзәл әнисенә булышмады. Олег әтисен ярата.

2.Фигылләрне хикәя фигылнең билгеле үткән заман, 3 зат берлек сан, барлык һәм юклык формасында яз.

Кил,ю,җый,сөрт,яз,җырла,эшлә.

3.Күп нокталар урынына тиешле кушымчаларны өстәп яз.

1) Әни,урамга чы(к)... мөмкинме?

2)Әти,уйна... ярыймы?

3)Өйдә әнигә булыш... кирәк.

4.Похвали братика за его хорошие дела, востанови диалог.

_Абый,мин кибеткә бардым, өйне җыештырдым

________________________________________________

5.Тәрҗемә итегез.

Шесть часов. __________________________________________________________

В шесть часов___________________________________________________________

В котором часу?__________________________________________________________ 

Һәр дөрес җавап өчен балл. Барлыгы – 18 б.

1 бирем – 4 б. “5”- 18-17 балл 

2 бирем – 7 б. “4”-16-14 балл

3бирем – 3 б. “3”-13-11- балл 

4бирем – 1 б

5 бирем-3балл Калган эшкә”2”ле куела
“Мин өйдә булышчы”темасы буенча контроль эшенең җаваплары
1.Астына сызылган сүзләргә сорау куй.

Әнисе балаларны- мактады.(_нишләде? )

Наил белән Галия кибеткә бармаган.( нишләмәгән? ).

Гүзәл әнисенә булышмады.(_нишләмәде? )

Олег әтисен ярата.( _нишли? ) 

2.Фигыльләрнебилгеле үткән заманның III зат, берлек сан барлык һәм юклык формасында яз.

Кил- --килде,килмәде-------------------------------------------------------

Ю - юды,юмады____________________________________

җый - _җыйды, җыймады___________________________________

сөрт__ __сөртте,сөртмәде________________________________

яз____ __язды,язмады__________________________________

җырла__ __Җырлады,җырламады__________________________________

эшлә_____эшләде,эшләмәде___________________________________.

3.Күп нокталар урынына тиешле кушымчаларны өстәп яз.

1) Әни,урамга чыгарга мөмкинме?

2)Әти,уйнарга ярыймы?

3)Өйдә әнигә булышырга кирәк.

4.Похвали братика за его хорошие дела, востанови диалог.

_Абый,мин кибеткә бардым, өйне җыештырдым.

__Шәп булган!_____________________________________________________

5.Тәрҗемә итегез.

Шесть часов. ___алты сәгать_______________________________________________________

В шесть часов____сәгать алтыда_______________________________________________________

В котором часу?____сәгать ничәдә?______________________________________________________
Контроль эш

I вариант

1. К подчеркнутым словам поставьте вопросы Нишли? Нишләде? Нишләми? Нишләмәде? 

А) Наил белән Алия кибеткә бармадылар.

Б) Олег әнисен ярата.

В) Айрат музыка тыңламады.

Г) Иван телевизор карамый.

2. Поставьте нужные окончания.

1) Мин китап укый... . 

2) Сез тәмле ботка ашый... .

3) Без кызыклы әкият сөйли... .

4) Алар бакчада эшли... .

5) Син бәйрәмдә җырлый... ?

6) Ул су алып кайт... .

3. Используя данные глаголы

А) скажи:

- что ты делаешь сейчас;

- что ты уже сделал.

Б) вырази:

- просьбу;

- повеление.

Глаголы: себер, җый, пешер.

4. Напиши текст от I лица.

Айрат кичә урамда озак уйнады, телевизор карады. Ул өй эшләрен эшләмәде. Математикадан икеле алды.

1 бирем – 4 б. “5”- 16-15 балл 

2 бирем – 6 б. “4”-14-12 балл

3бирем – 3 б. “3”-11-9 балл 

4бирем-3б Калган эшкә”2”ле куела
Контроль эшнең җаваплары

I вариант

1. К подчеркнутым словам поставьте вопросы Нишли? Нишләде? Нишләми? Нишләмәде? 

А) Наил белән Алия кибеткә бармадылар.(нишләмәделәр)

Б) Олег әнисен ярата.(нишли?)

В) Айрат музыка тыңламады.(нишләмәде?)

Г) Иван телевизор карамый.(нишләми?)

2. Поставьте нужные окончания.

1) Мин китап укыйм . 

2) Сез тәмле ботка ашыйсыз .

3) Без кызыклы әкият сөйлибез .

4) Алар бакчада эшлиләр. 

5) Син бәйрәмдә җырлыйсыңмы?

6) Ул су алып кайта .

3. Используя данные глаголы

А) скажи:

- что ты делаешь сейчас; Мин себерәм,җыям,пешерәм.

- что ты уже сделал.-Мин себердем,җыйдым,пешердем.

Б) вырази:

- просьбу;себер әле,җый әле,пешер әле.

- повеление.-себер,җый,пешер.

Глаголы: себер, җый, пешер.

4 Напиши текст от I лица.

Мин кичә урамда озак уйнадым, телевизор карадым. Мин өй эшләрен эшләмәдем. Математикадан икеле алдым.

II вариант

1. К подчеркнутым словам поставьте вопросы Нишли? Нишләде? Нишләми? Нишләмәде? 

а) Бүген Алсу икеле алды.

Б) Укытучы дәфтәрләрне таратмады.

В) Олег әнисенә булышмый.

Г) Рөстәм иртә тора.

2. Поставьте нужные окончания.

1) Син алма ярата... ?

2) Сез дәрестә яхшы утыра... .

3) Алар салкын су белән юына... .

4) Мин татарча өйрәнә... .

5) Без дәрестә йөгерә... .

6) Ул аш пешер... .

3. Используя данные глаголы

А) скажи:

- что ты делаешь сейчас;

- что ты уже сделал.

Б) вырази:

- просьбу;

- повеление.

Глаголы: ю, үтүклә, уйна. 

4. Напиши текст от I лица.

Алсу дәрестә диктант язды. Ул диктантны дәрестә тикшерде. Диктантны хатасыз язды, бишле алды. 

1 бирем – 4 б. “5”- 16-15 балл 

2 бирем – 6 б. “4”-14-12 балл

3бирем – 3 б. “3”-11-9 балл 

4бирем-3б Калган эшкә”2”ле куела

II вариант җаваплары

1. К подчеркнутым словам поставьте вопросы Нишли? Нишләде? Нишләми? Нишләмәде? 

а) Бүген Алсу икеле алды.(нишләде)

Б) Укытучы дәфтәрләрне таратмады.(нишләмәде?)

В) Олег әнисенә булышмый.(нишләми?)

Г) Рөстәм иртә тора(нишли?)

2. Поставьте нужные окончания.

1) Син алма яратасыңмы ?

2) Сез дәрестә яхшы утырасыз .

3) Алар салкын су белән юынаар .

4) Мин татарча өйрәнәм .

5) Без дәрестә йөгерәбез. 

6) Ул аш пешерә. 

3. Используя данные глаголы

А) скажи:

- что ты делаешь сейчас;-юам,үтүклим,уйныйм.

- что ты уже сделал.-юдым,үтүкләдем,уйнадым.

Б) вырази:

- просьбу;-ю әле,үтүклә әле,уйна әле.

- повеление.-ю,үтүклә,уйна.

Глаголы: ю, үтүклә, уйна. 

4 Напиши текст от I лица.

Мин дәрестә диктант яздым. Мин диктантны дәрестә тикшердем. Диктантны хатасыз яздым, бишле алдым.

3”Дуслар белән күңелле” бүлеге буенча-Контроль эш

1 Сүзләрнең тәрҗемәсен тап,алар белән җөмлә төзе.

Внимательный,честный,друг,подруга,вместе,весело,совет,соседи,сильный, подружились.

2.Сүзләр белән җөмләләр төзе.

Ярдәм ит әле,булышырга кирәк.

3.Сүзтезмәләр яса.

чакырырга телим

барырга кирәк

булышырга ярый

4Напиши приглашение другу на день рождение

Бәяләү:

80-100 % эш өчен “5” билгесе 40-60% эш өчен “4”

60-80% эш өчен “4” билгесе 0-40% эш өчен “2”

Дуслар белән күңелле-К.эшнең җаваплары. 

1 Сүзләрнең тәрҗемәсен тап,алар белән җөмлә төзе.

Внимательный-игтибарлы,честный-намуслы,друг-дус,,вместе-бергә,весело-күңелле,совет-киңәш,соседи-күршеләр, подружились-дуслаштык.

2.Сүзләр белән җөмләләр төзе.

Ярдәм ит әле-Апага ярдәм ит әле.

Булышырга кирәк.-Күршеләргә булышырга кирәк.

3.Сүзтезмәләр яса.

чакырырга телим, кирәк,

барырга кирәк, ярый

булышырга ярый,кирәк

4Напиши приглашение другу на день рождение –Дустым,Сине туган көнгә чакырам.
Грамматик биремле диктант
1.Тыңлагыз.Тиешле кушымчаларны куеп языгыз.

1) Мин өстәл... ипи,чәй, шикәр куйдым.

2)Оля өстәл... ике дәфтәр алды.

3) Өстәл... ризыклар күп иде.

2.Тыңлагыз.Саннарны сүзләр белән тәрҗемә итеп языгыз.

15 алма,12 китап,13 девочек,15 мальчиков,16 учеников.

Диктант түбәндәгечә бәяләнә:

“5” – хаталар һәм төзәтүләр юк, эш пөхтә, ачык язылган.

“4” – 2 орфографик, 1 пунктуацион хата яисә 1 орфографик хата, 2 пунктуацион хата.

“3” – 3 орфографик, 2 пунктуацион хата яисә 5 орфографик хата, 1 пунктуацион хата.

“2” – 6-7 орфографик хата.
Грамматик биремле диктантның җаваплары:

1.Тыңлагыз.Тиешле кушымчаларны куеп языгыз.

1) Мин өстәлгә ипи,чәй, шикәр куйдым.

2)Оля өстәлдән ике дәфтәр алды.

3) Өстәлдә ризыклар күп иде.

2.Тыңлагыз.Саннарны сүзләр белән тәрҗемә итеп языгыз.

15 алма,12 китап,13 девочек,15 мальчиков,16 учеников

Пятнадцать яблок,двенадцать книг,унөч кыз,унбиш малай,уналты укучы
Йомгаклау тесты.
1.Дөрес тәрҗемәне тап.

Спокойной ночи!

А.Хәерле көн

Б)Хәлләр ничек?

В)Тыныч йокы

2.Артык сүзне тап.

Игътибарлы,гадел,җәй,намуслы,шәфкатьле.

3.Дөрес алмашлыкны күрсәт.

_____________________ йортыгыз биш катлымы?
А)минем Б) безнең В) сезнең
4.Сүзнең тәрҗемәсен тап.

Безнең йортыбыз каршысында зур спорт мәйданы бар.

А)около Б)напротив В)за 

5.Фигыльгә сорау куй 

Балалар телевизор озак карамасыннар.

А)нишләмилр Б)нишләсәләр В)нишләмәсеннәр

6Бу җөмлә кайсы сорауга җавап була ала?

-Әйе,бер ай элек сатып алдык.

А) Сез компьютерны кайсы кибеттән сатып алдыгыз.

Б)Сез компьютер сатып алдыгызмы?

В)Компьютерны кайчан стып алдыгыз? 

ТЕСТны бәяләү:

1 бирем – 2 б. “5”- 8- балл 

2 бирем – 2 б. “4”-7-6 балл

3бирем – 2 б. “3”-5- балл 

4бирем – 2 б. Калган эшкә”2”ле куела

Йомгаклау тестының җаваплары.
1.Дөрес тәрҗемәне тап.

Спокойной ночи!

А.Хәерле көн

2.Артык сүзне тап.

Игътибарлы,гадел,җәй,намуслы,шәфкатьле.

3.Дөрес алмашлыкны күрсәт.

_____________________ йортыгыз биш катлымы?

В) сезнең

4.Сүзнең тәрҗемәсен тап.

Безнең йортыбыз каршысында зур спорт мәйданы ба

Б)напротив 

5.Фигыльгә сорау куй

Балалар телевизор озак карамасыннар.

В)нишләмәсеннәр

6.Бу җөмлә кайсы сорауга җавап була ала?

-Әйе,бер ай элек сатып алдык.

Б)Сез компьютер сатып алдыгызмы?

Татар теле курсы өчен йомгаклау тесты

5 нче сыйныф (рус төркеме)
1. Тиешле кушымчаларны куегыз. (1 балл)

Мин укытучы... чәчәк бүләк ит... .

А) -га, -әм

Б) -гә, -е

В) -га, -ым

2.Дөрес сүзне куеп, җөмләне дәвам итегез. (1 балл)

Мәктәптә ... музыка уйный.

А) гаҗәп

Б) күңелле 

В) җылы

3.Сүзнең антоним парын табыгыз. (1 балл)

Матур – 

А) ямьле

Б) күңелле

В) ямьсез

4.Бирелгән җөмләнең баш кисәкләрен (ия белән хәбәр) табыгыз. (1 балл)

Җәй көне без урманда ял итәбез. 

А) без, итәбез

Б) без, ял итәбез

В) урманда ял итәбез

5. Кайсы рәттә хәзерге заман хикәя фигыль бирелгән? (1 балл)

А)эшлибез, укыйсыз, өйрәнәләр, сибә

Б)өйгә керү, үстерә, яши

В)тыңлау, бару, керү

6. Дөрес тәрҗемәне табыгыз. (1 балл)

Я учу стихотворение, а он решает пример.

А) ул шигырь өйрәнә, ә мин мисал чишәм.

Б) алар әкият укыйлар, ә алар рәсем ясыйлар.

В) мин шигырь өйрәнәм, ә ул мисал чишә.

7. Кайсы рәттә бер төрле хәрефләр куела? (1 балл)

А) д...фт...р, ч...ч...кл...р, д...ресл...к

Б) к...р...нд...ш, ...льбом, пен...л

В) ко...ш, ...ңгыр, б...йр...м

8. Артык сүзне табыгыз. (1 балл)

Көндәлек, бетергеч, укытучы, карандаш, көрәк, каләм

А) бетергеч

Б) каләм

В) көрәк

9. Хаталы җөмләне табыгыз. (1 балл)

А) Фәридәнең тубы карават астына кереп киттеләр.

Б) Олег өй эшен вакытында эшли.

В) Телевизордан кызыклы кино башланды.

10. Боерык фигыль кергән җөмләне табыгыз. (1 балл)

А) Тиздән кыңгырау шалтырады. 

Б) Балалар, вакытында, уйнагыз, җырлагыз, көлегез.

В) Бүген укытучы теманы аңлатты.

11. Бәйлек сүзләр булган рәтте күрсәтегез. (1 балл)

А) чөнки, һәм, яки, ләкин, ә

Б) белән, кебек, чөнки, аша, сыман

В) өстендә, астында, янында, артында, алдында

12. Җөмләнең дөрес тәрҗемәсен табыгыз. (1 балл)

Иртәгә тагын контроль эш.

А) Завтра снова контрольная работа.

Б) Сегодня снова самостоятельная работа.

В) Завтра снова самостоятельная работа.

13. Кайсы рәттә җөмлә төзелеше дөрес бирелгән? (3 балл)

Бүген, диктант, кечкенә, яздык, без, дәрестә.

А) 5, 1, 6, 3, 2, 4.

Б) 3,2,1, 6, 4,5.

В) 2,1,5,6,4,3.

14. Кайсы рәттә мәкаль язылмаган? (2 балл)

А) Китап – белем чишмәсе.

Б) Китапны яратырга кирәк!

В) Китапсыз йорт – тәрәзәсез бүлмә.

15. Билгеле үткән заман хикәя фигыльләрне табыгыз. (2 балл)

А) бай, үтте, калын, болын, ага

Б) килгән, бара, укыды, кояш, дәреслек

В) килде, хәзерләде, ясады, утыртты, тыңлады

Эшне бәяләү: 

Гомуми балл – 21 балл

“5”-21-19 б.

“4”-18-16 б.

“3”-15-13 б.
Татар теле курсы өчен тестның җаваплары

5 нче сыйныф (рус төркеме)

1. Тиешле кушымчаларны куегыз. (1 балл)

Мин укытучы... чәчәк бүләк ит... .

А) -га, -ем

2.Дөрес сүзне куеп, җөмләне дәвам итегез. (1 балл)

Мәктәптә ... музыка уйный

Б) күңелле 

3.Сүзнең антоним парын табыгыз. (1 балл)

Матур – 

В) ямьсез

4.Бирелгән җөмләнең баш кисәкләрен (ия белән хәбәр) табыгыз. (1 балл)

Җәй көне без урманда ял итәбез. 

Б) без, ял итәбез

5. Кайсы рәттә хәзерге заман хикәя фигыль бирелгән? (1 балл)

А)эшлибез, укыйсыз, өйрәнәләр, сибә

6. Дөрес тәрҗемәне табыгыз. (1 балл)

Я учу стихотворение, а он решает пример..

В) мин шигырь өйрәнәм, ә ул мисал чишә.

7. Кайсы рәттә бер төрле хәрефләр куела? (1 балл)

Б) к...р...нд...ш, ...льбом, пен...л

8. Артык сүзне табыгыз. (1 балл)

Көндәлек, бетергеч, укытучы, карандаш, көрәк, каләм

В) көрәк

9. Хаталы җөмләне табыгыз. (1 балл)

А) Фәридәнең тубы карават астына кереп киттеләр.

10. Боерык фигыль кергән җөмләне табыгыз. (1 балл)

Б) Балалар, вакытында, уйнагыз, җырлагыз, көлегез.

11. Бәйлек сүзләр булган рәтне күрсәтегез. (1 балл)

В) өстендә, астында, янында, артында, алдында

12. Җөмләнең дөрес тәрҗемәсен табыгыз. (1 балл)

Иртәгә тагын контроль эш.

А) Завтра снова контрольная работа..

13. Кайсы рәттә җөмлә төзелеше дөрес бирелгән? (1 балл)

Бүген, диктант, кечкенә, яздык, без, дәрестә.

А) 5, 1, 6, 3, 2, 4.

14. Кайсы рәттә мәкаль язылмаган? (1 балл)

Б) Китапны яратырга кирәк!

15. Билгеле үткән заман хикәя фигыльләрне табыгыз. (1 балл)

В) килде, хәзерләде, ясады, утыртты, тыңлады

5 нче сыйныф өчен еллык контроль эш.
1.Түбәндәге сүзләрнең антонимнарын тап:

Бай- салкын-

Зур- биек- 

Калын- Күп- 
2.Җөмләләрдәге хаталарны тап:

1.Татарстан флагында ак,зәңгәр,кызыл төсләр бар.

2.Татарстан гербында ак бүре рәсеме бар.

3.Барс-көчле,җитез җанвар.
3.Предложи другу почитать книгу о Татарстане.Скажи о том,что он из этой книги узнает много интересного о природе Татарстана.

Спроси у друга:

-какие животные обитают в Татарстане;

-какие реки протекают через Татарстан.

4.Күп нокталар урынынасораулар куй.

..............................................

-Без Татарстанда яшибез.

.........................................................

-Татарстанда татарлар,руслар,башкортлар һәм башка милләт кешеләре яши.

...........................................................

-Алар дус һәм тату яшиләр.

..................................................................

5.Скажи другу о том,что надо:

-не пачкать книгу;

-не сгибать уголки книги;

-не трогать книгу грязными руками. 

Эшне бәяләү

80-100 % эш өчен “5” билгесе 

60-80% эш өчен “4” билгесе 

40-60% - “3” билгесе 

0-40% - “2” билгесе куела 

5 нче сыйныф өчен еллык контроль эшнең җаваплары.

1.Түбәндәге сүзләрнең антонимнарын тап:

Бай- ярлы салкын-җылы

Зур- кечкенә биек- тәбәнәк 

Калын- нечкә Күп- аз 

2.Җөмләләрдәге хаталарны тап:

1.Татарстан флагында ак,зәңгәр,кызыл төсләр бар.

2.Татарстан гербында ак бүре рәсеме бар.

3.Барс-көчле,җитез җанвар.

3.Предложи другу почитать книгу о Татарстане.

Дустым,Татарстан турында китап укы.

Спроси у друга:

-какие животные обитают в Татарстане;-Дустым,Татарстанда нинди хайваннар яши?.

-какие реки протекают через Татарстан.-Дустым,Татарстан аша нинди елгалар ага?.

4..Күп нокталар урынынасораулар куй.

.-.Сез кайда яшисез?

-Без Татарстанда яшибез.

-Татрстанда нинди милләт кешеләре яши.

-Татарстанда татарлар,руслар,башкортлар һәм башка милләт кешеләре яши.

.Алар ничек яшиләр?

-Алар дус һәм тату яшиләр.

5.Скажи другу о том,что надо:

-не пачкать книгу;-Дустым,китапны пычыратмаска кирәк.

-не сгибать уголки книги;-Дустым, китап почмакларын бөкләмәскә кирәк.

-не трогать книгу грязными руками.-Дустым, китапны пычырак куллар белән тотмаска кирәк.
5 сыйныф рус төркеме өчен татар теленнән якынча еллык контроль эш үрнәге
А-1. Ө яки е хәрефен сайлап, сүзләрне дөрес языгыз: (4б.) 

К...нд...зг... Т...нг... иртәнг... т...шк...

А-2. Кирәкле кушымчаларны сайлап языгыз.(1б.)

Көндезге ике... соң мин өйгә кайтам.

а) –тән; б) -дән; в) –нән

А-3.Сорау һәм жавапларны парлап күрсәтегез.(3б.)

а)сәгать ничәдә? 

б)сәгать ничәгә?

в) сәгать ничә? 

а)_____төнге сәгать икегә

б)_____төнге сәгать икедә

в)төнге сәгать ике

А-4.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.(2б.)

половине шестого утра

а)иртәнге алтыда

б)иртәнге алтынчы яртыда

в)иртәнге алтынчыда

А-5. Сүзләрнең тәрҗемәсен табыгыз.(4б)

1)без 10-ти минут 12 уникенче ярты 

2)половина 12-го 12 сәгать 10 минут

3)12 часов 10 минут уникенче ярты

4)10 минут 12-го 10минуттан 12 тула 

В-1. Һәр юлга инфинитив формасындагы (нишләргә?)берничә фигыль языгыз(3б)

Иртәрәк __________________________

Озаграк ____________________________

Төгәлрәк___________________________

В-2.Кирәкле фигыльне табыгыз. (1б) 

Кечкенэ кыз,_________яңа курчагы белән уйный.

а) елый-елый; б) шатлана-шатлана; в) йоклый-йоклый

В-3. Бу фигыль нинди сорауга жавап бирә?(1б)

Көн саен саф һавада йөрергәкирәк.

а) Нишли? б) Нишләр? в)Нишләргә?

В-4. Исем һәм сыйфатларны парлап, сүзтезмәләрне татарча языгыз(5б)

кирәкле тапшырулар, кызыклы шигырь, 

файдалы киңәшләр, саф һава, буш вакыт

свежий воздух

интересное стихотворение

свободное время 

полезные советы 

нужные передачи 

В-5.Җөмләдә фигыльләрне дөрес куегыз.(2б)

Лилия әле генә______ өйрәнде,ул әле бик тиз _____алмый.

а) укый; б) укырга; в) укый-укый.

В-6. Фигыльләрнең тәрҗемәләрен табыгыз.(3б)

Утырып яз сиди и пиши

Язып утыр сидя пиши

Санап ал возьми посчитав

С-1.Сорауларга җавап бирегез.(5б)

Син ял көне нишләргә яратасың?
______________________________________________________________
С-2.Син буш вакытта нишләргә яратмыйсың?(3б.)
С-3.Гаиләгез турында языгыз.(3б.)

Буш вакытта кем нишләргә ярата?

_______________________________________

________________________________________
Бәяләү нормалары:

“5” ______ 40-38 балл

“4” ______ 37 -34 балл

“3”______ 33-28 балл

“2”______ 27 балл

5 сыйныф рус төркеме өчен татар теленнән якынча еллык контроль эш үрнәгенә җаваплар:

А-1. Ө яки е хәрефен сайлап, сүзләрне дөрес языгыз: 

К..ө.нд.е..зг..е. 

Т.ө..нг.е.. иртәнг.е.. т.ө..шк.е..

А-2. Кирәкле кушымчаларны сайлап языгыз.

Көндезге ике... соң мин өйгә кайтам.

б) -дән; 

А-3.Сорау һәм жавапларны парлап күрсәтегез.

а)-б) 

б)-а)

в) –в)

А-4.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

половине шестого утра

б)иртәнге алтынчы яртыда

А-5. Сүзләрнең тәрҗемәсен табыгыз.

1)без 10-ти минут 12 2 уникенче ярты 

2)половина 12-го 3 12 сәгать 10 минут

3)12 часов 10 минут 4 уникенче 10 минут

4)10 минут 12-го 1 10минуттан 12 тула 

В-1. Һәр юлга инфинитив формасындагы (нишләргә?))берничә фигыль языгыз

Иртәрәк __кайтырга,ятарга________________________

Озаграк ___уйнарга, торырга_________________________

Төгәлрәк___әйтергә, санарга________________________

В-2.Кирәкле фигыльне табыгыз. 

Кечкенэ кыз,_________яңа курчагы белән уйный.

б) шатлана-шатлана; 

В-3. Бу фигыль нинди сорауга жавап бирә?

Көн саен саф Ьавада йөрергәкирәк. в)Нишләргә?

В-4. Исем һәм сыйфатларны парлап, сүзтезмәләрне татарча языгыз:

кирәкле тапшырулар-нужные передачи, кызыклы шигырь-интересное стихотворение, 

файдалы киңәшләр-полезные советы, саф һава-свежий воздух, буш вакыт-свободное время
В-5.Җөмләдә фигыльләрне дөрес куегыз.

Лилия әле генә___б___ өйрәнде,ул әле бик тиз __а___алмый.

В-6. Фигыльләрнең тәрҗемәләрен табыгыз.

1Утырып яз 2 сиди и пиши

2Язып утыр 1 сидя пиши

3Санап ал 3 возьми посчитав

С-1.Сорауларга җавап бирегез.

Син ял көне нишләргә яратасың?
_Мин ял көне_____________________________________________________________

С-2.Син буш вакытта нишләргә яратмыйсың?

Мин буш вакытымда.....

С-3.Гаиләгез турында языгыз.

Буш вакытта кем нишләргә ярата?

_______________________________________

________________________________________
5 сыйныфта еллык контроль эш биремнәре

1. Исемнәрне килеш белән төрләндереп яз: мәктәп, дәреслек.(6б)

2. Җөмләләрне тәмамлап яз(3б)

Без Татарстан Республикасында (нишлибез?).... .

Ул кичә урманга (нишләгән?).... .

Мин иртәгә шәһәргә (нишләячәкмен?).... .

3. Сүзләрнең антонимнарын яз –(5б)

Әйе – 

зур- 

иртә- 

ак- 

начар –

4. Диалогны тулыландырып яз(3б)

-.....................................?

- Мин шәһәрдә яшим. Ә син?

-.......................................... .

-Сиңа Яшел Үзән шәһәре ошыймы? Ни өчен?

-........... , чөнки ............................... .

5 “Татар теле дәресендә” темасына карата 5 -6 җөмлә яз.(5б)


Бәяләү нормалары:

“5” ______ 22-20 балл

“4” ______ 19 -17 балл

“3”______ 16-13 балл

“2”______ 12 балл

5 сыйныфта еллык контроль эш биремнәренә җаваплар

Исемнәрне килеш белән төрләндереп яз: 

Б.к мәктәп, дәреслек.

И.к.мәктәпнең,дәреслекнең

Ю.к.мәктәпкә, дәреслеккә

Т.к.мәктәпне, дәреслекне

Ч.к. мәктәптән,дәреслектән

У.-В.к.мәктәптә,дәреслектә

2. Җөмләләрне тәмамлап яз:

Без Татарстан Республикасында (нишлибез?)..яшибез.. .

Ул кичә урманга (нишләгән?).барган... .

Мин иртәгә шәһәргә (нишләячәкмен?). барачакмын... .

3. Сүзләрнең антонимнарын яз –

Әйе – юк

зур- кечкенә

иртә- кич

ак- кара

начар –яхшы

4. Диалогны тулыландырып яз:

-..Син кайда яшисең.?

- Мин шәһәрдә яшим. Ә син?

-....Мин авылда торам...................................... .

-Сиңа Түбән Кама шәһәре ошыймы? Ни өчен?

-Ошый , чөнки ..ул яшь,матур кала............................. .

5 “Татар теле дәресендә” темасына карата 5 -6 җөмлә яз.

Без татар теле дәресендә тәрҗемә итәбез. Дәреслектә бирелгән ситуатив биремнәрне үтибез. Бүлек тәмамлангач контроль эш эшлибез.Һ.б.

6нчы сыйныф өчен татар теленнән контроль үлчәү материаллары
Аңлатма язуы.

6 нчы сыйныф өчен контроль үлчәү материаллары укучыларының татар теленнән белем дәрәҗәләрен ачыклау, аларда телгә карата кызыксыну уяту, белемнәрен үстерү максатыннан әзерләнде. 

Материаллар6 сыйныфта татар теле укыту программаларында каралган таләп һәм биремнәргә нигезләнеп төзелде.

Материалларның бирелеше һәм бүленеше 6 нчы сыйныф өчен булган дәреслек үрнәгендә алып барылды. Текстлар һәм аларның биремнәре укучыларның яшь үзенчәлекләрен исәпкә алып бирелде. Контроль үлчәү материаллары “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр” дигән җыентыктан (авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. Яр Чаллы. 2014) һәм “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) дигән җыентыктан алынды.
Контроль эш №1– Кереш контроль эш.

Бурычлар: 

1. 
   Ялгызлык һәм уртаклык исемнәре. 
2. 
   Тартым һәм килеш белән төрләнгән исемнәрнең берлек һәм күплек сандагы кушымчаларын аера белү.
3. 
   Тамыр, кушма парлы, тезмә исемнәрнең ясалышы, аларның сөйләмдә куллануын кабатлау.
4. 
   Исемнәргә кушымчалар ялгану тәртибе.
5. 
   Сыйфат дәрәҗәләре белән таныштыру, аларны сөйләмдә куллану.
6. 
   Микъдар, тәртип, җыю саннарын аера белү.
7. 
   Мин, син, ул зат алмашлыкларының, төшем килешләрендә сөйләмдә куллана белү.
8. 
   Зат алмашлыкларының урын-вакыт килешендә сөйләмдә куллану.
9. 
   Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлыкта һәм юклыкта зат-сан белән төрләнеше.
10. 
    Билгеле үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта һәм юклыкта зат-сан белән төрләнеше.
11. 
    Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта зат-сан белән төрләнеше белән танышу.
12. 
    Боерык фигыльнең барлыкта һәм юклыкта 2нче затта төрләнешен сөйләмдә куллану. 
13. 
    Фигыльнең инфинитив формасын сөйләмдә куллану.
14. 
    Фигыльнең инфинитив формасын модаль сүзләр (кирәк, кирәкми, ярый, ярамый) белән сөйләмдә куллану
15. 
    . Эшләргә телим – төзелмәсен сөйләмдә куллану.
16. 
    Өчен, шикелле бәйлекләрен сөйләмдә куллану.
17. 
    Кереш сүзләрне (минемчә, синеңчә, билгеле, әлбәттә, беренчедән, минем фикеремчә) сөйләмдә куллану.

Контроль эш №2– Тема: «Яңа уку елы башлана».

Бурычлар: 

«Инфинитив + ярыймы (мөмкинме )» төзелмәсе. Исемнәрнең тартым белән төрләнеше, рөхсәт итегез әле (итегезче).

Транскрипция билгеләре.

Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Нинди? кайда? ничә? ничек?

Китап балчыктан ясалган төзелмәсе.

Исем ясагыч кушымчалар.

Бәйлекләр.

Иялек килеше.

Боерык фигыльнең зат-сан белән төрләнеше.

Контроль эш №3 – Тема: «Без-булышчылар».

Бурычлар: 

«III зат берлек сан хәзерге заман хикәя фигыль + беләм» төзелмәсе.

«Боерык фигыль + әле» төзелмәсе.

Шарт фигыль.

Шарт фигыльнең зат- сан белән төрләнеше.

Сыйфат дәрәҗәләре.

Кереш сүзләр.

Сорау җөмләләр.

Шарт фигыльле җөмләләр

Теләк белдерү формасы: инфинитив + телим

Бәйлек сүзләр. Малайларның берсе

төзелмәсе.

Исемнәргә тартым һәм килеш кушымчаларының ялгану тәртибен искә төшерү.

Контроль эш №4– Тема: «Туган җирем-Татарстан».

Бурычлар: 

Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше

Үткән заман сыйфат фигыльләр: көтелгән кунак, укыган китап,

сөйләгән шигырь.

Урын, вакыт, охшату-чагыштыру рәвешләре.

Алынма сүзләр.

Ия белән хәбәр арасында сызык.

Чөнки, шуңа күрә теркәгечләрен сөйләмдә куллану.

Аркылы бәйлеге. Идел Чулман- нан зуррак төзелмәсе. «Исем+исем»,«сыйфат+исем»сүзтезмәләре.

Контроль эш №5 

Бурычлар: 

1.Тартымлы исемнәрнең килешләрдә төрләнеше белән танышу, текстта аңлый белү.

2.-лык/-лек, -чы/-че исем ясагыч кушымчалары белән таныштыру.

3.Рәвеш белән таныштыру.

4.Сорау, күрсәтү алмашлыкларын сөйләмдә тану, дөрес куллану.

5.Билгеле киләчәк заман хикәя фигыльнең барлыкта зат-сан белән төрләнеше белән танышу.

6.Билгесез киләчәк заман хикәя фигыльнең барлыкта зат-сан белән төрләнеше белән танышу.

7.Боерык фигыльнең барлыкта һәм юклыкта зат-сан белән төрләнешен сөйләмдә куллану.

8.Шарт фигыльнең барлыкта һәм юклыкта зат-санда төрләнеше белән таныштыру.

9.Процессның башлануын, дәвам итүен, тәмамлануын (укый башлады, укып тора, укып бетерде); теләкне (барасым килә); мөмкинлек/мөмкин түгеллекне(бара алам, бара алмыйм) белдерә торган модаль мәгънәле аналитик формалы фигыльләрнең сөйләмдә кулланылышы.

10.Белән, кебек, өчен, соң, аша бәйлекләренең исемнәр һәм алмашлыклар белән кулланылышы.

11.Бәхеткә каршы, кызганычка каршы, киресенчә кереш сүзләрен сөйләмдә куллану.

Контроль эшләрне бәяләү нормалары 

А өлешенең дөрес сайланган җаваплары 1 балл белән бәяләнә. В1-В2 биремнәре өчен 5 шәр балл билгеләнелә. С 1 өлешенә 5 балл билгеләнә. (100%) 

80-100 % эш өчен “5” билгесе 

60-80% эш өчен “4” билгесе 

40-60% - “3” билгесе 

0-40% - “2” билгесе куела

Сүзлек диктантын бәяләү.

“5” – хатасыз эш.

“4” – 1 хата, 1 төзәтү.

“3” – 2 хата, 1 төзәтү.

”2” – 3-4 хата.

Диктант түбәндәгечә бәяләнә:

“5” – хаталар һәм төзәтүләр юк, эш пөхтә, ачык язылган.

“4” – 2 орфографик, 1 пунктуацион хата яисә 1 орфографик хата, 2 пунктуацион хата.

“3” – 3 орфографик, 2 пунктуацион хата яисә 5 орфографик хата, 1 пунктуацион хата.

“2” – 6-7 орфографик хата.

Изложение һәм сочинениене бәяләү.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, 1 орфографик һәм 1 пунктуацион яки 1грамматик хатасы булган эшкә - “5”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган,ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән,2-3 орфографик һәм пунктуацион яки 2-3 грамматик хатасы булган эшкә -“4”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган, 4-6 орфографик һәм пунктуацион яки 4-6 грамматик хатасы булган эшкә -“3”ле;

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7дән артык орфографик һәм пунктуацион яки 7 грамматик хатасы булган эшкә -“2”ле.

6 нчы сыйныф укучысы_______________________________________________________

кереш контроль эше
А1. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Искиткеч

а) уважаемый;

б) изумительно;

в) красиво.

А2. Боерык фигыльнең сораулары:

а) нишлә, нишләмә?

б) нишли, нишләми?

в) нишләргә, нишләмәскә?

АЗ. Хәзерге заман хикәя фигыльнең кушымчалары.

а) - са, -а, -ый;

б) - а, -ә, -ый, -и;

в) - и, -а, -ый, -ргә.

А4. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Половина девятого.

а) Тугызынчы яртыда;

б) Тугызынчы ярты;

в) Тугызынчы яртыга.

А5. Билгеле үткән заман хикәя фигыльнең кушымчалары.

а) -ды, -ты, -де, -те;

б) -ган, -ды, -ты;

в) -кән, -гән, -ды, -де;

А6. Инфинитивның сораулары.

а) нишли, нишләргә?

б) нишләргә, нишләмәскә?

в) нишләргә, нишләми?

А7. Бирелгән сыйфат нинди дәрәҗәдә?

Кызгылт

а) гади;

б) артыклык;

в) кимлек.

А8. Чтобы выразить желание используется:

а) сыйфат+телим;

б) инфинитив + телим;

в) исем + телим.

А9. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Өстәл астыннан

а) под стол;

б) из-под стола;

в) под столом.

А10.1нче зат тартым кушымчалары:

а) -ым, -ем, -ебез,-ыбыз,-м;

б) -ебез, -егез, -м, -ы;

в) - ем, -ыбыз, -ләре.

В1. Как скажешь о том, что:

-Катя идет со школы;

-На уроке нельзя шуметь;

-Ты готовишь уроки;

-Ты убираешь комнату;

-Ты не читаешь книгу.

В2. Как спросишь у друга:

- принес ли он хлеб; когда у него день рождения
- есть ли у него зеленый карандаш; 

-умеет ли он плавать; 

-любит ли он собак; 

-знает ли он историю Татарстана.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

“Минем җәйге каникулларым ”.
Контроль эш №2–Тема: «Яңа уку елы башлана».

1. 
   Тиешле кушымчалар куеп, җөмләләрне күчереп яз.

1) Ренат... мөстәкыйль эше... хаталар күп түгел. 2) Без Җәвад Тәрҗеманов... “Якын дус” шигыре... ятладык. 3) Укытучы апа көндәлегем... бишле куйды. 4) Дустым белән футбол секциясе... йөрибез. 5) Мәктәп китапханәсе... кызыклы китап алдым.

2. 
   Как скажшь, если:

-вы учитесь в 6 классе;

- у вас сегодня 5 уроков;

-тебе нужны тетради в клетку, а не в линейку;

-уроки начинаются в половине 9-го; 

- ты любишь читать книги о животных.

3. 
   Спроси у друга:

- чья эта книга;

-сколько стоит эта книга;

- нужна ли ему эта книга;

- нет ли у них дома книги о Казани;

- где находится городская библиотека.

4. 
   Вырази желание:

• 
  стать переводчиком;
• 
  записаться на баскетбол;
• 
  получить пятёрку по татарскому языку;

- купить новый русско-татарский словарь;

- сходить в сельскую библиотеку. 

5. 
   Посоветуй другу:

- беречь книги;

- домашнее задание записывать в дневник;

- не опаздывать на урок.

- отвечать на уроках хорошо;

- своевременно заполнять дневник.
Контроль эш №3 – Тема: «Без-булышчылар».

1.Тагын нинди кереш сүзләр беләсең? Дәвам ит.

2.Попроси сестру(брата) помочь тебе:

-решить задачу;

-перевести рассказ;

-нести тяжелую сумку;

-выбрать красивое платье;

-накрыть стол.

3.Поблагодари сестру или брата за то, что помогли:

-решить задачу;

-перевести рассказ;

-нести тяжелую сумку.

4. Төшеп калган репликаларны өстәп, диалогны яз.

-Рома, синең әтиең кем булып эшли7

- ... .

- Ә ул кайда эшли?

- ... .

5. Сообщи о том, что :

- однажды мама Ахмета заболела;

-ей захотелось попить холодной воды;

-на улице очень жарко;

-Ахмет принес воду из колодца;

- Ахмет солгал маме.

Контроль эш №4– Тема: «Туган җирем-Татарстан».

А1. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Знаменитый художник

а) атаклы рәссам;

б) атаклы язучы;

в) атаклы җырчы.

А2. Хаталы җөмләне табыгыз.

а) Салих Сәйдәшев -татар халкының күренекле рәссамы;

б) Роберт Миңнуллин - татар халкының күренекле шагыйре;

в) Заһидулла Яруллин - татар халкының күренекле композиторы. 

АЗ. Муса Җәлил кем ул?

а) язучы;

б) шагыйрь;

в) җырчы.

А4. Суык Бабай нинди бәйрәмгә килә?

а) Сабантуй;

б) Яңа ел;

в) Белем бәйрәме.

А5. Төшем килеше кушымчалары:

а) -не, -ны;

б) -на, -не;

в) -ны, -ни.

А6. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Всегда

а) һәр көн;

б) һәрвакыт;

в) гел.

А7.Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Фәнимә, иде, гына, бер, утыра, почмакта, тын.

а) 7, 4, 5, 3,2, 6,1;

б) 1,4,6, 7, 3,5, 2;

в) 4, 3,7, 6, 2, 1,5.

А8.Бирелгән сүзгә сорау куегыз.

Ишегалдында.

а) кая?

б) кайда?

в) кайдан?

А9.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

У меня болит голова.

а) Баш авырта;

б) Йөрәгем авырта;

в)Минем башым авырта.

А10.Дөрес кушымчаны куегыз.

Сашаның әбисе... йөрәге авырта.

а) -нэ; б) -нең; в) -н; г) -ннэн.

А11.Чын дус нинди була?

а) гадел, миңа булыша, ышанычлы;

б) ярдәмчел, алдакчы, миңа ышана;

в) авыр хәлдә калдырмый, саран.

А12.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Семь девочек.

а) җиде кызлар; б) җидәү кыз; в) җиде кыз.

А13. Шәүкәт Галиев кем ул?

а) язучы;

б) рәссам;

в) шагыйрь.

А14. Татарстанда ничә дәүләт теле бар?

а) 1;

б) 2;

в) 3.

А15. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

И. Шакиров-любимый певец татарского народа.

а) И.Шакиров- татар халкының яраткан рәссамы;

б) И. Шакиров-татар халкының яраткан язучысы;

в) И. Шакиров-татар халкының яраткан җырчысы.

В1. Как скажете о том, что:

-вы вчера были в походе;

- не хотите пить сок;

- хотите идти в кино;

- одолжили другу деньги;

- у вас болит голова.

В2. Спросите у друга:

-красивы ли их родные края;

-играет ли он зимой на улице;

-читает ли он стихи Шауката Галиева;

-не забыл ли он попросить деньги у мамы;

-есть ли у него хороший друг.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

“Мин туган көнемне ничек үткәрәм”.
Контроль эш №5 

А1. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Самые близкие люди.

а) Иң якын дуслар;

б) Иң якын кешеләр;

в) Якын кешеләр.

А2. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Башлый, күзләре, Юлдашның, яна, ут.

а) 5, 3, 4,2,1;

б) 3, 2, 5, 4,1;

в) 2, 4, 5,3, 1.

АЗ. Дөрес кушымчаны табыгыз.

Шәнәргә бар...... миңа рәхәт булыр иде.

а) -ыйм;

б) -сам;

в) -масам.

А4. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Минем чәй эчәсем килә.

а) Я попил чай;

б) Я хочу попить чай;

в) Я буду пить чай.

А5. Дөрес сүзне табыгыз.

Этләр яхшы ... булганнар.

а) кушаматлы;

б) элемтәче;

в) яралы.

А6. Килеш кушымчасын куегыз.

Сугыш вакыты... этләр 300 танкны юк иткәннәр.

а) -ның;

б) -нда;

в) -ннан.

А7. Унга унны кушкач , ничә була?

а) унбиш;

б) егерме;

в) утыз.

А8. Бирелгән сүзләрдән җөмлә төзегез.

Кечкенәдән, үк, сакларга, сәламәтлекне, кирәк.

а) 5,3,2,1,4;

б) 4,1,2,3,5;

в) 3,4,2,5,1.

А9. Дөрес җөмләне табыгыз.

а) Сәламәт булу өчен, соң торырга кирәк;

б) Сәламәт булу өчен, аз ашарга кирәк;

в) Сәламәт булу өчен, иртән зарядка ясарга кирәк. 

А10. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Делает много открытий.

а) Күп ачышлар ясый;

б) Күп ачыш ясады;

в) Күп ачышлар ясаячак.

А11. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

астында

а) над; б) под; в) через.

А12. Дөрес сүзне куегыз.

Чишмә алан ... үтә дә елгага кушыла.

а) янында; б) аша; в) уртасында.

А13.Бирелгән сүздә ничә хәреф, ничә аваз?

Җыелдылар.

а) 9 - 9;

б)9- 10;

в) 10-9.

А14. Бирелгән сүзләрдән җөмлә төзегез.

Светофорда, чыгарга, кызыл ут, ярамый, янганда.

а) 5, 4, 1,2,3;

б)1, 3,5, 2,4;

в) 2,5,3, 1,4.

А15. Дөрес тәрҗемәне габыгыз.

Он не стал ждать, когда загорится зеленый свет.

а) Юлда яшел ут яна иде;

б) Ул яшел ут янганын көтте;

в) Ул яшел ут янганын көтмәде.

В1. Как скажете о том, что:

- вы хотите поехать в деревню;

- ваш дедушка здоров, потому что каждый день делает зарядку;

-вас учитель научил беречь природу;

- у бабушки болят глаза;

- не хотите играть в зале.

В2. Спросите у друга:

- играет ли он в шахматы;

- закаляется ли он;

- знает ли он правила дорожного движения;

- хочет ли он работать переводчиком;

- знает ли он про повадки собак.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

” Какие правила дорожного движения я знаю и соблюдаю?“.
Бәяләү нормалары 

А өлешенең дөрес сайланган җаваплары 1 балл белән бәяләнә. 

В1-В2 биремнәре өчен 5 шәр балл билгеләнелә. 

С 1 өлешенә 5 балл билгеләнә. Барысы – 30 балл.

26-30 баллга -“5” билгесе;

21-25 баллга - “4” билгесе;

16-20 баллга - “3” билгесе;

0-15 баллга - “2” билгесе куела. 
Сүзлек диктанты

Дуслар белән күңелле

Гадел игътибарлы, алдашмый, авыр хәлдә калдырмый, яхшылык эшли, гафу үтенә, рөхсәт сорый, тапкыр, өлгер, тыйнак, мактанчык.

Сүзлек диктанты

Табигать белән бергә

Хайваннар, кошлар, сакла, ташлама, сындырма, чүпләмә, пычратма, ыргыта, янгын, учак яга.

Сүзлек диктанты

Сәләмәт тәндә –сәләмәт акыл

Биеклеккә сикерә, узыша, үткәрелә, көч сынаша, сәламәтлек, ярыша, начар гадәт, спорт түгәрәге, яхшы киңәш.

Изложение

Казан- Татарстанның башкаласы

Казан – зур һәм матур шәһәр. Казан – Татарстанның башкаласы. Казанда миллионнан артык кеше яши. Казанда театрлар, цирк, зоопрак, аквопарк һәм бик күп музейлар бар. Казанда метро төзелде. Мин әтием һәм әнием белән Казанга еш барам. Анда безнең якын туганнарыбыз яши.

7нче сыйныф өчен татар теленнән контроль үлчәү материаллары

Аңлатма язуы.

7 нче сыйныф өчен контроль үлчәү материаллары укучыларының татар теленнән белем дәрәҗәләрен ачыклау, аларда телгә карата кызыксыну уяту, белемнәрен үстерү максатыннан әзерләнде. Материаллар 7 сыйныфта татар теле укыту программаларында каралган таләп һәм биремнәргә нигезләнеп төзелде.

Материалларның бирелеше һәм бүленеше 7 сыйныф өчен булган дәреслек үрнәгендә алып барылды. Текстлар һәм аларның биремнәре укучыларның яшь үзенчәлекләрен исәпкә алып бирелде. Контроль үлчәү материаллары “Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр” дигән җыентыктан (авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. Яр Чаллы. 2014) һәм “5-9 сыйныфларның рус төркемнәрендә укучы балаларның татар теленнән белемнәрен тикшерү өчен контроль биремнәр” (Д.М.Гыйльманова. Яр Чаллы. 2008) дигән җыентыктан һәм 7 нче сыйныфы дәреслегеннән алынды.

7 нче сыйныф рус төркемнәре өчен кереш контроль бирем

А1. 1 нче зат тартым кушымчаларын табыгыз.

а) -сың, -сең,-быз;

б) -ым, -ем, -ыбыз, -ебез;

в) - ы, -ым, -м, -е.

А2. 3 нче зат тартым кушымчаларын табыгыз.

а) -ы, -е, -ыгыз, -лары;

б) - лары, -ләре, -ы, -е;

в) - ым, -лары, -ебез, -е.

АЗ. Дөрес кушымчаны куегыз.

1. 
   Минем дәфтәр.... битләре чиста.

а) - ымның;

б) -емгә;

в) -емнең.

А4. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Булган, татарларда, ел, китаплар, мең, элек, кулъязма, моннан.

а) 1,8, 5,4, 7, 3, 6, 2;

б)2, 8, 5, 3,6, 7,4, 1;

в) 2, 4, 8, 6, 5, 1,7,3.

А5.Иялек килешенең сораулары.

а) кемнең; нәрсәгә?

б) кемне? нәрсәдә?

в) кемнең? нәрсәнең?

А6. Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең кушымчалары.

а) - ды,-де, -ган;

б) - ган, -гән, -кан, -кән;

в) - ган, -гән, -ты, -кән.

А7. Дөрес кушымчаны куегыз.

Ул кичә безгә кил...., мип аны күрмәдем.

а)-гәч;

б) -гән;

в)-ган.

А8. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Кайткач.

а) когда ушел; б) после того, как пришел; в) когда вернулся.

А9. Шарт фигыль кушымчалары.

а) -са, -сы, -си, -маса;

б) -маса, -мәсә, -са, -сә;

в) -сә, -су, -мыйса, -мисә.

А10. Дөрес кушымчаны куегыз.

Эшлә... эш, эшләмәсәң сәбәп табыла. 

а) –мәсә; б) -сәң; в) -маса.

А11. Боерык фигыльнең сораулары.

а) нишли?

б) нишлә?

в) нишләсә?

А12. Дөрес кушымчаларны куегыз.

Татарстанның үз герб..., уз флаг... бар.

а) -е, -ы;

б) -ы, -ы;

в) -е, -е.

А13.Чыгыш килеше кушымчалары.

а) -дан, -та, -нан, -тан;

б) -нан, -нән,- дан,-дән;

в) - тан, -тән, -да, -нән.

А14. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

1. 
   во дворе

а) урамда; б) ишегалдында; в) урманда.

А15. Дөрес сүзне куегыз.

Безнең авыл елга урнашкан.

а) аша; б) өстендә; в) буенда.

В1. 

- Спросите друга, нет ли у него книги о Казани;

• 
  Как скажете, что у него нет времени;
• 
  Скажите о том, что нельзя пачкать дневник;
• 
  Как скажете о том, что тебе хочется прочитать эту книгу;
• 
  Посоветуй другу , послушать песни С. Садыковой.

В2. Составьте диалог по схеме.

-Вопрос;

-Ответ;

-Удивление;

-Восхищение.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:“ Минем җәйге ялларым”.
7 нче сыйныф рус төркемнәре өчен 1 нче чирек контроль эше

А1. Дөрес кушымчаны куегыз.

Беренче сентябрь.... җылы булса, көн күңелле була.

а) - ның;

б) - дә;

в) - не

А2. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Чәчәкләр үстерергә ярата..

а) Любит дарить цветы;

б) Любит выращивать цветы;

в) Любит ухаживать за цветами.

АЗ. Дөрес сүзне куегыз.

Дәрестә ... сөйләшергә ярамый.

а) дөрес;

б) кычкырып;

в) пышылдап.

А4. Алар мәктәпкә баралар.

а) төнлә;

б) сөйләшә-сөйләшә;

в) йөзеп.

А5. Иянең сораулары.

а) нинди? кем?

б) кемне? кайсы?

в) кем? нәрсә?

А6. Хәл фигыль кушымчалары.

а) -гач, -п, -лар, -ны;

б) -п, -а/-а, -гач, -канчы;

в) -еп, -п, -ган, -гәнче.

А7. Хәзерге заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -ларга, -ый, -а, -ды;

б) -а, -ә, -ый, -и;

в) -нчы, -ган, -и, -а.

А8. Билгеле үткән заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -а, -ган,- и, -ды;

б) -нче, -лар, -ләр,-н;

в) -ды, -де, -ты, -те.

А9. Билгесез үткән заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -ачак, -ячак, -әчәк, -ячәк;

б) - ган, -гән, -кан, -кән;

в) - а, -ә, -ый, -и.

А10. Рәвешләр рәтен табыгыз:

а) ак, матур, тиз;

б) тиз, әкрен, кичә;

в) кичә, уйнап, кызыл.

А11. Боерык фигыльнең сораулары.

а) нишләргә? нишләмәскә?

б) нишләгән? нтшләмәгән?

в) нишлә? нишләмә?

А12. Антоним парларын табыгыз.

белемле

а) акыллы; 6) надан; в) усал.

А13. Дөрес сүзне куегыз.

Гыйззатуллин училищены... качты.

а) уйнап; б) ташлап; в) йөгереп.

А14. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Белми, татар, Коля, шуңа күрә, ялкау, телен, бик.

а) 6,7, 5, 4, 1,3,2;

б) 3,7, 5,4, 2,6, 1;

в) 7, 4, 6, 3, 1, 2, 5.

А15. Уңай сыйфатлар рәтен табыгыз.

а) тырыш, ялкау, белемле;

б) акыллы, максатка ирешүчән, игътибарлы;

в) җитди, тәртипсез, уңган.

В1. Посоветуй другу:

-бережно обращаться с книгой;

- внимательно слушать учителя;

- не писать с ошибками;

- быстрее думать;

- быть скромным.

В2. Как скажете о том, что:

- Марат вышел к доске;

- вы задание не поняли;

- вы идете на вечер Разиля Валеева;

- скромность украшает человека;

-нельзя смеяться над недостатками людей.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

“Минем яраткан дәресем ”.

7 нче сыйныф рус төркемнәре өчен 2 нче чирек өчен контроль эш
А1. Шарт фигыльнең сораулары.

а) нишләсә? нишли?

б) нишләмәсә? нишләсә?

в) нишләсә? нишләргә?

А2. Шарт фигыль кушымчалары.

а) -сын, -са, -сең;

б) -са, -сә;

в) -сә, - сын,- са.

АЗ. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Әдәпле

а) вежливый; б) воспитанный; в) грубый.

А4. Сүзләрдән җөмлә төзегез.

Саклый, дә, барлык, әдәп, кешеләр, кагыйдәләрен.

а) 6,4, 3,2,1,5;

б) 3,2,6, 1,5,4;

в) 4, 6, 3,5, 2. 1.

А5. Исем фигыльнең сораулары.

а) нишләрг ә? нишләсә?

б) нишләү? нишләмәү?

в) нишләсә? нишләмәсә?

А6. Исем фигыль кушымчалары.

а) -у, -мау, - ү, -мәү;

б) -лау, -ләү, -сау,-сәү;

в) -дәү, -ларга, -са, -у.

А7. Тезмә фигыльләрнең дөрес тәрҗемәсен табыгыз.

Тотып торды.

а) вынес; б) держал; в) купил.

Тәгәрәп китте.

а) проехал; б) покатил; в) уехал.

А8. Аергычның сораулары.

а) нинди? ничәнче? кайсы?

б) кемнең? нәрсәнең? кая?

в) кайсын? кайчан? кемнең?

А9.Тәмамлыкның сораулары.

а) кемгә? нәрсә? нишли?

б) нәрсәне? кемгә? кемнән?

в) нәрсәдән? нишләргә? кемдә?

А10. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Встреча с одноклассником.

а) сыйныфташ белән очрашу;

б) сыйныфташтан сорау;

в) сыйныфташ белән бәхәсләшү.

А11. Хәл фигыль кушымчалары.

а) –п, ып/-еп, бара-бара, -гач/-гәч, -кач/-кәч, -ганчы/-гәнче;

б) - ыйсы, -учы, -а/ә + торган;

в) -әчәк, -учы, -үче, -ар,-әр.

А12.Билгесез үткән заман сыйфат фигыль кушымчалары.

а) - ар, -әр, -кан, -кән;

б) - ган, -гән, -кан, -кән;

в) - ган, -гән, -учы, -үче.

А13.Билгеле киләчәк заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -ачак –әчәк, -ячак, -ячәк;

б) -ыйсы, -исе, -ар, -үче;

в) - р, -ар, -ган, -кан.

А14.Антоним парларын табыгыз.

1. Мактанчык

а) хвастун; б) лентяй; в) скупой.

А15. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

һәркем

а) любой; б) каждый; в) везде.

В1.Как скажете о том , что:

-друг- другу всегда нужно помогать;

- воспитанный человек уступает место старшим;

- вы любите кататься на санках;

- вы любите праздники;

- вы купили билеты к предстоящему спектаклю.

В2. Спросите у друга: 

- поет ли он в свободное время;

- ходит ли он на концерты артистов, приехавших из Казани;

-любит ли он посещать музеи;

- считает ли он себя воспитанным;

- уступает ли он место в трамвае старшим.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

“Минем буш вакытым.”


7 нче сыйныф рус төркемнәре өчен 3 нче чирек контроль эше

А1. Сүзләрдән җөмлә төзеп языгыз.

Момкин, әлбәттә, хаклы, өлкәннәр дә, булырга, кечкенәләр дә.

а) 2, 5, 4, 6, 1,3; б) 1,3, 6, 4, 2, 5; в) 2, 4, 6, 3,5,1.

А2. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Бурыч

а) природа; б) долг; в) век.

АЗ.Нокталар урынына теләк фигыль кушымчаларын куегыз.

Шәһәр урамнары чисталыгы өчен көрәш..., пычрат...

а) -ыйк, -ик; б) -ик, -мыйк; в) -мик, -ыйк.

2. Апа, иртәгә урманга бар..., чөнки көн салкын.

а) -ыйк; б) -мик; в) -мыйк.

А4. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Бака

а) крокодил; б) лягушка; в) волк.

А5 .Дөрес теркәгечне куегыз:

Табигать бай, аны сакларга кирәк.

а) яисә; б) тагын; в) әмма.

Безнең гаилә урманны ярата без анда еш булабыз.

а) тик; б) шуңа күрә; в) һәм.

А6. Тезмә исемнәр рәтен табыгыз.

а) каен җиләге, үги ана яфрагы, ләйсән яңгыр;

б) аш-су, ашлык, җир җиләге;

в) иҗат итә, көнчыгыш, кура җиләге.

А7. Сыйфат дәрәҗәләре ничә төрле була?

а) 1; б) 3; в) 5; г) 4.

А8. Бирелгән сүзләр нинди дәрәҗәдә?

Киңрәк

а) чагыштыру; б) гади; в) артыклык.

А9. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Нужно охранять.

а) Сакларга кирәк;

б) Яратырга ярый;

в) Сакларга телим.

А10. Тәмамланмаган үткән заман хикәя фигыль кушымчалары.

а) -а/-ә +иде, -арга +иде;

б) -ый/-и + иде, -а/-ә;

в) -а/-ә +иде, -ый/-и+иде.

А11. Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Куркытырга теләп.

а) захотел напугать; б) напугал; в) захотев напугать.

А12. Хаталы сүзтезмәне табыгыз.

а) озын йонлы; б) томырылып чаба; в) кәкре колаклы. 

А13. Дәрес тәрҗемәне табыгыз.

Провожать.

а) әйләнеп карау; б) югалту; в) озату.

А14. Нокталар урынына кирәкле фигыльне куегыз:

Киң, зәңгәр чәчәкләр сибелгән урман буйларында атлар....

а) озаталар; б) йөриләр; в) болгыйлар.

А15. Сүзләрдән җөмлә төзегез:

Чишмәсе, урманны, кислород, планетабызның, атыйлар, дип.

а) 4,5,3,6,2,1; б) 6,4,1,3,2,5; в) 2,4,3, 1,6,5.

В1.Как скажете о том, что :

- нельзя ломать деревья;

-нельзя пачкать воду разными ядовитыми веществами;

- охрана природы- дело каждого человека;

- вы закрыли калитку;

- вы себя хорошо чувствуете;

В2. Спроси у друга:

- слушается ли он маму;

- помогает ли он пожилым людям;

- оставляет ли он мусор после отдыха в лесу;

-любит ли он животных;

-читает ли он книги про животных.

С1.Напишите небольшой рассказ на тему:

“Ни өчен мин хайваннарны яратам ”.
7 нче сыйныф рус төркемнәре өчен йомгаклау контроль эше

А1. Дөрес тәржемәне табыгыз.

Пошел бы.

а) китәр идем;

б) барыр идем;

в) кайтыр идем.

А2. Инфинитивның кушымчалары.

а) -ырга, -ергә, -рга, -ргә;

б) -арга,-әргә, -урга;

в) -үргә, -ырга, -әргә.

АЗ. Дөрес тәржемәне табыгыз.

Надо спать.

а) Булачак йомарга;

б) Йокларга кирәк;

в) Йокларга була.

А4. Хәл фигыльне табыгыз.

а) сөйли;

б) киткәч;

в) кайтса;

г) язу.

А5. Үз фикереңне ничек белдерергә.

а) мин риза;

б) мин язам;

в) мин укыйм.

А6. Артык сүзне табыгыз.

а) Әлмәт;

б) Чаллы;

в) Зәй;

г) Чулман.

А7.Хатаны табыгыз.

а) минем апам;

б) синең китабы;

в) сезнең йортыгыз;

г) безнең бакчабыз.

А8. Җөмләнең ахырын табыгыз.

Әгәр әнием рөхсәт итсә,....

а) без кунакка киттек;

б) дәрестә бишле алдым;

в) мин кинога барам;

г) диктант язарга кирәк. 

А9.Кирәкле сыйфат фигыльне куегыз. Без ... әле озын.

а) барган юл;

б) барасы юл;

в) бармаган юл.

А10.Дөрес тәрҗемәне табыгыз.

Халык рәссамына.

а) народный художник;

б) народному художнику;

в) народного художника;

г) у народного художника.

А11. Хәбәрнең сораулары.

а) кайсы?

б) нишли?

в) нәрсә?

А12. Кирәкле хәл фигыль кушымчасын куегыз.

Имтиханнарны бир ..., каникуллар башланды.

а) -гәнче; б) -еп; в) -гәч; г) - кәч.

А13.Иянең сораулары.

а) кая, кем?

б) кем, нәрсә?

в) нәрсә, нигә?

А14. Бирелгән сүзләрдән җөмлә төзегез.

һәрвакыт, күп, урамнарда, була, светофор, зур, чөнки,йөрүчеләр.

а) 2,4,8,6,5,1,3,7; б) 7,5,4,2,1,6.3,8; в) 8,2,6,5,7,4,1.3; г) 6,3, 5,4,7,8,1,2. А15. Дөрес сүзне куегыз.

Юлны аркылы чыкканчы , син .... кара.

а) артка;

б) алга;

в) уңга;

г) сулга.

В1. Как ты скажешь о том, что:

- надо семь раз отмерить, один раз отрезать;

- вы подчеркнули подлежащее;

- прослушанная вами музыка относится к классике;

- вы переходите улицу на зеленый свет;

- вы пригласили друга на встречу с художником.

В2. Посоветуйте другу:

- никогда не торопиться;

- не нарушать правила дорожного движения;

- выучить стихотворение Фатиха Карима;

- посетить музей Г. Тукая;

- сходить в театр имени Мусы Джалиля.

С1. Напишите небольшой рассказ на тему:

“Мин җәйне яратам ”.
Контроль биремнәрнең җаваплары
Кереш контроль бирем

А1-6; А2-6; АЗ-1-в,2-б; А4-6; А5-в; А6-б;А7-б; А8-6; А9-6; А10-б;А11-6;

А12-6; А13-6; А14-1-6,2-6,3-в; А15-в.

1нче чирек өчен биремнәр

А1-6; А2-6; АЗ-6; А4-6; А5-в; А6-6; А7-6; А8-в; А9-6; А10-6; А11-в;А12-1-6, 2-6; А13-6; А14-6; А15-6.

2нче чирек өчен биремнәр

А1-6; А2-6; АЗ-1-а,2-а; А4-в; А5-6; Аб-а; А7-1-6,2-6; А8-а; А9-б;А10-1-а,2-в;

А11 -а; А12-6; А13-а; А14-1 -6; А15-1 -6,2-6.

3 нче чирек өчен биремнәр

А1-в; А2-1-в,2-б,3-б; А3-6,2-а; А4-1-6,2-6; А5-1-в,2-6; Аб-а; А7-г; А8-1-в,2-а; А9-1-а,2-6; А10-в; А11-1-в, 2-а,3-6; А12-в; А13-1-в,2-6; А14-6; А15-в.

4 нче чирекһәм еллык биремнәр

А1-б; А2-а; АЗ-б; А4-6; А5-а; Аб-г; А7-б; А8-в; А9-6; А10-б; А11-6; А12-в;

А13-б; А 14-г; А 15-г.
Контроль эш №1– Кереш контроль эш.

Бурычлар: Хикәя фигыльнең заман формаларын (хәзерге, үткән, киләчәк) сөйләмдә куллануны ныгыту.

Алмашлыкларның дөрес язылышын искә төшерү.

Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнешен камилләштерү.

Контроль эш №2– Тема: “Белем һәм тормыш”.

Бурычлар: Хикәя фигыльнең заман формаларын (хәзерге, үткән, киләчәк) сөйләмдә куллануны ныгыту.

Боерык фигыльне сөйләмдә куллану.

Сүзтезмәләрне куллануны камилләштерү.

Рәвешләрне сөйләмдә куллана белү.

Антоним сыйфатларны куллана белү.

Контроль эш №3 – Тема: “ Без бергә ял итәбез”.

Бурычлар: Сыйфат фигыльне сөйләмдә куллану.

Исем фигылне сөйләмдә куллану һәм килешләрен аера белү.

Тартым белән төрләнгән исемнәрне сөйләмдә куллану.

Тәрҗемә итү күнекмәләрен камилләштерү.

Контроль эш №4– Тема: “ Өлкәннәр һәм кечкенәләр” 

Бурычлар: Фигыль заманнарын куллана белү.

Исем фигыльләрнең килеш белән төрләнешен ныгыту.

Кисәкчәләрне аера белү.

Контроль эш №5 

Бурычлар: Хикәя фигыльнең заман формаларын (хәзерге, үткән, киләчәк) сөйләмдә куллануны ныгыту.

Сыйфат фигыльне ,исем фигылне сөйләмдә куллану.

Ия белән хәбәр арасында сызык куелуны аңлата белү

Бәйлекләрне һәм бәйлек сүзләрне урынлы куллана белү.

Тартым белән төрләнгән исемнәрне сөйләмдә куллану.

Укучының эшен бәяләү критерийлары.

Һәр дөрес җавап 1балл белән бәяләнә. Укучы җырга мөмкин булган иң югары балл-20.

90-100% - “5” (18-20б.) ; 75-90% - “4” (12-17б.); 50-75% - “3” (10-12б) ; 50 %тан түбән эшкә –“2” (0-9б).

Сүзлек диктанты

ема: “Белем һәм тормыш”.

Сәгать: 15 минут

Максат: : укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү, дөрес язу һәм аны бәяләү

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Дөрес, мәсьәлә, соңга кала, имтихан, көндәлек тутыра, дәреслекләр, тикшерә, белемле, ялкау, язма эш, хата, өй эше, пычрак, тәртипле, җитди, күңелле. 

Сүзлек диктантларын бәяләү:

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә “5” ле куела. Пөхтә, төгәл язылган, әмма1-3 төзәтүе яки 1-2 орфографик хатасы булган эшкә “4”ле куела. Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-5 төзәтүе яки 3-5 орфографик хатасы булган эшкә “3”ле куела. Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә “2”ле куела.

Сүзлек диктанты

Тема: “Өлкәннәр һәм кечкенәләр”.

Сәгать: 15 минут

Максат: : укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү, дөрес язу һәм аны бәяләү

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Гади, һәрвакыт, мөнәсәбәт, әдәпле, киң җилкәле, хөрмәт итә, юмарт, тәрбияле, игътибарлы, тыйнак, акыллы, ояла, гафу үтенә, үпкәли, кызара, үкенә. 

Сүзлек диктантларын бәяләү:

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә “5” ле куела Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1-3 төзәтүе яки 1-2 орфографик хатасы булган эшкә “4”ле куела. Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-5 төзәтүе яки 3-5 орфографик хатасы булган эшкә “3”ле куела. Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә “2”ле куела 

Сүзлек диктанты

Тема: “Без Татарстанда яшибез”.

Сәгать: 15 минут

Максат: : укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү, дөрес язу һәм аны бәяләү

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Туган җир, туган ил, туган як, дәүләт, Ватан, икътисади, затлы, кырыс шартлар, уңдырышлы туфрак, мул сулы, уртача һава торышы, көньяк, төньяк. 

Сүзлек диктантларын бәяләү:

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә “5” ле куела Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1-3 төзәтүе яки 1-2 орфографик хатасы булган эшкә “4”ле куела. Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-5 төзәтүе яки 3-5 орфографик хатасы булган эшкә “3”ле куела. Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә “2”ле куела
Сочинение .

Тема: “Минем буш вакытым” 

Сәгать: 45 минут

Максат: укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү.

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Сочинениеләрне бәяләү

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган һәм эчтәлеге тулы ачылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 2 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, ләкин 2—3 эчтәлек ялгышы, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуацион хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага өлешчә эзлекле язылган, эчтәлеге тулысынча ачылмаган, 4—5 орфографик, 4—5 пунктуацион һәм җөмлә төзелешендә хаталары булган эшкә «3»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 6 дан артык орфографик, 6 дан артык пунктуацион һәм грамматик хаталары булган эшкә «2»ле куела.

Сочинение .

Тема: “Өлкәннәрне хөрмәт итү- изге бурыч” 

Сәгать: 45 минут

Максат: укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү.

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Сочинениеләрне бәяләү

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган һәм эчтәлеге тулы ачылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 2 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, ләкин 2—3 эчтәлек ялгышы, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуацион хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага өлешчә эзлекле язылган, эчтәлеге тулысынча ачылмаган, 4—5 орфографик, 4—5 пунктуацион һәм җөмлә төзелешендә хаталары булган эшкә «3»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 6 дан артык орфографик, 6 дан артык пунктуацион һәм грамматик хаталары булган эшкә «2»ле куела
Изложение.7кл.

Тема «Кинога барганда»

Сәгать: 45 минут

Максат: укучыларның бу бүлектә үзләштергән белемнәрен тикшерү һәм аны бәяләү.

Чыганак: Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанова.”Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы” Яр Чаллы.2014 ел.

Көн матур, кояшлы иде. Агачлардан тәмле ис килә. Бал кортлары бал җыя иде.

Әнисе Шамилгә кибеткә барырга кушты. Шамил кибеткә китте. Юлда сыйныфташы Салихны очратты. Ул кинога бара иде. Шамилнең дә кинога барасы килә иде. Әнисеннән рөхсәт сорады. Шамил кинога китте. Кинога барганда, яңгыр ява башлады. Шамил түбәле капка янына туктады. Аның янына ялан аяклы бер кыз килеп басты.Кинәт кыз кычкырып җибәрде:”Акчам юк! Акчам агып китте! Күрше апа авырый. Аңа дару алып кайтырга кирәк.Ул мине көтә”. Шамил бер акчага, бер кызга карады. Кинога да барасы килә, кыз да кызганыч...

Изложениене бәяләү:

Тыңланган текстның эчтәлеге тулы, эзлекле һәм дөрес язылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 1 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге тулы, эзлекле һәм дөрес язылган , ләкин 1—2 эчтәлек ялгышы җибәрелгән, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуацион яки 2—3 грамматик хатасы булган эшкә«4»ле куела. 

Тыңланган текстның эчтәлеге өлешчә эзлекле язылган, 4—5 орфографик, 4 пунктуацион яки 4—5 грамматик хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге бөтенләй ачылмаган, эзлекле язылмаган, 6 дан артык орфографик, 5 тән артык пунктуацион яки 6 дан артык грамматик хатасы булган эшкә «2»ле куела.
8 нче сыйныф өчен татар теленнән контроль- үлчәү материаллары

Аңлатма язуы.
Аудирование өчен алынган биремнәр укучыларның ишетеп аңлау күнекмәләрен тикшереп бәяләү максатыннан үткәрелә.Текстның күләме 2 минутлык күләмдә булып, төрле эчтәлектәге биремнәрне үз эченә алырга мөмкин (сорауларга җавап язарга). Тыңлау аңлау өчен бирелгән текстлар үтелгән лексик материалны, грамматик материалларны үз эченә ала. Аудирование биремен башкару өчен 40 минут вакыт бирелә.
Бәяләү критерийлары

Аудирование

Тыңланган татар сөйләмен тулаем аңлап, сорауларга җавап бирә алганда, «5»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, сорауларга җавап бирә якынча дөрес җавап бирә алганда, «4»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, сорауларга өлешчә дөрес җавап бирә алганда, «3»ле куела.

Тыңланган татар сөйләменең эчтәлеген тулаем аңлама¬ганда, «2»ле куела.
Изложение (110-120 сүз). Бу эш төренең максаты - сөйләм телен үстерү , тел күренешләренә игътибарлы булырга, нәтиҗә ясарага, фикерне төгәл, ачык итеп язарга өйрәтә, сүз байлыгын үстерегә ярдәм итә. Текстны укытучы үзе сәнгатьле итеп 2 тапкыр укып чыга. Текст сыйныф укучыларының уку тизлегенә яраштырып, җөмләләрнең эчтәлеген аңлауга мөмкинчелек тудырырга тиеш. Укучылар белән сүзлек эше үткәрелә. Сораулар аша план төзелә. Шул сораулар нигезендә эчтәлеге сөйләнә. Укчылар караламаларда язалар. Шуннан соң гына дәфтәрләргә күчереп язалар.Изложение тексты итеп, үтелгәннәрне кабатлау һәм өйрәнелә торган сүзләргә нигезләнеп алынды

Изложение

Куян рәхмәте

Малай елгага балыкка китте. Җайлырак урынны сайлап йөри торгач, ниндидер тавыш колакка чалынды. Барып караса, куак артында яраланган куян ята. Кемдер аңа аткан. Куянның бәхете бар икән. Качып торырга акылы җиткән. 

Малай озынколак янына килде. Куян калтыранды, әмма куркуын җиңде. Малай яралы куянны кулына алды, башыннан сыйпады. Куян бөтенесенә дә риза булып, тыпырчынмыйча гына ярдәм көтте. Җәрәхәт аякларында икән. Кемдер аны казанга салырга ниятләсә дә, ул тереләчәк.

Малай куянны өенә алып кайтты. Ул аны дәвалады һәм кире таныш куаклар арасына китереп куйды.

Куянның үзен терелткән дустыннан аерыласы килмәде. Ул, байтак вакыт аңа карап, иренен селкеткәләде. Куян нәрсәдер әйтергә теләде. Үзенчә рәхмәт белдергәндер инде.

Шулай да аларга хушлашырга барыбер кирәк иде. Малай кулын шапылдатып куйды. Озынколак сискәнеп китте, тик, тынычланып, бер урында сикергәләп торды. Шуннан соң куаклыкка кереп югалды(128 сүз)

(Әхсән Баяновтан)

Изложениене бәяләү

Эчтәлекне бәяләү

Эзлекле язылган, 1 орфографик һәм 1 пунктуацион яки 1 грамматик хаталы эшкә «5»ле куела.

Эзлекле язылган, ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән, 2—3 орфографик һәм пунктуацион яки 2—3 грамматик ха¬талы эшкә «4»ле куела.

Эзлекле язылмаган, 4—6 орфографикһәмпунктуацион яки 4—6 грамматик хаталыэшкә «3»ле куела.

Эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7 дән артык орфографик һәм пунктуацион яки 7 дән артык тупас грамма¬тик хаталы эшкә «2»ле куела.
Грамоталыкны бәяләү

Пөхтә һәм төгәл язылган, 1 орфографик хаталы эшкә «5»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылган, 2—3 орфографик хаталы эшкә «4»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4—6 орфографик хаталы эшкә «3»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 7 яки артыграк орфографик хаталы эшкә«2»ле куела
Сүзлек диктанты (22-25 сүз) өчен сүзләр үтелгән тема буенча, сүзләрнең дөрес язылышын, тәрҗемәсен белү дәрәҗәсен тикшереп бәяләү өчен үткәрелә. Аз вакыт эчендә, дәреснең 10-15 минут вакытын ала. Диктантның бу төре дөрес язу кагыйдәләрен кабатлау яки ныгыту йөзеннән эшләнә.

Сүзлек диктанты”Күп укыган-күп белер”

Тәнәфес,каләм,мәсьәлә,сәләтле,тәрбияле,тикшерә,чагыштыра,аңлый,күнегү,белемле,милли,китапханәче,ты-рыш,сүзлек,әдәбият,көндәлек,компьютерлаштырылган,укымышлы,аңлатмалы сүзлек,сүз бирү,бүлек.

Бирем:Сүзләрне транскрипциядә бирергә

Сүзлек диктанты-2 ”Исем ясалышы”

Кибетче,дуслык,замандаш,ачкыч,басма,драмтүгәрәк,өчпочмак,белем,хатын-кыз,сүзлек,төзелеш,сынчы,иптәш,элмәк,белгеч,белгечлек,урманчы,

Бирем:Сүзләрнең тамырын табарга,тәрҗемә итәргә

Иҗади сүзлек диктанты: ”Алмашлыклар”

Һәрвакыт, һичшиксез, үз, аңа, шушы, ниндидер, сез, беркем, тегендә, кайда, нигә, барлык, әллә нинди

Бирем: бирелгән алмашлыкларны кулланып сүзтезмәләр төзегез

Бәяләү

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз сүзләрнең тәрҗемәсе дөрес язылган эшкә «5/5»ле куела.

Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1—3 төзәтүе яки 1—2 орфо¬график хатасы булган, тәрҗемәсенә 2 хатасы булган эшкә«4/4»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4—5 төзәтүе яки 3—5 орфо¬график хатасы булган, тәрҗемәсендә 4-5 хатасы булган эшкә «3/3»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган, тәрҗемәсе дөрес булмаган эшкә«2/2»ле куела. 

Контроль эшләр укучыларның белем һәм күнекмәләрен уку елы барышында тикшереп бәяләү максатыннан үткәрелә. Биремнәр үз эченә үтелгән лексик материалны, грамматик материалларны, гамәли эшли белү күнекмәләрен программада куелган таләпләрдән чыгып, яшь үзенчелекләрен, укучыларның белем дәрәҗәләрен һәм әзерлекләрен исәпкә алып төзелә. Биремнәр гадидән катлаулыга бара. Биремнәрне аңлап, белемнәрне гамәли эшчәнлектә куллана белеп, сүзләрне дөрес язып, укытучы әйткәнне дөрес аңлап, мөстәкыйль эшли белү күнекмәләрен тикшерүне күздә тотып төзелә. Контроль эш алдыннан укытучы эшләү тәртибен русча аңлата.Контроль эшләр 1-2 вариантта бирелә, чөнки укучыларны берәрләп утыртырга да мөмкинчелек бар. Укучыларның үзләштерү дәрәҗәсен исәпкә алып, кайбер биремнәргә үзгәрешләр кертелергә мөмкин.

Контроль эшне башкару өчен 45 минут вакыт бирелә. 

Контроль эшләрне бәяләү

1. Эш пөхтә башкарылса, 1 орфографик, 1 пунктуацион хаталы эшкә “5” ле куела. 

2. Эш пөхтә башкарылса 2–3 орфографик, 2-3 пунктуацион хаталы эшкә “4” куела.

3. 4-6 орфографик, 6 пунктуацион хаталы эшкә “3” куела.

4. 7 дән артык орфографик, 7 дән артык пунктуацион хаталы эшкә “2” куела.

Контроль эшнең биремнәре шулай ук баллар һәм % белән дә бәяләнә. Ул вакытта һәр эшнең бәяләнү нормасы аерым бирелә. 
Кереш контроль эш

8нче сыйныф, рус төркеме

А-1.Тиешле кушымчаларны күрсәтегез.

Көз җит... , укулар башлан.... .

А) –кәч; б) – ачак; в) – гәндә

А-2. Тәрҗемәләрен күрсәтегез.

А) кемдер _____никто

Б) кем дә булса _____кто-то

В) беркем ____кто-нибудь

А-3. Тиешле кушымчаны языгыз.

В то время когда играл – уйна______________

А) –ганда; б) –ганга; в) – канга

А-4. Дөрес вариантларны күрсәтегез.

А) көзге - осенью

Б) көзен – осенний

А-5.Антонимпарларны күрсәтегез.

А) юеш ______1)ягымлы

Б) тупас _____ 2)куркак

В) матур _____3)коры

Г) батыр _____4)ямьсез

В-7. Җөмләдә сүзләр нинди тәртиптә булырга тиеш? Күрсәтегез.